Zarządzanie ryzykiem w instytucjach kredytowych

Transkrypt

1 Zarządzanie ryzykiem w instytucjach kredytowych czyli czego się bać i co z tym strachem robić Artykuł 9 Prawa Bankowego stanowi, że: 1. W banku funkcjonuje system zarządzania. 2. System zarządzania stanowi zbiór zasad i mechanizmów odnoszących się do procesów decyzyjnych, zachodzących w banku oraz do oceny prowadzonej działalności bankowej. 3. W ramach systemu zarządzania w banku funkcjonuje co najmniej: a) system zarządzania ryzykiem, b) system kontroli wewnętrznej. co o systemach zarządzania mówi prawo bankowe Artykuł 9b Prawa Bankowego stanowi, że: Zadaniem systemu zarządzania ryzykiem jest identyfikacja, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka występującego w działalności banku służące zapewnieniu prawidłowości procesu wyznaczania i realizacji szczegółowych celów prowadzonej przez bank działalności. W ramach systemu zarządzania ryzykiem bank: 1) stosuje sformalizowane zasady służące określaniu wielkości podejmowanego ryzyka i zasady zarządzania ryzykiem; 2) stosuje sformalizowane procedury mające na celu identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka występującego w działalności banku, uwzględniające również przewidywany poziom ryzyka w przyszłości; 3) stosuje sformalizowane limity ograniczające ryzyko i zasady postępowania w przypadku przekroczenia limitów; 4) stosuje przyjęty system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka; 5) posiada strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego przez bank ryzyka. co o systemach zarządzania mówi prawo bankowe 1

2 kredytowe płynności inwestycyjne stopy procentowej rynkowe operacyjne Artykuł 9c Prawa Bankowego stanowi, że: Celem systemu kontroli wewnętrznej jest zapewnienie: 1) skuteczności i efektywności działania banku; 2) wiarygodności sprawozdawczości finansowej; 3) przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem w banku; 4) zgodności działania banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi. a także Rodzaje ryzyka Rodzaje transakcji kredyt, pożyczka X X X X otwarta linia kredytowa, gwarancja X X X instr. finansowe dłużne (KB) X X X X X instr. finansowe dłużne (KH) X X X X instr. finansowe właściciel. (KB) X X instr. finansowe właściciel. (KH) X X depozyty X X X operacje rozliczeniowe X X X pozostałe instr. fin (KH) X X ryzyko związane z poszczególnymi rodzajami transakcji 30% 70% Zarządzanie ryzykiem bankowym Ryzyko struktury aktywów i pasywów portfel bankowy portfel handlowy ryzyko rynkowe ryzyko kredytowe 80% ryzyko operacyjne 20% 35% 65% 10% 90% uproszczony schemat zarządzania ryzykiem bankowym 2

3 Wśród metod pomiaru ryzyka wyodrębnić można trzy grupy: klasyczne zestawienie niedopasowania pozycji (luka płynności, luka stopy procentowej, luka duracji, niedopasowanie elastyczności) Metody te pozwalają w uproszczonym sposób na oczacowanie poziomu różnych rodzajów ryzyka bankowego i w ograniczonym stopniu na aktywne zarządzanie nimi. Ich wyniki są stosunkowo łatwe do interpretacji, ale nie pozwalają na wyznaczenie łącznej ekspozycji na ryzyko bankowe. metody oceny ryzyka pojedynczego zaangażowania kredytowego (credit-scoring, analiza dyskryminacyjna, wewnętrzne ratingi ryzyka) Metody te pozwalają na określenie ryzyka dla poszczególnych zaangażowań kredytowych banku w instytucji finansowe i podmioty gospodarcze na podstawie przyjętych przezeń kryteriów. metody pomiaru określonego rodzaju ryzyka (rynkowego, kredytowego, operacyjnego) Metody te obejmują modele do pomiaru określonego rodzaju ryzyka. Takie modele to np. model pomiaru ryzyka rynkowego Risk Metrics, czy model szacowania wartości zagrożonej VaR metody eksperckie o charakterze jakościowym (stosowane np. w określaniu poziomu ryzyka operacyjnego) metody pomiaru ryzyka Zarządzanie aktywami i pasywami kontekst ryzyka czyli wracamy do kwestii płynności Zarządzanie aktywami i pasywami banku jest to proces planowania, wdrażania i kontrolowania działań kształtujących wolumen, strukturę oraz jakość aktywów i pasywów banku, a także ich terminy płatności i stopień wrażliwości na zmiany stóp procentowych, czy kursów walutowych. Celem tego procesu jest takie ukształtowanie struktury ilościowej (zróżnicowania portfela aktywów i pasywów) i jakościowej (zróżnicowania stóp procentowych) aktywów i pasywów banku, aby umożliwić przy uwzględnieniu poziomu podejmowanego ryzyka osiągnięcie optymalnego wyniku finansowego. zarządzanie aktywami i pasywami 3

