Leasing - nadal ciekawą formą finansowania

Transkrypt

1 SPECJALNY DODATEK SPECJALNY: Leasing i wynajem ZPL Rozmowa z Andrzejem Sugajskim, dyrektorem generalnym Związku Polskiego Leasingu Leasing - nadal ciekawą formą finansowania TruckAuto.pl: Czym jest leasing i na czym polegają różnicę w jego formach? Andrzej Sugajski: W zależności od dziedziny prawa mamy do czynienia z różnym definiowaniem leasingu. Do końca lat 90. leasing był tzw. umową nienazwaną, podobną w charakterze do umowy dzierżawy. Jednak w praktyce gros umów zawieranych w tym okresie miało charakter umowy finansowej, na mocy której leasingobiorcy nabywali przedmiot po zakończeniu umowy. Tym samym powstała konieczność uregulowania w prawie cywilnym umowy leasingu, jako formy finansowania. W kodeksie cywilnym leasing został zdefiniowany jako leasing finansowy, gdzie podstawowym obowiązkiem finansującego jest nabycie rzeczy od oznaczonego zbywcy i oddanie jej korzystającemu do korzystania i ewentualnie pobierania pożytków przez czas oznaczony, a głównym obowiązkiem korzystającego jest zapłata w ratach wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Podobne podejście do leasingu zaprezentowano w Ustawie o rachunkowości, gdzie zdefiniowano 7 warunków, po spełnieniu chociażby jednego z nich umowa jest kwalifikowana jako umowa leasingu finansowego. Jednym z nich jest zapisanie w umowie leasingu, że własność przedmiotu zostaje przeniesiona na korzystającego po zakończeniu okresu jej trwania, bądź zawiera ona prawo do nabycia przez korzystającego za cenę niższą od wartości rynkowej. Szacowany udział tego typu umów (leasingu 26

2 finansowego) na polskim rynku leasingu wynosi 82 proc. Jednak te umowy, które zostaną zdefiniowane z punktu widzenia Ustawy o rachunkowości jako leasing finansowy, nie muszą być w taki sam sposób traktowane w rozliczeniach podatkowych. W rozliczeniach z tytułu podatku dochodowego bez znaczenia jest, czy umowa zawiera regulacje dotyczące przeniesienia własności, czy nie. Żeby umowa nie była kwalifikowana jako umowa leasingu finansowego, wystarczy, aby była zawarta na czas oznaczony, w przypadku rzeczy ruchomych podlegających amortyzacji, na okres nie krótszy niż 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji. W przypadku samochodów ciężarowych o podstawowej stawce amortyzacyjnej 20 proc. w skali roku, minimalny okres leasingu wynosi zatem 2 lata. Suma opłat powiększona o opcję nabycia i pomniejszona o podatek VAT powinna być przy tym równa wartości początkowej przedmiotu, czyli cenie po jakiej został on zakupiony. Według szacunków, takie warunki spełnia ok. 91 proc. umów na polskim rynku. Ta forma leasingu zawdzięcza tak dużą popularność przede wszystkim regulacjom podatkowym. Umożliwiają one lepsze, bardziej elastyczne, niż przy innych formach finansowania, dopasowanie kosztów do spodziewanych przychodów. Wynika to z faktu, iż przedsiębiorca przy amortyzowaniu inwestycji nie musi stosować stawek narzuconych przez Ministerstwo Finansów, tylko wysokość spłaty kapitału (który wraz z odsetkami jest dla niego kosztem uzyskania przychodu) uzgadnia z finansującym, optymalizując w ten sposób rozliczenia podatkowe. Ponadto w okresie leasingu wysokość spłacanego kapitału następuje zazwyczaj szybciej, niż poziom kosztów generowanych z tytułu amortyzacji