Podstawy prawne planowania metropolitalnego i dokumenty planistyczne gmin Łukasz Mikuła

Transkrypt

1 Podstawy prawne planowania metropolitalnego i dokumenty planistyczne gmin Łukasz Mikuła

2 Podstawy prawne planowania metropolitalnego

3 Planowanie metropolitalne do 2014 r. Regulacja ustawowa sprowadzona w praktyce do jednego przepisu: Dla obszaru metropolitalnego uchwala się plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego jako część planu zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 39 ust. 6 UPZP) Niejasne kryteria delimitacji obszarów metropolitalnych Ograniczony zasięg przedmiotowy planów Brak możliwości realnego wpływu na politykę przestrzenną gmin Instrument bez większego praktycznego znaczenia

4 Delimitacja obszarów metropolitalnych w świetle ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (do 2014) Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Delimitacja obszarów metropolitalnych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju? Delimitacja obszarów metropolitalnych Plany zagospodarowania przestrzennego województw

5 Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw Nowa terminologia: obszar funkcjonalny obszar szczególnego zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej lub występowania konfliktów przestrzennych, stanowiący zwarty układ przestrzenny składający się z funkcjonalnie powiązanych terenów, charakteryzujących się wspólnymi uwarunkowaniami i przewidywanymi jednolitymi celami rozwoju; miejski obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego typ obszaru funkcjonalnego obejmującego miasto będące siedzibą władz samorządu województwa lub wojewody oraz jego bezpośrednie otoczenie powiązane z nim funkcjonalnie

6 Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw Rozbudowanie regulacji dotyczących delimitacji: Obszary funkcjonalne określa się z zapewnieniem: ciągłości i zwartości wyznaczanego obszaru polegającej na wyznaczeniu obszaru zamkniętego wspólną granicą; dostępności danych wskaźnikowych, umożliwiających wyznaczenie łącznego obszaru, którego zasięg przestrzenny umożliwia rozwiązanie istniejących lub przewidywanych problemów oraz rozwój nowych funkcji tych obszarów. Samorząd województwa określa obszary funkcjonalne o znaczeniu ponadregionalnym i ich granice. Propozycje i wnioski dotyczące określenia obszarów funkcjonalnych samorząd województwa przedstawia do zaopiniowania przez jednostki samorządu terytorialnego, znajdujące się na terenie danego województwa. Opinia jest wyrażana podczas konferencji, w której uczestniczą przedstawiciele samorządu województwa oraz przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego.

7 Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw Rozbudowanie regulacji dotyczących delimitacji: Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki określania obszarów funkcjonalnych i ich granic w ramach typów obszarów funkcjonalnych, mając na uwadze zapewnienie określania obszarów funkcjonalnych w sposób jednolity na terenie całego kraju oraz uwzględniając parametry charakteryzujące dany typ obszaru funkcjonalnego Brak znaczących zmian w zakresie merytorycznym planowania metropolitalnego Dla miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego uchwala się plan zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego jako część planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Plan zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego może obejmować również obszary leżące poza granicami miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego.

8 Jaki docelowy model planowania metropolitalnego? Nowy przepis ustawy o PiZP: Polityka przestrzenna województwa w stosunku do obszaru funkcjonalnego o znaczeniu ponadregionalnym jest prowadzona w konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego, które są położone na terenie danego obszaru funkcjonalnego Kto podmiotem planowania: samorząd województwa czy metropolitalny związek samorządowy? Jaki stosunek do polityki przestrzennej gmin: zbiór zasad, wskazówek, zaleceń, dobrych praktyk czy wiążący dokument, ścisła podstawa do uzgadniania studiów gminnych? Skuteczność planowania metropolitalnego czy ochrona samodzielności planistycznej gmin?

9 Dokumenty planistyczne gmin

10 Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wszystkie miasta i gminy metropolii posiadają obowiązujące studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Różnią się one od siebie znacząco: stopniem szczegółowości ustaleń, sposobem zapisu i stosowanymi oznaczeniami planistycznymi, techniką wykonania. Różnorodność konwencji studiów jest związana przede wszystkim z różną metodyką pracy zespołów planistycznych, specyfiką konkretnych uwarunkowań oraz okresem wykonania.

11 Mozaika SUiKZP

12

13 Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wszystkie miasta i gminy metropolii posiadają obowiązujące studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Różnią się one od siebie znacząco: stopniem szczegółowości ustaleń, sposobem zapisu i stosowanymi oznaczeniami planistycznymi, techniką wykonania. Różnorodność konwencji studiów jest związana przede wszystkim z różną metodyką pracy zespołów planistycznych, specyfiką konkretnych uwarunkowań oraz okresem wykonania.

14 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Według stanu na koniec 2013 r. w miastach i gminach Metropolii Poznań obowiązywało 2058 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Większość planów sporządzanych w latach 90. obejmowało stosunkowo niewielkie obszary (w niektórych gminach średnia powierzchnia uchwalonych planów wciąż wynosi zaledwie kilka hektarów) i opracowywane były głównie na potrzeby konkretnych inwestorów jako zmiany ogólnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, uchwalonych przed 1995 r. Tendencja ta ulega zmianom w ostatnich latach. Coraz częściej plany miejscowe są opracowywane w sposób bardziej kompleksowy dla większych obszarów miasta czy gminy. Oprócz planów typowo rozwojowych coraz większego znaczenia nabierają także plany ochronne i interwencyjne.

