Marta Muszalik 1, Halina Zielińska-Więczkowska 2, Anna Wojciechowska 3, Kornelia Kędziora-Kornatowska 1. dr.n.med Marta Muszalik, adiunkt
|
|
- Oskar Rosiński
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA ORYGINALNA Pełny tytuł pracy Potrzeby osób starszych na przykładzie zastosowania kwestionariusza Care Dependency Scale ( CDS) u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Tytuł skrócony Potrzeby osób starszych. Marta Muszalik 1, Halina Zielińska-Więczkowska 2, Anna Wojciechowska 3, Kornelia Kędziora-Kornatowska 1 dr.n.med Marta Muszalik, adiunkt 1 Katedra i Klinika Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy dr n. med. Halina Zielińska-Więczkowska, adiunkt 2 Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy mgr pielęgniarstwa Anna Wojciechowska 3 Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych,,Dziekanka w Gnieźnie prof. dr hab. med. Kornelia Kędziora-Kornatowska, kierownik 1 Katedra i Klinika Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy Słowa kluczowe: potrzeby ludzkie, zaburzenia psychiczne, ludzie starsi Key words: human needs, psychical disorders, elderly Adres do korespondencji: Dr Marta Muszalik Katedra i Klinika Geriatrii UMK Collegium Medicum ul. M. Skłodowskiej-Curie Bydgoszcz Tel. (0-52) fax: (0-52) muszalik@cm.umk.pl
2 Streszczenie Wstęp. Potrzeby są jednym z czynników dynamizujących ludzkie działanie. Odgrywają istotną rolę w Ŝyciu jednostki Ŝyjącej i działającej w danym środowisku i grupie społecznej. Zaspokojenie podstawowych potrzeb oraz wspieranie niezaleŝności i samodzielności starszego człowieka warunkuje prawidłowe jego funkcjonowanie i poprawia jakość Ŝycia. Istotą nowoczesnej podstawowej oraz psychiatrycznej opieki medycznej powinno być świadczenie usług adekwatnie do potrzeb pacjentów. Celem badań była ocena jakościowa potrzeb i wydolności funkcjonalnej osób starszych z zaburzeniami psychicznymi. Materiał i metody. Badania przeprowadzone zostaną metodą sondaŝu diagnostycznego z zastosowaniem techniki ankiety. Narzędziami badawczymi były: kwestionariusz pomiaru zaleŝności od opieki skala- CDS ( Care Dependency Scale) i kwestionariusz oceny sprawności codziennej (ADL) na podstawie skali Katza. Grupę badanych stanowiło 150 pacjentów Szpitala,,Dziekanka w Gnieźnie w wieku od 60 do 87 lat, 98 osób stanowili pacjenci całodobowych oddziałów psychiatrycznych, a 52 osób to pacjenci dziennego oddziału psychogeriatrycznego. Pacjenci chorowali na: schizofrenię, zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, okresowe zaburzenia świadomości i zaburzenia depresyjne nawracające. Wyniki. Przeprowadzone badania wykazały, Ŝe na stopień zaleŝności od opieki innych osób i moŝliwość zaspokojenia swoich potrzeb wpływ ma: wiek pacjenta, rodzaj choroby, miejsce zamieszkania, rodzaj opieki szpitalnej i stopień codziennej aktywności ocenianej kwestionariuszem ADL. Czas trwania choroby rzutował na wynik CDS. Pacjenci u których choroba trwała nie dłuŝej niŝ 5 lat wykazali większą niezaleŝność od opieki innych osób i mniejszy deficyt potrzeb. Wykazano korelację przeŝytych lat z wynikiem CDS. ZaleŜność od opieki osób starszych wzrasta wraz z wiekiem. Osoby mieszkające w mieście wykazywały większą sprawność funkcjonalną i niezaleŝność od opieki innych osób. Rodzaj świadczonej opieki wpływał na wartość CDS. Osoby przebywające w szpitalu były mniej sprawne funkcjonalnie, niŝ chorzy przebywający w dziennym oddziale psychogeriatrycznym. Wyniki CDS dla kobiet i męŝczyzn były porównywalne. Wnioski. ZaleŜność od opieki w realizacji potrzeb rosła wraz z wiekiem badanych. Pacjenci chorujący krócej niŝ 5 lat wykazali mniejszy deficyt potrzeb niŝ pozostali pacjenci. Sprawność funkcjonowania mierzona skalą CDS koreluje z badaniem w skali ADL. Sprawność funkcjonowania pacjentów oddziałów dziennych była wyŝsza niŝ pacjentów opieki całodobowej. 2
