Próba oceny wybranych zobowiązań zaproponowanych przez Gazprom w postepowaniu antymonopolowym z perspektywy rynkowej

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Próba oceny wybranych zobowiązań zaproponowanych przez Gazprom w postepowaniu antymonopolowym z perspektywy rynkowej"

Daria Socha
6 lat temu
Przeglądów:

1 Próba oceny wybranych zobowiązań zaproponowanych przez Gazprom w postepowaniu antymonopolowym z perspektywy rynkowej

2 Agenda wystąpienia 1. Zarzuty Komisji Europejskiej dotyczące praktyk stosowanych przez Gazprom. 2. Przedstawienie wybranych zobowiązań zaproponowanych przez Gazprom. 3. Reakcje rynkowe na zaproponowane zobowiązania. 4. Próba oceny wybranych zobowiązań. 5. Podsumowanie.

3 Ograniczenia terytorialne w umowach na dostawy gazu Klauzule zakazujące eksportu. Klauzule dotyczące miejsca docelowego. Obowiązek otrzymania zgody Gazpromu na eksport. Odmowa zmiany punktu dostaw.

4 Prowadzenie nieuczciwej polityki cenowej Ceny hurtowe gazu znacznie wyższe niż konkurencyjne ceny gaz w Europie Zachodniej.

5 Uzależnienie dostaw gazu od zobowiązań dotyczących infrastruktury Uzależnienie dostaw gazu do Polski od utrzymania przez Gazprom kontroli nad decyzjami inwestycyjnymi dotyczącymi polskiej części gazociągu jamalskiego. Uzależnienie dostaw gazu do Bułgarii od udziału bułgarskich podmiotów w projekcie South Stream.

6 Zaproponowane zobowiązania Art. 9 rozporządzenia 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu: Jeżeli Komisja zamierza przyjąć decyzję nakazującą zaprzestania naruszenia i zainteresowane przedsiębiorstwa zaproponują zobowiązania uwzględniające zastrzeżenia wyrażone przez Komisję we wstępnej fazie rozpatrywania sprawy, Komisja może, w drodze decyzji, uczynić takie zobowiązania wiążącymi dla przedsiębiorstw. Gazprom zaproponował zobowiązania dotyczące: 1. Klauzul dotyczących miejsca docelowego oraz ograniczających odsprzedaż; 2. Klauzul rewizji cen kontraktowych; 3. Zmian na rynku bułgarskim i roszczeń związanych z projektem South Stream; 4. Możliwości zmiany punktów dostaw.

7 Zakaz stosowania klauzul ograniczających reeksport Zobowiązanie do niestosowania i niewprowadzania klauzul ograniczających reeksport oraz klauzul dotyczących miejsca docelowego w istniejących umowach na dostawy gazu, oraz do niewprowadzania ich do nowych umów, włącznie z nowymi umowami na sprzedaż gazu w drodze aukcji. Zobowiązanie do poinformowania w ciągu 10 tygodni (od wejścia w życie decyzji) wszystkich klientów o tym, że klauzule ograniczające odsprzedaż gazu uznaje się za nieważne i że postanowienia zawartych umów w żaden sposób nie ograniczają odsprzedaży gazu (z wyłączeniem istniejących umów na dostawy gazu zawartych na aukcjach).

8 Klauzule rewizji cen kontraktowych Gazprom został zobowiązany do: Stosowania klauzul rewizyjnych na zasadach określonych w decyzji; Złożenia odbiorcom oferty dostosowania klauzul w istniejących kontraktach (min. czas trwania 4 lata) oraz zawierania klauzuli w ofertach przedłużenia kontraktu na więcej niż 4 lata (odbiorcy w momencie wydania Statement of Objections). Warunki rewizji cen: I. Istotna zmiana sytuacji gospodarczej na europejskim rynku gazu, będąca poza kontrolą stron kontraktu, której nie można było rozsądnie przewidzieć w momencie jego zawarcia bądź po pierwszej rewizji ceny w momencie dokonywania pierwszej rewizji ceny; II. cena gazu wynikająca z umowy nie odzwierciedla rozwoju europejskiego rynku gazu wyrażanego poprzez m.in. średnią ważoną cen importu w Niemczech, Francji i we Włoszech i/lub zmiany cen w europejskich hubach gazowych. Prawo do skierowania sprawy do Trybunału Arbitrażowego po 120 dniach od wystosowania żądania rewizji.

9 Wymuszenie kontroli nad infrastrukturą w zamian za ustępstwa handlowe Oficjalne potwierdzenie zakończenia projektu South Stream. Odstąpienie od dochodzenia odszkodowania w wysokości 70 mln USD w związku z zaprzestaniem realizacji projektu South Stream oraz wszelkich wynikłych z tego szkód dla Gazpromu i jego spółek zależnych. Ułatwienie w utworzeniu połączeń międzysystemowych z bułgarskim systemem gazowym.

10 Wprowadzenie możliwości dokonywania transakcji typu swap Uprawnieni odbiorcy mają uzyskać możliwość zmiany punktu odbioru gazu (min. 100 mln m3/r., min. 12 m-cy) z punktów Kondratki (PL), Velke Kapusany (SK), Beregovo (HU) na: a. Kotłówka (BLR-LT) tylko dla odbiorców z punktów Kondratki i Velke Kapusany; b. Negru Voda (ROM-BUL) tylko dla odbiorców z punktów Velke Kapusany i Beregovo. Zmianę punktu dostaw można wprowadzić z min. 6 miesięcznym wypowiedzeniem. Gazprom ma prawo do odmowy zmiany Punktu Dostaw w przypadku: a. Braku wolnych mocy przesyłowych; b. Braku środków do zagwarantowania dostaw gazu do nowego punktu.