4 W ramach zarządzania aktywami i pasywami, w banku: poddaje się ciągłej kontroli zmiany wysokości dochodów odsetkowych w wyniku zmiany rynkowych stóp procentowych, kursu walutowego oraz cen papierów wartościowych, metali szlachetnych, surowców; identyfikacje się źródła ryzyka struktury aktywów i pasywów, ocenia jego rozmiary i możliwości zabezpieczenia oraz podejmuje działania w tym zakresie; ustala się i monitoruje dopuszczalny poziom ryzyka (limity) związanego ze stopą procentową, terminami zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, zmianami kursów walutowych oraz cen papierów wartościowych (metali szlachetnych, surowców). zarządzanie aktywami i pasywami Zadania Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO) określanie zasad kupna i sprzedaży instrumentów dłużnych i aktywów kapitałowych do portfela lokacyjnego banku ustalanie limitów w zakresie nieuregulowanym wewnętrznymi aktami normatywnymi banku, dla transakcji związanych z pozyskiwaniem środków na działalność banku realizowanych przez departament skarbu akceptacja i rekomendacja planu finansowego banku ocena kształtowania się struktury aktywów i pasywów pod względem ryzyka płynności, stopy procentowej, walutowego, kredytowego określenie systemów i standardów analizy ryzyka analiza nowych produktów lub modyfikacja istniejących produktów pod kątem zarządzania ryzykiem stopy procentowej, walutowym i ryzykiem płynności określanie limitów wraz z odchyleniami dla poszczególnych rodzajów ryzyka analiza kształtowania się współczynnika wypłacalności i proponowanie działań zmierzających do utrzymania go na optymalnym poziomie zarządzanie aktywami i pasywami kto to robi? Zadania Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO) decydowanie o zasadach ustalania tabeli kursów walutowych analizowanie możliwości pozyskania dodatkowych środków pieniężnych potrzebnych do finansowania działalności banku oraz kierunków inwestowania nadwyżek środków (optymalnego zarządzania wolnymi środkami banku w celu jak najbardziej rentownego ich zagospodarowania oraz wywiązywania się banku z zawartych umów tj. zabezpieczenie środków na akcję kredytową i na wypłaty depozytów ocena perspektywicznych zagrożeń dla banku z tytułu ponoszonych ryzyk oraz wskazywanie kierunków zabezpieczenia się przed ich skutkami regulowanie zasad w zakresie stosowania wewnętrznych stawek transferowych przeprowadzanie regularnego przeglądu pozycji płynnościowej oraz struktury finansowania banku zarządzanie aktywami i pasywami kto to robi? 4