3 Summary Background.The human needs are among these factors which enliven one s actions. They play a significant role in one s life who lives and acts in a given environment and social group. The satisfaction of basic needs as well as supporting of independence and self-care abilities of elderly people determines their proper functioning and improves quality of life. Providing services adequate to patients needs should be the essence of modern basic and psychiatric medical care. The purpose of the study was the qualitative evaluation of needs and functional efficiency of the mentally handicapped elderly patients. Material and methods. The study was carried out by means of a questionnaire technique applied to a diagnostic poll method. The research instruments were: CDS questionnaire used to assess the level of the care dependency (Care Dependency Scale) and ADL questionnaire on the basis of the Katz Scale. Data of 150 patients ranged in age from 60 to 87 years was collected in Dziekanka hospital in Gniezno. A hundred of them were patients of twenty-four-hour psychiatric wards and the rest were patients of daily psychogeriatric ward. The patients suffered from: schizophrenia, somatic disturbance, periodic disturbance of consciousness and depression relapse. Results. The study shows that the level of care dependency and ability to satisfy one s needs are determined by: patient s age, the kind of the illness, accommodation, the kind of the healthcare provided in a hospital and the level of daily activities measured with ADL questionnaire. The duration of the illness determines the scores of the Care Dependency Scale. The patients who had been ill for no longer than 5 years were more care-independent and showed less needs shortage. The correlation of the scores of the Care Dependency Scale to the age was proven. The older the person, the more care-dependent one becomes. The citizens of towns and cities showed higher functional efficiency and care-independence. The kind of the provided care influences the CDS value. The patients of twenty-four-hour wards are characterized by less functional efficiency than those on daily psychogeriatric wards. The scores of the Care Dependency Scale for female and male patients are comparable. The sex does not determine the care dependency. Conclusions. Care dependency and the shortage of the needs of people examined with CDS questionnaire increase with age. The duration of the illness determines the scores of the Care Dependency Scale. The shorter the time of the illness, the better the functional efficiency and care the independence. The functional condition examined with CDS questionnaire correlated with ADL. The functional condition of patients on daily wards examined by the CDS questionnaire was higher than those of patients on twenty- four-hour psychiatric wards. 3
4 Wstęp Odbiorcami świadczeń opieki medycznej są w przewaŝającej części osoby starsze tak w Polsce jak równieŝ w innych krajach. W planowaniu tej opieki uwzględnia się realizację potrzeb kaŝdego podopiecznego, z dość duŝym naciskiem na pierwszoplanowe i podstawowe potrzeby. JednakŜe nie moŝna pomijać realizacji potrzeb wyŝszych lub odkładać ich na później. Nie uwzględnienie potrzeb psychicznych, społecznych, duchowych chorego stwarza wraŝenie działania połowicznego, nigdy nie przypisanego pielęgniarstwu. W starszym wieku siła motywacji słabnie, prawdopodobnie wskutek spadku energii i gorszego