Eksploatacja systemu GSM-R w polskim kolejnictwie
|
|
- Helena Kaźmierczak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 . Mirosław Siergiejczyk 1, Politechnika Warszawska Wydział Transportu Stanisław Gago 2 Instytut Kolejnictwa Eksploatacja systemu GSM-R w polskim kolejnictwie 1. WSTĘP GSM-R (Global System for Mobile Communications-Railways) jest europejskim standardem radiołączności, opracowanym i wykorzystywanym dla potrzeb kolei. Zapewnia cyfrową łączność głosową oraz cyfrową transmisję danych. Oferuje on rozbudowaną funkcjonalność systemu GSM. Cechuje się infrastrukturą zlokalizowaną jedynie w pobliżu linii kolejowych. GSM-R oprócz realizacji funkcji i usług cyfrowej radiołączności kolejowej ma także zadanie wspomagać systemy wprowadzane w Europie: ERTMS (European Rail Traffic Management System) tj. Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym oraz ETCS (European Train Control System), czyli Europejski System Kontroli Pociągu. Rola GSM-R w tych systemach to przede wszystkim w ciągły sposób zbieranie i przesyłanie danych dotyczących pojazdu szynowego między innymi takich jak prędkość czy położenie geograficzne. System GSMR jest medium transmisyjnym dla ETCS (rys.1), pośredniczy przy przekazywaniu informacji maszyniście i innym służbom kolejowym [1]. Wdrażając wyżej wymienione systemy istotnie poprawia się bezpieczeństwo ruchu kolejowego, możliwa jest diagnostyka pojazdu w czasie rzeczywistym oraz możliwe jest wprowadzenie monitoringu przesyłek i wagonów. Ponadto poprzez precyzyjne określenie odległości między pociągami można znacznie zwiększyć przepustowość na poszczególnych liniach [8], [9], [12]. Rys. 1. System GSM-R jako medium transmisyjne dla ETCS Źródło: [9]. Sieci GSM-R są już wykorzystywane na całym świecie, również w krajach europejskich. W najbliższej przyszłości sieci GSM-R mają być eksploatowane również w Polsce. Obecnie trwają badania dla potrzeb ocena w zakresie dopuszczenia do eksploatacji odcinka pilotażowego systemu GSM-R/ETCS poziomu drugiego i na linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Łączność obecnie stosowana na polskiej kolei, 1 msi@wt.pw.edu.pl 2 sgago@ikolej.pl Logistyka 4/
2 pracująca w paśmie 150 MHz, nie spełnia dzisiejszych wymagań technicznych, norm i standardów oraz nie posiada wymaganej funkcjonalności. Jednym z kluczowych zagadnień przy wdrażaniu systemu GSM-R jest problem organizacji eksploatacji sieci radiowej z uwzględnieniem zarówno wymagań dotyczących ciągłości świadczenia usług telekomunikacyjnych, ich bezpiecznej transmisji oraz współpracy z dotychczas eksploatowaną siecią radiołączności analogowej VHF 150 MHz. 2. STRUKTURA I USŁUGI SYSTEMU GSM-R System GSM-R wraz z systemem ETCS tworzą system ERTMS. System GSM-R w dużej części wykorzystuje rozwiązania wdrożone w fazie 2 publicznego standardu GSM, realizując wszystkie usługi podstawowe oraz usługi dodatkowe zapewnia cyfrową łączność głosową (głosowa usługa rozsiewcza, wywołania grupowe) oraz cyfrową transmisję danych dla potrzeb ETCS (GPRS) w trybie punkt punkt pomiędzy dwoma użytkownikami (point to point) lub rozsiewczo do wielu użytkowników jednocześnie (point to multipoint).ponadto świadczy dodatkowe usługi, które są konieczne dla potrzeb prowadzenia ruchu kolejowego takie jak adresowanie funkcyjne FA (Functional Addressing), adresowanie zależne od lokalizacji LDA (Location Dependent Addressing), kolejowe połączenie alarmowe REC, tryb manewrowy (shunting mode), itp. Usługi i funkcje systemu GSM-R zostały przestawione w formie graficznej na rysunku 2. Rys. 2. Usługi i funkcje systemu GSM-R. Źródło: opracowanie własne na podstawie [9], 13]. Podstawowa infrastruktura GSM-R jest bardzo zbliżona do infrastruktury systemu GSM. Jednak ze względów funkcjonalnych jest wzbogacona o kilka elementów, które nie występują w systemach publicznych. Wiąże się to z usługami typowo kolejowymi, takimi jak wspominane adresowanie funkcyjne. Polega ono na klasyfikowaniu poszczególnych abonentów według grup ważności, zastosowano tu specjalną bazę danych zwaną rejestrem adresowania funkcyjnego. Infrastruktura GSM-R jest również wzbogacona o podzespoły współpracujące z systemem automatycznej kontroli pociągu oraz centralę przeznaczoną do obsługiwania dyspozytorów. W systemie tym wymagana jest realizacja połączeń grupowych, dyspozytorskich oraz połączeń wysokopriorytetowych, których czas zestawienia nie powinien przekraczać jednej sekundy. W GSM-R oprócz terminali przenośnych, znanych z systemów GSM, również stosuje się terminale tzw. przewoźne montowane w lokomotywach pojazdów szynowych. Przy projektowaniu systemu GSM-R zdecydowano się na przejęcie 932 Logistyka 4/2015
3 od GSM między innymi, algorytmów przydziału kanałów radiowych oraz zarządzania i utrzymania sieci. W skład systemu GSM-R wchodzą następujące urządzenia (rysunek 3): urządzenia przytorowe podsystem BSS (Base Station Subsystem) i NSS (Network Sub System), terminale radiowe radia kabinowe, radia noszone, radia stacjonarne, infrastruktura towarzysząca (np. teletransmisja, klimatyzacja, siłownie). centralny system zarządzania OMC (Operations Management Center). Warstwa monitorowania GBM D ISC Zarządzanie użytkownikami konfiguracja poczty głosowej OT A Warstwa kontroli aplikacji Kontroler HLR Warstwa NSS IN MSC + VLR OMC -R Warstwa OMC Warstwa BSS BTS BTS BTS BSC Warstwa urządzeń mobilnych Rys. 3. Struktura systemu GSM-R Źródło: opracowanie własne na podstawie [13]. Systemowi GSM-R postawione zostały wymagania jakości usług QoS (Quality of Service). Jednym z najważniejszych parametrów jakościowych w GSM-R jest dostępność usług, która ustanowiona jest na 99,95%. Istotnymi parametrami jest maksymalny czas zestawiania połączenia o normalnym priorytecie, który nie powinien przekraczać 7,5 sekundy, oraz prawdopodobieństwo niepowodzenia w nawiązaniu połączenia, które powinno być mniejsze od Dla trwającego połączenia określono kilka najważniejszych parametrów jakościowych, m.in. bitową stopę błędów czyli BER (Bit Error Rate), która określa stosunek ilości błędnych bitów do wszystkich przesłanych bitów. Dla kanału o przepływności 2,4 kbit/s w 90% czasu trwania połączenia wartość BER nie powinna mniejsza niż Prawdopodobieństwo rozłączenia ustalono na nie większe niż 0,0001 [2], [13]. Narodowy Plan Wdrażania Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym przewiduje, że w Polsce planowane jest wdrożenie systemu ETCS na km, a GSM-R na km linii kolejowych. System GSM-R w perspektywie kilkunastu lat ma zastąpić obecnie eksploatowany, przestarzały system radiołączności analogowej VHF 150 MHz. W okresie migracji od systemu analogowego do systemu cyfrowego GSM-R na liniach kolejowych będą eksploatowane oba te systemy. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że po liniach kolejowych wyposażonych w oba systemy radiołączności bez żadnych problemów mogą poruszać się pociągi wyposażone w analogowy lub cyfrowy system radiołączności a tabor trakcyjny może być sukcesywnie wyposażany w urządzenia cyfrowe w zależności od możliwości finansowych i obszaru działania przewoźników kolejowych [1], [11]. Rozwiązanie to ma również wady, ponieważ równoległa eksploatacja dwóch systemów analogowego i cyfrowego- jest nieekonomiczna a jednocześnie konieczna jest współpraca tych systemów, co wymaga dodatkowych specjalnych rozwiązań technicznych jak też opracowania zasad prowadzenia ruchu kolejowego przy mieszanym ruchu pociągów (pociągi z urządzeniami analogowymi, pociągi Logistyka 4/