11 Odbiór rynkowy zaproponowanych zobowiązań Bułgaria Rząd uważa, że zaproponowane zobowiązania nie stanowią wystarczających gwarancji wdrożenia klauzul wprowadzających rynkowe ceny gazu oraz chciałby zapewnienia dostępu do polskiego, węgierskiego oraz słowackiego rynku. Litwa Ministerstwo energii Litwy przesłało Komisji Europejskiej pakiet propozycji rozszerzenie zobowiązań oraz usunięcia zbędnych warunków. Zaproponowano m. in. automatyczny mechanizm rewizji cen odnoszący się do zachodnich hubów gazowych, uwzględnienie mniejszych kosztów transportu gazu na Litwę w cenie, czy zapewnienie zmiany punktu dostaw na dowolny punkt w Europie. Estonia Zdaniem Estonii zaproponowane przez Gazprom zobowiązania są tymczasowe i nie zapewniają odpowiednich cen dla klientów w dłuższym okresie. W razie gdyby Komisja Europejska przyjęła zobowiązania Gazpromu, powinny być one uzupełnione w celu usunięcia efektów nadużywania pozycji dominującej przez Gazprom i zapewnienia, że taka sytuacja nie powtórzy się w przyszłości. Publicznie dostępne są również stanowiska PGNiG S.A. oraz Wspólnoty Energetycznej.

12 Próba oceny zobowiązań klauzule ograniczające reeksport Gazprom zdawał sobie sprawę z tego, że stosowane klauzule są niezgodne z prawem ochrony konkurencji UE. W latach został zobowiązany przez Komisję Europejską do usunięcia tego typu klauzul w kontraktach z: a. ENI; b. OMV; c. E.ON. Ruhrgas. Zobowiązania Gazpromu będą trwały 8 lat od przyjęcia ostatecznej decyzji. Czy po tym okresie rosyjska spółka będzie mogła wrócić do stosowania klauzul, które zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stanowią poważne naruszenie prawa ochrony konkurencji UE (m.in. sprawa E.ON./GDF oraz Distrigaz)? Podobne klauzule występują w kontraktach zawartych z podmiotami serbskimi oraz ukraińskimi.

13 Próba oceny zobowiązań klauzule rewizji cen kontraktowych Antitrust Manual of Procedures Internal DG Competition working documents on procedures for the application of Articles 101 and 102 TFEU: Moreover, it is essential for the implementation that the commitments are unambiguous and selfexecuting. This means that the implementation must not be dependent on the will of a third party. Moreover, the implementation process should be designed in such a way that the company has an incentive to properly implement the commitments. Komisja Europejska uzależniła wprowadzenie cen rynkowych od decyzji Trybunałów Arbitrażowych. Czy Gazprom posiada wystarczające zachęty do wdrażania cen rynkowych? Czy spółki płacące nierynkowe ceny za gaz będą w stanie przejść długotrwałe postępowanie arbitrażowe zamiast zgodzić się na niewielką obniżkę cen?

14 Próba oceny zobowiązań kontrola nad infrastrukturą w zamian za ustępstwa handlowe Zobowiązania nie odnoszą się do wymuszeń związanych z infrastrukturą na rynku polskim (Gazociąg Jamalski). Komisja Europejska uznała, że nie może zmienić sytuacji ze względu na Porozumienie Międzyrządowe zawarte między Polską a Federacją Rosyjską. Czy Porozumienie Międzyrządowe stoi w hierarchii aktów prawa wyżej niż Traktaty?

15 Próba oceny zobowiązań możliwość dokonywania transakcji typu swap Zgodnie z propozycją zobowiązań Polska nie mogłaby sprzedać gazu na Słowację lub do Bułgarii. Rząd bułgarski chciałby zapewnienia dostępu do polskiego, węgierskiego oraz słowackiego rynku. Rząd litewski proponuje zapewnienie zmiany punktu dostaw na dowolny punkt w Europie.

16 Podsumowanie między prawem a polityką Istnieją wątpliwości czy zobowiązania zaproponowane przez Gazprom są w stanie zakończyć niedozwolone praktyki rynkowe stosowane przez rosyjskie przedsiębiorstwo. Nie zawierają postanowień dotyczących naprawienia powstałych szkód. Komisja Europejska wykorzystywała decyzje zobowiązujące w celu liberalizacji rynku (m.in. sprawa ENI). Propozycje zobowiązań przedstawione przez Gazprom nie spełniają w wystarczającym stopniu tego celu (unbundling infrastruktury mogącej służyć do dalszej segmentacji rynków). Czy nałożenie kary finansowej nie byłoby skuteczniejszym środkiem? Gazprom odczułbym skutki wieloletnich nadużyć a finansowanie kontrowersyjnego gazociągu Nord Stream 2 stanęłoby pod znakiem zapytania.

17 Źródła Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu, Dz. Urz. L 1, , str Streszczenie decyzji Komisji z dnia 8 lipca 2009 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 81 Traktatu WE (sprawa COMP/ E.ON/GDF), Dz. Urz. C 248, , str Sprawa , Distrigaz, Dz. Urz. C 0 z dnia 15 stycznia 2008 r., str Dostępy internetowe: bbce-b896ae2ea

Podobne dokumenty

Liberalizacja rynku gazu w Polsce

Liberalizacja rynku gazu w Polsce stan obecny i perspektywy Warsztaty dla uczestników rynku gazu 16 października 2014 r. Warszawa, 2014 Stan obecny Rynek gazu w Polsce struktura rynku Odbiorcy końcowi: