twoich stawów W zdrowym stylu

Transkrypt

1 W zdrowym stylu Kłopoty twoich stawów Jednym z najczęstszych problemów, które przeszkadzają w codziennej aktywności, w czynnym wypoczynku, często także w pracy, jest pogorszenie kondycji stawów uciążliwe, bolesne dolegliwości utrudniające i zatruwające życie. Jak im przeciwdziałać? Jak sobie z nimi radzić? Jak naprawiać szkody? Na te pytania spróbujemy znaleźć odpowiedzi w dwóch kolejnych numerach MEiA-A.

2 W zdrowym stylu Zmiany spodowodane zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową stawów lek. med. Krzysztof Ptak specjalista rehabilitacji narządu ruchu Instytut Medycyny Anti-Aging w Bielsku-Białej C o to jest choroba zwyrodnieniowa stawów? To najczęstsza choroba naszego narządu ruchu (czyli osteoartroza). Atakuje przede wszystkim stawy szczególnie narażone na obciążenia mechaniczne: kolanowy, biodrowy, stawy rąk i kręgosłupa (szyjnego i lędźwiowego), choć może dotyczyć także innych. Jej przyczyną jest uszkodzenie chrząstki pokrywającej kości tworzące staw, która pełni funkcję amortyzatora i umożliwia przesuwanie się powierzchni stawowych względem siebie. Chrząstka szklista, która pokrywa i ściśle przylega do powierzchni kości, zaczyna się odklejać, powstają w niej pęknięcia, a potem ubytki. Fragmenty uszkodzonej chrząstki swobodnie pływają w płynie stawowym, uwalniają się substancje zapalne wywołujące ból i obrzęk stawu. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że płyn stawowy jest odpowiednikiem oleju w maszynie wypełnia jamę stawową i umożliwia płynne, pozbawione tarcia ruchy. Wolne fragmenty uszkodzonej chrząstki działają jak piasek wrzucony w tryby, niszcząc je mechanicznie i chemicznie. Im dłużej trwa choroba i im dłużej staw jest używany, tym większe powstają szkody. Podczas odpoczynku stan chwilowo się poprawia, ponieważ płyn stawowy częściowo oczyszcza się z patologicznych składników. Ale uwaga: brak aktywności fizycznej nie wyleczy choroby, a przeciwnie spowoduje gorsze odżywienie chrząstki, osłabienie mięśni i ograniczenie ruchomości w stawie. Chrząstka szklista ma dużą wytrzymałość mechaniczną, a dzięki swojej sprężystości pełni funkcję amortyzatora stawu. U dzieci potrafi goić się i regenerować, u dorosłych niestety traci takie zdolności. Grubość zdrowej chrząstki wynosi zwykle 2-4 mm, choć w centralnej części rzepki może osiągnąć 6 mm. Zbudowana jest ona z istoty międzykomórkowej, podstawowej (tzw. zrębu), w którego skład wchodzą proteoglikany Widoczne na zdjęciu rtg zwężenie szpary stawowej wynika ze ścieńczenia chrząstki kość zbliża się do kości, co powoduje ścieńczenie i twardnienie ich powierzchni, a w efekcie nieprawidłową amortyzację ruchów. 17