inwestycji finansowanej ze środków własnych bądź w kredycie, tworząc tym samym tzw. tarczę podatkową. Z uwagi na to, że w leasingu operacyjnym przedmiot jest amortyzowany przez finansującego, nie obciąża on bilansu korzystającego, wpływając tym samym pozytywnie na jego wskaźniki. TruckAuto.pl: Co nowego w umowach leasingowych pojawiło się w 2011 roku? Andrzej Sugajski: W 2011 roku wprowadzono zmiany do ustaw o podatkach dochodowych od osób prawnych i fizycznych, które umożliwiają rozwój leasingu także w segmencie osób nieprowadzących działalności gospodarczej leasing konsumencki. Natomiast w ostatnich latach mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem rynku wynajmu długoterminowego aut. Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy, pomimo kryzysu, rynek ten odnotował 12 proc. wzrost i łącznie wg stanu na r. firmy zrzeszone w Związek Polskiego Leasingu i Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów świadczą usługi związane z wynajmem w odniesieniu do ponad 107 tys. pojazdów. Usługi związane z eksploatacją auta tj. serwis mechaniczny, sezonowa wymiana opon, usługi assistance, rozliczanie zużycia paliwa na podstawie kart paliwowych, ubezpieczenia, to już nie tylko domena usług wynajmu długoterminowego, ale także umów leasingu, na podstawie których po zakończeniu umowy przedmiot przechodzi na własność korzystającego. TruckAuto.pl: Czy ostatnie zawirowania giełdowo-walutowe niekorzystnie wpłynęły na rynek leasingu? Andrzej Sugajski: Branża leasingowa stosunkowo spokojnie przechodzi obecny, trudny okres dla gospodarki. Żadna z firm leasingowych nie była zmuszona do zakończenia działalności, a tegoroczne wyniki firm leasingowych powinny być zbliżone do poziomów generowanych przez rynek w rekordowych latach przed kryzysem na rynkach finansowych. Związek Polskiego Leasingu szacuje, że w 2011 roku rynek leasingu wzrośnie o 20 proc., co pozwoli na sfinansowanie inwestycji o wartości 32,5 mld zł. W kodeksie cywilnym leasing został zdefiniowany jako leasing finansowy, gdzie podstawowym obowiązkiem finansującego jest nabycie rzeczy od oznaczonego zbywcy i oddanie jej korzystającemu do korzystania i ewentualnie pobierania pożytków przez czas oznaczony, a głównym obowiązkiem korzystającego jest zapłata w ratach wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego TruckAuto.pl: Na jakie szczegóły należy zwracać uwagę przy podpisywaniu umów leasingowych? Andrzej Sugajski: Przede wszystkim są to wszelkie elementy kosztotwórcze, w tym sposób i terminy ich naliczania, zarówno na początku umowy, kiedy określana jest w umowie cena przedmiotu leasingu, jako podstawa naliczania rat leasingowych, jak i w trakcie jej trwania i ostatecznego rozliczenia, a także ewentualnego nabycia przedmiotu po zakończeniu umowy. Zmienność tych wartości w czasie może wynikać ze zmiany kursów walut, stóp procentowych, pojawienia się dodatkowych kosztów, czy opłat, do których uiszczenia korzystający zobowiązuje się w umowie. Warto zwrócić uwagę na czynniki, które mogą spowodować wypowiedzenie umowy przed terminem i na tryb rozliczenia z tego tytułu, zarówno w przypadku zaistnienia czynników obiektywnych, jak np. utrata przedmiotu w wyniku kradzieży, jak i subiektywnych np. w rezultacie zaprzestania spłaty rat leasingowych. Ważne jest także to, na jakich