4 z urządzeniami cyfrowymi) np. wygenerowanie sygnału radiostop przez system analogowy musi spowodować wygenerowanie sygnału REC (Railway Emergency Call) przez system GSM-R i odwrotnie. Należy dodać, że obszary pokrycia radiowego przez radiostacje analogowe nie pokrywają się dokładnie a obszarami obsługiwanymi przez stacje bazowe (BTS) systemu GSM-R. Używanie dwóch sygnałów alarmowych na jednej linii wymaga opracowania specjalnych procedur i zasad prowadzenia ruchu pociągów w sytuacjach zagrożenia ze względu na to, że odbiór sygnału radiostop przez analogowe radio kabinowe pociągu powoduje awaryjne zatrzymanie wszystkich pociągów wyposażonych w analogowy system łączności, które odbiorą ten sygnał, natomiast odbiór sygnału REC przez cyfrowe radio kabinowe GSM-R, powinno spowodować reakcję maszynisty, która jest zapisana w odpowiedniej procedurze. Reasumując, okres migracji od analogowego systemu radiołączności (VHF) do cyfrowego systemu GSM-R przy założeniu równoległej eksploatacji tych systemów na liniach kolejowych jest dla operatora infrastruktury kolejowej (PKP PLK) okresem bardzo trudnym zarówno w zakresie użytkowania jak i utrzymania tych systemów. Dlatego też należy dążyć by okres migracji był jak najkrótszy, co na pewno przyniesie określone efekty wymierne (utrzymanie jednego systemu jest na pewno tańsze niż utrzymanie dwóch systemów) jak i niewymierne (np. większy komfort zarządzania ruchem pociągów). Dodatkowo należy stwierdzić, że zastosowanie sygnału radiostop w systemie radiołączności analogowej VHF jest oryginalnym rozwiązaniem stosowanym tylko w Polsce. Wieloletnia eksploatacja tak skonfigurowanego systemu VHF udowodniła potrzebę kontrolowanego stosowania sygnału radiostop w sytuacjach awaryjnych i w wielu przypadkach pozwoliło to na unikniecie wypadków a nawet katastrof kolejowych. Dlatego też zamiana sygnału alarmowego (radiostop) automatycznie zatrzymującego wszystkie pociągi na określonym odcinku linii kolejowej na sygnał alarmowy informacyjny (REC), powinna być dokładnie przeanalizowana. Wynikiem takiej analizy powinno być wypracowanie takich procedur, które zapewnią taki sam (lub prawie taki sam) poziom bezpieczeństwa, jaki zapewniał sygnał radiostop. 3. ZASADY EKSPLOATACJI SYSTEMU GSM-R W POLSKIM KOLEJNICTWIE 3.1. Ogólna chrakterystyka systemu eksploatacji Każdy obiekt techniczny może być identyfikowany na podstawie zbioru charakterystycznych dla niego cech. Wyróżnia się cechy bezwzględne, które noszą nazwę własności obiektu technicznego oraz cechy względne nazywane właściwościami tego obiektu. Własności są przypisane samemu obiektowi i wynikają z zastosowanych materiałów, rozwiązań konstrukcyjnych, zasady działania itp. Decydują one o użytkowych walorach obiektu. Główną własnością obiektu (GSM-R) są funkcje i usługi, dla realizacji których został on zaprojektowany i wytworzony. Właściwość obiektu, jako cecha względna, jest zależna od relacji obiektu z innymi obiektami oraz od okoliczności towarzyszących jego eksploatacji. Właściwości obiektu są determinowane także przez jego własności. Do właściwości obiektu należą: jego funkcjonalność (rozumiana np. jako zgodność funkcji i potrzeb użytkowych właściciela), wartość, niezawodność, gotowość techniczna, trwałość, podatność obsługowa i diagnostyczna, itp. Na przykład niezawodność obiektu zależy od jego konstrukcji i jednocześnie od warunków, w jakich urządzenie jest eksploatowane [3]. Eksploatacja obiektu jest podstawową fazą istnienia obiektu. W tej fazie urządzenie jest wykorzystywane do realizacji założonych celów, następują procesy zmieniające jego właściwości i obniżające wartość użytkową. Jednocześnie są podejmowane działania, których celem jest przywracanie potencjału użytkowego drogą realizacji zabiegów obsługowych. System eksploatacji jest to zbiór obiektów wraz z relacjami istniejącymi pomiędzy tymi obiektami oraz pomiędzy ich właściwościami. Pod pojęciem obiektów należy rozumieć elementy systemu. jest to zbiór obiektów wraz z relacjami istniejącymi pomiędzy tymi obiektami oraz pomiędzy ich właściwościami. Istotną cechą systemu jest to, że nie stanowi on zwykłego zbioru tworzących go elementów. Jego sprawność jest większa od łącznej sprawności jego elementów. System znaczy więcej niż suma elementów systemu. Eksploatacja obiektu nigdy nie jest celem działalności człowieka. Ma ona umożliwić osiągnięcie zasadniczego celu określonych korzyści wynikających z przeznaczenia obiektu. 934 Logistyka 4/2015
5 Dla realizacji działań celowych w systemie eksploatacji, niezbędne są poszczególne elementy (ogniwa) różnych łańcuchów działania. Nazywane są one zasobami eksploatacyjnymi. Do tych zasobów zalicza się: obiekty techniczne, jako obiekty eksploatacji (w szczególności koleje dużych prędkości), ludzi eksploatujących te obiekty, ich kierowników oraz osoby wspomagające, energię (nośniki energii) i materiały eksploatacyjne, bazę kierowniczą (wyposażenie służące kierowaniu eksploatacją), bazę użytkową (wyposażenie służące użytkowaniu obiektów eksploatacji), bazę obsługową (wyposażenie służące obsługiwaniu obiektów eksploatacji), środki i wartości finansowe, informacje eksploatacyjne, operacyjne i logistyczne, organizację systemu eksploatacji, środowisko naturalne i uwarunkowania zewnętrzne. Zgodnie z przedstawioną wyżej definicją, system eksploatacji można przedstawić jako zbiór elementów powiązanych wzajemnymi relacjami oraz zbiór celów uzasadniających istnienie tego systemu. Istnieją definicje, zgodnie z którymi pojęcie systemu jest ograniczone do zbioru relacji między jego cechami. Zmiany wartości cech systemu eksploatacji następują w wyniku realizacji określonych działań. Procesy są ciągami takich działań realizowanych w systemie [3], [7]: procesy użytkowania umożliwiające realizację funkcji, dla których urządzenie zostało zaprojektowane i wykonane, procesy obsługiwania obejmujące przeglądy, konserwacje, regulacje, naprawy, wymiany, modernizacje itp., procesy wspomagające zarządzanie procesem eksploatacji, obejmujące działalność diagnostyczną i badawczą Użytkowanie systemu GSM-R Proces użytkowania polega na wykonywaniu działań, które pozwalają właścicielowi urządzenia osiągać spodziewane korzyści. Jest to podstawowy element procesu eksploatacji. Dla jego realizacji niezbędne jest aby, użytkowane urządzenie znajdowało się w stanie zdatności. Proces użytkowania wymaga zapewnienia odpowiednich zasobów (materiałów, energii, informacji). Istotny jest, także prawidłowy dobór operatorów i zapewnienie im odpowiednich warunków pracy.[3] System GSM-R jest wyspecjalizowanym systemem teleinformatycznym, który ma określony hardware na którym jest zaimplementowany odpowiedni software. Każdy system teleinformatyczny musi by przystosowany do pracy w określonych warunkach ponieważ ma współpracować w określonym otoczeniu. Zgodnie z wymaganiami specyfikacji EIRENE (FRS i SRS) [5], [6], system GSM-R zapewnia realizację specyficznych funkcji kolejowych m.in. usługę Adresowania Zależnego od Lokalizacji LDA (Location Dependent Addressing). Funkcja LDA oznacza adresowanie połączenia głosowego punkt-punkt do właściwego odbiorcy, w zależności od lokalizacji użytkownika inicjującego połączenie. Minimalne wymaganie, dla określenia lokalizacji, wykorzystuje informacje o komórce GSM-R w której zostało zainicjowane połączenie. To rozwiązanie odwołuje się do niestandardowego sposobu kierowania ruchem w sieci telekomunikacyjnej w oparciu o numer komórki GSM-R tj. Cell ID. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że LDA służy do tego, aby maszynista mógł w prosty, bezpieczny i szybki sposób połączyć się z właściwym dyżurnym ruchu naciskając odpowiedni przycisk na manipulatorze radia kabinowego. Dokładność określenia lokalizacji w usłudze LDA ogranicza się do podania numeru komórki w której w danym momencie znajduje się pociąg - dokładność lokalizacji wynosi kilka kilometrów. Dokładność taka może być wystarczająca na szlaku ale na pewno nie jest wystarczająca w węzłach sieci w których następuje krzyżowanie linii kolejowych. Dokładność może być zwiększona poprzez zastosowanie zewnętrznych systemów lokalizacyjnych (np. GPS, systemów balis, baz danych itp.) i w takim przypadku powinno się zastosować odpowiednią wersję tzw. funkcję elda (enhanced Location Depending Addressing). Jest oczywistym, że inne powinny być dobrane rozwiązania systemu GSM-R dla linii na których jest zaimplementowany system ETCS a inne tam gdzie tego systemu nie będzie. Logistyka 4/