3 W zdrowym stylu i kwas hialuronowy, włókna kolagenowe oraz chondrocyty. Chrząstka szklista nie ma naczyń ani nerwów, jej odżywianie odbywa się dzięki płynowi stawowemu oraz z warstwy podchrzęstnej (od strony kości), jest więc możliwe dzięki ruchowi. Dlatego usztywnienie stawu np. w opatrunku gipsowym jest niekorzystne. Z czasem poza chrząstką uszkodzeniu ulegają inne struktury stawu kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw więzadła, ścięgna i mięśnie. Powoduje to ból, sztywność stawu, a następnie zniekształcenie jego obrysów i ograniczenie ruchomości, prowadzące w końcu do niesprawności. Wyróżniamy dwa rodzaje choroby zwyrodnieniowej: pierwotną, o nieznanej przyczynie, wtórną, którą wywołują uszkodzenia lub nieprawidłości budowy stawu (np. jego uraz bądź zakażenie) lub inne choroby stawów (reumatoidalne zapalenie stawów), lub też choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy). Objawy Pierwsze objawy pojawiają się z reguły między 40. a 60. rokiem życia i mogą dotyczyć jednego, kilku lub wielu stawów. Choroba z czasem postępuje, a w trakcie jej trwania wyróżniamy okresy stabilizacji i zaostrzeń. Okresy stabilizacji charakteryzują się w miarę stałym nasileniem objawów bólu i tzw. sztywności startowej (najtrudniejszy jest początek ruchu, np. wstanie z krzesła). Ból nasila się przy ruchu i ustępuje w spoczynku, występuje też Chrząstka stawowa jest zbudowana z istoty międzykomórkowej, w której skład wchodzą proteoglikany, kwas hialuronowy, włókna kolagenowe i chondrocyty. Z czasem poza chrząstką uszkodzeniu ulegają inne struktury stawu kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw więzadła, ścięgna i mięśnie. trzeszczenie w stawach związane ze zwiększonym tarciem. Okresy zaostrzeń są powodowane stanem zapalnym (na skutek kolejnych uszkodzeń chrząstki lub z innej przyczyny). Ból i sztywność stawu nasilają się, mogą również występować w spoczynku i w nocy. Często dochodzi do zniekształcenia i poszerzenia obrysów stawu (w jego wnętrzu gromadzi się płyn wysiękowy), obserwuje się niestabilność stawów spowodowaną uszkodzeniem aparatu mięśniowo-więzadłowego oraz zaniki i osłabienie mięśni. Czynniki ryzyka Na rozwój choroby wpływają pewne czynniki, którym nie możemy zapobiec, ale na szczęście są i takie, którymi sami możemy zarządzać. Do pierwszej grupy należą: wiek ryzyko rośnie z upływem lat, aczkolwiek choroba zwyrodnieniowa nie jest naturalnym objawem starzenia i są osoby starsze, które nie mają żadnych jej oznak; płeć kobiety chorują częściej niż mężczyźni, a choroba nasila się po menopauzie; a także niekiedy czynniki genetyczne (zwłaszcza w przypadku choroby stawów rąk i kolan). Czynników ryzyka, na które możemy wpłynąć, jest znacznie więcej. A oto i one: Otyłość im większa masa ciała, tym większe ryzyko choroby. Osłabienie mięśni otaczających staw, które go stabilizują i zapewniaja płynność ruchu dlatego tak ważne jest dbanie o kondycję fizyczną. Czynniki zawodowe choroba zwyrodnieniowa kolan może być spowodowana np. częstym klęczeniem lub zginaniem kolan, choroba stawów biodrowych podnoszeniem ciężkich przedmiotów lub długotrwałym staniem, a stawów rąk narażeniem na wibracje. Sporty wyczynowe związane z nadmiernym przeciążeniem stawów i urazami, np. podnoszenie 18