warunkach możemy stać się właścicielem przedmiotu po zakończeniu umowy leasingu, bądź w jakim trybie możemy z tego przywileju zrezygnować. Jednym słowem, trzeba dokładnie zapoznać się nie tylko z umową leasingu, ale także wszystkimi załącznikami, w tym tzw. ogólnymi warunkami leasingu. Poza samą umową leasingu bardzo istotne są też wszystkie elementy związane z zakupem przedmiotu leasingu, ponieważ to korzystający jest odpowiedzialny za wybór dostawcy i przedmiotu leasingu. Rozmawiał Grzegorz Teperek 27

3 SPECJALNY DODATEK SPECJALNY: Leasing i wynajem Wynajem ma się dobrze Leasing Pierwsze półrocze w branży leasingowej wypadło całkiem dobrze, a jednym z motorów wzrostu była sprzedaż pojazdów ciężarowych. Jeszcze w 2009 r. odwróciła się zła passa na rynku ciężarówek. Sprzedaż zaczęła powoli rosnąć i tak jest do chwili obecnej. Oczywiście trudno mówić o hossie. Trzeba też pamiętać, że po trudnym okresie baza (czyli wyniki z analogicznego okresu poprzedniego roku) była niska, więc o wykazanie wzrostu nietrudno. Niemniej jest lepiej, a to oczywiście pochodna poprawy koniunktury w transporcie. Drugim powodem wymiany pojazdów jest wprowadzony od 1 lipca elektroniczny system poboru opłat. Stawki, w porównaniu z systemem winietowym, znacznie wzrosły, a u prywatnych koncesjonariuszy wróciły opłaty przy bramkach, zresztą jeszcze wyższe niż na płatnych odcinkach GDDKiA. Stąd większa presja na obniżanie kosztów. Zaś jednym ze sposobów jest wymiana starych samochodów na nowe, spełniające co najmniej normę Euro 5. Bo za nie płaci się dużo mniej. Taka inwestycja ma też charakter przyszłościowy, ponieważ wiadomo, że sieć płatnych dróg będzie się wydłużać w kolejnych etapach. Ogółem finansowanie pojazdów ciężarowych wzrosło w tym półroczu aż o 77 proc. w porównaniu z pierwszymi sześcioma miesiącami 2010 r. Pewnym zaskoczeniem może być bardzo zły wynik aut dostawczych i cię- Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów (PZWLP) miał po I półroczu w wynajmie pojazdy żarowych do 3,5 t. Tutaj nastąpił spadek o prawie 48 proc. Trudno wytłumaczyć aż tak dużą obniżkę popytu na tę grupę pojazdów. Wszyscy liczyli się raczej z drastyczną obniżką sprzedaży w kategorii samochodów osobowych. Po wielkich zakupach, zwłaszcza w końcówce minionego roku, związanych z czasowym zawieszeniem możliwości pełnego odliczenia podatku VAT, oczekiwano zastoju. Tymczasem liczba sfinansowanych samochodów osobowych wzrosła w pierwszych sześciu miesiącach 2011 r. o 39 proc. w stosunku do analogicznego okresu Rośnie liczba pojazdów finansowanych pożyczką. W I półroczu 2010 r. udział ten wynosił zaledwie 0,6%, w br. już 4,1 proc. Dzięki temu pojazdy stanowią obecnie 21,5 proc. finansowania pożyczką. Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów (PZWLP) miał po I półroczu w wynajmie pojazdy. Większość z nich (72 472) to Full Service Leasing, 6430 leasing z serwisem (Leasing Service), a 9191 to tylko samo zarządzanie (Fleet Management). Porównując z II półroczem 2010 r., liczba pojazdów we flotach członków związku wzrosła o prawie sztuk, czyli 15,6%. Uwagę zwraca duża przewaga FSL nad pozostałymi formami. Szef PZWLP Andrzej Krzemiński tłumaczy to w sposób następujący: Polscy przedsiębiorcy uczą się oddawać część działalności na zewnątrz. Widać także inną tendencję, mianowicie