Pomocy państwa SA.34811(2012/N) Polska Szóste rozszerzenie programu wspierania finansowania banków w Polsce

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. C(2012) 4750 final Dotyczy: Pomocy państwa SA.34811(2012/N) Polska Szóste rozszerzenie programu wspierania finansowania banków w Polsce Szanowny Panie Ministrze, I Procedura 1. W dniu 7 kwietnia 2009 r. Polska zgłosiła program wspierania finansowania banków w Polsce (zwany dalej programem ), który został zatwierdzony przez Komisję decyzją z dnia 25 września 2009 r. w sprawie pomocy państwa N 208/2009 (zwaną dalej pierwotną decyzją ) Na podstawie kolejnych zgłoszeń Komisja zatwierdziła przedłużenie czasu obowiązywania programu następującymi decyzjami: z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie pomocy państwa N 658/2009 2, z dnia 29 czerwca 2010 r. w sprawie pomocy państwa N 236/2010 3, z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie pomocy państwa SA (N 533/2010) 4, z dnia 28 czerwca 2011 r. w sprawie pomocy państwa SA i SA oraz z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie pomocy państwa SA Dz.U. C 250 z , s. 1. Dz.U. C 57 z , s. 6. Dz.U. C 205 z , s. 2. Dz.U. C 29 z , s.5. Dz.U. C 237 z , s. 3. Jeszcze nieopublikowana. Jego Ekscelencja Pan Radosław SIKORSKI Minister Spraw Zagranicznych Al. Szucha 23 PL Warszawa Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgia Europese Commissie, B-1049 Brussel Belgia Telefon: (0)

2 3. W dniu 14 maja 2012 r. władze polskie zgłosiły podwyższenie budżetu przedmiotowego programu. Komisja poprosiła o dodatkowe informacje w dniu 25 maja 2012 r. Polska odpowiedziała w dniu 1 czerwca 2012 r. 4. W dniu 15 czerwca 2012 r., w ramach uzupełnienie zgłoszenia z dnia 14 maja 2012 r., Polska zgłosiła szóste przedłużenie programu do 31 grudnia 2012 r. Pismem z dnia 27 czerwca 2012 r. władze polskie przekazały dodatkowe informacje. II Opis programu 5. W odpowiedzi na szczególne zawirowania na rynkach finansowych Polska przedłożyła środek, który ma na celu umocnienie stabilności na polskich rynkach finansowych poprzez zapewnienie reagowania na krótko- oraz średnioterminowe potrzeby instytucji finansowych. 6. W ramach programu wsparcia określono sześć następujących kategorii instytucji finansowych z siedzibą na terytorium Polski, które kwalifikują się do otrzymania wsparcia w ramach programu: banki zarejestrowane w Polsce, zarejestrowane zakłady ubezpieczeń, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Programem mogą zostać objęci jedynie beneficjenci, którzy zostaną uznani przez polskie władze za podmioty wypłacalne. 7. Program, szczegółowo opisany w pierwotnej decyzji, umożliwia zasadniczo udzielanie gwarancji Skarbu Państwa dla instrumentów dłużnych emitowanych przez banki lub spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe 7 oraz środków wspierających płynność poprzez udzielanie pożyczek lub nabywanie obligacji skarbowych na preferencyjnych warunkach. Odpłatność za ten drugi rodzaj środków nie może być niższa niż wysokość stopy kredytu lombardowego 8 i nie może przekraczać dwukrotności stopy lombardowej. Zobowiązania wynikające ze wsparcia państwa udzielonego w ramach programu zabezpiecza się do wysokości zapewniającej pełną spłatę kapitału i odsetek. 8. Polska zobowiązała się do przekazania Komisji, w ciągu trzech miesięcy od każdej emisji gwarantowanych obligacji, informacji o rzeczywistej wysokości opłaty za udzielenie gwarancji pobieranej w odniesieniu do każdej z emisji gwarantowanych obligacji. Do tej pory nie skorzystano z programu. 