działania mechanizmów pobudzania. Obserwowane jest ograniczenie niektórych rodzajów potrzeb np. seksualnych czy związanych z potrzebą osiągnięć. Osoby starsze są mniej skłonne do entuzjazmu i wymagają mocniejszych bodźców, zachęty i pomocy do podjęcia nowej działalności. Zmiany w motywacjach zaleŝą w znacznym stopniu od utrzymania ciągłości trybu Ŝycia, cech temperamentu i doświadczenia Ŝyciowego[ 1]. Potrzeb osób starszych nie naleŝy rozpatrywać w oderwaniu od potrzeb ogólnie przypisywanych ludziom, jak i nie moŝna budować oddzielnej klasyfikacji, która zostałaby tylko przypisana osobom w podeszłym wieku. JednakŜe w okresie starości zasadniczo zmienia się sytuacja Ŝyciowa człowieka, dotycząca przede wszystkim pracy zawodowej i ograniczenia kontaktów społecznych, co ma wpływ na sposób zaspakajania potrzeb [2]. Aby dobrze zaplanować opiekę nad pacjentem niezbędne jest podjęcie wysiłku oceny potrzeb, problemów, stanu funkcjonalnego, a takŝe jakości Ŝycia wynikającej ze stanu zdrowia. Uzyskanie wysokiego poziomu niezaleŝności i samoopieki pacjentów jest celem nadrzędnym pielęgnowania jak równieŝ całościowej opieki geriatrycznej [2]. Ocena stanu funkcjonalnego pacjenta mierzy sprawność w zakresie czynności podstawowych i złoŝonych wymaganych do prowadzenia niezaleŝnego Ŝycia w środowisku i moŝe być dokonana przy pomocy standaryzowanych skal. Skale P-ADL (Personal Activity of Daily Living) codziennych podstawowych aktywności Ŝyciowych i I-ADL (Instrumental Activity of Daily Living) złoŝonych aktywności codziennych mają zastosowanie w ocenie sprawności funkcjonalnej osób starszych. Ocena funkcji poznawczych moŝe być dokonywana pomocy skali Mini-Mental State Examination MMSE, zaś emocjonalnych np. GDS Geriatric Depresion Scale (Geriatryczna Skala Depresji). Często stosowanymi skalami są skale oceny ryzyka odleŝyn, skala D. Barthel i inne [ 3,4 ]. Potrzeby są jednym z czynników dynamizujących ludzkie działanie. Odgrywają istotną rolę w Ŝyciu jednostki Ŝyjącej i działającej w danym środowisku i grupie społecznej. Zaspokojenie podstawowych potrzeb człowieka warunkuje prawidłowe jego funkcjonowanie. W literaturze przy 4
5 pedagogicznej, psychologicznej i socjologicznej istnieje kilka k1asyfkacji potrzeb człowieka, bardziej lub mniej rozbudowanych. w zaleŝności od przyjętego kryterium. Według Kocowskiego potrzeba jest to pewien konkretny, aktualnie występujący stan Ŝywego organizmu przy czym jest to stan niedoboru lub nadmiaru, bądź teŝ inne zakłócenie w zakresie waŝnych dla osobnika właściwości organizmu lub otoczenia. Potrzeba jest równieŝ procesem motywacyjnym potrzeba jest utoŝsamiana z dowolnym elementem zbioru pragnień, dąŝeń, popędów i określana treścią tych pragnień jest to subiektywne odczucie braku. Potrzebą jednostki jest kaŝdy przedmiot bez którego nie moŝe ona funkcjonować [5]. Mimo wielu klasyfikacji ludzkich potrzeb, w literaturze autorzy często odwołują się do koncepcji potrzeb zaproponowanej przez amerykańskiego psychiatrę Abrahama H. Maslowa. Według tej teorii rozwój człowieka, jego dobrostan, a takŝe poziom samorealizacji są uwarunkowane właściwym zaspokajaniem jego ludzkich potrzeb. Według Maslowa, potrzeba oznacza brak, który występuje w człowieku i który musi być zaspokojony, aby mógł on Ŝyć i osiągać coraz wyŝszy poziom realizacji swoich moŝliwości rozwojowych. W tej teorii istnieje pięć grup potrzeb, tworzących układ hierarchiczny. Podstawowe potrzeby dotyczą właściwości fizjologicznych człowieka, po których występują kolejno potrzeby bezpieczeństwa, przynaleŝności i miłości, szacunku oraz samorealizacji. Wszystkie one występują w układzie hierarchicznym [6]. Blisko 50 lat temu Virginia Henderson w swojej teorii pielęgnowania zawarła podstawowe cele tej opieki, którymi jest między innymi ocena rodzaju wsparcia i pomocy w utrzymaniu codziennych aktywności w zakresie fizycznym i psycho-społecznym [7]. Virginia Henderson prekursorka amerykańskiego i światowego pielęgniarstwa w opracowanej przez siebie modelu pielęgnowania korzystała z teorii potrzeb Maslowa. Przyjęła, Ŝe szczególne znaczenie dla człowieka, jego aktywności na rzecz zdrowia, ma zaspakajanie wyraźnie określonych potrzeb, związanych z codzienną aktywnością człowieka. Głównym załoŝeniem teorii Henderson było określenie tego, co ma istotne znaczenie dla ludzkiego zdrowia, zarówno jeśli chodzi o jego umacnianie jak i przywracanie. Jako podstawę załoŝeń przyjęła teorię ludzkich potrzeb. W swoim opracowaniu wymieniła i opisała 14 podstawowych potrzeb bio-psycho-społecznych człowieka, wskazała czynniki, które zawsze wpływają na ich modyfikację, oraz wymieniła 12 stanów patologicznych jako modyfikatorów podstawowych potrzeb człowieka. Występują one u wszystkich ludzi niezaleŝnie od płci i wieku, ale ulegają złoŝonym modyfikacjom. Praca pielęgniarki według Henderson to fachowe asystowanie człowiekowi aby moŝliwie jak 5
6 najszybciej przywrócić samodzielność, zapewniając opiekę zgodną z potrzebami człowieka [7,8,9]. Okres starości jest naturalnym continuum dorosłości i dojrzałości Wypełniające ją treści czynią ją róŝną od wcześniejszych faz Ŝycia. W polskich warunkach obciąŝona jest często negatywnym stereotypem. Ludzie starsi postrzegają się tak, jak traktowani są przez otoczenie. Godzą się z pauperyzacją, zepchnięciem na margines Ŝycia społecznego. Ich potrzeby ulegają często minimalizacji. Godna starość to dobra starość, niosąca zadowolenie z Ŝycia, satysfakcje z wcześniejszych dokonań, wypełniona akceptacją otoczenia, stabilizacją i zaspokojeniem odczuwanych potrzeb [10]. Celem badań była ocena jakościowa potrzeb i wydolności funkcjonalnej osób starszych z zaburzeniami psychicznymi. W świetle przeprowadzonych badań starano się uzyskać odpowiedź na następujące problemy szczegółowe: 1. Jaki jest zakres realizacji potrzeb pacjentów badanych kwestionariuszem CDS, hospitalizowanych w oddziałach psychiatrycznych oraz pacjentów dziennego oddziału psychogeriatrycznego.? 2. Jaki jest stopień zaleŝności od opieki badanych pacjentów? 3. Jakie czynniki socjodemograficzne mają wpływ na poziom realizacji potrzeb? 4. W jakim stopniu stan funkcjonalny badany kwestionariuszem ADL koreluje z odczuwanym deficytem w realizacji potrzeb? Materiał i metody W pracy tej zastosowano metodę sondaŝu diagnostycznego, przy uŝyciu techniki ankiety, obserwacji i wywiadu. Narzędziami badawczymi były: - kwestionariusz oceny sprawności codziennej (ADL) na podstawie skali Katza; - kwestionariusz do pomiaru deficytu w realizacji potrzeb- CDS ( Care Dependency Scale). Kwestionariusz Care Dependency Scale (CDS) jest to skala oceniająca na jakim poziomie zaleŝności opieki znajduje się pacjent i jest oparta o teorię.henderson. Kwestionariusz zawiera 15 itemów- potrzeb bio-psycho-społecznych odczuwanych i realizowanych przez kaŝdego człowieka w zdrowiu i w chorobie. Do skali przypisany jest wzór obliczeń wg skali Likerta. Przy kaŝdej wpisuje się liczbę wyraŝającą odpowiedź od 1 do 5. Liczba 1- oznacza całkowitą zaleŝność pacjenta od opieki innych, 2- duŝy stopień zaleŝności od opieki innych, 3- częściowa zaleŝność od opieki innych, 4 niewielki zakres zaleŝności od opieki innych, 5- pacjent prawie niezaleŝny od opieki innych. Skala CDS ocenia równieŝ pośrednio ryzyko 6
