SCENARIUSZ LEKCJI. Temat: Powietrze i jego właściwości. Cele:

Transkrypt

1 SCENARIUSZ LEKCJI Nazwa Nazwa szkoły Tytuł i numer projektu Autor Scenariusz zajęć z wykorzystaniem metody eksperymentu dla klasy VI Szkoła Podstawowa w Tylawie Nowa jakość kształcenia w Gminie Dukla, Nr RPPK /16 Elżbieta Matusik Data Grudzień 2017 Temat: Powietrze i jego właściwości. Cele: Uczeń: Wie, że powietrze jest mieszaniną gazów, Wymieni składniki powietrza, Opisze właściwości fizyczne powietrza, Wie, że powietrze znajduje się wszędzie wokół nas, Rozumie pojęcie "ściśliwość", za pomocą prostych doświadczeń wykaże właściwości powietrza. Metody pracy: Burza mózgów, problemowa, pokaz, pogadanka. Formy pracy: indywidualna, grupowa, doświadczalna. Czas: 90 minut plansza przedstawiająca skład powietrza (diagram kołowy), woda, zlewki, cylinder miarowy, strzykawki, spirale z kartek papieru, druty, palniki (świeczki), łuczywka, kserokopie krzyżówki. Przygotowanie doświadczenia: Doświadczenie 1.Wykrywanie powietrza w pustym naczyniu. odczynniki: woda 1

2 sprzęt: wysoka zlewka, cylinder miarowy. Do zlewki nalewamy 2/3 objętości wody. Wkładamy do niej cylinder: raz dnem skierowanym do dołu, a następnie do góry. Doświadczenie 2. Wykazanie, że objętość gazu można łatwo zmienić. odczynniki: woda sprzęt: strzykawka Nabierz powietrza do strzykawki, a jej wylot zaciśnij palcem. Ściśnij tłokiem powietrze w strzykawce. Powtórz doświadczenie nabierając do strzykawki wody. Doświadczenie 3. Wykazanie, że ogrzane powietrze unosi się do góry. sprzęt: drut, palnik (świeczka), spirala z kartki papieru. Jeden koniec spirali zaczepiamy na drut i unosimy węża nad palnikiem. Doświadczenie 4. Badanie procesu palenia się substancji w zamkniętym naczyniu. odczynniki: powietrze sprzęt: świeca, łuczywko, zlewki Na stole ustawić palącą się świecą i nakryć ją zlewkę zwróconą dnem do góry. Do drugiej stojącej zlewki wkładamy palące się na końcu długie łuczywko. 2

3 Przebieg zajęć 1. Przygotowanie a) Nauczyciel zadaje pytanie: Jaki jest stan skupienia powietrza? Czy potrafimy określić barwę i zapach czystego powietrza? 2. Faza realizacyjna 1. Analiza diagramu kołowego "Skład powietrza"- uczniowie zapisują wniosek w zeszytach: Powietrze jest bezbarwną i bezwonną mieszaniną gazów. Składa się z azotu (78%), tlenu (ok. 21%), dwutlenku węgla i innych gazów. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Uczniowie wykonują doświadczenia w grupach według instrukcji. Uczniowie podczas wykonywania doświadczenia wypełniają kartę pracy. Karta pracy: Doświadczenie 1.Wykrywanie powietrza w pustym naczyniu. Doświadczenie 2. Wykazanie, że objętość gazu można łatwo zmienić. 3

4 Doświadczenie 3. Wykazanie, że ogrzane powietrze unosi się do góry. Doświadczenie 4. Badanie procesu palenia się substancji w zamkniętym naczyniu. 4

