Wykład 5 Zarządzanie bankiem

Transkrypt

1 BANKOWOŚĆ dr Adam Nosowski/Katedra Bankowości/UE Wrocław 08 Wykład 5 Zarządzanie bankiem. Cele działalności bankowej. Zarządzanie bankiem. Kapitał własny banku 4. Ocena działalności banku Plan wykładu

2 Cele działalności bankowej 4 Podstawowe cele banku: generowanie zysków rozwój skali i zakresu operacji bankowych oraz określenie priorytetowych segmentów rynku zwiększenie sumy bilansowej zachowanie bezpieczeństwa 5 Cele działalności banku ZYSK = PRZYCHODY KOSZTY PRZYCHODY to przychody wygenerowane przez kredyty (odsetki i prowizje), papiery wartościowe, operacje międzybankowe; KOSZTY to koszty pozyskania pieniądza (w tym odsetki od depozytów) oraz koszty własne banku Podział zysku: wzrost kapitałów własnych wypłata 6 Osiągnięcie zysków

3 7 Rachunek zysków i strat 8 Rozwój operacji bankowych, przede wszystkim rentownych (nierentowne usługi jedynie w przypadku rozwiązań obligatoryjnych podstawowy rachunek płatniczy lub ze względów marketingowych konta dla studentów, jako inwestycja w przyszłych klientów) Zwiększanie sumy bilansowej, maksymalizacja swoich obrotów suma bilansowa pokazuje skale działalności, zmiany pokazują czy bank się rozwija, duży może więcej bo: nowe technologie informacyjne większa liczba operacji, obsługa większej liczby klientów, analiza nowych produktów itd. rozszerzanie dystrybucji penetracja nowych rynków, dywersyfikacja kanałów, powiększanie sieci innowacje większe nakłady na badania własne i nowe rozwiązania ekspansja na rynki międzynarodowe łatwiejsze przekraczanie barier wejścia, kreowania marki globalnej ochrona przed przejęciem łatwiej uniknąć przejęcia Generowanie zysków uwarunkowania 9 Aktywa banku

4 0 Pasywa banku Bank, chcąc zwiększyć swój zysk, ma następujące możliwości działania: zmiana struktury aktywów, aby nastąpiło zwiększenie udziału aktywów przynoszących największe przychody, zmniejszenie kosztów wynagrodzeń i kosztów administracyjnych, zmiana struktury finansowania na rzecz mniej kosztownych depozytów, usprawnienie, w tym doskonalenie wewnętrznych procesów oraz innych rozwiązań organizacyjnych. Zwiększenie zysku możliwe działania Aby zachować bezpieczeństwo banku musi uwzględniać: legalność postępowanie zgodne z przepisami prawa, a także z zaleceniami nadzoru płynność bank musi być zdolny do pokrywania swoich zobowiązań, a to oznacza konieczność: utrzymywania gotowości do bieżących wypłat w terminach przewidzianych w umowach zapewnienia płynności strukturalnej, a więc przyszłego bezpieczeństwa solidność bank musi dbać o odpowiednią opinię (zaufanie, poczucie pewności) Zachowanie bezpieczeństwa 4

5 BANK Zarządzanie bankiem Zarządzanie bankiem to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, kierowanie oraz kontrolowanie), których celem jest wykorzystanie posiadanych przez bank zasobów materialnych i niematerialnych do jak najlepszej realizacji swoich funkcji we wszystkich obszarach działalności biznesowej, tak aby sprawnie i skutecznie osiągać wyznaczone cele, z których priorytetowe jest tworzenie wartości i jej wzrost. 4 Zarządzanie bankiem ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE WARTOŚĆ ZARZĄDZANIE RELACJAMI Z KLIENTAMI ZARZĄDZANIE RYZYKIEM ORGANIZACJA WSPARCIE IT NADZÓR I KONTROLA RYZYKO 5 Zarządzanie bankiem 5

6 6 Zarządzanie bankiem struktura przykładowa 7 Zarządzanie bankiem struktura przykładowa BOŚ Zarządzanie instytucjami kredytowymi 8 Zarządzanie bankiem może kiedyś ;-) 6