7 odleŝyn, stan funkcjonalny fizyczny i psycho-społeczny. Skala CDS uwaŝana jest za lepszą i odpowiednią do oceny pacjenta w róŝnych działach medycyny, gdzie była walidowana i rozwijana od 1996r najpierw w Holandii przez Ate Dijkstra, a następnie w innych krajach Europy i świata [ 11,12,13,14 ]. Badania zostały przeprowadzone wśród pacjentów Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych,,Dziekanka w Gnieźnie. Respondenci dobrowolnie wyrazili zgodę na uczestnictwo w badaniu. Badaniami objęto łącznie 150 pacjentów (82 męŝczyzn i 68 kobiet). Jedną grupę stanowili pacjenci z całodobowych oddziałów psychiatrycznych przebadanych zostało 98 osób. Drugą grupą porównawczą było 52 pacjentów z tego samego szpitala, hospitalizowanych na oddziale dziennym psychogeriatrycznym. Badane były tylko osoby w wieku 60 lat. Wszystkie badania były dobrowolne, indywidualne i anonimowe. Zgodę na badania wydała Komisja bioetyczna przy UMK CM w Bydgoszczy. Analiza struktury badanej zbiorowości wskazuje, Ŝe wśród 150 osób 54,7 % stanowili męŝczyźni, osoby mieszkające na wsi 65.3%, z wykształceniem podstawowym (46%), przebywający w związkach małŝeńskich (44.7%). Głównym źródłem utrzymania respondentów była emerytura (66%), a większość osób oceniło swoja sytuację materialną jako dobrą (55,3 %), natomiast jako trudną 42%. Zdecydowana większość chorowała krócej niŝ 5 lat 68,7%. Średnia wieku wynosiła 70,6 lat. W badanej grupie pacjentów struktura chorób przedstawiała się następująco: pacjenci ze schizofrenią 19 (12%), z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi 32 (21%), z zaburzeniami występujące pod postacią somatyczną 75 (50%) i z okresowymi zaburzeniami świadomości 24 (16%). Do analizy przeprowadzonych badań wykorzystano następujące sposoby analizy danych ilościowych: 1. Za pomocą statystyk opisowych (średnia arytmetyczna, minimum, maksimum) opisano badane zmienne i scharakteryzowano ich rozkład. 2. RóŜnice między porównywanymi grupami oceniano na podstawie testu istotności dla zmiennych jakościowych ( kategoryzowanych) Chi-kwadrat Persona. 3. Zastosowano równieŝ współczynnik kontyngencji (oparta na wartościach chi-kwadrat, miara zaleŝności między zmiennymi skategoryzowanymi, innymi słowy pokazuje nam siłę związku, podobnie jak współczynnik korelacji) Za istotne statystycznie przyjęto wyniki, spełniające istotność statystyczną: p<0,05. Do obliczeń zastosowano program statystyczny: STATISTICA Data Miner + SAL 8. 7
8 Wyniki Większość badanych pacjentów uzyskała wysokie wyniki w badaniu skalą CDS, co oznacza wysoki poziom samodzielności w realizacji potrzeb. Tabela 1 przedstawia wyniki w skali CDS badanej grupy pacjentów. Dla pacjentów przebywających w oddziałach całodobowych średnia wartość wszystkich itemów CDS (sum-scores) wyniosła 63p i była istotnie niŝsza w porównaniu z oddziałem dziennym (73,3p). Nie zauwaŝono istotnych róŝnic w zaspokajaniu poszczególnych potrzeb, poziom niezaleŝności w ich realizacji był wysoki w badanych grupach pacjentów. Wyniki prezentuje tabela 2. Zmienne niezaleŝne takie jak płeć, wykształcenie, stan cywilny, sytuacja materialna i źródło dochodu okazały się nieistotne statystycznie i nie miały wpływu na wynik CDS. Na stopień zaleŝności od opieki innych osób i moŝliwość zaspokojenia potrzeb miały istotny wpływ wiek pacjenta, miejsce zamieszkania, rodzaj choroby i czas jej trwania, rodzaj opieki szpitalnej oraz stopień codziennej aktywności ocenianej w kwestionariuszem ADL. Pacjenci u których choroba trwała krócej niŝ 5 lat wykazali większą niezaleŝność od opieki w porównaniu z pozostałą grupą. Badania wykazały, Ŝe średnia wartość CDS dla osób mieszkających na wsi (61.1p) była zdecydowanie niŝsza niŝ dla osób mieszkających w mieście (70p). Z