5 Zadania Departamentu Zarządzania Aktywami i Pasywami dostarczanie kierownictwu banku profesjonalnych informacji i analiz wspierających efektywne podejmowanie decyzji biznesowych z zakresu zarządzania aktywami i pasywami oraz zarządzania kapitałem, rozpoznanie i przekazanie informacji o ryzyku stopy procentowej i płynności do odpowiedniej komórki (w pionie skarbu) w celu scentralizowanego zarządzania ryzykiem rynkowym analiza behawioralna produktów depozytowych i kredytowych, projektowanie oraz proponowanie ALCO operacji zabezpieczających strategiczne ryzyko bilansu (ryzyko stopy procentowej, walutowe i płynności) z wykluczeniem transakcji zawieranych przez skarb realizacja decyzji ALCO (w zależności od typu decyzji we współpracy innymi jednostkami banku) opiniowanie jednostkom biznesowym niestandardowych warunków oprocentowania transakcji ustalanie oprocentowanie depozytów (złotowych i walutowych) zgodnie z otrzymanymi od ALCO kompetencjami zarządzanie aktywami i pasywami kto to robi? Zadania Departamentu Zarządzania Aktywami i Pasywami przygotowanie propozycji ustanowienia lub/i okresowej weryfikacji polityk w zakresie ryzyka płynności i ryzyka stóp procentowych (nie dotyczy operacji przeprowadzanych przez skarb) we współpracy z jednostką skarbu i ryzyka utrzymanie i rozwijanie systemów informacyjnych (w tym również informatycznych) wspierających zarządzanie aktywami i pasywami przygotowanie standardowych wewnętrznych raportów i analiz wspierających zarządzanie: bilansem, ryzykiem stóp procentowych na księdze bankowej, przeprowadzanie testów warunków skrajnych w zakresie ryzyk będących pod nadzorem departamentu, doradztwo w zakresie pomiaru i raportowania ryzyka płynności, monitorowanie i aktywowanie w przypadku przekroczeń limitów wynikających z polityk w zakresie ryzyka płynności i ryzyka stóp procentowych, komunikowanie decyzji ALCO w całym banku, nadzorowanie systemu informatycznego wewnętrznych stawek transferowych. zarządzanie aktywami i pasywami kto to robi? Ryzyko operacyjne czyli wracamy do kwestii ryzyka operacyjnego 5

6 Ryzyko operacyjne - czym jest - definicje... każde ryzyko niezaklasyfikowane do kategorii ryzyka rynkowego lub kredytowego i przejawiające się wystąpieniem straty finansowej bądź osłabieniem reputacji na skutek różnych błędów technicznych czy ludzkich.... ryzyko poniesienia strat pośrednich lub bezpośrednich związanych z niewłaściwie prowadzonymi lub błędnymi - procesami wewnętrznymi, - osobami - systemami albo ze zdarzeniami zewnętrznymi ryzyko operacyjne przypomnienie... chyba a) na przełomie XX i XXI wieku wzrosło znaczenie ryzyka operacyjnego nowe produkty i strategie, wyspecjalizowane procesy i zależność od gwałtownie rozwijających się technologii outsourcing ryzyko operacyjne było główną przyczyną upadku banków lub dużych strat b) wcześniejsza Umowa Kapitałowa koncentrowała się na ryzyku kredytowym i rynkowym pokrywała wszystkie rodzaje ryzyka tym samym ośmioprocentowym kapitałem * Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego jest Komitetem władz nadzorów bankowych, ustanowionym w roku 1974 przez Gubernatorów banków centralnych krajów Grupy Dziesięciu (Europa + USA + Japonia) argumenty Komitetu Bazylejskiego na 2004 rok Ryzyko operacyjne to ryzyko straty wynikającej z niewłaściwych lub zawodnych procesów, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych Ryzyko Kategorie ryzyka operacyjnego (między innymi): ryzyko nadużyć wewnętrznych, ryzyko nadużyć zewnętrznych, ryzyko personelu i bezpieczeństwa pracy ryzyko klientów, produktów oraz praktyk biznesowych ryzyko brak ciągłości pracy instytucji, przerwanie pracy systemów, ryzyko zarządzania instytucją i zarządzania procesami. Identyfikacja Zapobieganie Monitorowanie kategorie ryzyka operacyjnego 6