7 Kapitał własny banku 9 KAPITAŁ BANKU kapitał reputacji kapitał kapitał finansowy kapitał kapitał 0 kapitał banku pewna uproszczona systematyzacja funkcja założycielska minimalny poziom kapitału własnego niezbędny do prowadzenia działalności bankowej, nazywany kapitałem założycielskim, którego poziom determinowany jest charakterem własnościowym banku i obowiązującymi regulacjami ustawowymi; funkcja gwarancyjna kapitał własny absorbuje straty ponoszone przez bank i zabezpiecza ryzyko bankowe. Stopień jej realizacji zależy od zgromadzonych funduszy własnych; funkcja ograniczająca odnosi się do ograniczeń w zakresie podejmowanego przez bank ryzyka, co znajduje swoje odzwierciedlenie w regulacjach ostrożnościowych; funkcja finansowa kapitał własny stanowi również bezzwrotne źródło finansowania majątku banku i jego rozwoju (w tym pozyskiwanie środków od innych podmiotów). Oczywiście pamiętamy o tym, że w przypadku banku podstawowym źródłem finansowania są jednak kapitały obce. kapitał własny funkcje 7

8 prawdopodobieństwo kapitał fizyczny wykorzystywany przez zarządzających gospodarką pieniężną banku (np. departament skarbu), którzy są zainteresowani tym, jaki kapitał jest dostępny, jakie istnieją instrumenty do jego pozyskiwania i w co zainwestować pozyskane środki; kapitał regulacyjny wykorzystywany przez władze nadzorcze, które zwracają uwagę na to, czy bank ma wystarczająco dużo kapitału, aby zabezpieczyć deponentów i innych wierzycieli przed poniesieniem straty; kapitał ekonomiczny (ryzykowany, wewnętrzny) szacowany przez zarządzających ryzykiem, którzy badają, jaka może być potencjalna strata banku przy danym profilu ryzyka, jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia tej straty oraz czy efektywność banku jest mierzona z uwzględnieniem ryzyka. rodzaje kapitałów straty 0 straty oczekiwane = rezerwy straty nieoczekiwane = kapitał ekonomiczny straty wyjątkowe Kapitał ekonomiczny to kapitał przeznaczony do absorbowania nieoczekiwanych strat z określonym poziomem ufności (oparty na metodyce VaR) rozkład strat i źródła ich pokrycia w tym kapitał ekonomiczny KAPITAŁ FIZYCZNY (KSIĘGOWY) zasady i limity zapotrzebowanie na kapitał KAPITAŁ EKONOMICZNY docelowy profil ryzyka docelowy profil ryzyka STRATEGIA BANKU regulacyjne wymogi kapitałowe wymagany zwrot z inwestycji w akcje KAPITAŁ AKCYJNY 4 wymiary kapitału własnego banku 8

9 CAR Tier Tier Tier TRE 004 CAR łączny 00/0 CRD IV Tier Tier 8% TRE Tier TRE CAR Tier 6% 8% CAR (Capital Adequacy Ratio, TCR) współczynnik wypłacalności TIER kapitał I kategorii TIER kapitał II kategorii TIER fundusze III kategorii (obecnie zlikwidowany) TIER+TIER=fundusze własne TRE łączna ekspozycja na ryzyko CAR kapital _ podstawowy _ Tier TRE Tier ( podstawowy) 4,5% 5 wskaźnik adekwatności kapitałowej obecnie poziom minimalny Wśród filarów adekwatności kapitałowej (wprowadzonych w Bazylea II) wyróżnia się: filar I minimalne wymogi w zakresie norm kapitałowych (norma kapitału podstawowego Tier I, norma kapitału Tier I i norma łącznego współczynnika kapitałowego) określone w art. 9 CRR, filar II składający się z procesu szacowania i utrzymywania przez bank kapitału wewnętrznego na potrzeby wszystkich zidentyfikowanych istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności banku i zmiany otoczenia gospodarczego (ICAAP internal capital adequacy assessment process) oraz procesu analizy i oceny nadzorczej adekwatności kapitału wewnętrznego (SREP Supervisory Review and Evaluation Process), w toku której może zostać wydana decyzja administracyjna nakładająca domiary kapitałowe, zwiększające minimalne poziomy współczynników kapitałowych, jakie banki muszą przestrzegać, filar III wymogi ujawniania informacji o adekwatności kapitałowej, profilu ryzyka, zarządzaniu ryzykiem, buforach kapitałowych, stosowaniu przepisów dotyczących polityki zmiennych składników wynagrodzeń. 6 adekwatność kapitałowa filary Do najważniejszych zmian, jakie znalazły się w pakiecie CRD IV/CRR (Bazylea III), zaliczyć można: podniesienie jakości, spójności i transparentności funduszy własnych, objęcie wymogami kapitałowymi dodatkowych rodzajów ryzyka (np. związanych z instrumentami pochodnymi), ograniczenie lewarowania (tj. współczynnika dźwigni), wprowadzenie dedykowanych rozwiązań antycyklicznych, w postaci antycyklicznego bufora kapitałowego, wprowadzenie wiążących norm płynności krótko i długoterminowej, uszczegółowienie zagadnień związanych z ładem korporacyjnym i zarządzaniem ryzykiem. 7 adekwatność kapitałowa Bazylea III 9