4 Instytut Medycyny Anti-Aging to miejsce, w którym oferujemy kompleksową usługę przeciwstarzeniową (anti-aging), obejmującą zabiegi z zakresu medycyny estetycznej, dermatologii, dermatochirurgii, medycyny regeneracyjnej, leczenia bólu, profilaktyki i leczenia dysfunkcji narządu ruchu, porady dietetyczne oraz edukację z zakresu zdrowego trybu życia. Dla Pań dbających o swoją sylwetkę proponujemy trening personalny oraz nowoczesne zabiegi modelujące sylwetkę (criolipoliza). Przygotowujemy do uprawiania różnych dyscyplin sportu i wykonujemy pełną diagnostykę narzadu ruchu. Dzięki wysoko wykwalifikowanemu personelowi i komfortowym warunkom pragniemy zapewnić Państwu pełen komfort i najwyższą jakość usług zgodnie z naszym mottem: Z nami zdrowie, energia, siła i radość w każdym wieku. Krzysztof Ptak lek. med. spec. rehabilitacji narządu ruchu, medycyny anti-aging, terapii manualnej Jest lekarzem z wieloletnim doświadczeniem w zakresie leczenia chorób narządu ruchu z wykorzystaniem metod klasycznej rehabilitacji, terapii manualnej, treningu funkcjonalnego oraz nowoczesnych metod regeneracji stawu (wiscosuplementacja dostawowa, terapia osoczem bogatopłytkowym). Absolwent Podyplomowych Studiów w Szkole Zdrowia Publicznego Collegium Medicum UJ w Krakowie na kierunku Zarządzanie Szpitalem/Administracja Zdrowia Publicznego. Specjalizacja z zakresu medycyny prewencyjnej i przeciwstarzeniowej. Propagator aktywności ruchowej i holistycznego podejścia do leczenia pacjentów. Członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej, w trakcie specjalizacji z medycyny sportowej. Aneta Murawiejska-Ptak lek. med. dermatolog, wenerolog, specjalista medycyny estetycznej Dermatolog z wieloletnim doświadczeniem, absolwentka Podyplomowej Szkoły Medycyny Estetycznej przy Polskim Towarzystwie Lekarskim w Warszawie. Członek Stowarzyszenia Dermatologów Estetycznych oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej. Przez wiele lat współpracowała z renomowaną Kliniką Chirurgi Plastycznej dr. J. Sirka. Od 2006 roku prowadzi własną praktykę lekarską w zakresie dermatologii estetycznej, dermatochirurgii oraz kosmetologii lekarskiej. medycyna estetyczna Bielsko-Biała, ul. Polarna 15 /boczna filarowa/ medycyna@instytut-antiaging.pl medycyna przeciwstarzeniowa i rehabilitacyjna medycyna estetyczna medycyna antiaging (przeciwstarzeniowa) rehabilitacja medycyna sportowa zabiegi na ciało dietetyka

5 W zdrowym stylu ciężarów, piłka nożna, zapasy, spadochroniarstwo, taniec zawodowy. Zaburzenia budowy stawu takie jak wrodzona dysplazja biodra, koślawość i szpotawość kolan, niestabilność stawu po urazie, które można korygować poprzez rehabilitację, używanie odpowiedniego sprzętu ortopedycznego (np. stabilizatory stawów) lub leczenie operacyjne. Jak spowolnić przebieg osteoartrozy? Przede wszystkim należy unikać czynników ryzyka. Zrzuć niepotrzebne kilogramy. Dbaj o kondycję fizyczną, uprawiając niewyczynowo sporty, które nie powodują dużych przeciążeń stawów: pływanie, bieganie (po miękkim podłożu i w odpowiednim obuwiu), jazda na rowerze (także stacjonarnym), nordic walking, biegi na nartach. Uprawiaj gimnastykę rekreacyjną (ćwiczenia w odciążeniu zwiększające zakres ruchomości Pamiętaj! Choroba zwyrodnieniowa jest najczęstszą chorobą stawów, prowadzącą do pogorszenia jakości życia i niesprawności. Możesz spowolnić jej przebieg poprzez zmianę stylu życia i unikania czynników ryzyka. Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna i ćwiczenia rehabilitacyjne wzmocnią twoje stawy i pomogą uniknąć niesprawności. Niekiedy choroba zwyrodnieniowa może przypominać inne np. gościec stawowy lub dnę moczanową zawsze zgłoś się do swojego lekarza. stawów i siłę mięśni. Ćwicz oporowo, na siłowni, koniecznie pod nadzorem instruktora. Unikaj czynności wywołujących ból i oszczędzaj swoje stawy: unikaj noszenia ciężkich przedmiotów, chodzenia po nieregularnym podłożu, długotrwałego stania lub klęczenia i kucania. Stosuj się do zaleceń lekarza (np. noś miękkie amortyzujące obuwie, a w trakcie uprawiania sportu używaj ortez odciążających staw kolanowy czy skokowy). Odżywiaj się prawidłowo! Uelastycznienie chrząstki stawowej poprawia dieta bogata w witaminy C, E, w składniki mineralne, zwłaszcza wapń i witaminę D3, w naturalny kolagen i elastynę (galaretki z żelatyną, mięso wołowe gotowane, flaczki), zalecane jest też picie dużej ilości wody (minimum 2 litry dziennie). Stosuj suplementy diety: siarczan glukozaminy i chondroityny, kolagen, metylosulfonylometan (MSM), wyciąg z owoców awokado i soi (piascledina), wyciąg z imbiru i inne. Stosuj rehabilitację i balneoterapię. 20