charakteryzuje warunki życia najdawniejszych ludzi wyjaśnia, jaki wpływ na zmianę warunków życia pierwszych ludzi miała umiejętność wzniecania ognia

Transkrypt

1 Wymagania KONIECZNE (ocena dopuszczająca) definiuje pojęcia: koczowniczy i osiadły tryb życia wskazuje Afrykę Środkową, jako miejsce pojawienia się pierwszych ludzi wyjaśnia, jak pierwsi ludzie wzniecali ogień definiuje pojęcie: system nawadniający wskazuje na mapie wybrane cywilizacje starożytnego Bliskiego Wschodu i Dalekiego Wschodu Egipt, Mezopotamię, Indie i Chiny definiuje pojęcie: faraon -wyjaśnia, dlaczego Egipt nazwano darem Nilu wskazuje na mapie Afrykę, Egipt, Nil wymienia najważniejsze warstwy społeczne Egiptu (kapłani, urzędnicy, chłopi, niewolnicy) definiuje pojęcia: wielobóstwo, piramida wymienia najważniejsze bóstwa Egiptu (np. Ra, Amon, Ozyrys) Wymagania PODSTAWOWE (ocena dostateczna) charakteryzuje warunki życia najdawniejszych ludzi wyjaśnia, jaki wpływ na zmianę warunków życia pierwszych ludzi miała umiejętność wzniecania ognia wyjaśnia, dlaczego pierwsze państwa powstały nad wielkimi rzekami Mezopotamię, Indie i Chiny wyjaśnia, na czym polega rola wielkich rzek w życiu najstarszych społeczeństw wskazuje na mapie Afrykę, Egipt, Nil charakteryzuje warunki naturalne starożytnego Egiptu wskazuje znaczenie wylewów Nilu dla sytuacji mieszkańców Egiptu oraz funkcjonowania państwa opowiada o wierzeniach Egipcjan i sposobach przedstawiania bogów opisuje sposób oddawania czci bogom wymienia świątynię jako miejsce kultu religijnego opowiada o sposobach ubierania się kobiet i mężczyzn w starożytnym Egipcie wymienia potrawy spożywane przez starożytnych Egipcjan opowiada o sposobach spędzania wolnego czasu przez Egipcjan (biesiady, tańce, gra) Wymagania ROZSZERZONE (ocena dobra) opisuje wygląd pierwszych ludzi wymienia najważniejsze osiągnięcia pierwszych ludzi: oswojenie dzikich zwierząt, uprawa roli jako dokonania niezbędne do przejścia do osiadłego trybu życia inne osiągnięcia, np. wytop metali, tkactwo, garncarstwo definiuje pojęcie: państwo potrafi zaznaczyć na taśmie czas powstania pierwszych państw definiuje pojęcie: monarchia despotyczna charakteryzuje sytuację grup społecznych w starożytnym Egipcie definiuje pojęcia: mumia, mumifikacja, sfinks, sarkofag podaje przyczyny mumifikowania zwłok Wymagania DOPEŁNIAJĄCE (ocena bardzo dobra) wyjaśnia przyczyny zmiany trybu życia pierwszych ludzi wskazuje znaczenie wymienionych osiągnięć dla zmiany trybu życia człowieka charakteryzuje warunki niezbędne do ukształtowania się organizacji państwowych (wykształcenie się hierarchii społecznej i aparatu władzy) wyjaśnia, na czym polegało funkcjonowanie systemów nawadniających charakteryzuje sytuację grup społecznych w starożytnym Egipcie wyjaśnia, na czym polegał hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego opowiada o zajęciach poszczególnych warstw społecznych omawia zakres władzy faraona, posługując się pojęciem monarchia despotyczna i charakteryzuje jego pozycję w społeczeństwie wymienia miejsca ostatniego spoczynku Egipcjan w zależności od pochodzenia społecznego opisuje wygląd domów w starożytnym wskazuje różnice w warunkach życia wyjaśnia, dlaczego Żydzi czekali Egipcie codziennego mieszkańców starożytnego na Mesjasza wymienia materiał stosowany do budowy Egiptu wymienia najważniejsze wydarzenia domów z historii narodu żydowskiego wyjaśnia, na czym polegała odmienność judaizmu od religii egipskiej (jedynobóstwo, wyobrażenia o bogu) definiuje pojęcia: Jahwe, Dekalog, Żydzi, wymienia przyczyny wędrówek Izraelitów definiuje pojęcie: tora, synagoga, judaizm wyjaśnia znaczenie pisma dla poznania 1