9. Wszystkie warunki programu pozostają bez zmian i zobowiązania podjęte w ramach programu pomocy określone w decyzjach z dnia 25 września 2009 r. w sprawie pomocy państwa N 208/2009, 9 lutego 2010 r. w sprawie pomocy państwa N 658/2009, 29 czerwca 2010 r. w sprawie pomocy państwa N 236/2010, 16 grudnia 2010 r. w sprawie pomocy państwa SA (N 533/2010), 28 czerwca 2011 r. w sprawie pomocy państwa SA i SA oraz 8 lutego 2012 r. w sprawie pomocy państwa SA nadal obowiązują. Podsumowując, są to następujące zobowiązania: - do udzielenia środków pomocy w ramach programu wsparcia jedynie wypłacalnym instytucjom finansowym, które spełniają obowiązujące w Polsce wymogi w odniesieniu do kapitału i wymogi ostrożnościowe; - do udzielania gwarancji w ramach programu wsparcia jedynie dla nowych emisji uprzywilejowanego długu banku komercyjnego (wyklucza się dług podporządkowany); 7 8 Spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe kasy oszczędnościowe działające w Polsce. Stopa lombardowa to oprocentowanie pobierane od banków przez bank centralny za zabezpieczone zobowiązania wynikające z kredytu. Bardziej szczegółowe informacje znajdują się w pierwotnej decyzji. Od dnia 10 maja 2012 r. stopa lombardowa wynosiła 6,25%. 2

3 - do udzielania gwarancji na instrumenty dłużne z terminem zapadalności od trzech miesięcy do pięciu lat (dla konkretnego beneficjenta 1/3 gwarantowanego długu może być przedłużona do pięciu lat) oraz do udzielania wsparcia w związku ze skarbowymi papierami wartościowymi na okres do trzech lat; - do uwzględnienia w umowach o wsparciu zakazu reklamy wspominającej uzyskiwanie wsparcia udzielonego przez Skarb Państwa; - do emisji skarbowych papierów wartościowych w ramach programu na tych samych warunkach, na których w tym samym czasie emitowane są papiery wartościowe Skarbu Państwa nieobjęte programem pomocy; - do przedstawienia indywidualnego zgłoszenia do Komisji, w przypadku gdy został już zgłoszony plan restrukturyzacji danego beneficjenta, który nie przewidywał dodatkowego wsparcia w formie gwarancji lub środków wspierających płynność; - do składania w ciągu sześciu miesięcy indywidualnych planów restrukturyzacji/likwidacji, dotyczących beneficjentów, którzy nie spłacają swoich zobowiązań i /lub których gwarancje zostały uruchomione; - do składania w ciągu sześciu miesięcy indywidualnych planów restrukturyzacji/likwidacji, dotyczących beneficjentów, którzy nie spłacają swoich zobowiązań wynikających z umowy o wsparcie związane ze skarbowymi papierami wartościowymi; - do zagwarantowania, iż opłaty za gwarancje oraz zobowiązania sprawozdawcze są zgodne z właściwym ustawodawstwem UE; Dodatkowo Polska zobowiązała się do uzupełniania przyszłych sprawozdań z funkcjonowania programu o zaktualizowane dostępne dane dotyczące kosztu porównywalnych (pod względem charakteru, wielkości, ratingu, waluty itp.) emisji papierów dłużnych objętych i nieobjętych gwarancją; - do przedstawiania oceny rentowności w przypadku każdego beneficjenta, któremu od dnia 1 lipca 2010 r. udzielono gwarancji na nowe zobowiązania i w przypadku którego łączna wysokość pozostających do spłaty gwarantowanych zobowiązań (uwzględniających gwarancje udzielone przed dniem 1 lipca 2010 r.) w momencie udzielania nowych gwarancji przekracza 5% jego całkowitych zobowiązań i łączną kwotę 500 mln EUR 10. Zatwierdzony program nie był zmieniany, z wyjątkiem proponowanego zwiększenia budżetu z PLN 40 miliardów do PLN 160 miliardów. 