coraz więcej podmiotów gospodarczych interesuje się CFM (Car Fleet Management), czyli outsourcingiem swojej floty, nawet jeśli liczy ona tylko kilkanaście pojazdów. Zwracali na to uwagę w poprzednich latach leasingodawcy, którzy zapowiadali schodzenie w dół ze swoją ofertą, a więc do coraz mniejszych firm. ZPL regularnie przygotowuje prognozy na najbliższy okres. Tym razem nie jest to łatwe, gdyż przedsiębiorcy słysząc mnóstwo niepokojących informacji po prostu boją się inwestować. Ten spadek aktywności widać zarówno w małych i średnich przedsiębiorstwach, jak również w dużych firmach. Jedyną pozytywną informacją jest ta, że już rozpoczęte inwestycje są kontynuowane. Z danych GUS wynika, że w I kwartale 2011 r. najbardziej wzrosły nakłady na środki transportu (27,4 proc. rok do roku). Dla porównania podobny wskaźnik w kategorii maszyny i urządzenia wzrósł tylko o 7,1%, zaś w przypadku budynków i budowli spadł o 9,4 proc. Głównymi udziałowcami wzrostu w 2011 r. będą m.in. pojazdy ciężarowe. ZPL zakłada, że ich finansowanie wzrośnie o 59% w stosunku do ub. r. Co prawda mówi się o mniejszym popycie m.in. w handlu, co w dalszej konsekwencji może się odbić także na sytuacji w transporcie. Dobra koniunktura wciąż panuje w Niemczech u jednego z naszych największych partnerów gospodarczych. Także u nas nie jest źle. W toku są inwestycje infrastrukturalne związane z Euro 2012, do końca roku przewodniczymy w UE, wiele budują także samorządy lokalne, wykorzystując właśnie unijne dotacje jeszcze z obecnego budżetu. Oby tylko czynniki zewnętrzne nie spowodowały kolejnego, ogólnoświatowego kryzysu, bo wówczas na pewno Polska nie będzie w stanie mu się oprzeć, podobnie jak wszystkie inne kraje. Klaudiusz Madeja 28

4 Floty będą rosły Wynajem długoterminowy aut ciężarowych i dostawczych Branża wynajmu samochodów ciężarowych w Polsce rozwija się zaledwie od około pięciu lat. Nie ma jak na razie wiarygodnych statystyk co do jej potencjału rynkowego, jednak grupa odbiorców usług flotowych w segmencie transportu systematycznie rośnie. Kryzys lat lekko zahamował ten wzrost, ale sektor CVFM (z ang. Commercial Vehicle Fleet Management) będzie wykazywał tendencję wzrostową. Obecnie na polskim rynku działa kilka firm, specjalizujących się w odrębnych segmentach wynajmu (na przykład samochodów-chłodni) lub oferujących wszystkie rodzaje pojazdów użytkowych od furgonów o DMC równej 3,5 tony, do 44-tonowych ciągników. Większość klientów CVFM użytkuje pojazdy korzystając z kompleksowego pakietu usług full service leasingu Polski Związek Wynajmu i Leasingu Pojazdów (PZWLP) to organizacja skupiająca 17 firm, specjalizujących się w wynajmie i leasingu aut na polskim rynku fleet management. Członkowie PZWLP tworzą czołówkę głównych graczy w branży przypada na nie ponad 70% rynku pojazdów obsługiwanych w ramach full service leasingu. Do PZWLP należą: ALD Automotive Polska Sp. z o.o., Arval Service Lease Polska Sp. z o.o., Athlon Car Lease Polska Sp. z o.o., Bankowy Fundusz Leasingowy SA, BRE Leasing Sp. z o.o., Business Lease Poland Sp. z o.o., Carefleet S.A., Corpo Flota Sp. z o.o., Express S.A., Fraikin Polska Sp. z o.o., ING Car Lease Sp. z o.o., KBC Autolease Polska Sp. z o.o., LeasePlan Fleet Management Polska Sp. z o.o., Orbis Transport Sp. z o.o., Raiffeisen-Leasing Polska