2 Mesjasz, Stary Testament, wymienia wybrane dokonania cywilizacji starożytnych w takich dziedzinach, jak: - architektura - nauka - pismo definiuje pojęcia: polis, demokracja, Hellada, Hellenowie wymienia najważniejsze miasta-państwa Grecji (Ateny, Sparta) opowiedzieć o warunkach naturalnych w starożytnej Grecji opowiada o zajęciach mieszkańców starożytnej Grecji i określa ich związku z warunkami naturalnymi definiuje pojęcia: bogowie olimpijscy, Olimp wskazuje na mapie Olimp i Delfy definiuje pojęcia: mit, mitologia wskazuje w mitologii źródło pochodzenia wybranych wyrażeń wskazuje na mapie Palestynę, Jordan, Morze Martwe opowiada o warunkach życia i zajęciach Hebrajczyków (koczowniczy tryb życia, pasterstwo) opowiada o zasadach religii Izraelitów wyjaśnia, w jaki sposób doszło do wykształcenia się polis wskazuje na mapie starożytną Grecję wymienia czynniki jednoczące Greków w starożytności wskazuje na mapie Olimp i Delfy opowiada o tym, jak Grecy wyobrażali sobie bogów (wygląd zewnętrzny, cechy charakteru) wymienia sposoby oddawania czci bogom definiuje pojęcia: mit, mitologia wskazuje w mitologii źródło pochodzenia wybranych wyrażeń wskazuje na mapie Olimpię i Ateny definiuje pojęcia: pismo klinowe, pismo obrazkowe definiuje pojęcie: zgromadzenie ludowe opowiada o wychowaniu spartańskim i postawach Spartan w czasie wojny charakteryzuje położenie starożytnej Grecji, posługując się następującymi nazwami geograficznymi: basen Morza Śródziemnego, Morze Egejskie, południe Europy definiuje pojęcia: wyrocznia, Pytia wskazuje, jak wierzenia wpływały na życie starożytnych Greków dziejów starożytnych cywilizacji wskazuje, co stanowi wkład ludów starożytnych w rozwój cywilizacji współczesnej omawia zasady funkcjonowania demokracji ateńskiej charakteryzuje olimpijskich bogów z uwzględnieniem ich dziedzin opiekuńczych oraz atrybutów wymienia dzieła sztuki nawiązujące do tematyki mitologicznej definiuje pojęcie: herosi wyjaśnia, na czym polega rola współczesnych igrzysk olimpijskich omawia rolę igrzysk w starożytności i współcześnie omawia rolę igrzysk w życiu starożytnych Greków opowiada o przebiegu igrzysk w Olimpii definiuje pojęcie: pokój boży określa datę pierwszych igrzysk starożytnych (776 r. p.n.e.) oraz nowożytnych (1896 r.) i potrafi zaznaczyć je na taśmie wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy igrzyskami w starożytności i dzisiaj (np. ubiór, nagrody, dyscypliny, rola sportu) porównuje demokrację starożytną i współczesną wymienia wybranych przedstawicieli nauki greckiej i ich dokonania 2

3 wymienia główne dokonania starożytnych Greków w różnych dziedzinach (polityka, sport, sztuka) definiuje pojęcia: legion, imperium określa datę założenia Rzymu (753 rok p.n.e.) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie wskazuje na mapie Rzym, Półwysep Apeniński, Morze Śródziemne, Tyber opowiada na podstawie komiksu legendę o założeniu Rzymu - wymienia grupy społeczne występujące w starożytnym Rzymie definiuje pojęcia: niewolnik, niewolnictwo, gladiator opowiada o walkach gladiatorów opowiada o tym, jak Rzymianie wyobrażali sobie bogów wymienia najważniejszych bogów rzymskich i dziedziny, którymi się opiekowali definiuje pojęcia: apostoł, Biblia, chrześcijaństwo, Nowy Testament potrafi zaznaczyć na taśmie wiek, w którym narodził się i działał Jezus opowiada o wyglądzie teatru ateńskiego i sposobie prezentacji sztuk wymienia przyczyny powstania imperium rzymskiego wymienia źródła sukcesów militarnych Rzymian omawia zajęcia poszczególnych grup społecznych w starożytnym Rzymie charakteryzuje postać Spartakusa wymienia źródła pochodzenia niewolników wymienia miejsca kultu religijnego i sposoby oddawania czci bogom (świątynie, ofiary, kapłani, kapłanki) wymienia greckie dzieła sztuki zaliczane do 7 cudów świata starożytnego wymienia najpiękniejsze zabytki architektury i sztuki greckiej definiuje pojęcia: republika, konsul, trybun ludowy, królestwo, cesarstwo, senat rzymskim wyjaśnia przyczynę upadku gospodarstw chłopskich charakteryzuje sytuację niewolników charakteryzuje