Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 1 SPIS TREŚCI WSTĘP...2 PROBLEMATYKA, JEJ UZASADNIENIE I CEL BADAŃ...3

Transkrypt

1 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 1 SPIS TREŚCI WSTĘP...2 PROBLEMATYKA, JEJ UZASADNIENIE I CEL BADAŃ...3 MATERIAŁY I METODY...5 WYNIKI...6 WNIOSKI I OMÓWIENIE PRACY...1 PIŚMIENNICTWO...11

2 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 2 WSTĘP W ciągu ostatnich dwudziestu lat podejście do nauki języków obcych (NJO) bardzo się zmieniło. Jest to związane zarówno z transformacją polityczną, jak też ekonomiczną i kulturową. Upadek muru berlińskiego, otwarcie granic spowodowało migracje ludzi w celach zarobkowych, kulturowych. NJO stała się ważnym celem każdego Europejczyka. Na temat nauki języków i ich motywacji powstają liczne publikacje 1,2,3,4. NJO jest dodatkowym narzędziem komunikacji, który sprzyja rozwojowi procesów poznawczych, zainteresowań, ułatwia poznanie i zrozumienie innych kultur, zjawisk społecznych oraz obyczajowych u dorosłych i dzieci. Skuteczna NJO zależy od wielu czynników takich jak: zdolności ucznia motywacja do nauki wiek ucznia i poziom rozwoju emocjonalnego, intelektualnego i społecznego systematyczność i pracowitość, właściwa organizacja pracy sytuacja rodzinna, zdrowotna, materialna ucznia ilość czasu poświęcanego na naukę i częstotliwość zajęć długość nauki (od kiedy się uczy, w jakim wieku zaczął) predyspozycje psychiczne (samoocena ucznia, stopień samodzielności). metody nauki: ćwiczenia wymowy, płynność wypowiedzi, poszerzanie słownictwa, uczenie się gramatyki. dostępność materiałów nauczyciel, który oprócz wysokiego poziomu wiedzy lingwistycznej oraz kulturowej dotyczącej krajów danego języka powinien mieć dobrą orientację w psychologii rozwojowej i pedagogice atmosfera na zajęciach grupowych i zależności w układach społecznych grupa rówieśnicza, do której należy i jego pozycja w tej grupie.

3 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 3 PROBLEMATYKA, JEJ UZASADNIENIE I CEL BADAŃ Motywacja uważana jest za najważniejszą cechę w skutecznym poznawaniu i uczeniu. Najczęściej jest ona związana z czynnikami środowiskowymi, kulturowymi, ekonomicznymi. Opanowanie języka obcego jest to zadanie zarówno dla nauczycieli jak i uczniów. Najlepszą zachętą do działania jest osiągnięcie sukcesu. Sukcesem w NJO jest osiągnięcie takiego stopnia kompetencji komunikacyjnej, który pozwoli na dostosowanie wypowiedzi do każdej sytuacji. Jest to tzw. podejście komunikacyjne w nauczaniu języków i jednocześnie jest to zasadniczy cel edukacyjny NJO. Jedną z grup uczących się Języków Obcych (JO) są gimnazjaliści. Uczniowie I, II, III klas gimnazjum, rozpoczynający lub kontynuujący naukę JO, są w wieku lat. Wiek ten jest okresem dynamicznych przemian w całym rozwoju osobowym człowieka. Uczniowie w wieku lat charakteryzują się: samodzielnością myślenia i działania, posiadają pełną zdolność abstrakcyjnego myślenia, mają dobrą koncentrację i pamięć, są ciekawi świata, ale często bardzo krytycznie, w dalszym ciągu mogą wykazywać pewną emocjonalną nadpobudliwość, są często członkami mniejszych grup społecznych - formalnych (kółek zainteresowań, klubów) lub nieformalnych (subkultur młodzieżowych), co nie pozostaje bez wpływu na reprezentowane przez nich postawy oraz wyrażane opinie, mogą mieć już określone zainteresowania oraz wizję własnej przyszłości; zawodu, szkoły w której chcą kontynuować naukę i mogą mieć związaną z tym instrumentalną motywację do uczenia się JO lub przejawiać jej brak. Cechy gimnazjalisty zmuszają nauczyciela do uwzględnienia charakterystyki uczniów wypływającą z ich wieku. Nauczyciel jest teraz przede wszystkim inicjatorem, który rozpoczyna naukę i kieruje procesem nauczania. Może zachęcić do uczania się przez odpowiednią motywację. Motywacja do NJO zmieniła się po roku Wcześniej była traktowana jako szlachetne hobby, rodzaj rozrywki intelektualnej, dla niewielu znajomość języków obcych decydowała o zawodowym "być albo nie być". Nawet masowe wtedy wyjazdy do pracy na Zachód nie prowadziły do intensywnej nauki języka. Pokutował raczej mit Polaka, który sobie w każdej sytuacji poradzi.

4 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 4 Pierwszym językiem obcym nauczanym obligatoryjnie od piątej klasy szkoły podstawowej do ukończenia szkoły średniej, był język rosyjski. Drugim JO był zazwyczaj angielski, niemiecki lub francuski, przy czym hegemonia tego pierwszego nie wydawała się tak oczywista. Obecnie pierwszym językiem obcym jest przeważnie język angielski, dość często jest to także język niemiecki. Jako drugi język obcy, zwłaszcza w dużych miastach obok francuskiego jest nierzadko hiszpański lub włoski. Zwiększone możliwości dostępu do materiałów dydaktycznych, to być może największa rewolucja ostatnich lat. W latach 8 przypadkiem zdobyta gazeta w językach angielskim czy niemieckim była rzadkością. Dziś bez problemu można kupić podręczniki, materiały towarzyszące, skserować interesujące artykuły, pobrać teksty z Internetu itp. Celem badania jest określenie czynników środowiskowych jako motywacji do NJO.