6 3.3. Problemy utrzymania systemu GSM-R W procesie obsługiwania są realizowane działania służące podtrzymywaniu lub przywracaniu stanu zdatności urządzenia. Utrzymanie w zdatności technicznej elementów sieci GSM-R wymaga systematycznych prac prewencyjnych (przeglądy, pomiary) i dobrze zorganizowanych działań, będących reakcją na zdarzenia w sieci. Informacje zdarzeniach w sieci pochodzą z systemu monitoringu elementów sieci oraz od użytkowników sieci zgłaszających problemy techniczne. Model utrzymania sieci powinien obejmować następujące działania: administrowanie siecią monitorowanie działania elementów sieci, zarządzanie ruchem (zarządzanie zasobami i usługami, archiwizacja zdarzeń), zabezpieczenie sieci ustawienia, monitorowanie zapór, poziom jakości świadczonych usług, serwis sieci lokalizowanie i usuwanie uszkodzeń i awarii elementów sieci, paszportyzacja sieci, przeglądy i prace konserwacyjne, rekonfiguracja sieci rozbudowa sieci o nowe elementy pasywne lub aktywne, zmiany konfiguracji struktury sieci, czyli zmiany przebiegów tras kablowych, zmiany pojemności kabli (zwielokrotnianie przepływności), funkcjonalności urządzeń, likwidacja elementów sieci, testowanie uaktualnień, rozszerzeń, łat programowych w środowisku testowym przed dopuszczeniem do implementacji w sieci, wprowadzanie zaplanowanych uaktualnień oprogramowania upgrade, wprowadzanie nowych funkcji (niejednokrotnie niezbędnych) update, wprowadzanie tymczasowych łat programowych zapewniających poprawne działanie elementu bądź systemu, udokumentowanie procesów i procedur - każda z procedur powinna zostać zweryfikowana i zatwierdzona, pracownicy przeszkoleni i tam, gdzie jest to wymagane, certyfikowani, ustanowienie punktów kontrolnych - zdefiniowanie ich oceny oraz czynności, jakie muszą zostać wykonane po przekroczeniu założonych parametrów. Zarządzanie siecią jest to zespół czynności wykonywanych przez operatora w celu jak najbardziej efektywnego wykorzystania zarządzanych zasobów oraz zapewnienia realizacji celów biznesowych przedsiębiorstwa. W ramach systemu zarządzania utrzymanie stanowi zespół wszystkich działań technicznych i organizacyjnych, mających na celu umożliwienie użytkowanym urządzeniom realizację wszystkich wymaganych funkcji. Utrzymanie stanowi zespół wszystkich działań technicznych i organizacyjnych mających na celu zachowanie struktury urządzeń sieciowych w stanie umożliwiającym wypełnianie wymaganych funkcji tych urządzeń. Utrzymanie obejmuje obsługę techniczną i diagnostyczną, kontrole okresowe oraz remonty urządzeń sieciowych. W ramach utrzymania występuje: obsługa techniczna - zespół wszystkich czynności (zabiegów) związanych z konserwacją, przeglądami i naprawami bieżącymi, obsługa diagnostyczna - działania wynikające z obowiązujących przepisów, instrukcji, normatywów technicznych i dokumentacji, mające na celu identyfikację stanu technicznego urządzeń [3]. Utrzymanie w sprawności technicznej elementów sieci radiołączności wymaga systematycznych prac prewencyjnych (przeglądy, pomiary) i dobrze zorganizowanych działań, będących reakcją na zdarzenia w sieci. Informacje o zdarzeniach w sieci płyną z dwóch źródeł tj. z systemu monitoringu elementów sieci (o ile taki istnieje) oraz od użytkowników sieci zgłaszających problemy techniczne. Dobrze zorganizowany serwis sieci zakłada zarządzanie siecią, awariami i użytkownikami sieci. Dlatego też zarządzanie siecią jest to działanie na granicy między techniką a użytkownikami i powinno umożliwiać: ujednolicenie i scentralizowanie sposobu przechowywania informacji o klientach (abonentach) oraz szybki i łatwy dostęp do tych informacji przez uprawnione komórki organizacyjne, wzajemne wykorzystanie przechowywanych informacji przez odpowiednie komórki organizacyjne i służby, monitorowanie stanu technicznego zasobów sieci GSM-R, określenie efektywności pracy zespołów utrzymaniowych, planowanie rozbudowy sieci GSM-R pod potrzeby klientów, precyzyjne i szybkie testowanie łączy, definiowanie i generowanie raportów 936 Logistyka 4/2015
7 oraz udostępniać pełny zestaw danych o abonentach, strukturze sieci i jej sprawności i zapewniać bezpieczeństwo i poufność przechowywanych informacji. Działania związane z zarządzaniem, użytkowaniem i utrzymaniem sieci GSM-R powinno trwać 24 godziny na dobę i przez wszystkie dni w roku Zapewnienie bezpieczeństwa teleinformatycznego w systemie GSM-R Bezpieczeństwo sieci GSM-R zależy min. od wykonywanych czynności utrzymaniowych do których można zaliczyć: administrowanie siecią, monitorowanie działania elementów sieci, automatyczna detekcja zagrożeń i przeciążeń w sieci, zarządzanie ruchem teletransmisyjnym, zarządzanie zasobami i zarządzanie usługami, archiwizacja stanów urządzeń i raportów, lokalizację i usuwanie uszkodzeń i awarii elementów sieci (kable światłowodowe, urządzenia aktywne sieci, urządzenia radiowe), paszportyzację sieci (ewidencja zasobów sieci, utrzymanie dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej), systematyczne przeglądy i prewencyjne prace konserwacyjne, aktywację i dezaktywację zakończeń sieci (przyłączanie i odłączanie użytkowników sieci), sporządzanie raportów o stanie sieci i usług, rekonfigurację sieci, w tym zmiany konfiguracji struktury sieci, likwidacja elementów sieci, rozbudowa sieci o nowe elementy. Bezpieczeństwo systemu zależy także od średniego czasu usuwania uszkodzeń MTTR (Mean Time To Repair). Czas ten uzależniony jest także od dostawcy ale w większym stopniu zależy od właściciela systemu. W zasadzie wpływ producenta ogranicza się do wypracowania odpowiednich programów diagnostyczno - testujących i takiej konstrukcji urządzeń, która będzie umożliwiała szybką wymianę uszkodzonych elementów (np. wymiana karty, wymiana modułu, itp.). Natomiast właściciel powinien wypracować odpowiednie procedury zarządzania eksploatacją i utrzymaniem sieci GSM-R (Operations & Maintenance), co jest szczególnie istotne przy systemach rozproszonych geograficznie, do których to systemów należy zaliczyć system GSM-R. Budując sieć komórkową należy przyjąć za pewnik, że każda, nawet najlepiej zaprojektowana i wykonana sieć, będzie ulegała awariom i uszkodzeniom. W zależności od jakości wykonania, użytych materiałów i urządzeń uszkodzenia mogą występować z różną częstotliwością. Organizacja serwisu i utrzymania sieci jest zatem konieczna niezależnie od wielkości sieci. Od wielkości sieci i liczby użytkowników zależy natomiast struktura służb eksploatacyjnych. Zatem można określić [8], [10]: utrzymanie w zdatności technicznej elementów sieci GSM-R wymaga systematycznych prac prewencyjnych (przeglądy, pomiary) i dobrze zorganizowanych działań, będących reakcją na zdarzenia w sieci, utrzymanie sieci GSM-R jest to zespół wszystkich działań technicznych i organizacyjnych mających na celu zachowanie struktury urządzeń GSM-R w stanie umożliwiającym wypełnianie wymaganych funkcji tych urządzeń, utrzymanie obejmuje obsługę techniczną i diagnostyczną, kontrole okresowe oraz naprawy urządzeń GSM-R, informacje o zdarzeniach w sieci GSM-R pochodzą z dwóch źródeł: z systemu monitoringu elementów sieci oraz od użytkowników sieci zgłaszających problemy techniczne, dobrze zorganizowany serwis sieci zakłada zarządzanie siecią, awariami i użytkownikami sieci. Podmiotami, które mają wpływ na bezpieczeństwo systemu GSM-R to są także jego użytkownicy (interesariusze) tj. administracja, przewoźnicy, operatorzy infrastruktury. Są to podmioty, które tworzą byt organizacyjno decyzyjny związany z bezpieczeństwem ruchu kolejowego zwany dalej Organizacją. Kultura bezpieczeństwa w tej Organizacji jest wytworem indywidualnych i grupowych wartości, postaw, postrzegania, kompetencji i wzorów zachowań, które określają zaangażowanie, styl i znajomość uwarunkowań zdrowej organizacji oraz zarządzanie bezpieczeństwem. Kultura bezpieczeństwa używana jest jako program ramowy do omówienia zagrożeń i działań łagodzących negatywne skutki tych zagrożeń Logistyka 4/