formy sprawowania władzy w państwie rzymskim w okresie królestwa, republiki i cesarstwa wskazuje na mapie zasięg rzymskich podbojów opowiada o sytuacji poszczególnych warstw społecznych, z uwzględnieniem posiadanych przez nich praw oraz wpływu na rządy wyjaśnia, na czym polegała zależność między pracą wykonywaną przez niewolnika a jego sytuacją życiową wymienia przyczyny upadku powstania Spartakusa oraz jego skutki opowiada o różnicach w poziomie życia poszczególnych warstw społecznych wyjaśnia, jaki wpływ na wierzenia Rzymian miały wierzenia greckie wyjaśnia, w jaki sposób religia wpływała na życie Rzymian wskazuje różnice między naukami Jezusa a powszechnie w Palestynie wyznawaną religią żydowską wskazuje judaizm jako źródło narodzin chrześcijaństwa (korzenie żydowskie) wymienia przyczyny rozprzestrzeniania 3

4 potrafi zapisać cyfry (1-40) sposobem rzymskim wymienia najważniejsze dokonania Rzymian w dziedzinie budownictwa i techniki (akwedukty, termy, drogi, mosty) definiuje pojęcia: cerkiew, pop, papież, wymienia nazwy kościołów: (katolickiego i prawosławnego) powstałych w wyniku podziału chrześcijaństwa określa czas podziału Kościoła chrześcijańskiego (XI wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie definiuje pojęcia: Arabowie, islam, Allah wymienia postać Mahometa jako założyciela islamu wymienia zajęciach Arabów definiuje pojęcia: król, charakteryzuje postać Jezusa z Nazaretu opowiada o naukach Jezusa z Nazaretu definiuje pojęcia:, ikona, patriarcha wskazuje na mapie Rzym i Konstantynopol definiuje pojęcia: westalka, triumf określa wiek, w którym religię chrześcijańską uznano za równoprawną z innymi religiami w starożytnym Rzymie (IV wiek n.e.) i potrafi zaznaczyć go na taśmie opowiada o prześladowaniach chrześcijan definiuje pojęcia: Forum Romanum, termy, amfiteatry, łuk triumfalny, akwedukt. Koloseum, Panteon wymienia podobieństwa i różnice między religią prawosławną i katolicką się religii chrześcijańskiej opowiada o prześladowaniach chrześcijan opisuje najpiękniejsze i najbardziej znane budowle starożytnego Rzymu Koloseum, łuk triumfalny, np. Tytusa wyjaśnia, dlaczego Arabów nazywamy pomostem łączącym starożytność i średniowiecze opowiada o roli Arabów w przekazywaniu myśli starożytnej wyjaśnia, na czym polega znaczenie dokonań Karola Wielkiego dla rozwoju kultury w Europie opowiada o dokonaniach i osiągnięciach Karola Wielkiego opowiada o korzyściach wynikających z faktu przyjęcia chrztu definiuje pojęcia: wiec, plemię, Słowianie wyjaśnia pochodzenie nazwy Polska wymienia ród Piastów, jako pierwszą dynastię panującą w Polsce wskazuje na mapie Gniezno, jako pierwszą stolicę państwa polskiego określa datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I (966 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie określa daty: zjazdu gnieźnieńskiego (1000 rok), koronacji Bolesława Chrobrego (1025 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie wymienia zajęciach Arabów określa wiek, w którym powstał islam (VII wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie wskazuje na mapie Półwysep Arabski, Mekkę i Medynę oraz tereny zajęte w średniowieczu przez Arabów definiuje pojęcia: państwo Franków - wymienia reformy przeprowadzone przez Karola Wielkiego wymienia nowe państwa powstałe w wyniku rozpadu państwa Karola Wielkiego wymienia sposoby oddawania czci bogom podaje przykłady zwyczajów ludowych nawiązujących do obrzędów słowiańskich definiuje pojęcia: meczet, Koran, muzułmanie opowiada o zasadach, jakimi kierują się wyznawcy islamu wymienia osiągnięcia i wynalazki, które zawdzięczamy Arabom wskazuje na mapie obszar państwa Karola Wielkiego określa datę koronacji Karola Wielkiego (800 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie wymienia najważniejszych bogów słowiańskich i dziedziny, jakimi się opiekowali przedstawia korzyści, jakie wyniknęły dla Polski ze zjazdu gnieźnieńskiego wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla wzmocnienia międzynarodowej pozycji Polski wymienia przyczyny najazdu cesarza Henryka V na Polskę wyjaśnia znaczenie przyłączenia Pomorza do państwa Piastów wyjaśnia, na czym polegała zasada senioratu wymienia obowiązki poszczególnych grup społecznych istniejących w państwie pierwszych Piastów 4

