Terapia inhalacyjna. Sebastian Brzuszkiewicz

Transkrypt

1 Terapia inhalacyjna Sebastian Brzuszkiewicz

2 Historia 2000r. p.n.e. Indie palenie ziołowych preparatów Datura stramonium (alkaloid o właściwościach cholinergicznych) 1500r. p.n.e. Egipt wsychanie par lulka czarnego rzucanego na gorące cegły (właściwości cholinergiczne) 1500r. p.n.e. Ameryka Południowa i Środkowa stosowano fajki do inhalowania dymu tytoniowego i dymu ze spalania innych roślin

3 Historia Hipokrates ( r.p.n.e.) stworzył inhalator garnek z dziurami w pokrywie 1190r.n.e. Traktat o astmie (Maimonides) inhalacje dymów ziół (datura, lulek czarny, belladona + arszenik, balsamy,gumy żywiczne) rzucanych w ogień, spokojny tryb życia, rosół

4 Historia XIX wiek inhalatory ceramiczne, wdychanie par opium w celu leczenia kaszlu

5 Historia XIX/XX wiek papierosy do leczenia astmy, carbolic smoke ball, dalszy rozwój inhalatorów

6 Dlaczego leczenie inhalacyjne? Lek szybko dociera w bezpośrednie miejsce działania Duże stężenie leku w oskrzelach (wysoka skuteczność), małe we krwi (ograniczenie działania ogólnoustrojowego) Niektóre leki dostępne tylko w postaci wziewnej mniej toksyczne/mniej uciążliwe/bardziej skuteczne w postaci wziewnej

7

8 Depozycja leku Zależna od wielkości cząstek chmury aerozolu wytworzonych przez inhalator Cząstki 7 15um osiadają w górnych drogach oddechowych i dużych oskrzelach Cząstki 3 6um docierają do oskrzelików Cząstki 1 2um penetrują do pęcherzyków płucnych Cząstki <0,5um nie osiadają w drogach oddechowych, mogą być wydychane

9 Rodzaje inhalatorów

10 Inhalator ciśnieniowy z dozownikiem (pmdi pressurized metered dosed inhaler) Wprowadzone do użytku w 1956r. Mały, przenośny, łatwy i szybki w użyciu, wielodawkowy Konieczność koordynacji z wdechem Mała depozycja płucna Brak licznika dawek W trakcie prób inhalatory koordynowane z wdechem

11 Komory inhalacyjne U dzieci i dorosłych stosowane z pmdi Eliminują problem koordynacji wyzwolenia dawki leku z inhalatora i wdechu Zwiększają depozycję płucną leku Duży rozmiar, cena, problemy z utrzymaniem czystości, zużywalność Komory wysoko- i niskoobjętościowe Komory bez-, jedno-, dwuzastawkowe

12 Inhalatory suchego proszku (DPI dry powder inhaler) Aktualnie jedna z głównych metod terapii inhalacyjnej Małe wymiary inhalatora, licznik dawek, stabilność leku, użycie aktywowane wdechem Wymaga wygenerowania wystarczająco silnego wdechu Nie wszystkie leki dostępne w tej postaci Droższe niz pmdi

13 Nebulizatory Nebulizacja wprowadzenie do organizmu leku w postaci aerozolu Cząsteczki leku zawieszone są w gazie Nie wymaga koordynacji oddechu ani wkłady wysiłkowego w celu przyjęcia leku Antybiotyki i mukolityki wziewne dostępne tylko do podania drogą nebulizacji Możliwe prowadzenie farmako- i tlenoterapii jednocześnie

14 Rodzaje nebulizatorów Pneumatyczne aerozol powstaje pod wpływem działania na lek sprężonego powietrza generowanego przez sprężarkę (konwencjonalne, skojarzone z wdechem, aktywowane wdechem, adaptujące się) Ultradźwiękowe lek rozbijany jest na drobne cząsteczki przez fale ultradźwiękowe działające na jego powierzchnię. Mają dużą wydajność, ale mogą zmieniać strukturę leku Siateczkowe nowa generacja nebulizatorów, lek przeciskany jest przez wibrujące, perforowane membrany, tworząc aerozol

15 Nebulizator maska czy ustnik?

16 W trakcie nebulizacji maska musi szczelnie przylegać do twarzy!!! Odsunięcie maski od twarzy o 2cm zmniejsza depozycję płucną nawet o 80%

17 Wpływ cyklu oddechowego Lek deponuje się tylko w trakcie wdechu Wdech 40% fazy cyklu oddechowego W trakcie płaczu cykl oddechowy zaburzony

18 Wpływ wieku Trudna współpraca Mała pojemność życiowa u dzieci Krótszy cykl oddechowy, szybki oddech Drogi oddechowe wąskie i bardziej wiotkie Duży język Przewaga nosowego toru oddechowego Słabo rozwiniete mięśnie oddechowe Niemożność zatrzymania oddechu na szczycie wdechu Zła tolerancja maski płacz rozdrażnienie

19 Zasady wyboru nebulizatora Parametry nebulizatorów: MMAD średnica wytwarzanych cząsteczek (optymalnie 1 5um, u młodszych dzieci 2 3um) Wydajność ok. 0,5ml/min FPF% - procent frakcji respirabilnej (ile % wytwarzanego aerolozu osiąga wielkość cząstek 1 5um, w dobrych nebulizatorach 80 90%) Przepływ powietrza: Do 5. r.ż.: 4 6l/min 5 12 lat: 6 8l/min Młodzież i dorośli: 12l/min

20 Jaki inhalator zastosować?

21 PMDI + komora inhalacyjna We wszystkich grupach wiekowych do 3.r.ż. z maską od 3.r.ż. z ustnikiem

22 pmdi Stosowanie bez komory inhalacyjnej nie jest wskazane

23 Nebulizator We wszystkich grupach wiekowych do 3.r.ż. z maską od 3.r.ż. z ustnikiem

24 DPI Gdy możliwe jest wygenerowanie odpowiednio silnego wdechu zazwyczaj >6.r.ż.

25 Namiot inhalacyjny Stosowanie nie jest wskazane niska efektywność inhalacji

26 Zaostrzenie astmy oskrzelowej pmdi lub nebulizator z maską lub ustnikiem