8 z perspektywy człowieka, technologii i organizacji (zainteresowanych instytucji). Kultura bezpieczeństwa wskazuje dwa kluczowe czynniki wpływające na bezpieczeństwo kolei tj. motywacja i morale. Te czynniki są związane z innymi podstawowymi czynnikami tj: szkoleniem, odpowiednimi procedurami, instrukcjami, harmonogramami pracy, stylem zarządzania i zasadami organizacyjnymi. Pierwszym wyzwaniem dla Organizacji powinno być określenie Odporności (resilience) systemu tj. "naturalnej zdolności układu do regulacji jego działania (przed lub po zakłóceniu) tak, że może on utrzymywać operacyjność po wystąpieniu uszkodzenia czy też działać poprawnie w czasie trwania zakłócania. W początkowej fazie działania Organizacji istnieje mała wiedza dotycząca niespodziewanych incydentów i w związku z tym powinien być przeprowadzony proces oceny ryzyka, w którym powinno być zdefiniowane: główne zagrożenia czynniki techniczne, organizacyjne czy ludzkie, działania zmniejszające ryzyko i poprawę odporności na ryzyko usterki lub uszkodzenia, warunki poprawy zdolności do uczenia się w sposób aktywny, poprzez zainteresowane byty. Poprawa bezpieczeństwa Organizacja powinna osiągnąć poprzez działania badawcze i wspólne działania (spotkania / konferencję) uczestników Organizacji w zakresie: diagnozowania (identyfikacja ryzyka), planowania działań (ocena ryzyka i działania łagodzące), podejmowania działań (wykonanie), oceny (ocena realizacji i wiedzy / świadomości) oraz pozyskania wiedzy. Podstawowym zadaniem Organizacji powinno być opracowanie strategii uzyskania odporności w zakresie poprawy bezpieczeństwa. W systemie GSM-R, strategia ta jest opisana przez elastyczne zasady, które stanowi: redundancja, aby móc przeprowadzić kontrolowaną degradację systemu oraz możliwość "odbicia", lub odzyskania zdolności operacyjnej (elastyczność systemu), umiejętność zarządzania redundancją, zdolność do utrzymania wspólnych koncepcji bezpieczeństwa w Organizacji. Zasady bezpieczeństwa powinny być zaimplementowane w technologii, organizacji i w działaniach personelu. Podczas eksploatacji systemu GSM-R mogą wystąpić różne niepożądane sytuacje. Do kluczowych niepożądanych sytuacji można zaliczyć [10], [12]: błąd techniczny w systemie GSM-R, utrata połączeń w systemie GSM-R (słaba odporność infrastruktury technicznej), nieprzewidziane błędy ludzkie ze względu na słabe wyszkolenia i brak dostatecznej wiedzy - zbyt mało dobrze wyszkolonych pracowników (słaba odporność na ryzyko w Organizacji), brak dobrej komunikacji pomiędzy poszczególnymi bytami w Organizacji różna ocena ryzyka, słaba zdolność do obsługi sytuacji kryzysowych (słaba odporność) z powodu niewłaściwego szkolenia w zakresie zarządzania kryzysowego. Dlatego też należy przeprowadzić działania łagodzące, które powinny przyczynić się do zmniejszenia skutków niepożądanych sytuacji. Kluczowe działania łagodzące to: redundancja w systemie GSM-R w celu poprawy odporności technicznej, poprawa organizacyjnej odporności gdy zawiedzie GSM-R poprzez stworzenie lepszych procedur w całej Organizacji (administracja, przewoźnicy, operatorzy infrastruktury), zwiększenie ilości odpowiednio przeszkolonych pracowników zajmujących się bezpieczeństwem po to by poprawić odporność w Organizacji, organizacja spotkań w celu wymiany informacji dotyczących między najważniejszymi podmiotami (administracja, przewoźnicy, operatorzy infrastruktury) w zakresie poprawy przewidywania uszkodzeń, modernizacja scenariuszy szkolenia w zakresie przewidywanych sytuacji kryzysowych, których celem będzie poprawa odporności. 938 Logistyka 4/2015
9 4. ZAKOŃCZENIE System GSM-R jest składnikiem systemu ERTMS, który stanowi o bezpiecznym prowadzeniu ruchu pociągów. W związku z tym system GSM-R musi być bezpiecznie i pewnie działającym systemem w zakresie przesyłania informacji (dane i głos), która powinna być większa niż w publicznym systemie GSM, i pewności działania co jest zapewnione przez dodatkowe środki (redundancja sprzętu, odpowiednie pokrycie pola elektromagnetycznego). Ponadto system GSM-R powinien być odporny na nieuprawniony dostęp i poufność przesyłanych informacji. System powinien realizować połączenia, przełączenia i przesyłanie danych w założonych reżymach czasowych. Ażeby spełnić powyższe wymagania ważnym jest nie tylko radiowa część systemu GSM-R, ale również ważna jest część łączności przewodowej, bez której cały system GSM-R (a także i system ETCS) nie mógłby poprawnie pracować. Dlatego koniecznym jest stosowanie teletransmisyjnych struktur samonaprawialnych, zapewnienie rezerwowych dróg transmisyjnych, synchronizacji, zintegrowanego systemu zarządzania, kontroli dostępu, itd. Tylko kompleksowe działania mogą zapewnić bezpieczeństwo systemu GSM-R a tym samym zwiększyć bezpieczeństwo systemu ERTMS. Istotną sprawą jest też świadomość, fachowość i odpowiedzialność administracji, przewoźników i operatora infrastruktury w zakresie znajomości i implementacji procedur i systemów utrzymania bezpieczeństwa i niezawodności sieci GSM-R, czyli tak zwanej kultury bezpieczeństwa, której wdrożenie i utrzymanie na określonym poziomie powinno być priorytetem dla wszystkich decydentów, którzy odpowiadają za szeroko rozumiane bezpieczeństwo ruchu na kolei. Streszczenie W artykule zostały przedstawione wybrane problemy dotyczące eksploatacji systemu GSM-R wdrażanego w polskim kolejnictwie. Przeprowadzono analizę kolejowej radiołączności z uwzględnieniem dostępnych usług w cyfrowej telefonii komórkowej GSM-R. Scharakteryzowano proces użytkowania umożliwiający realizację usług i funkcji w analizowanym systemie GSM-R. Następnie będą omówiono procesy wspomagające zarządzanie procesem eksploatacji, obejmujące działalność diagnostyczną i badawczą. Został także opisany wpływ procesów utrzymania elementów systemu GSM-R na jego bezpieczeństwo teleinformatyczne. W końcowej części przedstawione zostały mechanizmy, których wdrożenie pozwoli na usprawnienie eksploatacji i utrzymaniem sieci GSM-R. Słowa kluczowe: eksploatacja, bezpieczeństwo, system GSM-R The operation of the GSM-R system in Polish railways Abstract This paper will present some problems relating to the operation of GSM-R system implemented in the Polish railways. Will be carried out analysis of the digital train GSM-R mobile phones with regard to the available services and how to achieve them and characterized the process of use allowing realization of services and functions in the reporting system, GSM-R. Then will be discussed the processes supporting the management of exploitation process, including diagnostic and research activities. It will be also described the impact of processes of maintenance of elements of GSM-R on its ICT security. In the final part will be presented mechanisms, the implementation of which will allow to improve the exploitation and maintenance of GSM-R network. Key words: operation, security, GSM-R system LITERATURA [1] Białoń A.: Masterplan wdrażania ERTMS w perspektywie krajowej i wspólnotowej. Transport i Komunikacja 2010, nr 2 [2] Ding Xun, Chen Xin, Jiang Wenyi: The Analysis of GSM-R Redundant Network and Reliability Models on High-speed Railway International Conference on Electronics and Information Engineering (ICEIE 2010).Kyoto, Japan2010. [3] Dyduch J., Nowakowska J.: Systemy eksploatacji kolei podwyższonych prędkości. [4] Gago S., Siergiejczyk M.: Problematyka eksploatacji systemów radiołączności kolejowej w okresie migracji. Logistyka 4/2014 [5] International Union of Railways, Project EIRENE - Functional Requirements Specification, Version Logistyka 4/
10 [6] International Union of Railways, Project EIRENE - System Requirements Specification, Version [7] Legutko S.: Eksploatacja maszyn Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2007 [8] Lehrbaum M.: GSM-R Disaster Recovery, GSM-R Business Operations, Warsaw October 2009 [9] Mandoc D.: UIC ERTMS Training Seminar 2010, UIC, Paryż, 2010 [10] Markowski R.J.: Elementy koncepcji systemu zarządzania, utrzymania i eksploatacji sieci GSM-R w Polsce (SZUE GSM-R) PKP PLK, wrzesień 2012 [11] Pawlik M.: Polski Narodowy Plan Wdrażania Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym ERTMS. Technika Transportu Szynowego 1/2007 [12] Siergiejczyk M., Gago S.: Zagadnienia bezpieczeństwa systemu GSMR w aspekcie wspomagania transportu kolejowego. Logistyka 6/2012 [13] Winter P.: International Union of Railways, compendium on ERTMS, Eurail Press, Hamburg, Logistyka 4/2015
Pierwsze wdrożenia GSM-R w Polsce
Pierwsze wdrożenia GSM-R w Polsce Ryszard Markowski, Centrala PKP PLK S.A. Warszawa, 27 maja 2010 r. AGENDA: 1.Podstawy i zakres wdrażania GSM-R w Polsce 2.Pilotaż GSM-R cel, etapy, funkcje, testy 3.Co
Bardziej szczegółowoZagadnienia eksploatacji systemów radiołączności kolejowej w okresie migracji
Mirosław Siergiejczyk 1, Stanisław Gago 2 Politechnika Warszawska Wydział Transportu Zakład Telekomunikacji w Transporcie Instytut Kolejnictwa Zagadnienia eksploatacji systemów radiołączności kolejowej
Bardziej szczegółowoARCHITEKTURA GSM. Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski.