5 wyjaśnia znaczenie przydomka Chrobry definiuje pojęcia: statut Krzywoustego, senior określa datę podziału Polski na dzielnice (1138 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie definiuje pojęcia: drużyna, podskarbi wymienia obowiązki władcy i jego prawa nazywa insygnia koronacyjne oraz symbole władzy książęcej i królewskiej i wskazuje je na ilustracji definiuje pojęcia: gród, podgrodzie, fosa wymienia elementy obronne grodu wskazuje na schemacie gród i podgrodzie definiuje pojęcia: zakon, klasztor, reguła zakonna wymienia główne zadania zakonników w X-XIII wieku (szerzenie wiary chrześcijańskiej, przepisywanie ksiąg, służba władcy, szkolnictwo, uprawa roli, opieka nad chorymi) wskazuje na mapie tereny zajmowane przez plemiona słowiańskie charakteryzuje postać Mieszka I wymienia sposoby jednoczenia plemion w X wieku charakteryzuje postaci: Bolesława Chrobrego, Ottona III wymienia głównych uczestników zjazdu w Gnieźnie opowiada o przebiegu zjazdu gnieźnieńskiego wymienia przyczyny zjazdu gnieźnieńskiego charakteryzuje postać Bolesława Krzywoustego wyjaśnia przyczyny podziału Polski na dzielnice w XII wieku wskazuje na mapie Głogów, Pomorze wymienia nazwy pierwszych urzędów państwowych (wojewody, kasztelana) wymienia obowiązki drużyny wobec księcia przedstawia podział plemion słowiańskich na trzy grupy: Słowian Wschodnich, Zachodnich i Południowych oraz przyporządkowuje plemiona polskie do właściwej grupy omawia okoliczności powstania państwa polskiego wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I wskazuje na mapie obszar zajmowany przez najważniejsze polskie plemiona, np. Polan, Wiślan określa datę: misji św. Wojciecha (997 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie podaje cel misji św. Wojciecha oraz jej skutki wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla wzmocnienia międzynarodowej pozycji Polski na podstawie mapy wymienia ziemie przyłączone do Polski przez Bolesława Chrobrego określa datę obrony Głogowa (1109 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie przedstawia zasady podziału Polski na dzielnice na podstawie mapy omawia podział Polski na dzielnice definiuje pojęcia: ludność służebna, wojewoda, kasztelan, kanclerz wymienia grupy społeczne istniejące w państwie pierwszych Piastów przedstawia zasady organizacji państwa za pierwszych Piastów charakteryzuje i porównuje zajęciach mieszkańców grodu i podgrodzia określa wiek powstania zakonów w Europie Zachodniej (VI wiek) oraz na ziemiach polskich (X wiek) i potrafi zaznaczyć je na taśmie wskazuje na mapie siedziby zakonne w swoim regionie wyjaśnia, jaką funkcję pełniły malowidła i rzeźby w kościołach romańskich charakteryzuje zabytki romańskie znajdujące się w najbliższej okolicy wymienia najcenniejsze zabytki romańskie w Polsce wymienia przykłady polskich zabytków piśmiennictwa średniowiecznego opowiada o rozwoju gospodarki na ziemiach polskich w XII-XIII opowiada o sytuacji politycznej kraju w okresie rozbicia dzielnicowego, wskazując na jego słabość zewnętrzną 5