5 Uczniowie prezentują zapisy w swoich kartach pracy. Nauczyciel wspólnie z uczniami omawia właściwość właściwości powietrza. 3. Faza końcowa: Nauczyciel stawia problem: Dlaczego często pomagamy sobie przy rozpalaniu ogniska, dmuchając na żarzące się drewno? Uczniowie odpowiadają: W ten sposób dostarczamy do paleniska świeżej porcji powietrza wraz z zawartym w nim tlenem, co pozwala na szybsze rozpalenie ognia. Nauczyciel podaje informacje: Powietrze niezbędnie jest do spalania paliw używanych do napędu pojazdów mechanicznych, w elektrowniach cieplnych i elektrociepłowniach do spalania węgla, koksu, do wytopu stali w piecach hutniczych. Powietrza, a ściślej tlenu, potrzebują do oddychania organizmy żywe. Pozbawione dostępu powietrza giną. Producentem tlenu są rośliny. Zadanie domowe Ułóż i rozwiąż krzyżówkę, której rozwiązaniem będzie nazwa gazu, biorącego udział w spalaniu i oddychaniu. Karta pracy odpowiedzi Doświadczenie 1. Wykrywanie powietrza w pustym naczyniu. Cel: uzmysłowienie uczniom, że wszędzie wokół nas znajduję się powietrze, a określenie "puste naczynie" nie jest określeniem ścisłym i prawdziwym. Podczas zanurzania cylindra w wodzie, skierowanego dnem do dołu, następuje wypełnienie całej jego objętości wodą. Gdy ten sam eksperyment wykonuje się dnem skierowanym ku górze, wówczas okazuje się, że woda wchodzi do jego wnętrza tylko na wysokość kilku milimetrów. 5

6 W pierwszym przypadku woda wypełnia objętość cylindra, ponieważ jej gęstość jest większa od gęstości powietrza, wyparła powietrze z cylindra i zajęła jego miejsce. Potwierdzeniem słuszności tej tezy jest wynik drugiego eksperymentu. Woda nie mogła wpłynąć do wnętrza cylindra, ponieważ znajdowało się w nim powietrze, które uniemożliwiało wypełnienie cylindra wodą. Fakt, że woda przedostaje się na kilka milimetrów do cylindra, świadczy jedynie o tym, że drobiny powietrza ulegają pewnemu ściśnięciu i gęstszemu upakowaniu. Uczniowie zapisują wniosek w zeszytach: Powietrze znajduje się wszędzie wokół nas. Doświadczenie 2. Cel: wykazanie, że objętość gazu można łatwo zmienić. Powietrze zamknięte w strzykawce można ściskać bez większego trudu, natomiast woda nie zmieniła w sposób zauważalny objętości. W przeciwieństwie do wody bardzo łatwo zmienić objętość powietrza, jest ono ściśliwe. Powyższy wniosek uczniowie zapisują w zeszytach. Nauczyciel stawia problem: Gdzie w praktyce wykorzystujemy ściśliwość gazów? Uczniowie odpowiadają: Pompką wtłaczamy powietrze z atmosfery do dętki roweru, piłki i balonów. Doświadczenie 3. Cel: Wykazanie, że ogrzane powietrze unosi się do góry. Ogrzane powietrze obraca spiralę. Powietrze ogrzane jest lżejsze od zimnego i dlatego unosi się do góry. Uczniowie zapisują wspólnie ustalony wniosek w zeszytach. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że ta właściwość powietrza jest spotykana w przyrodzie. Promienie słoneczne ogrzewają powierzchnię ziemi, która oddaje ciepło powietrzu. Nagrzane powietrze atmosferyczne jako lżejsze z niższych warstw unosi się do góry. Doświadczenie 4. Badanie procesu palenia się substancji w zamkniętym naczyniu. Cel: wykazanie, że substancje chemiczne nie mogą palić się bez dostępu powietrza (tlenu). Po nakryciu palącej się świecy zlewką po upływie kilku sekund płomień gaśnie. 6

7 Podobny efekt gaśnięcia płomienia uzyskuje się, gdy palące łuczywko wkłada się do stojącej zlewki. Substancje nie mogą palić się bez dostępu powietrza. Powietrze, a właściwie jego Składni tlen, podtrzymuje palenie. 7