15 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w gminach aglomeracji poznańskiej (2013 r.) Jednostka Liczba obowiązujących planów Liczba obowiązujących planów na podstawie ustawy z 2003 r. Powierzchnia objęta planami w ha Średnia powierzchnia planu w ha Procent pokrycia mpzp miasto Poznań ,1 powiat poznański ,9 Buk ,2 Czerwonak ,9 Dopiewo ,5 Kleszczewo * 100,0 Komorniki ,4 Kostrzyn ,4 Kórnik ,0 Luboń ,5 Mosina ,9 Murowana Goślina ,6 Pobiedziska ,8 Puszczykowo ,8 Rokietnica ,5 Stęszew ,0 Suchy Las ,2 Swarzędz ,6 Tarnowo Podgórne ,7 Oborniki ,5 Skoki ,0 Szamotuły ,0 Śrem ,7 Metropolia Poznań ,7

16 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Udział powierzchni pokrytej planami miejscowymi wynosi dla metropolii niewiele ponad 20 % i jest bardzo zróżnicowany w poszczególnych gminach. Tylko jedna gmina (Kleszczewo) posiada pełne pokrycie planistyczne. Inne gminy z wysoką wartością tego wskaźnika charakteryzują się specyficznymi warunkami przestrzennymi (Suchy Las, Luboń). Na przeciwległym biegunie sytuują się gminy, w których udział powierzchni objętej planami nie przekracza 10 %. Wartość wskaźnika nie wykazuje żadnego związku z intensywnością ruchu budowlanego na terenie gminy. Pogłębionych analiz wymagałoby określenie związku jakościowego pomiędzy udziałem powierzchni objętej planami a stanem ładu przestrzennego na terenie danej gminy.

17 Mocne strony planowania lokalnego w metropolii: 1. Wzrastająca świadomość skutków braku planów miejscowych wśród władz lokalnych administracji samorządowej 2. Wzrastająca powierzchnia planów miejscowych rezygnacja z planów dla pojedynczych działek lub niewielkich zespołów zabudowy na rzecz planów całościowych dla większych obszarów gminy 3. Konsekwentne dążenie do uchwalania planów miejscowych dla terenów istotnych z punktu widzenia długofalowego rozwoju lokalnego (np. dla stref aktywizacji gospodarczej) 4. Coraz częstsze stosowanie i lepsze wykorzystanie planów interwencyjnych i ochronnych, zapobiegających rozwojowi rozproszonego budownictwa, zabudowie terenów o wysokich walorach przyrodniczych i rekreacyjnych 5. Coraz częstsze kreowanie planów miejscowych dla przestrzeni publicznych, szczególnie centrów miast i wsi, dotąd ich pozbawionych 6. Ciągłe aktualizacje studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin w bardziej przejrzystych i czytelnych technikach graficznych

18 Słabe strony planowania lokalnego w metropolii: 1. Wciąż stosunkowo niskie pokrycie powierzchni aglomeracji planami miejscowymi w stosunku do potrzeb skutecznego rozwiązywania problemów lokalnych 2. Przypadki niespójności merytorycznych w studiach sąsiadujących gmin oraz w odniesieniu do planu zagospodarowania przestrzennego województwa 3. Zbyt rzadkie wykorzystywanie możliwości technik geoinformacyjnych (np. geokodowania) przy sporządzaniu studiów oraz planów miejscowych 4. Brak spójnych, kompletnych i przyjaznych dla użytkownika elektronicznych systemów informacji przestrzennej, rozproszenie źródeł pozyskania danych przestrzennych 5. Zróżnicowany standard dostępu do informacji w poszczególnych gminach 6. Nieczytelność starszych dokumentów planistycznych: studiów gminnych z późniejszymi zmianami oraz planów miejscowych, szczególnie wykonanych przed 2003 r.

19 Problemy planistyczne o charakterze metropolitalnym Ekstensywny charakter rozwoju przestrzennego, znajdujący wyraz w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin podmiejskich Fragmentaryczny charakter prognoz trendów demograficznych i budowlanych, wynikający z braku uwzględnienia uwarunkowań dla całej aglomeracji Problemy z lokalizacją obiektów o charakterze ogólnometropolitalnym Brak ciągłości stref przeznaczenia terenu i sieci infrastrukturalnych w dokumentach planistycznych na granicach gmin Brak spójnego systemu informacji o dokumentach planistycznych

20 Przesłanki integracji planistycznej rozwiązywanie problemów: prognostyczno-bilansowych konieczność ponownego zbilansowania potrzeb i terenów inwestycyjnych, przed skonsumowaniem obecnych studiów przez mpzp i nieodwracalnym skutkami finansowymi dla gmin ogólnometropolitalnych ustalanie lokalizacji dla obiektów i sieci o funkcjach ponadlokalnych koordynacji inwestycyjnej powiązanie rozwoju infrastruktury ponadlokalnej z uruchamianiem terenów inwestycyjnych granicznych uzgadnianie przeznaczenia terenu i przebiegu sieci infrastruktury w obszarach buforowych gmin techniki planistycznej wspólny system oznaczeń planistycznych informacyjnych zintegrowany i ogólnodostępny system pozyskiwania informacji z opracowań planistycznych

21 Dziękuję za uwagę!