6 definiuje pojęcie: styl romański z ilustracji przedstawiających zabytki sakralne wybiera te, które zostały zbudowane w stylu romańskim definiuje pojęcia: Krzyżacy, Mongołowie wymienia przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski definiuje pojęcie: szczerbiec określa datę koronacji Władysława Łokietka (1320 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie definiuje pojęcia: Akademia Krakowska, żupy solne określa datę założenia Akademii Krakowskiej (1364 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie definiuje pojęcia: stan, wymienia stany, na jakie dzieliło się społeczeństwo polskie w XIV wieku definiuje pojęcia: rycerz, turniej rycerski, herb, paź, giermek wymienia miejsca, w których wznoszono zamki na podstawie rysunku lub ilustracji nazywa i wskazuje elementy obronne zamku wymienia nazwy najważniejszych grodów istniejących w Polsce za pierwszych Piastów potrafi opowiedzieć o zajęciach każdej z tych grup wymienia miejsca powstawania grodów opisuje wygląd grodu i podgrodzia wskazuje na mapie Polski: Legnicę, Poznań, Gniezno, Kraków wymienia nazwy wspólnot zakonnych powstałych w Europie: benedyktyni, cystersi, dominikanie, franciszkanie wskazuje na przykładach cechy charakterystyczne dla architektury romańskiej wskazuje na mapie Legnicę i ziemię chełmińską, Mazowsze, Pomorze Gdańskie charakteryzuje postać Władysława Łokietka opowiada o dążeniach Władysława Łokietka do zjednoczenie kraju wskazuje na mapie Wielkopolskę, Małopolskę, Pomorze, Kujawy, Państwo Zakonu Krzyżackiego charakteryzuje postać Kazimierza Wielkiego wymienia przyczyny prowadzenia przez Kazimierza Wielkiego pokojowej polityki omawia znaczenie powstania Akademii Krakowskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia dotyczącego Kazimierza Wielkiego: Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną wyjaśnia, dlaczego króla Kazimierza Wielkiego nazwano Wielkim wyjaśnia, na czym polegała rola grodu jako ośrodka życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego wymienia przedstawicieli grup społecznych zamieszkujących gród i podgrodzia definiuje pojęcia: skryptorium, zakony rycerskie, habit, praca benedyktyńska wyjaśnia zasady funkcjonowania wspólnoty zakonnej definiuje pojęcia: portal, sklepienie wymienia elementy obronne budowli romańskich określa daty: sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie (1226 rok) oraz bitwy pod Legnicą z Tatarami (1241 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie określa datę utraty Pomorza Gdańskiego (1308 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie wymienia przyczyny dążeń zjednoczeniowych określa datę pokoju w Kaliszu (1343 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie opowiada o okolicznościach utraty Pomorza Gdańskiego wyjaśnia, na czym polegało znaczenie koronacji Władysława Łokietka wymienia przyczyny wojen polskokrzyżackich za Władysława Łokietka wymienia działania Kazimierza Wielkiego, które wpłynęły na umocnienie pozycji Królestwa Polskiego opowiada o sposobie rozwiązania problemu krzyżackiego przez Kazimierza Wielkiego wyjaśnia, jaką rolę odgrywał władca w systemie funkcjonowania monarchii stanowej wskazuje cechy postępowania rycerskiego, które są aktualne do dzisiaj charakteryzuje obowiązki chłopów wobec władcy i właściciela wsi wymienia sposoby uprawy roli w średniowieczu wskazuje na mapie najważniejsze miasta w średniowiecznej Polsce 6

7 wymienia zajęcia mieszkańców wsi w średniowieczu (rolnictwo, hodowla, rybołówstwo) nazywa narzędzia wykorzystywane w pracy definiuje pojęcia: ratusz, opisuje wygląd średniowiecznego miasta z uwzględnieniem elementów obronnych definiuje pojęcie: mieszczanie wymienia zajęcia kupców i rzemieślników definiuje pojęcie: żak wymienia nazwę najstarszego polskiego uniwersytetu (Akademia Krakowska) określa datę założenia Akademii Krakowskiej (1364 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie definiuje pojęcie: styl gotycki z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu gotyckim definiuje pojęcie: unia wymienia Jagiellonów jako nową dynastię panującą w Polsce określa datę unii w Krewie (1385 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie definiuje pojęcia: monarchia stanowa określa czas powstania monarchii