7 W banku powinien być opracowany system zarządzania ryzykiem operacyjnym związanym z procesami lub systemami, w którym rekomenduje się uwzględnić: istotność i złożoność procesów i systemów wykorzystywanych w bankowym cyklu operacyjnym (np. czy procesy i systemy są odpowiednio zunifikowane); kontrole zapobiegające awariom systemów i procesów umożliwiające identyfikację i usuwanie błędów; zgodność tworzonych i użytkowanych procesów i systemów z wymogami prawnymi; stosowanie przez bank mechanizmów zapewnienia ciągłości działania i planów awaryjnych w sytuacji awarii lub zniszczenia systemu nieprawidłowości funkcjonowania procesów; relację pomiędzy tą kategorią ryzyka (np. niekompatybilność, błędy w dokumentacji) a rzeczywiście poniesionymi stratami operacyjnymi; zalecenia względem systemów i procesów BANK zarządzanie ryzykiem operacyjnym PROCESY PODSTAWOWE PROCESY ORGANIZACYJNE Podstawowa analiza ryzyka: - identyfikacja ryzyka - ocena ryzyka Podstawe działania: - monitorowanie ryzyka - ograniczanie ryzyka Zarządzanie ciągłością działania Zarządzanie ryzykiem outsourcingu Zarządzanie: - dopasowanie organizacyjne - zarządzanie organizacją Zarządzanie doskonaleniem procesów: - ustalenie zestawu procesów - ocena procesów - doskonalenie procesów PROCESY WSPOMAGAJĄCE Zarządzanie konfiguracją Zarządzanie danymi dotyczącymi poniesionych strat - zbieranie danych Rewizja wewnętrzna - pomiar (wymogi kapitałowe) przykładowy zestaw procesów zarządzania ryzykiem Ryzyko płynności Celem zarządzania płynnością w Banku X było takie kształtowanie struktury zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, by przy możliwie najwyższym poziomie dochodowości posiadanej struktury bilansu (zapewniającej wykonanie założeń Planu finansowego Banku), Bank wywiązywał się terminowo ze swoich zobowiązań (w tym w szczególności w zakresie wypłat gotówkowych), przy założonym poziomie ekspozycji na ryzyko płynności i przestrzegał zewnętrznych norm płynności. Bank X zapewniał zdolność do regulowania zobowiązań m.in. poprzez: utrzymywanie odpowiednich zasobów łatwo dostępnych środków lub aktywów łatwo zbywalnych, zapewnienie odpowiedniego zrównoważenia przyszłego przepływu środków, tj. limitowanie kwot maksymalnego finansowania, które będzie potrzebne w różnych okresach, przy założeniu istnienia normalnych warunków rynkowych, utrzymywanie odpowiednio zróżnicowanej bazy depozytowej, zarówno w kategoriach oferowanych instrumentów, ich terminów, wysokości i struktury, przeprowadzanie transakcji typu SWAP w celu pozyskania funduszy trudnych do uzyskania na rynku lokalnym oraz waluty po koszcie niższym niż koszt jej uzyskania na rynku. cele i zasady polityki zarządzania ryzykiem w banku X 7