1 ARCHITEKTURA GSM Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski. SIEĆ KOMÓRKOWA Sieć komórkowa to sieć radiokomunikacyjna składająca się z wielu obszarów (komórek), z których każdy
Bardziej szczegółowo150 MHz GSM-R. REC Radiostop. Wyzwania eksploatacyjne przejścia od radia analogowego do radia cyfrowego
otwarte seminarium Instytutu Kolejnictwa Warszawa, 11 września 2018 Wyzwania eksploatacyjne przejścia od radia analogowego do radia cyfrowego 150 MHz GSM-R ze szczególnym uwzględnieniem funkcji RADIOSTOP
Bardziej szczegółowoPowiązania ETCS, GSM-R i srk Karol Gruszka, Centrala PKP PLK S.A.
Powiązania ETCS, GSM-R i srk Karol Gruszka, Centrala PKP PLK S.A. Warszawa, 27-28 maja 2010 r. ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej Powiązania ETCS, GSM-R i srk 1. Funkcjonalna struktura zarządzania
Bardziej szczegółowoProblematyka współpracy systemów kolejowej radiołączności w aspekcie wywołania alarmowego
Mirosław Siergiejczyk 1, Alicja Mierzejewska Politechnika Warszawska Wydział Transportu Problematyka współpracy systemów kolejowej radiołączności w aspekcie wywołania alarmowego 1. WSTĘP Po wstąpieniu
Bardziej szczegółowoLokalizacja projektu
Lokalizacja projektu ERTMS Europejski System Sterowania Pociągiem Przełomowa technologia na polskich torach ETCS + GSM-R = ERTMS ETCS Europejski System Sterowania Pociągiem: pozwala na przekazywanie bezpośrednio
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu kolejowej cyfrowej sieci komórkowej na środowisko
SIERGIEJCZYK Mirosław 1, 2 Analiza wpływu kolejowej cyfrowej sieci komórkowej na środowisko WSTĘP Sieci GSMR są już wykorzystywane na całym świecie, również w krajach europejskich. W najbliższej przyszłości
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA LABORATORIUM AUTOMATYKI I TELEKOMUNIKACJI IK W ZAKRESIE PROWADZENIA BADAŃ SYSTEMU GSM-R
STRATEGIA LABORATORIUM AUTOMATYKI I TELEKOMUNIKACJI IK W ZAKRESIE PROWADZENIA BADAŃ SYSTEMU GSM-R mgr inż.. Artur DłużniewskiD 1 1 Wybrane prace realizowane w Laboratorium Automatyki i Telekomunikacji
Bardziej szczegółowo7.2 Sieci GSM. Podstawy GSM. Budowa sieci GSM. Rozdział II Sieci GSM
7.2 Sieci GSM W 1982 roku powstał instytut o nazwie Groupe Spécial Mobile (GSM). Jego głównym zadaniem było unowocześnienie dotychczasowej i już technologicznie ograniczonej komunikacji analogowej. Po
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH
Jan Kaźmierczak EKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH dla studentów kierunków: ZARZĄDZANIE Gliwice, 1999 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE... 7 2. PRZEGLĄD PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW EKSPLOATACJI SYSTEMÓW TECHNICZNYCH...
Bardziej szczegółowoTechniczne Specyfikacje Interoperacyjności ci dla kolei konwencjonalnej Seminarium SIRTS i CNTK Warszawa, 17 lipca 2006 r.
Techniczne Specyfikacje dla Interoperacyjności ci Specyfikacja TSI dla podsystemu Sterowanie w systemie kolei konwencjonalnej mgr inż. Witold Olpiński Zakład Sterowania Ruchem i Teleinformatyki CNTK TSI
Bardziej szczegółowoKrajowe przepisy techniczne w zakresie łączności w transporcie kolejowym
Krajowe przepisy techniczne w zakresie łączności w transporcie kolejowym dr inż. Stanisław Gago 0 r. 1 Łącznośd przewodowa Certyfikacja w transporcie kolejowym po wdrożeniu dyrektyw Urządzenia łączności
Bardziej szczegółowoWykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki środków transportu
Podstawy diagnostyki środków transportu Diagnostyka techniczna Termin "diagnostyka" pochodzi z języka greckiego, gdzie diagnosis rozróżnianie, osądzanie. Ukształtowana już w obrębie nauk eksploatacyjnych
Bardziej szczegółowoModularny system I/O IP67
Modularny system I/O IP67 Tam gdzie kiedyś stosowano oprzewodowanie wielożyłowe, dziś dominują sieci obiektowe, zapewniające komunikację pomiędzy systemem sterowania, urządzeniami i maszynami. Systemy
Bardziej szczegółowoSieci Komórkowe naziemne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl
Sieci Komórkowe naziemne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Założenia systemu GSM Usługi: Połączenia głosowe, transmisja danych, wiadomości tekstowe I multimedialne Ponowne użycie częstotliwości
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ II SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
CZĘŚĆ II SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Strona 1 z 5 1. Przedmiotem zamówienia jest świadczenie pogwarancyjnych usług serwisowych i utrzymania w sprawności systemu central telefonicznych PABX produkcji
Bardziej szczegółowoSERWERY KOMUNIKACYJNE ALCATEL-LUCENT
SERWERY KOMUNIKACYJNE ALCATEL-LUCENT OmniPCX Enterprise Serwer komunikacyjny Alcatel-Lucent OmniPCX Enterprise Communication Server (CS) to serwer komunikacyjny dostępny w formie oprogramowania na różne
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo aplikacji i urządzeń mobilnych w kontekście wymagań normy ISO/IEC 27001 oraz BS 25999 doświadczenia audytora
Bezpieczeństwo aplikacji i urządzeń mobilnych w kontekście wymagań normy ISO/IEC 27001 oraz BS 25999 doświadczenia audytora Krzysztof Wertejuk audytor wiodący ISOQAR CEE Sp. z o.o. Dlaczego rozwiązania
Bardziej szczegółowoSystem trankingowy. Stacja wywołująca Kanał wolny Kanał zajęty
SYSTEMY TRANKINGOWE Systemy trankingowe Tranking - automatyczny i dynamiczny przydział kanałów (spośród wspólnego i ograniczone do zbioru kanałów) do realizacji łączności pomiędzy dużą liczbę użytkowników
Bardziej szczegółowoMULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA ZASOBÓW.
MULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA ZASOBÓW FLEXCOM MULTICOM 1.0 MULTICOM 2.0 MULTICOM 2.1 MUTICOM 2.1 MULTICOM OPTYMALIZACJA TRANSPORTU DOŁOWEGO LOKALIZACJA I IDENTYFIKACJA
Bardziej szczegółowoCertyfikacja wyposażenia lokomotyw w urządzenia sterowania. mgr inż. Witold Olpiński
Certyfikacja wyposażenia lokomotyw w urządzenia sterowania mgr inż. Witold Olpiński Składniki interoperacyjności W zakresie podsystemu pokładowych urządzeń Sterowanie podstawowymi składnikami interoperacyjności
Bardziej szczegółowoZagadnienia bezpieczeństwa systemu GSMR w aspekcie wspomagania transportu kolejowego
Mirosław Siergiejczyk 1, Stanisław Gago 2 Wydział Transportu Politechniki Warszawskiej, Zakład Telekomunikacji w Transporcie, Instytut Kolejnictwa Zagadnienia bezpieczeństwa systemu GSMR w aspekcie wspomagania
Bardziej szczegółowoKształcimy zawodowo od 95 lat
Kształcimy zawodowo od 95 lat Technik informatyk: montuje oraz eksploatuje komputer i urządzenia peryferyjne (dowolne części komputera lub urządzenia z nim współpracujące), projektuje i wykonuje lokalne
Bardziej szczegółowoSerwis rozdzielnic niskich napięć MService Klucz do optymalnej wydajności instalacji
Serwis rozdzielnic niskich napięć MService Klucz do optymalnej wydajności instalacji Tajemnica sukcesu firmy leży w zapewnieniu prawidłowego stanu technicznego instalacji podlegającej nadzorowi. Z danych
Bardziej szczegółowoLean Maintenance. Tomasz Kanikuła
Tomasz Kanikuła Plan wystąpnienia Wprowadzenie Ustanowienie priorytetów Klasyfikowanie kategorii uszkodzeń Strategia postępowania z częściami zamiennymi Podsumowanie Cel Efektywne wykorzystanie przestojów
Bardziej szczegółowoUwarunkowania telekomunikacyjne wdrażania ania ERTMS w Polsce
ERTMS W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJWSCHODNIEJ Program rozwoju, realizacji i finansowania Uwarunkowania telekomunikacyjne wdrażania ania ERTMS w Polsce SITK, OM Poland p.masikowski@om-poland.pl Warszawa,
Bardziej szczegółowo2.11. Monitorowanie i przegląd ryzyka 2.12. Kluczowe role w procesie zarządzania ryzykiem
Spis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji? 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne? 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoPytania egzaminacyjne dla Kierunku Transport. studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne
A. Pytania wspólne dla Kierunku Pytania egzaminacyjne dla Kierunku Transport studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne 1. Matematyczne metody wspomagania decyzji. 2. Przykłady problemów decyzyjnych
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk
Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk dr T Bartosz Kalinowski 17 19 września 2008, Wisła IV Sympozjum Klubu Paragraf 34 1 Informacja a system zarządzania Informacja
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych
Wstęp... 13 1. Wprowadzenie... 15 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji?... 17 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne?... 18 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoTechnik teleinformatyk 351103 Technik telekomunikacji 352203
Technik teleinformatyk 351103 Technik telekomunikacji 352203 Czym zajmuje się Technik teleinformatyk? - poznaje podstawy działania sieci komputerowych - uczy się konfigurować komputery i instalować systemy
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH DECYZJA KOMISJI 07-I-2008
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH 5^ lir Bruksela, dnia 07-I-2008 r. K(2008)12 NIEPRZEZNACZONE PUBLIKACJI DO DECYZJA KOMISJI 07-I-2008 zmieniająca decyzję C(2006) 3312 z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie przyznania
Bardziej szczegółowoWspółdzielenie sieci radiowych w praktyce. Podsumowanie modernizacji i eksploatacji największych sieci telefonii komórkowej w Polsce: Orange i
Współdzielenie sieci radiowych w praktyce. Podsumowanie modernizacji i eksploatacji największych sieci telefonii komórkowej w Polsce: Orange i T-Mobile NetWorkS! Kim jesteśmy? Planowanie Budowa Nadzór
Bardziej szczegółowoUwarunkowania wprowadzania systemu radiołączności kolejowej opartego o standard GSM-R w Polsce
CHRZAN Marcin 1 PIROSZ Paweł 2 Uwarunkowania wprowadzania systemu radiołączności kolejowej opartego o standard GSM-R w Polsce WSTĘP Sterowanie ruchem kolejowym (srk) jest elementem kolejowego systemu transportowego,
Bardziej szczegółowoAnaliza zalecanej przez UIC metody pomiaru pokrycia radiowego w systemach GSM-R
Problemy Kolejnictwa Zeszyt 175 (czerwiec 2017) 15 Analiza zalecanej przez UIC metody pomiaru pokrycia radiowego w systemach GSM-R Stanisław GAGO 1, Mirosław SIERGIEJCZYK 2 Streszczenie W artykule opisano
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa 11
Koleje dużych prędkości w Polsce : monografia / pod red. nauk. Mirosława Siergiejczyka ; autorzy: Marek Pawlik [i dwudziestu pozostałych]. Warszawa, 2015 Spis treści Przedmowa 11 1. Europejskie wymagania
Bardziej szczegółowoco to oznacza dla mobilnych
Artykuł tematyczny Szerokopasmowa sieć WWAN Szerokopasmowa sieć WWAN: co to oznacza dla mobilnych profesjonalistów? Szybka i bezproblemowa łączność staje się coraz ważniejsza zarówno w celu osiągnięcia
Bardziej szczegółowoUrządzenia sieciowe. Tutorial 1 Topologie sieci. Definicja sieci i rodzaje topologii
Tutorial 1 Topologie sieci Definicja sieci i rodzaje topologii Definicja 1 Sieć komputerowa jest zbiorem mechanizmów umożliwiających komunikowanie się komputerów bądź urządzeń komputerowych znajdujących
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis przedmiotu umowy. 1. Środowisko SharePoint UWMD (wewnętrzne) składa się z następujących grup serwerów:
Rozdział I Szczegółowy opis przedmiotu umowy Załącznik nr 1 do Umowy Architektura środowisk SharePoint UMWD 1. Środowisko SharePoint UWMD (wewnętrzne) składa się z następujących grup serwerów: a) Środowisko
Bardziej szczegółowoProcedura PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zgłaszania awarii i prac planowych na kablach światłowodowych. Ie-109. Warszawa, 2014 rok
Załącznik do zarządzenia Nr 2/2014 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 21 stycznia 2014 r. Procedura PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zgłaszania awarii i prac planowych na kablach światłowodowych
Bardziej szczegółowoSamodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 1 im. Prof. Stanisława Szyszko w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 im. Prof. Stanisława Szyszko Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 41-800 Zabrze, ul. 3-go Maja 13-15 http://www.szpital.zabrze.pl ; mail: sekretariat@szpital.zabrze.pl
Bardziej szczegółowoSYSTEM DYSPOZYTORSKIEJ ŁĄCZNOŚCI RADIOWEJ ENERGETYKI
SYSTEM DYSPOZYTORSKIEJ ŁĄCZNOŚCI RADIOWEJ ENERGETYKI Andrzej Pazda Mirosław Derengowski PTPiREE Warszawa, 27.września 2012r. Polish Power Transsmision and Distribution Association strona 1 AKTUALNY STAN
Bardziej szczegółowoOutsourcing infrastruktury IT. Bepieczeństwo i ciągłość działania CENTRUM ZAPASOWE. www.talex.pl
Outsourcing infrastruktury IT Bepieczeństwo i ciągłość działania CENTRUM ZAPASOWE Współczesne przedsiębiorstwa chcąc rozwijać swoją działalność, zmuszone są do nieustannego podnoszenia jakości oferowanych
Bardziej szczegółowoUsprawnienie procesu zarządzania konfiguracją. Marcin Piebiak Solution Architect Linux Polska Sp. z o.o.
Usprawnienie procesu zarządzania konfiguracją Marcin Piebiak Solution Architect Linux Polska Sp. z o.o. 1 Typowy model w zarządzaniu IT akceptacja problem problem aktualny stan infrastruktury propozycja
Bardziej szczegółowoEUROPEAN UNION EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FOUND KLASTER GREEN CARS
EUROPEAN UNION EUROPEAN REGIONAL DEVELOPMENT FOUND KLASTER GREEN CARS GREEN CONTROL Monitorowanie pojazdów on-line Combo Green Control Zarządzanie flotami pojazdów Funkcjonalność Dostęp do parametrów pojazdu
Bardziej szczegółowoAutor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski
Autor: Artur Lewandowski Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Przegląd oraz porównanie standardów bezpieczeństwa ISO 27001, COSO, COBIT, ITIL, ISO 20000 Przegląd normy ISO 27001 szczegółowy opis wraz
Bardziej szczegółowoReferat pracy dyplomowej
Referat pracy dyplomowej Temat pracy: Wdrożenie intranetowej platformy zapewniającej organizację danych w dużej firmie na bazie oprogramowania Microsoft SharePoint Autor: Bartosz Lipiec Promotor: dr inż.
Bardziej szczegółowoData utworzenia 2014-01-07. Numer aktu 1. Akt prawa miejscowego NIE
ZARZĄDZENIE Nr 1/2014 MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia 7 stycznia 2014 roku w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 40/2013 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 30 kwietnia 2013 roku w sprawie
Bardziej szczegółowoProjektowanie Infrastruktury Sieciowej v2 2012/09/01
Projektowanie Infrastruktury Sieciowej v2 2012/09/01 www.netcontractor.pl Wstęp Era nowych technologii umożliwiła praktycznie nieograniczone możliwości komunikacji niezależenie od miejsca i czasu. Dziś
Bardziej szczegółowoEksploatacja systemów telekomunikacyjnych Wersja przedmiotu 2015/16 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów
Kod przedmiotu TR.SIS606 Nazwa przedmiotu Eksploatacja systemów telekomunikacyjnych Wersja przedmiotu 2015/16 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom kształcenia Studia I stopnia Forma i tryb
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi tymczasowych ograniczeń prędkości (TSR) w systemie ERTMS/ETCS Ie-30
Załącznik do Zarządzenia Nr 46/2014 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 26 listopada 2014. r. Instrukcja obsługi tymczasowych ograniczeń prędkości (TSR) w systemie ERTMS/ETCS Ie-30 Warszawa,
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA WDRAŻANIA INTEROPERACYJNOŚCI NA SIECI KOLEJOWEJ ZARZĄDZANEJ PRZEZ PKP PLK S.A.