11. Zasady określania wynagrodzenia za gwarancje pozostają niezmienione i obliczane zgodnie z Komunikatem Komisji w sprawie stosowania od stycznia 2012 r. zasad z zakresu pomocy państwa do środków wsparcia dla banków w kontekście kryzysu finansowego ("Komunikat o przedłużeniu na 2012 r.") 9. III Stanowisko Polski 12. Podobnie jak w przypadku decyzji pierwotnej władze polskie przyjmują, że program stanowi pomoc państwa w rozumieniu artykułu 107(1) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). 9 Dz.Urz. C 356, z dnia , s.7. 3

4 13. Władze polskie wnioskują o zwiększenie budżetu programu z kwoty PLN 40 miliardów do PLN 160 miliardów o przedłużenie okresu obowiązywania programu do dnia 31 grudnia 2012 r. 14. Władze polskie twierdzą, że zwiększenie budżetu jest potrzebne, aby zapewnić dostępność odpowiednich środków finansowych dla ewentualnego wykorzystania programu. Władze polskie zwracają uwagę, że w polskim prawie budżetowym na 2012 r. zwiększono do PLN 200 miliardów limit, do poziomu którego mogą być udzielane gwarancje i poręczenia Skarbu Państwa, dlatego ich zdaniem odpowiednie zwiększenie budżetu programu wspierania finansowania banków jest uzasadnione. Potrzeba zwiększenia budżetu została również potwierdzona przez Narodowy Bank Polski. 15. Wprawdzie do tej pory nie korzystano z programu, ale władze polskie twierdzą, że należy go utrzymać, ponieważ ma pozytywny wpływ na instytucje finansowe i ich klientów. Zapewnia on w szczególności stabilność polskiego sektora finansowego, który nadal odczuwa skutki destabilizacji światowych rynków finansowych oraz niepewności związanej ze skalą i tempem ożywienia gospodarczego. W związku z tym, dla uniknięcia skutków ubocznych dla sektora finansowego, program powinien być nadal dostępny. Powyższe uzasadnienie zostało poparte pismem Narodowego Banku Polskiego z dnia 8 czerwca 2012 r. 16. Polska podtrzymuje zobowiązania wyrażone od czasu wprowadzenia programu pomocy i potwierdza, że wszystkie pozostałe warunki określone przez Komisję w decyzjach z dnia 25 września 2009 r., 9 lutego 2010 r., 29 czerwca 2010 r., 16 grudnia 2010 r., 28 czerwca 2011 r. i 8 lutego 2012r. pozostają bez zmian. 17. Aby umożliwić Komisji ocenę stosowania w praktyce nowego sposobu ustalenia wynagrodzenia mającego zastosowanie od 1 stycznia 2012 r., Polska przekazała uaktualniony szacunek poziomu opłat dla beneficjentów gwarancji w oparciu o zastosowanie formuły i aktualnych danych rynkowych (w załączniku). Ponadto, Polska zobowiązała się do informowania Komisji o zastosowanym poziomie opłaty w stosunku do każdej objętej gwarancją emisji instrumentów dłużnych, w ciągu trzech miesięcy od udzielenia gwarancji. IV Ocena 18. W swojej decyzji z dnia 25 września 2009 r. Komisja stwierdziła, że program wsparcia stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, ta ocena pozostaje nie uległa zmianie. W tej samej decyzji Komisja uznała program za zgodny z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE z uwagi na to, że może pomóc zaradzić poważnym zaburzeniom w funkcjonowaniu polskiej gospodarki. 19. Po pierwsze, Komisja zauważa, że art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE zasadniczo ma nadal ma zastosowanie do sektora finansowego 10. Komisja stwierdza, że wyjątkowe okoliczności będące przyczyną wprowadzenia zgłoszonych środków nadal występują, a zatem uznaje potrzebę przedłużeni programu. W szczególności nasilenie napięć na rynkach instrumentów długu publicznego, które miało miejsce w 2011 r., zwiększyło presję na sektor bankowy, w szczególności jeśli chodzi o dostęp do rynków finansowania. 20. Komisja zauważa również, że rozszerzenie programu jest reakcją na trudności finansowe, których nadal doświadcza Polska, podobnie jak większość państw członkowskich. Ponieważ celem środka jest zapewnienie krótko- i średnioterminowego finansowania dla instytucji finansowych mających trudności z uzyskaniem finansowania na rynkach finansowych, 10 Komunikat o przedłużeniu na 2012 r. 4

