DYRYGOWANIE OPIS PRZEDMIOTU

Transkrypt

1 Nazwa DYRYGOWANIE Kod OPIS PRZEDMIOTU Wydział WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII Instytut/Katedra INSTYTUT EDUKACJI MUZYCZNEJ KATEDRA DYRYGENTURY Kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej Specjalność / specjalizacja Edukacja muzyczna i dyrygentura chóralna, Edukacja muzyczna i muzyka estradowa Poziom organizacyjny studiów studia pierwszego stopnia System studiów stacjonarne Liczba godzin dydaktycznych 30 Liczba punktów ECTS 1 Opisywana forma zajęć Rygor Typ Język wykładowy Ćwiczenia. Przedmiot realizowany jest w grupach 1 osobowych z możliwością uczestniczenia większej grupy studentów celem praktycznego wykonawstwa partii wokalnych poprzez poszczególne głosy a cappella (ewentualnie wspomagane akompaniamentem) zaliczenie z oceną przedmioty podstawowe polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Posiadane kompetencje przed rozpoczęciem nauki: zasady muzyki, historia muzyki Powiązania z innymi przedmiotami: harmonia, analiza dzieła muzycznego, czytanie partytur, chór, zespół wokalny, literatura muzyczna Cele Głównym celem nauki dyrygowania jest przygotowanie studentów do prowadzenia zespołów chóralnych w szkolnictwie, oraz w ruchu amatorskim i zawodowych zespołach tego typu. Założenia : - student przyswaja podstawowe zasady techniki dyrygowania - osiąga możliwie wysoki poziom wiedzy ogólno muzycznej, niezbędnej do pracy dyrygenckiej - rozwija posiadane sprawności manualne - kształtuje umiejętność samodzielnego rozwiązywania dyrygenckich problemów technicznych i wykonawczych - opracowuje reprezentatywny zestaw repertuaru polskiej i obcej literatury chóralnej a cappella i wokalno-instrumentalnej od muzyki dawnej do współczesności - stosuje różnorodne formy i środki nauczania uwzględniające rozwój uzdolnień studentów i rozwijających ich wrażliwość artystyczną 1

2 WIEDZA: student analizuje utwory chóralne w pierwszej kolejności wskazane jako literatura podstawowa student przyswaja niezbędne wiadomości teoretyczne, dotyczące realizowanego materiału na ćwiczeniach student rozpoznaje informacje zawarte w partyturach opracowywanych utworów zna elementarną terminologię używaną w dyrygenturze i rozumie jej specyfikę w stosunku do dyscyplin pokrewnych Efekty UMIEJĘTNOŚCI: student doskonali i demonstruje manualne techniki realizacji elementów muzycznych utworu student dostrzega problemy wykonawcze i dokonuje samodzielnej interpretacji utworu za pomocą gestów dyrygenckich INNE KOMPETENCJE: Po ukończeniu (ćwiczeń) student nabywa również inne kompetencje: posiada umiejętność kierowania zespołem wokalnym lub instrumentalnych jako wykonawca - dyrygent stosuje praktycznie doskonalone w ramach kompetencje w zakresie wiedzy i umiejętności dyrygenckich rozróżnia, definiuje i objaśnia problemy dotyczące wykonawstwa chóralnego i wokalno-instrumentalnego 2