STRATEGIA WDRAŻANIA INTEROPERACYJNOŚCI NA SIECI KOLEJOWEJ ZARZĄDZANEJ PRZEZ PKP PLK S.A. Warszawa, 24 lipca 2014 Cel i zakres stosowania Zarządca narodowej sieci linii kolejowych W prezentacji przedstawiono:
Bardziej szczegółowoKoncepcja budowy sieci teletransmisyjnych Ethernet w podstacjach energetycznych...
Koncepcja budowy sieci teletransmisyjnych Ethernet w podstacjach energetycznych... W dobie innowacyjnych technologii i nieustannie rosnącego zapotrzebowania na szybką, niezawodną transmisję danych nowoczesne
Bardziej szczegółowoWirtualizacja zasobów IPv6 w projekcie IIP
Wirtualizacja zasobów IPv6 w projekcie IIP Artur Binczewski, Bartosz Gajda, Wiktor Procyk, Robert Szuman Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe Adam Grzech, Jan Kwiatkowski, Krzysztof Chudzik Politechnika
Bardziej szczegółowoProjekty infrastrukturalne w obszarze obiektów przetwarzania danych. Piotr Trzciński
Projekty infrastrukturalne w obszarze obiektów przetwarzania danych Piotr Trzciński O zespole Zespół 6 osób Odpowiedzialność za: Utrzymanie infrastruktury data centre w Polsce, w tym: Service Management
Bardziej szczegółowoDalsze działania w celu zbudowania systemu szkoleniowego wykorzystującego techniki symulacji. Zbigniew Szafrański
Dalsze działania w celu zbudowania systemu szkoleniowego wykorzystującego techniki symulacji Zbigniew Szafrański Przesłanki do strategii rozwoju systemu szkolenia maszynistów z wykorzystaniem symulatorów
Bardziej szczegółowoPODSYSTEM RADIODOSTĘPU MOBILNEGO ZINTEGROWANEGO WĘZŁA ŁĄCZNOŚCI TURKUS
PODSYSTEM RADIODOSTĘPU MOBILNEGO ZINTEGROWANEGO WĘZŁA ŁĄCZNOŚCI TURKUS ppłk dr inż. Paweł KANIEWSKI mjr dr inż. Robert URBAN kpt. mgr inż. Kamil WILGUCKI mgr inż. Paweł SKARŻYŃSKI WOJSKOWY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI
Bardziej szczegółowoBADANIA SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM W PROCESIE ICH CERTYFIKACJI
Problemy Kolejnictwa Zeszyt 152 221 Dr inż. Lech Konopiński, Mgr inż. Paweł Drózd Politechnika Warszawska BADANIA SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM W PROCESIE ICH CERTYFIKACJI 1. Wstęp 2. Zakres i warunki
Bardziej szczegółowoWARUNKI GWARANCJI I SERWISU GWARANCYJNEGO
Załącznik nr 3 do Umowy nr.. z dnia r. Warunki gwarancji i serwisu gwarancyjnego WARUNKI GWARANCJI I SERWISU GWARANCYJNEGO 1. Definicję pojęć: Celem opisania warunków świadczenia usług serwisowych definiuje
Bardziej szczegółowoTopologie sieci lokalnych
Topologie sieci lokalnych Topologia sieci określa fizyczny układ sieci: rozmieszczenie jej elementów oraz połączenia między nimi oraz stosowane przez stacje robocze (węzły sieci) metody odczytywania i
Bardziej szczegółowoCDMA w sieci Orange. Warszawa, 1 grudnia 2008 r.
CDMA w sieci Orange Warszawa, 1 grudnia 2008 r. Dlaczego CDMA? priorytetem Grupy TP jest zapewnienie dostępu do szerokopasmowego internetu jak największej liczbie użytkowników w całym kraju Grupa TP jest
Bardziej szczegółowoKomunikacja w sieciach różnorodnych technologicznie na potrzeby zarządzania kryzysowego koncepcja SECRICOM
Komunikacja w sieciach różnorodnych technologicznie na potrzeby zarządzania kryzysowego koncepcja SECRICOM Warszawa, 15 września 2009 Wojciech Dymowski, PMP Konsultant Zarządzający AGENDA kluczowe potrzeby
Bardziej szczegółowoDYSPOZYTORSKIEJ W SIECI GSM-R
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 113 Transport 2016 Siergiejczyk Politechnika Warszawska, u Mariusz Miszewski Instytut Kolejnictwa DYSPOZYTORSKIEJ W SIECI GSM-R : maj 2016 Streszczenie: -R na
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI
MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI S y s t e m Z a r z ą d z a n i a B e z p i e c z e ń s t w e m I n f o r m a c j i w u r z ę d z i e D e f i n i c j e Bezpieczeństwo informacji i systemów teleinformatycznych
Bardziej szczegółowoSzczegółowy zakres przedmiotu zamówienia. I. Opieka nad serwerami TAK/NIE
Szczegółowy zakres przedmiotu zamówienia Załącznik nr 7 do SIWZ I. Opieka nad serwerami TAK/NIE 1 Prace konserwacyjne przynajmniej dwa razy do roku (prócz rakcji na awarie) Całodobowy monitoring pracy
Bardziej szczegółowoWybrane problemy niezawodności i bezpieczeństwa transmisji informacji w systemie GSM-R
Problemy Kolejnictwa Zeszyt 162 (2014) 111 Wybrane problemy niezawodności i bezpieczeństwa transmisji informacji w systemie GSM-R Mirosław SIERGIEJCZYK 1, Stanisław GAGO 2 Streszczenie W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA FUNKCJONALNE DLA CYFROWEGO SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI RADIOWEJ NA POTRZEBY DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH PSP
VII Forum TETRA Polska Instytut Łączności 27 września 2012 r. WYMAGANIA FUNKCJONALNE DLA CYFROWEGO SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI RADIOWEJ NA POTRZEBY DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH PSP mł. bryg. dr inż. Rafał Turkiewicz Wydział
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA LINII PKM JAROSŁAW KUIK DYREKTOR DS. REALIZACJI PROJEKTU PKM S.A.
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA LINII PKM JAROSŁAW KUIK DYREKTOR DS. REALIZACJI PROJEKTU PKM S.A. 20 KM LINII KOLEJOWEJ 8 NOWYCH PRZYSTANKÓW 41 OBIEKTÓW INŻYNIERYJNYCH: - 17 WIADUKTÓW KOLEJOWYCH - 5 WIADUKTÓW
Bardziej szczegółowoSystemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej
Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji: co to jest, po co je budować i dlaczego w urzędach administracji publicznej Wiesław Paluszyński Prezes zarządu TI Consulting Plan prezentacji Zdefiniujmy
Bardziej szczegółowoAurea BPM. Unikalna platforma dla zarządzania ryzykiem Warszawa, 25 lipca 2013
Aurea BPM Unikalna platforma dla zarządzania ryzykiem Warszawa, 25 lipca 2013 Agenda 1. Podstawowe informacje o Aurea BPM 2. Przykłady projektów w obszarze minimalizacji skutków zagrożeń 3. Aurea BPM dla
Bardziej szczegółowoXway. Inne podejście do lokalizacji GPS obiektów mobilnych i zarządzania flotą
Xway Inne podejście do lokalizacji GPS obiektów mobilnych i zarządzania flotą prosty zakup: zainstaluj i korzystaj - brak umów! 3 lata transmisji GPRS na terenie Polski! aktywna ochrona pojazdu najwyższej
Bardziej szczegółowoMetodyka wdrożenia. Bartosz Szczęch. bartosz.szczech@it.integro.pl. Starszy Konsultant MS Dynamics NAV
Metodyka wdrożenia Bartosz Szczęch Starszy Konsultant MS Dynamics NAV bartosz.szczech@it.integro.pl Wyróżniamy następujące etapy wdrożenia rozwiązania ERP: Analiza Projekt Budowa Uruchomienie Działanie
Bardziej szczegółowoWstęp do zarządzania projektami
Wstęp do zarządzania projektami Definicja projektu Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu, dostarczenia unikalnej usługi lub uzyskania unikalnego rezultatu.