8 Ryzyko rynkowe Celem procesu monitorowania ryzyka stopy procentowej w Banku X było utrzymanie zmienności wyniku odsetkowego oraz rynkowej wartości kapitału własnego, wynikających ze zmian stóp procentowych, w granicach niezagrażających bezpieczeństwu i akceptowanych przez Radę Nadzorczą Banku i Zarząd Banku oraz Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami, a także ograniczenie możliwości pogorszenia się płynności i wypłacalności pod wpływem wzrostu ryzyka stopy procentowej generowanego przez Bank X. W banku X pomiar ryzyka stopy procentowej polegał na: kontrolowaniu jego poziomu za pomocą opracowanych metod monitorowania (luka odsetkowa, luka duracji, kontrola ryzyka bazowego), wyznaczaniu i kontrolowaniu limitów, obowiązujących w jego zakresie, przeprowadzaniu analiz historycznych oraz symulacji zmian zachodzących w Banku i jego otoczeniu, przeprowadzanie testów warunków skrajnych. cele i zasady polityki zarządzania ryzykiem w banku X Ryzyko rynkowe Celem zarządzania ryzykiem walutowym w Banku X było aktywne kształtowanie struktury aktywów i pasywów walutowych Banku, pozwalające na maksymalizację wyniku z pozycji wymiany określonego w Planie finansowym Banku, przy akceptowanej ekspozycji Banku na ryzyko. Bank monitorował ryzyko walutowe poprzez: wyznaczanie wartości zagrożonej (Value at Risk VaR), dla portfela walut, w których Bank utrzymuje indywidualne pozycje walutowe, wyznaczanie, monitorowanie i kontrolowanie przestrzegania limitów dopuszczalnego ryzyka walutowego dla pozycji walutowych, wyznaczanie, monitorowanie i kontrolowanie przestrzegania limitów straty z tytułu transakcji walutowych, wyznaczanie wymogu kapitałowego, wynikającego z ryzyka przeprowadzanych transakcji walutowych. cele i zasady polityki zarządzania ryzykiem w banku X Ryzyko operacyjne Podstawowym celem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku X było zapewnienie zrównoważonego rozwoju, zgodnie z celami wyrażonymi w Strategii Banku i corocznym planie finansowym, poprzez: minimalizowanie wielkości i prawdopodobieństwa pojawienia się niespodziewanych strat, usprawnienie organizacyjnej efektywności działania, realizację zaleceń wynikających z przepisów i rekomendacji instytucji nadzorczych. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w Banku polegało na realizacji następujących zadań: identyfikacji i ograniczaniu powstawania ryzyka wydawaniu zaleceń oraz wprowadzaniu zmian organizacyjnych, mających na celu eliminację lub minimalizację ryzyka operacyjnego, bieżącym informowaniu o zaistniałych zdarzeniach ryzyka operacyjnego, gromadzeniu niezbędnych danych umożliwiających określenie profilu, ocenę zagrożenia oraz wycenę strat z tytułu ryzyka operacyjnego, okresowym raportowaniu Zarządowi Banku o funkcjonowaniu kluczowych oraz szczególnie narażonych z punktu widzenia ryzyka operacyjnego obszarów działalności Banku, uświadamianiu pracowników o roli ryzyka operacyjnego towarzyszącego wykonywanym przez nich czynnościom. cele i zasady polityki zarządzania ryzykiem w banku X 8