przeprowadzonych badań moŝna wnioskować, Ŝe wyniki CDS były niezaleŝnie od płci. Uzyskane wyniki kobiet (69,3 p.) i męŝczyzn (64,3p)były porównywalne.. Kobiety wykazały nieznacznie większą samodzielność lecz zaleŝność jest statystycznie nieistotna. WspółzaleŜność pomiędzy wynikiem CDS i wiekiem pacjentów przedstawia rycina 1. Średnie wartości CDS dla pacjentów względem schorzeń kształtowały się na róŝnych poziomach. Istotnie niŝszą wartość CDS uzyskali pacjenci z przejściowymi zaburzeniami świadomości i chorzy na schizofrenię w porównaniu z chorymi na depresję i zaburzeniami występującymi pod postacią somatyczną. Wyniki prezentuje rycina 2. Wyniki badań pokazują, Ŝe u pacjentów przebywających w całodobowych oddziałach psychiatrycznych występuje większa zaleŝność od opieki innych osób ( 63p). Wartości CDS są zdecydowanie niŝsze niŝ u pacjentów z dziennego oddziału psychogeriatrycznego ( 73p). W badaniach podjęto próbę określenia współzaleŝności pomiędzy CDS, a wskaźnikiem w skali ADL. Większa samodzielność w wykonywaniu podstawowych czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem wpływa na sumę punktów 8
9 uzyskanych w badaniu CDS. ZaleŜność jest statystycznie istotna. Wyniki zaprezentowano na rycinie 3. Dyskusja Zjawisko starzenia się jest procesem nieuchronnym i nieodwracalnym, wykazuje wciąŝ tendencje wzrostu, co wiąŝe się z powstaniem licznych problemów społecznoekonomicznych i socjalno- zdrowotnych [15]. W tym wieku wzrasta zachorowalność na róŝne schorzenia somatyczne i psychiczne. Następuje zmian ról społecznych ze stopniową utratą bliskich. Wszystkie te czynniki składają się na odrębność odczuwanych przez osoby starsze potrzeb. Istota nowoczesnej podstawowej oraz psychiatrycznej opieki medycznej powinno być świadczenie usług adekwatnie do potrzeb pacjentów. Tak zindywidualizowane postępowanie wykazuje duŝą skuteczność terapeutyczną oraz korzyści ekonomiczne [16]. Poziom sprawności funkcjonalnej w skali ADL kształtował się na wysokim poziomie, aŝ 82 % respondentów miało w pełni zachowaną sprawność w wykonywaniu podstawowych czynności dnia codziennego. Korelacja CDS i ADL wykazała, Ŝe im większa sprawność w wykonywaniu podstawowych czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem tym większa samodzielność w realizacji potrzeb. Podobną współzaleŝność moŝna zauwaŝyć pomiędzy wynikiem CDS, a wiekiem pacjentów. MoŜna wnioskować, Ŝe im pacjent starszy tym bardziej zaleŝny od opieki innych osób. Wyniki te są podobne do szerokich badań z zastosowaniem kwestionariusza CDS przeprowadzonych w 11 niemieckich szpitalach w 2003 roku, w których uczestniczyło 1806 pacjentów z róŝnych oddziałów w wieku 60 lat i powyŝej, w większości kobiet 60,2 %. Badania te pokazały, Ŝe większość starszych pacjentów była niezaleŝna w realizacji potrzeb, natomiast zapotrzebowania na opiekę i zaleŝność od innych osób wzrastały wraz z wiekiem. Pacjenci, którzy mieli ukończone 80 lat i powyŝej wymagali od 2 do 3,5 razy więcej pomocy w zaspakajaniu swoich podstawowych potrzeb niŝ młodsi [17]. Nasze wcześniejsze badania prowadzone w Domach Pomocy Społecznej oraz zakładach opieki długoterminowej wskazują równieŝ na istotne obniŝenie samodzielności u pacjentów po 80 roku Ŝycia zwłaszcza ze schorzeniami przewlekłymi somatycznymi i jednocześnie wzrost zapotrzebowania na opiekę [19]. Następne badania pacjentów w starszym wieku, po złamaniach wskazały na niskie wartości w skali CDS i wysoką zaleŝność od opieki, szczególnie w zakresie poruszania się, codziennych aktywności, utrzymania higieny oraz uczestnictwa w Ŝyciu społecznym poza domem. Czynniki 9