5 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 5 MATERIAŁY I METODY Badanie przeprowadzono na 31 gimnazjalistach klas pierwszych (14 lat) Społecznego Towarzystwa Oświatowego STO w Białymstoku. Ankieta była anonimowa. Uczniowie STO pochodzą ze średnio- i zamożnych rodzin. W badaniu zawarto pytania: 1. Ile razy byłeś zagranicą? 2. Jakie kanały telewizyjne obcojęzyczne oglądasz? 3. Czy prowadzisz korespondencje listowną lub elektroniczną w JO? 4. W jakim stopniu znasz JO? 5. Jakie języki znają Twoi rodzice? 6. Czy rodzice prowadzą korespondencje listowną i/lub elektroniczną w JO 7. Czy rodzice lub rodzeństwo czytają książki, czasopisma w JO? 8. Jakie wykształcenie mają twoi rodzice? 9. Uzupełni zdania: DELF to certyfikat z języka FC to certyfikat z języka ADVANCED to certyfikat z języka DALF to certyfikat z języka CILS lub CELS to certyfikat z języka 1. Wymień 5 powodów dla których uczysz się JO

6 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 6 1. Ile razy byłeś zagranicą? WYNIKI raz dwa trzy i więcej regularnie jeżdzę za granicę nie byłem 2. Jakie kanały telewizyjne obcojęzyczne oglądasz? MTV TV5 BBC liczba uczniów 3. Czy prowadzisz korespondencje listowaną lub elektroniczną w JO? tak w jednym nie prowadzę liczba uczniów 4. W jakim stopniu znasz JO?

7 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych podstawowy średniozaawansowany zaawansowany 5 angielski niemiecki francuski rosyjski 5. Jakie języki znają Twoi rodzice? liczba znających 5 angielski niemiecki włoski francuski hiszpański rosyjski 6. Czy rodzice prowadzą korespondencje listowną i/lub elektroniczną w JO tak w jednym tak w dwóch nie prowadzą liczba 7. Czy rodzice lub rodzeństwo czytają książki, czasopisma w JO?

8 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych liczba 5 tak nie 8. Jakie wykształcenie mają twoi rodzice? liczba podstawowe wyższe liczba humanistyczne ekonomistyczn medyczne lingwistyczne techniczne liczba inne 9. Uzupełni zdania: DELF to certyfikat z języka FC to certyfikat z języka ADVANCE to certyfikat z języka DALF to certyfikat z języka

9 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 9 CILS lub CELS to certyfikat z języka liczba dobrych odp. DE LF adv fc anc dal f cils liczba dobrych odp. Wymień 5 powodów dla których uczysz się JO Wsch. komunikacj przyszłość lubię JO muszę Wsch

10 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 1 WNIOSKI I OMÓWIENIE PRACY Na podstawie transformacji politycznych można wywnioskować, iż częstość podróży i pobytów zagranicznych znacznie wzrosła. Około 16% młodzieży nie była za granicą. Chętnie ogląda programy obcojęzyczne muzyczne 48%młodzieży, Ogólne obcojęzyczne 2%. Rozwój techniki, w tym internetu, spowodował możliwości korespondencji elektronicznej w JO 38%. Z ankiety wynika, że uczniowie najlepiej znają język angielski: w stopniu średniozaawansowanym 64% młodzieży, w zaawansowanym 35%. Język francuski zna 87% w stopniu podstawowym i 12% w stopniu średniozaawansowanym.język rosyjski, który kiedyś był głównym JO, spadł na miejsce trzecie z wynikiem 16%(znajomość podstawowa). Niemiecki znało tylko 9% badanych.niespodzianką w badaniu okazała się znajomość języka estońskiego w stopniu podstawowym u jednego ucznia. W badaniu środowiska uczniów wyniki ukazują systemy kształcenia sprzed 3 lat. Rodzice znają JO angielski 87%; rosyjski 83%; niemiecki 35%; francuski 12%, włoski 9%, hiszpański 3% badanych. Rodzice prowadzą korespondencję w JO w 41%, czytają czasopisma i książki w JO w 54%. Należy podkreślić iż mieliśmy do czynienia z rodzicami z wykształceniem wyższym (83%). Uczniowie w większości znają skróty poszczególnych certyfikatów językowych z wyjątkiem włoskiego CILS. W opisywaniu powodów, dla których uczą się JO podali: Chęć porozumiewania 51% Przyszłość, studia 48% Lubię JO 48% Mam rodzinę za granicą 3% Przyszłość 12% Podróże 6% Obowiązek 9% Bo trzeba (nie umiem odpowiedzieć dlaczego) 29% Wszyscy uczniowie zdają sobie sprawę z potrzeby nauki JO. Niestety, nie potrafią czasami odpowiedzieć dlaczego. Dlatego ważna jest rola nauczyciela, aby odpowiednio mógł zmotywować ucznia do Nauki Języków Obcych.

11 Wpływ środowiska na motywację i znajomość języków obcych 11 PIŚMIENNICTWO 1 "Jak motywować do nauki języka obcego? Motywacja w teorii i praktyce" Mareka Szałka 2 "NAUKA JĘZYKÓW OBCYCH. Od praktyki do praktyki." Waldemar Pfeiffer 3 Williams M., Burger B.: Psychology for Language teachers, Cambridge, CUP, W. Wilczyńska: Uczyć się czy być nauczanym? O autonomii w przyswajaniu języka obcego ;. PWN 1998