5 Komisja popiera utrzymanie programu wsparcia dopóki trwa kryzys finansowy. Ta analiza została to potwierdzona przez polski bank centralny, Narodowy Bank Polski. Komisja stwierdza zatem, że przedłużenie programu jest odpowiednie do celów zapobieżenia zakłóceniom w polskiej gospodarce. 21. Jeśli chodzi o podwyższenie budżetu programu Komisja zauważa, że jego poziom pozostawał niezmieniony od początku trwania kryzysu, tj. od czasu pierwotnej decyzji akceptujące program pod koniec 2009 r. Zważywszy na trwające trudności na europejskich rynkach finansowych Komisja uważa, że uzasadnione jest zwiększenie budżetu programu, tak aby go dostosować do ewentualnych potrzeb sektora bankowego w Polsce. 22. Komisja zauważa ponadto, że wszystkie główne warunki programu zatwierdzone w dniu 25 września 2009 r. i przedłużone w dniu 9 lutego 2010 r., 29 czerwca 2010 r., 16 grudnia 2010 r., 28 czerwca 2011 r. i 8 lutego 2012 r. pozostaną niezmienione, łącznie ze zobowiązaniem do przedkładania sześciomiesięcznych raportów ze stosowania programu. Komisja zauważa również, że Polska zobowiązała się do przekazywania Komisji, w ciągu trzech miesięcy od każdej z emisji gwarantowanych obligacji, informacji o rzeczywistej wysokości opłaty za gwarancje naliczonej w odniesieniu do każdej z emisji gwarantowanych obligacji. 23. Te sprawozdania pozwolą Komisji ocenić stosowność, konieczność i proporcjonalność ewentualnego dalszego przedłużenia programu po 31 grudnia 2012 r. oraz warunki takiego przedłużenia. 24. Zgodnie z ogólną praktyką decyzyjną Komisji, program powinien zostać rozszerzony do 31 grudnia 2012 r.. Jakiekolwiek dalsze rozszerzenie będzie wymagało zgody Komisji i będzie musiało zostać oparte na analizie rozwoju sytuacji na rynkach finansowych oraz efektywności programu. 25. Dlatego program pozostaje odpowiednim, koniecznym i proporcjonalnym środkiem przeciwdziałającym poważnemu zakłóceniu polskiej gospodarki i nie zmienia wcześniejszej oceny Komisji zawartej w decyzji z dnia 25 września 2009 r. i w decyzjach w sprawie przedłużenia programu z dnia 9 lutego 2010 r., 29 czerwca 2010 r., 16 grudnia 2010 r., 28 czerwca 2011 r. i 8 lutego 2012 r. 26. W związku z powyższym spełnione są warunki wstępne zgodności gwarancji i programów płynności ustanowione w komunikacie dotyczącym sektora bankowego 11 i późniejszej praktyce decyzyjnej Komisji. Zgłoszone przedłużenie programu jest zatem zgodne z wymogami omówionymi powyżej oraz z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. b TFUE. Decyzja Komisja stwierdza, że zgłoszone rozszerzenie programu wspierania finansowania banków w Polsce nie zmienia jej wcześniejszej co do zgodności tego programu z rynkiem wewnętrznym. Tym samym Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń wobec rozszerzenia programu do dnia 31 grudnia 2012 r. W przypadku gdyby niniejsze pismo zawierało informacje poufne, które nie powinny zostać opublikowane, należy poinformować o tym Komisję w terminie piętnastu dni roboczych od daty jego otrzymania. Jeżeli Komisja nie otrzyma w wyznaczonym terminie uzasadnionego wniosku 11 Komunikat Komisji Zastosowanie zasad pomocy państwa do środków podjętych w odniesieniu do instytucji finansowych w kontekście obecnego, globalnego kryzysu finansowego, Dz.U. C 270 z , s. 8. 5

