Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Transkrypt

1

2

3

4 Seria wydawnicza Instytutu Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Redaktorzy naukowi serii: prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska prof. dr hab. Elżbieta Hornowska Recenzja: prof. dr hab. Barbara Bokus Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Anna Kaniewska Projekt okładki: Marta Kurczewska ISBN Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Publikacja dofinansowana ze środków projektu Adaptacja narzędzi do diagnozy jakości otoczenia fizycznego i społecznego dzieci w wieku od 6. do 36. miesiąca życia Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (NN ); kierownik grantu E. Hornowska Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, Warszawa tel./fax , , dział handlowy: jak wyżej w. 105, info@scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa: BookPress.eu, Olsztyn

5 Spis treści Wprowadzenie Część I. Metody stosowane w badaniach małych dzieci Rozdział 1 Badania psychologiczne z udziałem dzieci Wprowadzenie Podejście parcjalne vs holistyczne Podejście statyczne vs podejście dynamiczne Diagnoza negatywna vs diagnoza pozytywna Rodzaje badań z udziałem dzieci Rola dziecka w badaniu psychologicznym Specyfika relacji: badacz psycholog dziecko jako osoba badana Udział psychologa specjalisty a udział innych osób w procesie badawczym Podsumowanie Rozdział 2 Metody badania psychologicznego stosowane w ocenie rozwoju małego dziecka Wprowadzenie Początki badań nad rozwojem małych dzieci (szkic historyczny) Typy metod stosowane współcześnie w badaniach małych dzieci Rozmowa psychologiczna/wywiad Obserwacyjne metody badania dziecka Metody eksperymentalne Testowanie (testy inteligencji i zdolności, skale rozwojowe, kwestionariusze).. 45 Zalety i ograniczenia metod badawczych stosowanych w badaniach małych dzieci Praktyka stosowania metod testowych w badaniach małych dzieci w Polsce W stronę zintegrowanego (wieloaspektowego) podejścia do badań diagnostycznych metoda triangulacji Triangulacja jako strategia metodologiczna Triangulacja w badaniach własnych Podsumowanie

6 Rozdział 3 Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci jako osób uczestniczących w badaniach naukowych Wprowadzenie Badania z udziałem dzieci nowa perspektywa? Standardy etyczne w badaniach z udziałem dzieci Stosunek korzyści do ryzyka Przygotowanie informacji dla dzieci biorących udział w badaniu Uzyskanie zgody dziecka na udział w badaniu (tzw. zgoda świadoma, oparta na wiedzy; informed consent) Przygotowanie informacji dla osoby wyrażającej zgodę na udział dziecka w badaniu Uzyskanie zgody opartej na wiedzy od rodziców lub prawnych opiekunów dziecka Cofnięcie zgody przez dziecko i/lub rodziców dziecka Kwestia poufności i anonimowości Podsumowanie Część II. Rola środowiska w procesie rozwoju Rozdział 4 Kiedy środowisko wspiera rozwój dziecka? Wprowadzenie Teoria ofert Jamesa Gibsona Czy badania empiryczne potwierdzają koncepcję ofert? Czy oferty wspierają rozwój? Nabywanie kompetencji w korzystaniu z ofert środowiska jako wyznacznik rozwoju małego dziecka Podsumowanie Część III. Rola środowiska w procesie rozwoju: wyniki badań polskich Rozdział 5 Rola środowiska w procesie rozwoju: program badań Wprowadzenie Założenia teoretyczne badań Problemy badawcze Narzędzia badawcze Kwestionariusz AHEMD/PL (Affordances in the Home Environment and Motor Development in Children w polskiej adaptacji) Inwentarz IT-HOME (Infant/Toddler Home Observation for Measurement of the Environment) Badana grupa Podsumowanie

7 Rozdział 6 Organizacja fizycznego i społecznego środowiska uczenia się dziecka: układ ryzyka rozwojowego i układ pomyślnego rozwoju. 111 Wprowadzenie Związki pomiędzy wymiarami kwestionariusza AHEMD/PL Związki między skalami inwentarza IT-HOME/PL Związki między wymiarami kwestionariusza AHEMD/PL i inwentarza IT-HOME/PL Typy środowiska rodzinnego Podsumowanie Część IV. Rekomendacje dla psychologów, pedagogów, lekarzy, nauczycieli i rodziców Rozdział 7 Rekomendacje i wskazówki Wprowadzenie Konsekwencje przyjęcia koncepcji ofert: nowe pytania, nowe problemy Przyjęte założenia a adresaci rekomendacji Najważniejsze rekomendacje Wskazówki i rekomendacje dla praktyki Wskazówki i rekomendacje dla przyszłych badań Podsumowanie Zakończenie Literatura Dodatek A Podstawowe informacje o rozwoju dziecka we wczesnym dzieciństwie Dodatek B Opis narzędzi stosowanych w badaniach małych dzieci na świecie 191 Dodatek C Polecana literatura