9 źródło. R. Milic-Czerniak, M. Gadomski, Optymalizacja rentowności kapitału banku alokacja kapitału oraz analizy EVA i RARORAC w Banku Pekao S.A. RAPM (risk adjusted performance measurement) pomiar efektywności z uwzględnieniem ryzyka, jako oparty na ryzyku model zarządzania wartością oraz kapitałem banku. narzędzia pomiaru cel VA (SVA, EVA) RAROC RORAC RARORAC czynniki wpływu WYNIK KAPITAŁ RYZYKO obszary zarządzania produkty klienci kanały dystrybucji jednostki biznesowe poziom struktura koszt zasady alokacji kredytowe rynkowe operacyjne RAPM jako sposób integracji ryzyka z celami biznesowymi Kilka wniosków: na poziomie operacyjnym miary RAPM pozwalają na zarządzenie i monitorowanie zyskowności oraz wartości kapitału konsumowanego przez poszczególne transakcje, klientów czy linie biznesowe; świadoma alokacja kapitału pozwala na ukierunkowanie działalności banku w obszary najbardziej dochodowe lub świadome odchodzenie od obszarów najmniej dochodowych w sytuacji ograniczonej ilości kapitału własnego; RAPM pozwala również identyfikować obszary, których dochodowość może być zadawalająca wyłącznie przy ograniczeniu ryzyka transakcji; zarządzanie kapitałem oparte na ryzyku może pomóc bankowi w zidentyfikowaniu swoich słabych stron, dostrzeżeniu zarówno zagrożeń, jak również nowych możliwości rozwoju, których mogą nie dostrzegać konkurenci oraz w skupieniu się na tych inwestycjach, które mogą przynieść największe korzyści; ponadto RAPM mogą być stosowane jako podstawa nowoczesnych systemów motywacyjnych. RAPM optymalizacja wyniku oraz zarządzanie kapitałem RAPM stanowi wsparcie dla zarządu, i pomagają odpowiedzieć m.in. na następujące pytania: działalność banku jednostki biznesowe klienci banku produkty bankowe źródło. R. Milic-Czerniak, M. Gadomski, Optymalizacja rentowności kapitału banku alokacja kapitału oraz analizy EVA i RARORAC w Banku Pekao S.A. RAPM optymalizacja wyniku oraz zarządzanie kapitałem (cz. 2) 9

10 DANE ZAŁOŻENIA PROJEKTU METODOLOGIA ANALIZY I RAPORTY RAPM uwarunkowania projektowe Adekwatność kapitałowa czyli kapitał w roli Adekwatność kapitałowa ile trzeba mieć kapitału aby prowadzona działalność była bezpieczna. Współczynnik wypłacalności relacja funduszy własnych (tj. bazy kapitałowej) do aktywów i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem. Współczynnik wypłacalności informuje w jakiej części straty z tytułu ekspozycji obciążonych ryzykiem mogą być przez ten kapitał aborbowane. wskaźniki adekwatności kapitałowej to już historia 10

11 w k k k tier1 tier2 pp 1988 rkred 8% r kred r r bs pbs w w k k k k tier1 tier2 pp tier rkred 12,5rrynk k r k k k tier1 tier2 pp tier kred 12,5(rrynk roper ) 8% 8% w współczynnik wypłacalności k tier1 fundusze podstawowe k tier2 fundusze uzupełniające k tier3 fundusze III kategorii k pp pozycje pomniejszające r kred ekspozycja na ryzyko kredytowe r rynk ekspozycja na ryzyko rynkowe r oper ekspozycja na ryzyko operacyjne * Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego jest Komitetem władz nadzorów bankowych, ustanowionym w roku 1974 przez Gubernatorów banków centralnych krajów Grupy Dziesięciu (Europa + USA + Japonia), po kłopotach związanych z upadkiem niemieckiego Herstatt Banku wskaźniki adekwatności kapitałowej to już historia CAR Tier1 Tier2 Tier3 TRE 2004 CAR łączny 2010/2013 CRD IV Tier1 Tier2 8% TRE Tier1 TRE CAR Tier 1 6% 8% CAR (Capital Adequacy Ratio, TCR) współczynnik wypłacalności TIER1 kapitał I kategorii TIER2 kapitał II kategorii TIER3 fundusze III kategorii (obecnie zlikwidowany) TIER1+TIER2=fundusze własne TRE łączna ekspozycja na ryzyko CAR kapitał _ podstawowy _ Tier1 TRE Tier 1( podstawowy) 4,5% wskaźnik adekwatności kapitałowej obecnie poziom minimalny Wśród filarów adekwatności kapitałowej (wprowadzonych w Bazylea II) wyróżnia się: filar I minimalne wymogi w zakresie norm kapitałowych (norma kapitału podstawowego Tier I, norma kapitału Tier I i norma łącznego współczynnika kapitałowego) określone w art. 92 CRR, filar II składający się z procesu szacowania i utrzymywania przez bank kapitału wewnętrznego na potrzeby wszystkich zidentyfikowanych istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności banku i zmiany otoczenia gospodarczego (ICAAP internal capital adequacy assessment process) oraz procesu analizy i oceny nadzorczej adekwatności kapitału wewnętrznego (SREP Supervisory Review and Evaluation Process), w toku której może zostać wydana decyzja administracyjna nakładająca domiary kapitałowe, zwiększające minimalne poziomy współczynników kapitałowych, jakie banki muszą przestrzegać, filar III wymogi ujawniania informacji o adekwatności kapitałowej, profilu ryzyka, zarządzaniu ryzykiem, buforach kapitałowych, stosowaniu przepisów dotyczących polityki zmiennych składników wynagrodzeń. adekwatność kapitałowa filary 11