6 w tym względzie, uzna to za wyrażenie zgody na ujawnienie osobom trzecim i publikację pełnej treści niniejszego pisma w autentycznej wersji językowej na stronie internetowej: Wniosek taki wraz z informacjami, o których mowa powyżej, należy wysłać listem poleconym lub faksem na adres Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej w Brukseli: European Commission Directorate-General for Competition State Aid Greffe Rue Joseph II 70 B-1049 Brussels Nr faksu: Z poważaniem W imieniu Komisji Joaquín ALMUNIA Wiceprzewodniczący Komisji 6

7 Załącznik 1 Orientacyjna opłata od gwarancji dotyczących długu o terminie zapadalności jednego roku lub dłuższym przewidziana w odniesieniu do instytucji finansowych, które po spełnieniu określonych warunków będą kwalifikować się do objęcia programem, przy zastosowaniu wzoru określonego w Komunikacie o przedłużeniu na 2012 r, z wykorzystaniem ostatnich danych rynkowych 12. A. W przypadku banków posiadających rating zewnętrzny Nazwa banku Opłata za udzielenie gwarancji (w pb) Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski [70-85] * SA PKO BP S.A. Pekao Bank Hipoteczny S.A. [70-85] ING Bank S.A. [70-85] Getin Noble Bank S.A. [80-95] Credit Agricole Bank Polska S.A. [80-95] BRE Bank Hipoteczny S.A [80-95] Bank Zachodni WBK S.A. [80-95] Bank Ochrony Środowiska S.A. [80-95] Bank Gospodarstwa Krajowego [70-85] Bank Gospodarki Żywnosciowej S.A. [80-95] Bank BPH S.A. [80-95] Bank Millennium [80-95] Kredyt Bank S.A. [80-95] BRE Bank S.A. [70-85] Bank Handlowy w Warszawie S.A. [70-85] Bank Polska Kasa Opieki SA-Bank Pekao S.A. [70-85] B. W przypadku banków nieposiadających ratingu zewnętrznego ani danych CDS 12 Okres referencyjny to 15/05/ /05/2012. Dla tego okresu ustalono następujące parametry wzoru: (parametr A) wartość przeciętna spreadów CDS dla obligacji pięcioletnich dla kategorii ratingowej danego banku, w oparciu o reprezentatywną próbę dużych banków w państwach członkowskich w danej kategorii ratingowej, np. próba obejmująca banki o ratingu A ( kategoria ratingu A ) lub BBB lub niższym ( kategoria ratingu BBB lub poniżej ). Uzyskana wartość dla banków o kategorii ratingu A wynosi 151,7pb, natomiast dla banków należących do kategorii ratingu BBB i poniżej : 219,2pb; wartością przeciętną indeksu itraxx Europe Senior Financials dla obligacji pięcioletnich (parametr B): 146,5pb; wartością przeciętną spreadu CDS dla uprzywilejowanych obligacji pięcioletnich wszystkich państw członkowskich (parametr C): 124,8pb; wartość przeciętna spreadu CDS dla uprzywilejowanych obligacji pięcioletnich państwa członkowskiego udzielającego gwarancji: Polski (parametr D): 145,7pb. Na podstawie powyższych danych opłata mająca zastosowanie w odniesieniu do banków o ratingu A wynosi [70-85]pb, natomiast w odniesieniu do banków o ratingu BBB lub poniżej lub nieposiadających ratingu zewnętrznego szacowana opłata mającą zastosowanie w ramach programu wynosi [80-95]pb. * Informacje niejawne 7

8 Orientacyjna opłata (szacunek) w odniesieniu do instytucji finansowych niewymienionych w powyższej tabeli i nieposiadających danych CDS ani zewnętrznego ratingu kredytowego, obliczona zgodnie z wymogami komunikatu z 2011 r. w sprawie przedłużenia, została ustalona w wysokości [80-95]pb. 8