10 Kapitał Tier kapitał podstawowytier kapitał dodatkowytier Kapitał podstawowy Tier składa się z: instrumentów kapitałowych (przede wszystkim wyemitowane akcje zwykłe) ażio emisyjne * związane z instrumentami kapitałowymi zatrzymane zyski kapitał rezerwowy (otwarte rezerwy) fundusz ogólnego ryzyka bankowego Kapitał dodatkowy Tier to instrumenty kapitałowe i ażio z nimi związane, które nie zostały zaliczony do kapitału podstawowego Tier (np. akcje uprzywilejowane). Kapitał Tier składa się przede wszystkim z długoterminowych zobowiązań podporządkowanych znajdujące się w dyspozycji instytucji oraz prawa do udziału w zyskach (kapitał inwestycyjny z prawami udziału w zyskach instytucji, ale bez prawa głosu), pod warunkiem, że spełniają one odpowiednie kryteria klasyfikacji * ażio wyższy kurs posiadanych dewiz lub papierów wartościowych niż ich wartość nominalna 8 wskaźnik adekwatności kapitałowej rachunek funduszy własnych Łączna ekspozycja na ryzyko (TRE) winna obejmować ekspozycje cząstkowe, na poszczególne rodzaje ryzyka, tj: ryzyko kredytowe (w tym ryzyko z tytułu ekspozycji wobec konkretnych grup podmiotów (rządów, banków centralnych, samorządów, przedsiębiorstw, klientów detalicznych); ryzyko rynkowe (w tym ryzyko walutowe) ryzyko operacyjne ryzyko rozliczenia Każde z ryzyk ma dedykowane metody określania przypisanej mu ekspozycji. 9 wskaźnik adekwatności kapitałowej łączna ekspozycja na ryzyko Tier Tier CAR CCB Ccb TRE CCB w 06 roku 0,65%, w 07 roku,5%, w 09 roku,5% CcB w 06 roku 0,65 %, w 07 roku,5%, w 09 roku,5% ale od stycznia 06 wynosi 0% CAR (Capital Adequacy Ratio) współczynnik wypłacalności TIER kapitał I kategorii TIER kapitał II kategorii TRE łączna ekspozycja na ryzyko CCB (Capital Conservation Buffer) stały bufor kapitałowy (zabezpieczający) CcB (Counter-cyclical Buffer) bufor antycykliczny CCB ma służyć do absorpcji strat występujących w okresach kryzysu CcB ma przeciwdziałać procykliczności akcji kredytowej banków 0 wskaźnik adekwatności kapitałowej obecnie bufor połączony 0

11 Ocena działalności banku Podstawą procesu decyzyjnego, a jednocześnie źródłem informacji niezbędnych do zarządzania bankiem jest ocena jego działalności. Ocena to obejmuje: posiadane przez bank zasoby, zarówno materialne jak i niematerialne, które decydują o możliwościach i skali działania banku, a przede wszystkim o dostosowaniu się do wymogów konkurencyjnego rynku, możliwościach elastycznego reagowania na zmieniające się potrzeby klientów; wykorzystanie zasobów (efektywność), co z kolei decyduje o możliwości realizacji strategii banku i znajduje odzwierciedlenie w osiąganych wynikach, a przede wszystkim we wzroście wartości banku; uwarunkowania funkcjonowania banku, czyli makro i mikrootoczenie, w tym czynniki wpływające na ryzyko bankowe, szczególnie w kontekście pomiaru adekwatności kapitałowej. Ocena działalności banku co jest oceniane Cele, jakie stoją przed analizą i oceną działalności banku to przede wszystkim: ocena stopnia realizacji zadań postawionych przez zarząd banku, określenie jakości i stabilności zysków banku, stopnia płynności, adekwatności kapitałowej, jakości zarządzania ryzykiem bankowym, ustalenie słabych i mocnych stron działania banku, ocena zdolności banku do skutecznego konkurowania na rynku lub jego segmentach określenie potencjalnego wpływu czynników zewnętrznych na bieżącą i prognozowaną kondycję finansową banku, identyfikacja czynników sukcesu banku, w tym tych determinujących wartość banku, ocena skuteczności kadry pracowniczej. Ocena działalności banku cele

12 Ocena działalności banku 4 Elementy oceny działalności banku dr Adam Nosowski Katedra Bankowości/UE Wrocław 08 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ BANKOWOŚĆ