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA JAKOŚCI I DOSTĘPNOŚCI POŁĄCZEŃ TELEFONICZNYCH Z NUMEREM ALARMOWYM 112 W SIECIACH GSM900/1800 i UMTS NA TRASIE POZNAŃ - WARSZAWA
RAPORT Z BADANIA JAKOŚCI I DOSTĘPNOŚCI POŁĄCZEŃ TELEFONICZNYCH Z NUMEREM ALARMOWYM 112 W SIECIACH GSM900/1800 i UMTS NA TRASIE POZNAŃ - WARSZAWA Warszawa, maj 2011 1 I. Zakres badania: Badanie polegało
Bardziej szczegółowo1. Nazwa zamówienia. 2. Zakres i przedmiot zamówienia
Załącznik do wniosku o udzielenie zamówienia z dnia 8.03.2016 r. 1. Nazwa zamówienia Świadczenie usługi telefonii stacjonarnej VoIP oraz łącza cyfrowego typu ISDN PRA w siedzibie Starostwa Powiatowego
Bardziej szczegółowoStudent Bartosz Banaś Dr inż. Wiktor Kupraszewicz Dr inż. Bogdan Landowski Dr inż. Bolesław Przybyliński kierownik zespołu
I kwartał 2011 Student Bartosz Banaś Dr inż. Wiktor Kupraszewicz Dr inż. Bogdan Landowski Dr inż. Bolesław Przybyliński kierownik zespołu Powołany zespół, jako szczegółowe zadania realizacyjne w projekcie,
Bardziej szczegółowoTransmisja danych w systemach TETRA dziś i jutro
Transmisja danych w systemach TETRA dziś i jutro Jacek Piotrowski Dyrektor ds. Klientów Kluczowych Motorola Polska Listopad 2006 1 Ewolucja standardu TETRA w kierunku realizacji potrzeb rynku Zapytania
Bardziej szczegółowoEksploatacja systemów telekomunikacyjnych Wersja przedmiotu 2012/13 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów
1 z 5 2013-09-25 09:55 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu TR.SIS606 Eksploatacja systemów telekomunikacyjnych Wersja przedmiotu 2012/13 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom Kształcenia Stopień
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA TESTOWANIE SYSTEMOWE
INŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA TESTOWANIE SYSTEMOWE Ważne pojęcia (I) Warunek testowy (test condition) to element lub zdarzenie modułu lub systemu, który może być zweryfikowany przez jeden lub więcej przypadków
Bardziej szczegółowoWHITE PAPER. Planowanie, przygotowanie i testowanie działań na wypadek wystąpienia awarii
WHITE PAPER Planowanie, przygotowanie i testowanie działań na wypadek wystąpienia awarii 1 TABLE OF CONTENTS Wstęp...3 Symulator VERITAS Cluster Server...3 Doradca VERITAS Volume Replicator...5 Próbny
Bardziej szczegółowoUSŁUGI DODATKOWE W SIECIACH BEZPRZEWODOWYCH VoIP oraz multimedia w sieciach WiFi problemy
Seminarium poświęcone sieci bezprzewodowej w Politechnice Krakowskiej - projekt Eduroam USŁUGI DODATKOWE W SIECIACH BEZPRZEWODOWYCH VoIP oraz multimedia w sieciach WiFi problemy Wprowadzenie Problematyka
Bardziej szczegółowoDLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE
DLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE SRK IT obejmuje kompetencje najważniejsze i specyficzne dla samego IT są: programowanie i zarządzanie systemami informatycznymi. Z rozwiązań IT korzysta się w każdej
Bardziej szczegółowoWpływ kompetencji pracowników administracji publicznej na wdrożenie i utrzymanie systemów teleinformatycznych
1 Wpływ kompetencji pracowników administracji publicznej na wdrożenie i utrzymanie systemów teleinformatycznych Zespół projektowy: Andrzej Natuniewicz, Bartosz Drozd, Anna Góralska, Andrzej Perkowski,
Bardziej szczegółowoZarządzanie taborem kolejowym w czasie rzeczywistym. Michał Szlendak Rail-Mag Logistics
Zarządzanie taborem kolejowym w czasie rzeczywistym Michał Szlendak Rail-Mag Logistics Agenda Wprowadzenie dlaczego warto monitorować tabor kolejowy Istniejące systemy umożliwiające monitorowanie ładunków
Bardziej szczegółowoOpracowanie protokołu komunikacyjnego na potrzeby wymiany informacji w organizacji
Opracowanie protokołu komunikacyjnego na potrzeby wymiany informacji w organizacji Robert Hryniewicz Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski Cele pracy Opracowanie protokołu komunikacyjnego służącego do
Bardziej szczegółowoZarządzanie i realizacja projektów systemu Microsoft SharePoint 2010
Zarządzanie i realizacja projektów systemu Microsoft SharePoint 2010 Geoff Evelyn Przekład: Natalia Chounlamany APN Promise Warszawa 2011 Spis treści Podziękowania......................................................
Bardziej szczegółowoKwestionariusz dotyczący działania systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej
Zał. nr 2 do zawiadomienia o kontroli Kwestionariusz dotyczący działania teleinformatycznych wykorzystywanych do realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej Poz. Obszar / Zagadnienie Podstawa
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia r.
PROJEKT z dn. 30.11. 2009 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia... 2009 r. w sprawie szczegółowego wykazu danych oraz rodzajów operatorów publicznej sieci telekomunikacyjnej lub dostawców
Bardziej szczegółowoProblemy niezawodnego przetwarzania w systemach zorientowanych na usługi
Problemy niezawodnego przetwarzania w systemach zorientowanych na usługi Jerzy Brzeziński, Anna Kobusińska, Dariusz Wawrzyniak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Plan prezentacji 1 Architektura
Bardziej szczegółowoNiezawodne. Wydajne. Ekonomiczne. Oprogramowanie logistyczne do prac manewrowych
Niezawodne. Wydajne. Ekonomiczne. Oprogramowanie logistyczne do prac manewrowych 2 Każdy sukces ma swoje zrodlo Od momentu założenia w 1990 roku nasza firma zyskała miano specjalisty ds. Logistyki i zarządzania
Bardziej szczegółowoSieć łączności radiowej elektroenergetyki - stan obecny -koncepcja cyfryzacji
Forum TETRA Polska Warszawa 19.09.2006 Sieć łączności radiowej elektroenergetyki - stan obecny -koncepcja cyfryzacji opracowanie: Mirosław Derengowski Henryk Paluszkiewicz Stefan Wieczorek Polish Power
Bardziej szczegółowoPromotor: dr inż. Krzysztof Różanowski
Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki Prezentacja do obrony pracy dyplomowej: Wzorcowa polityka bezpieczeństwa informacji dla organizacji zajmującej się testowaniem oprogramowania. Promotor: dr inż. Krzysztof
Bardziej szczegółowoZAUTOMATYZOWANY SYSTEM DOWODZENIA i KIEROWANIA ROZPOZNANIEM ELEKTRONICZNYM SIŁ POWIETRZNYCH WOŁCZENICA
mjr mgr inż. Mirosław MYSZKA kpt. mgr inż. Zbigniew LEWANDOWSKI kpt. mgr inż. Marek BRZOZOWSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia ZAUTOMATYZOWANY SYSTEM DOWODZENIA i KIEROWANIA ROZPOZNANIEM ELEKTRONICZNYM
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo systemów SCADA oraz AMI
Bezpieczeństwo systemów SCADA oraz AMI Podejście do weryfikacji bezpieczeństwa i badania podatności. innogy BS Polska Bartłomiej Szymczak, Wojciech Cholewa SIWE'16 1 Dlaczego? 2 Co robimy 3 SCADA 4 AMI
Bardziej szczegółowoAnaliza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz
Analiza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz VI Konferencja Nawierzchnie szynowe. Rynek-Inwestycje-Utrzymanie" WISŁA, 22-23 MARCA 2018 r. POZIOMY DOJRZAŁOŚCI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Poziom 1 naiwny
Bardziej szczegółowoProjekty BPM z perspektywy analityka biznesowego. Wrocław, 20 stycznia 2011
Projekty BPM z perspektywy analityka biznesowego Wrocław, 20 stycznia 2011 Agenda Definicja pojęć: Analiza biznesowa oraz analityk biznesowy Co kryje się za hasłem BPM? Organizacja zarządzana procesowo
Bardziej szczegółowoWstęp. osobniczo, takich jak odciski linii papilarnych, wygląd tęczówki oka, czy charakterystyczne cechy twarzy.
1. Wstęp. Dynamiczny rozwój Internetu, urządzeń mobilnych, oraz komputerów sprawił, iż wiele dziedzin działalności człowieka z powodzeniem jest wspieranych przez dedykowane systemy informatyczne. W niektórych
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia z zakresu systemów i sieci telekomunikacyjnych
Podstawowe pojęcia z zakresu systemów i sieci telekomunikacyjnych Dlaczego telekomunikacja tak szybko się rozwija? zaspokajanie potrzeb ludzi niewygórowany koszt niezawodność dostępność przestrzenna rozwój
Bardziej szczegółowo