S.A., VB Leasing Polska SA, Volkswagen Leasing Polska Sp. z o.o. Większość klientów CVFM użytkuje pojazdy korzystając z kompleksowego pakietu usług full service leasingu. Obejmuje on finansowanie i ubezpieczenie, przeglądy i naprawy (od nadwozia po wymianę opon) oraz zarządzanie w pełnym zakresie: operacyjnym, administracyjnym, prawnym i technicznym. W parze z wynajmem długoterminowym idą zawsze usługi dodatkowe, często komplementarne, co zapewnia możliwość dostosowania się do zmiennych warunków rynkowych. Należą do nich między innymi: wynajem krótko- i średnioterminowy, zakup i leasing zwrotny oraz zarządzanie flotą lub pojedynczymi samochodami. Firmy wynajmu pojazdów ciężarowych przeznaczają zazwyczaj pewną część floty na wynajem krótko- i średnioterminowy. Ma to na celu zapewnienie samochodów w okresach zwiększonych potrzeb transportowych, testowania nowych tras, oczekiwania na nowe pojazdy, a także bardziej intensywnej działalności sezonowej. Zakup aktualnie używanej floty i wynajem zwrotny gwarantuje firmom świeży kapitał oraz jasny plan stopniowej wymiany aut na nowe, przy zachowaniu stałego poziomu kosztów. Zarządzanie, dostosowane do oczekiwań, optymalizuje z kolei koszty serwisowo-administracyjne, a także skraca czas napraw i zwiększa mobilność floty. Takie firmy jak Fraikin, w ciągu wielu lat wypracowały także własne oparte na praktyce programy obsługi prewencyjnej, co pozwala na ograniczenie przestojów oraz zapewnienie optymalnego stanu pojazdów. Oprócz korzyści czysto finansowych czy podatkowych, wynajem długoterminowy pojazdów dostawczych i ciężarowych oznacza korzyści organizacyjne i operacyjne dla użytkownika. Jest więc atrakcyjną alternatywą dla gotówki i kredytu. Oferta wynajmu jest także elastyczna: kierujemy ją zarówno do małych, dysponujących tylko jednym samochodem firm, jak i do międzynarodowych korporacji. Jestem pewien, że mimo krótkiej historii polskiego wynajmu będzie się on rozwijał, tak jak od kilkudziesięciu lat dzieje się w Europie Zachodniej czy Ameryce Północnej. Powody do optymizmu daje nam również zdecydowany wzrost inwestycji w infrastrukturę drogową w ostatnich latach. Rola transportu ciężarowego będzie więc rosła, a wraz z nią dynamizm sektora CVFM. Artur Nowicki Członek Polskiego Związku Wynajmu i Leasingu Pojazdów Dyrektor Generalny Fraikin Polska 29

5 SPECJALNY DODATEK SPECJALNY: Leasing i wynajem Millennium Leasing finansuje maszyny do 400 tys. zł, w tym najpopularniejsze na rynku polskim koparko-ładowarki Leasing z Millennium Millennium Leasing Nowoczesna gospodarka w dużej mierze finansowana jest za pomocą kredytu i leasingu. Jednym z liderów polskiego rynku leasingu jest Millennium Leasing, którego oferta przygotowana jest z myślą m.in.: o branży budowlanej. Millennium Leasing oferuje produkt leasingu samochodów osobowych i dostawczych o nazwie TEMPO. Produkt cechuje się: minimalnym zakresem dokumentów przedstawianych przez klientów, szybką akceptacją wniosku o zawarcie umowy leasingu, a przede wszystkim dostępnością dla firm rozpoczynających działalność. TEMPO funkcjonuje w Millennium Leasing od 2009 roku. W ramach tej procedury leasing TEM- PO może otrzymać zarówno przedsiębiorca o ugruntowanej pozycji rynkowej, jak i młoda firma. W przypadku tych ostatnich minimalna wysokość opłaty wstępnej wynosi 