3 SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU Rok/ semestr I 1, 2 Tytuł i stopień naukowy, imię i nazwisko prowadzących przedmiot prof. zw. G. Rubin prof. zw. B. Stankowiak prof. dr hab. A. Janosz, prof. nadzw. UKW dr hab. B. Mendlik, prof. nadzw. UKW dr hab. A. Kaczyński, prof. nadzw. UKW dr B. Odya, dr M. Mróz, mgr K. Pettke Treści programowe Problemy techniki dyrygowania: 1. Określenia wstępne: - definicja dyrygowania - rodzaje ruchów dyrygenckich - podstawowe cechy dyrygenta: jego uzdolnienia muzyczne, cechy charakteru, psychika - aparat ruchowy dyrygenta: - właściwa postawa, wyraz oczu, układ rąk, mimika, operowanie oddechem 2. Aparat ruchowy dyrygenta: - postawa, układ rąk, mimika, operowanie oddechem 3. Praktyczne ćwiczenia przygotowawcze: - ćwiczenia rozluźniające - ćwiczenia uniezależniające ruchy rąk 4. Jednostka ruchu metrycznego w utworze - poznanie i stosowanie schematów ruchów taktowych: metrum 2, 3, 4 - poznanie i stosowanie trójmiaru jako metrum trzy- i jedno ruchowe - nabywanie umiejętności stosowania podzielnego ruchu metrycznego przy zwolnieniach ritenuto i rallentando 5. Ruchy przygotowawcze i kończące: - ruchy przygotowawcze do pełnych jednostek metrycznych - ruchy przygotowawcze do niepełnych jednostek metrycznych - ruchy przygotowawcze do podejmowania frazy przebiegu utworu - ruchy przygotowawcze do wprowadzenia poszczególnych głosów - ruchy kończące na pełnych, wydłużonych i skróconych jednostkach metrycznych - ruchy kończące poszczególne frazy w przebiegu utworu 6. Kształtowanie umiejętności manualnej realizacji elementów artykulacji dźwięku, różnorodnych ugrupowań melodyczno rytmicznych: - rytm punktowany, synkopy - ekspresja artykulacji i jej odmiany - fermaty, pauzy i cezury 7. Ustalenie i realizacja zmian agogicznych w konstrukcji utworów: - tempa umiarkowane - tempa szybkie, tempa wolne 3

4 - zwalnianie tempa w kadencjach - inne zmiany agogiczne 8. Problematyka dynamiki w przekazie manualno-wyrazowym dyrygenta: - kształtowanie za pomocą gestów dynamiki mf, f, p i jej odmian crescendo i decrescendo - akcenty metryczne - akcenty wyrazowe w przebiegu frazy - kulminacje dynamiczne w przebiegu całego utworu Metody dydaktyczne Zajęcia mają charakter praktyczny. W ramach zajęć stosowane są metody: podające (wykład, objaśnienie i pogadanka), eksponujące (pokaz, ekspozycja), problemowe (metody aktywizujące, dyskusje i debaty, metody rozwijające twórcze myślenie muzyczne). W kształceniu poszczególnych umiejętności muzycznych preferowane są szczególnie metody stymulujące aktywność twórczą studenta - dyskusja, analiza, analiza materiałów źródłowych Forma i warunki zaliczenia wymagania i system oceniania Zaliczenie w formie kolokwium, warunkowane obecnością i aktywnością na zajęciach (ćwiczeniach) Warunki zaliczenia: dyrygowanie z pamięci 2 3 utworami znajomość wszystkich określeń zawartych w partyturach dyrygowanie jednym dowolnie wybranym przez studenta utworem obowiązkowym Zaliczenie po pierwszym roku nauczania ma na celu sprawdzenie przydatności dyrygenckiej studenta, jest też sprawdzianem ich wzrastających umiejętności manualnych i pogłębiającej się wrażliwości artystycznej. Zaliczenie odbywa się przy fortepianie podstawowa Lasocki J. K. opr. Powiedział mi Świder J. Psalm 100 (chór jednorodny) Arcadelt J. Ave Maria (zmienne metrum) Kazuro S. Krakowiak Nowowiejski F. - Rota Lotti Ave Regina coelorum uzupełniająca Z pieśnią, zeszyt. I, opr. J. K. Lasocki (PWM) Bok J. O pracy dyrygenta chóru, Warszawa 1982 Jaworski L. Podstawy techniki dyrygowania, Lublin 2003 Krukowski S. Problemy wykonawcze muzyki dawnej, Warszawa 1991 Lasocki J. K. Chór poradnik dla dyrygentów, Kraków 1968 Ordyk Czyżewska E. Wybrane zagadnienia sztuki chóralnej, Lublin 2005 Szaliński A. Muzykowanie zespołowe, Warszawa 1972 Zabłocki J. O technice dyrygowania, Warszawa 1972 Wiechowicz S. Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych, Kraków