12 Do najważniejszych zmian, jakie znalazły się w pakiecie CRD IV/CRR (Bazylea III), zaliczyć można: podniesienie jakości, spójności i transparentności funduszy własnych, objęcie wymogami kapitałowymi dodatkowych rodzajów ryzyka (np. związanych z instrumentami pochodnymi), ograniczenie lewarowania (tj. współczynnika dźwigni), wprowadzenie dedykowanych rozwiązań antycyklicznych, w postaci antycyklicznego bufora kapitałowego, wprowadzenie wiążących norm płynności krótko i długoterminowej, uszczegółowienie zagadnień związanych z ładem korporacyjnym i zarządzaniem ryzykiem. adekwatność kapitałowa Bazylea III Kapitał _ Tier1 kapitał _ podstawowy _ Tier1 kapitał _ dodatkowy _ Tier1 Kapitał podstawowy Tier1 składa się z: instrumentów kapitałowych (przede wszystkim wyemitowane akcje zwykłe) ażio emisyjne związane z instrumentami kapitałowymi zatrzymane zyski kapitał rezerwowy (otwarte rezerwy) fundusz ogólnego ryzyka bankowego Kapitał dodatkowy Tier1 to instrumenty kapitałowe i ażio z nimi związane, które nie zostały zaliczony do kapitału podstawowego Tier1 (np. akcje uprzywilejowane). Kapitał Tier2 składa się przede wszystkim z długoterminowych zobowiąząń podporządkowanych znajdujące się w dyspozycji instytucji oraz prawa do udziału w zyskach (kapitał inwestycyjny z prawami udziału w zyskach instytucji, ale bez prawa głosu), pod warunkiem, że spełniają one odpowiednie kryteria klasyfikacji wskaźnik adekwatności kapitałowej rachunek funduszy własnych Łączna ekspozycja na ryzyko (TRE) winna obejmować ekspozycje cząstkowe, na poszczególne rodzaje ryzyka, tj: ryzyko kredytowe (w tym ryzyko z tytułu ekspozycji wobec konkretnych grup podmiotów (rządów, banków centralnych, samorządów, przedsiębiorstw, klientów detalicznych); ryzyko rynkowe (w tym ryzyko walutowe) ryzyko operacyjne ryzyko rozliczenia Każde z ryzyk ma dedykowane metody określania przypisanej mu ekspozycji. wskaźnik adekwatności kapitałowej łączna ekspozycja na ryzyko 12

13 Tier1 Tier2 CAR CCB Ccb TRE CCB w 2016 roku 0,625%, w 2017 roku 1,25%, w 2019 roku 2,5% CcB w 2016 roku 0,625 %, w 2017 roku 1,25%, w 2019 roku 2,5% ale od 1 stycznia 2016 wynosi 0% CAR (Capital Adequacy Ratio) współczynnik wypłacalności TIER1 kapitał I kategorii TIER2 kapitał II kategorii TRE łączna ekspozycja na ryzyko CCB (Capital Conservation Buffer) stały bufor kapitałowy CcB (Counter-cyclical Buffer) bufor antycykliczny wskaźnik adekwatności kapitałowej obecnie bufor połączony Zarządzanie finansami i zarządzanie ryzykiem i to już jest koniec 13