7 proc. i wymagane są podstawowe dokumenty firmy. Analogiczny do TEMPO produkt dotyczący leasingu maszyn budowlanych ma krótszą historię, bo w formie zbliżonej do obecnej funkcjonuje od 2010 roku. W przypadku szybkiej procedury na maszyny budowlane opłaty wstępne zaczynają się od 10 proc. i rosną w przypadku krótkiego okresu działalności gospodarczej przedsiębiorcy, dając jednocześnie możliwość finansowania początkującym przedsiębiorcom. Impulsem do wprowadzenia uproszczonej procedury na maszyny budowlane był sukces wcześniej wprowadzonej procedury TEMPO na samochody osobowe i dostawcze oraz rosnący popyt rynkowy na tego rodzaju urządzenia. Uproszczona procedura na maszyny budowlane w Millennium Leasing pozwala na finansowanie najczęściej występujących na rynku maszyn budowlanych, takich jak minikoparki, koparko-ładowarki w cenie do 400 tys. zł, wiodących producentów tych maszyn. Zdecydowanie najliczniejszą grupę wśród sfinansowanych tą procedurą przedmiotów stanowią koparko-ładowarki. Ważną cechą firm działających w branży budowlanej jest sezonowość przychodów. W związku z tym sezonowe raty leasingowe są standardowo dostępnym elementem oferty Millennium Leasing. Istota samej uproszczonej procedury uzyskania leasingu polega na zaoferowaniu klientowi finansowania środka trwałego, 30

6 Piotr Gąska, dyrektor departamentu zarządzania produktami, Millennium Leasing przy jednoczesnym skróceniu do minimum czasu akceptacji oraz listy wymaganych dokumentów. Zakres tych dokumentów jest znacznie mniejszy niż w przypadku standardowej procedury. Najczęściej poza dokumentami rejestrowymi firmy oraz dowodami osobistymi reprezentantów firmy wymagane jest jedynie oświadczenie o dochodach lub dokument finansowy za ostatni rok obrachunkowy. Produkt TEMPO jest na tyle uproszczony i szybki, że klient może otrzymać kluczyki w ciągu 2-3 dni. Procedury modyfikacji umów w trakcie ich trwania są takie same zarówno dla umów zawartych w procedurze uproszczonej, jak i standardowej. Zmiana wysokości rat w trakcie trwania umowy wymaga ponownej analizy sytuacji finansowej klienta. W przypadku pozytywnej decyzji klient podpisuje aneks do umowy leasingu z nowymi warunkami finansowymi. Umowa leasingu dotyczy danego przedmiotu i z uwagi na to nie ma możliwości wymiany maszyny na inną. Jedynymi przypadkami, gdy następuje zamiana przedmiotu leasingu, jest wymiana gwarancyjna. Dzisiejsze usługi finansowania inwestycji nie opierają się jedynie na samym finansowaniu środków trwałych. W ślad za podstawową ofertą leasingu idzie coraz szersza gama produktów dodatkowych. Zaliczyć do nich możemy ofertę ubezpieczenia wieloletniego, Assistance, Ochronę prawną oraz mniej znane GAP i CPI. Ubezpieczenie wieloletnie stanowi dla klienta gwarancję niezmienności stawek ubezpieczenia w całym okresie umowy leasingu, niezależnie od liczby ewentualnych szkód na finansowanym pojeździe. W świetle ostatnich podwyżek stawek ubezpieczeniowych rozwiązanie to wydaje się bardzo interesującym zabezpieczeniem przed kolejnymi wzrostami. Najbardziej rozpowszechnionym produktem dodatkowym jest bez wątpienia Assistance, dzięki któremu mamy możliwość uzyskania natychmiastowej, specjalistycznej pomocy technicznej lub medycznej, a także otrzymania samochodu zastępczego lub zwrotu kosztów podróży. Grzegorz Teperek 31