5 Wiedza: student dostrzega różnorodność elementów muzycznych w zakresie melodyki, rytmiki, dynamiki i agogiki utworu Efekty Umiejętności: student potrafi realizować zapis nutowy za pomocą gestów dyrygenckich Inne kompetencje: student dostrzega możliwości praktycznego kierowania zespołem wokalnym lub chórem za pomocą manualnej techniki dyrygenckiej Rok/ semestr II 3, 4 Tytuł i stopień naukowy, imię i nazwisko prowadzących przedmiot prof. zw. G. Rubin prof. zw. B. Stankowiak prof. dr hab. A. Janosz, prof. nadzw. UKW dr hab. A. Kaczyński, prof. nadzw. UKW dr B. Odya, dr M. Mróz mgr K. Pettke Treści programowe Problemy techniki dyrygowania: 1. Utrwalanie i pogłębianie wszystkich zagadnień poznanych na I roku 2. Opracowywanie zagadnień dotyczących tempa w utworze: - zmiany tempa w przebiegu utworu w połączeniu z innymi elementami wykonawczymi 3. Opracowywanie zagadnień dotyczących dynamiki: - dynamika jako jeden z elementów wyrazu emocjonalnego - zmiany subito 4. Realizacja metrum: - sześciomiar jako metrum sześcio- i dwuruchowe 5. Zagadnienia wykonawczo-interpretacyjne: - rozplanowanie napięć w krótszych i dłuższych utworach - kształtowanie wyrazowości artystycznej w formach muzyki dawnej - realizacja ekspresji treści muzycznej i słownej 6. Omówienie zagadnień interpretacyjnych koncepcje utworu: - wyrazowość w gestykulacji, postawie i mimice dyrygenta - frazowanie i rozplanowanie napięć - realizacja artystyczna pieśni zwrotkowych, jedno i wieloczęściowych - artyzm pieśni ludowych w opracowaniach chóralnych - pieśni o wyrazowości romantycznej - zasady ustalania temp w utworach renesansowych Metody dydaktyczne Zajęcia mają charakter praktyczny. W ramach zajęć stosuje sie metody: podające (wykład, objaśnienie i pogadanka), eksponujące (pokaz, ekspozycja), problemowe (metody aktywizujące, dyskusje i debaty, metody rozwijające twórcze myślenie 5

6 muzyczne). W kształceniu poszczególnych umiejętności muzycznych preferowane są szczególnie metody stymulujące aktywność twórczą studenta - dyskusja, analiza, analiza materiałów źródłowych Forma i warunki zaliczenia wymagania i system oceniania Zaliczenie w formie kolokwium, warunkowane obecnością i aktywnością na zajęciach (ćwiczeniach) dyrygowanie z pamięci 2 3 utworami w tym 1 polifoniczny znajomość wszystkich określeń zawartych w partyturach dyrygowanie jednym dowolnie wybranym przez studenta utworem obowiązkowym Zaliczenie powinno obejmować dyrygowanie z pamięci, dwoma lub trzema utworami, zróżnicowanymi pod względem stylu i charakteru oraz dowolnie wybranymi przez studenta z przerobionego repertuaru. Zaleca się również stosowanie formy dyrygowania a vista i samodzielnego przygotowania jednego utworu jako sprawdzianu opanowania przerobionych problemów i uzyskanych kompetencji. Zaliczenie odbywa się przy fortepianie podstawowa Moniuszko S. - Złota rybka 3-gł żeński opr. J. Pffeifer Mikołaj z Krakowa Aleć nade mną Wenus Raczkowski W. opr. - Czegoś taki smutny Nowowiejski F. - Parce Domine uzupełniająca Z pieśnią, zeszyt. I i II, opr. J. K. Lasocki (PWM) Bok J. O pracy dyrygenta chóru, Warszawa 1982 Jaworski L. Podstawy techniki dyrygowania, Lublin 2003 Krukowski S. Problemy wykonawcze muzyki dawnej, Warszawa 1991 Lasocki J. K. Chór poradnik dla dyrygentów, Kraków 1968 Ordyk Czyżewska E. Wybrane zagadnienia sztuki chóralnej, Lublin 2005 Szaliński A. Muzykowanie zespołowe, Warszawa 1972 Zabłocki J. O prowadzeniu chóru, Warszawa 1978 Zabłocki J. O technice dyrygowania, Warszawa 1972 Wiechowicz S. Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych, Kraków 1951 Wiedza: student dostrzega różnorodność elementów formy, gatunku i stylistyki wykonawczej utworów od muzyki dawnej do współczesności Efekty Umiejętności: student potrafi samodzielnie analizować partyturę utworu chóralnego i realizować zapis nutowy za pomocą gestów dyrygenckich Inne kompetencje: student rozwija swoją wrażliwość muzyczną poprzez wykonywanie różnorodnych elementów muzycznych zawartych w partyturach 6