stanowej w Polsce (XIV wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie wymienia obowiązki rycerza opowiada o uroczystości pasowania na rycerza wskazuje Zawiszę Czarnego, jako wzór rycerza opowiada o sposobach spędzania wolnego czasu przez mieszkańców wsi definiuje pojęcia:, lokacja wyjaśnia, na czym polegała rola rynku w średniowiecznym mieście wymienia miejsca, w których w średniowieczu budowano miasta wymienia grupy społeczne zamieszkujące miasto średniowieczne wskazuje rzemieślników i kupców jako grupy najsilniejsze ekonomicznie opowiada o sposobach spędzania wolnego czasu w mieście wskazuje Kazimierza Wielkiego, jako założyciela Akademii Krakowskiej opowiada o życiu krakowskich żaków wskazuje na mapie Kraków wyjaśnia zasady funkcjonowania monarchii stanowej charakteryzuje prawa i obowiązki każdego stanu opisuje wygląd zamków rycerskich i omawia ich funkcje na podstawie materiału ilustracyjnego opisuje strój rycerza na podstawie materiału ilustracyjnego opisuje walki turniejowe definiuje pojęcia: trójpolówka, wiatrak, metoda żarowa (wypaleniskowa) opisuje wygląd wsi średniowiecznej definiuje pojęcia: rajca, waga miejska, pręgierz wymienia budowle wznoszone na średniowiecznych rynkach definiuje pojęcia: cech, mistrz cechowy, majstersztyk podaje przykłady specjalności rzemieślniczych wyjaśnia zasady funkcjonowania cechów opowiada o drodze awansu zawodowego rzemieślników od ucznia do mistrza Charakteryzuje zasady funkcjonowania średniowiecznych uniwersytetów wymienia rodzaje szkół średniowiecznych wskazuje ciągłość tradycji uniwersyteckich (ubiór, hymn) wymienia różnice między współczesnymi szkołami a średniowiecznymi uczelniami wymienia miejscowości, w których istniały najstarsze uczelnie w Europie wyjaśnia, na czym polega różnica między stylami gotyckim i romańskim wymienia najcenniejsze zabytki gotyckie w Polsce opowiada o sytuacji Polski przed zawarciem unii w Krewie opowiada o zasługach Jadwigi i Władysława Jagiełły dla rozwoju nauki i kultury polskiej, m.in. znaczeniu odnowienia uniwersytetu w Krakowie charakteryzuje postać Pawła Włodkowica opowiada o wystąpieniu delegacji polskiej na soborze w Konstancji i poglądach Pawła Włodkowica na temat wojen definiuje pojęcia: bursa, otrzęsiny opowiada o działalności Zakonu zmierzającej do rozwoju gospodarczego ziem Pomorza wymienia produkty eksportowane i importowane przez kupców polskich XV/XVI wieku 7

8 określa daty: bitwy pod Grunwaldem (1410 rok), pokoju w toruńskiego (1411 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie wskazuje na mapie Grunwald, Malbork, Toruń określa czas trwania wojny trzynastoletniej ( rok) oraz datę pokoju toruńskiego (1466 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie wskazuje na mapie: Toruń, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne charakteryzuje budowlę gotycką nazywając jej charakterystyczne elementy charakteryzuje postaci Władysława Jagiełły, królowej Jadwigi wskazuje na mapie: Krewo, Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Państwo Zakonu Krzyżackiego wymienia przyczyny zawarcia przez Polskę i Litwę unii w Krewie wymienia przyczyny wojny z Krzyżakami w latach charakteryzuje postać Kazimierza Jagiellończyka wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego przez Polskę wymienia przyczyny wybuchu wojny trzynastoletniej wymienia najważniejsze postanowienia II pokoju w Toruniu definiuje pojęcie: witraż określa czas narodzin stylu gotyckiego w Polsce definiuje pojęcie: sobór opowiada o przebiegu działań wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem bitwy pod Grunwaldem wymienia skutki bitwy pod Grunwaldem (gospodarcze osłabienie potęgi zakonu krzyżackiego) postanowienia pokoju w Toruniu w 1411 roku definiuje pojęcia: armia zaciężna, szkuta opowiada o sytuacji w Państwie Zakonu Krzyżackiego przed wybuchem wojny trzynastoletniej 8