7 Rok/ semestr III 5, 6 Tytuł i stopień naukowy, imię i nazwisko prowadzących przedmiot prof. zw. G. Rubin prof. zw. B. Stankowiak prof. dr hab. A. Janosz, prof. nadzw. UKW dr hab. B. Mendlik,prof. nadzw. UKW dr hab. A. Kaczyński, prof. nadzw. UKW dr B. Odya, dr M. Mróz Treści programowe Problemy techniki dyrygowania: 1. Utrwalanie i pogłębianie wszystkich zagadnień poznanych na I i II roku 2. Kształtowanie techniki prowadzenia utworów z towarzyszeniem instrumentów 3. Omawianie i rozwiązywanie problemów technicznych i odtwórczych form i gatunków wokalnych muzyki dawnej 4. Realizowanie w formie praktycznej regularnych i nieregularnych grup rytmicznych Metody dydaktyczne Zajęcia mają charakter praktyczny. W ramach zajęć stosuje są metody: podające (wykład, objaśnienie i pogadanka), eksponujące (pokaz, ekspozycja), problemowe (metody aktywizujące, dyskusje i debaty, metody rozwijające twórcze myślenie muzyczne). W kształceniu poszczególnych umiejętności muzycznych preferowane są szczególnie metody stymulujące aktywność twórczą studenta - dyskusja, analiza, analiza materiałów źródłowych Forma i warunki zaliczenia wymagania i system oceniania Zaliczenie w formie kolokwium, warunkowane obecnością i aktywnością na zajęciach (ćwiczeniach) dyrygowanie z pamięci 2 3 utworami w tym 1 polifoniczny, 1 wokalnoinstrumentalny, znajomość wszystkich określeń zawartych w partyturach, dyrygowanie jednym dowolnie wybranym przez studenta utworem obowiązkowym Egzamin po VI semestrze: dyrygowanie 2 utworami (chóralny, instrumentalny lub wokalnoinstrumentalny dyrygowanie jednym dowolnie wybranym przez studenta utworem obowiązkowym jeden utwór powinien być dyrygowany przez studenta z pamięci znajomość wszystkich określeń zawartych w partyturach znajomość wszystkich problemów realizowanych przez przedmiot Zaliczenie powinno obejmować dyrygowanie z pamięci, dwoma lub trzema utworami, zróżnicowanymi pod względem stylu i charakteru i dowolnie wybranymi przez studenta z przerobionego repertuaru. Zaleca się stosowanie formy dyrygowania a vista i samodzielnego przygotowania jednego utworu jako sprawdzianu opanowania przerobionych problemów i uzyskanych kompetencji 7

8 podstawowa Pffeifer J. - Bajka o jeżu Kazuro S. - Gra fal Lotti A. - Missa brevis (części do wyboru) Paciorkiewicz T. Ave regina coelorum Mozart W. A. Ave verum corpus (kwintet) uzupełniająca Z pieśnią, zeszyt. II i III, opr. J. K. Lasocki (PWM) Bok J. O pracy dyrygenta chóru, Warszawa 1982 Jaworski L. Podstawy techniki dyrygowania, Lublin 2003 Krukowski S. Problemy wykonawcze muzyki dawnej, Warszawa 1991 Lasocki J. K. Chór poradnik dla dyrygentów, Kraków 1968 Ordyk Czyżewska E. Wybrane zagadnienia sztuki chóralnej, Lublin 2005 Soja Z. Przewodnik dla prowadzącego chór w szkole podstawowej, Warszawa 1976 Szaliński A. Muzykowanie zespołowe, Warszawa 1972 Zabłocki J. O prowadzeniu chóru, Warszawa 1978 Zabłocki J. O technice dyrygowania, Warszawa 1972 Wiechowicz S. Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych, Kraków 1951 Wiedza: student doskonali elementy techniki dyrygenckiej w oparciu o bardziej skomplikowane melodyczno-rytmiczne konstrukcje muzyczne Efekty Umiejętności: student potrafi samodzielnie analizować partyturę utworu z towarzyszeniem akompaniamentu instrumentalnego Inne kompetencje: student interpretuje treść muzyczną i słowną zawarte w partyturach i na ich bazie kształtuje interpretację utworu data podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora 8