10 socjodemograficzne jak wiek, wykształcenie, stan cywilny i źródło utrzymania miały w tej grupie badanych istotny wpływ na poziom zaspokajania potrzeb [20 ]. W badaniach własnych grupy pacjentów ze schorzeniami psychicznymi nie zauwaŝono istotnych róŝnic w zaspokajaniu potrzeb zarówno biologicznych i psychospołecznych, a poziom samodzielności tych chorych był wysoki. Kwestionariusz CDS stosowany jest do rozpoznawania indywidualnych potrzeb, a aktualna ocena pomaga równieŝ wspierać niezaleŝność pacjentów tak długo jak jest to moŝliwe. Dla całościowej i holistycznej oceny pielęgniarki muszą wnikliwie ocenić wszystkie aspekty potrzeb chorego. Mogą połoŝyć szczególny nacisk na realizację potrzeb, z którymi pacjent nie radzi sobie w środowisku szpitala czy innym. Skala CDS jest stosowana w wielu krajach zachodnich (Niemcy, Austria, Holandia i inne) jako wstępna część diagnozy pielęgniarskiej w procesie pielęgnowania [17]. Działania te pozwalają uniknąć rutynowych świadczeń opieki zdrowotnej, mogą aktywnie włączyć chorego w proces terapeutyczny, przez co poprawiają jakość Ŝycia i motywują do utrzymania samodzielności. Wnioski 1. ZaleŜność od opieki w realizacji potrzeb rosła wraz z wiekiem badanych. 2. Pacjenci chorujący krócej niŝ 5 lat wykazali mniejszy deficyt potrzeb niŝ pozostali badani. 3. Sprawność funkcjonowania mierzona skalą CDS koreluje z badaniem w skali ADL. 4. Sprawność funkcjonowania pacjentów oddziałów dziennych była wyŝsza niŝ pacjentów opieki całodobowej. Piśmiennictwo: [1] Bilikiewicz A, Parnowski T. Starzenie się i zaburzenia psychiczne wieku podeszłego. W: Bilikiewicz T. (red.) Psychiatria, Warszawa: PZWL; 2007.s [2] Kawczyńska Butrym Z. Wyzwania rodziny: choroba, niepełnosprawność, starość. Lublin: Czelej; [3] Bień B. Stan zdrowia i sprawność ludzi starszych. W: Synak B. (red.) Polska starość, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; s [4] Bień B, Doroszkiewicz H. Kompleksowa ocena geriatryczna. W: Kędziora- Kornatowska K, Muszalik M. (red.) Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, Lublin: Czelej s [5] Kocowski T. Potrzeby człowieka : koncepcja systemowa. Wrocław: Ossolineum, Wyd. PAN;
11 [6] Leszczyńska Reichert A. Człowiek stary i jego wspomaganie w stronę pedagogiki starości. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko Mazurski; [7] Zarzycka D. Model teoretyczny pielęgniarstwa Virginii Henderson. W: Ślusarska B, Zarzycka D, Zahradniczek. (red.) Podstawy Pielęgniarstwa. Lublin: Czelej s [8] Henderson V. The Nature of Nursing: A Definition and its Implications for Practice, Research and Education. New York: MacMillan Press; [9] Henderson V. The concept of nursing. J Adv Nurs 1978; 3: [10] Trafiałek E. Polska starość w dobie przemian. Katowice: Wydawnictwo Śląsk; [11] Dijkstra A, Buist G, Dassen Th.W.N, Moorer P. A reliability and utility study of the Care Dependency Scale. Scand. J Car Sci 2000; 14: [12] Dijkstra A, Buist G, Brown L, Haven B, Romoren T, Zanotti R, Dassen Th.W.N, van den Heuvel W. An international psychometric testing of the Nursing-Care Dependency (NCD) scale. J Adv Nurs 2000; 4: [13] Dijkstra A, Coleman M, Tomas C, Välimäki M, Dassen Th.W.N. Cross-cultural psychometric testing of the Care Dependency Scale with data gathered in three countries. J Adv Nurs 2003; 43 (2): [14] Dijkstra A, Muszalik M, Kędziora-Kornatowska K, Kornatowski T. Care Dependency Scale - psychometric testing of the Polish version. Scand J Car Sci 2010; 24: [15] Kocemba J. Starzenie się człowieka. W: Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A. (red.) Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Podręcznik dla lekarzy i studentów, Gdańsk: Via Medica Wydawnictwo Medyczne; s [16] Ziółkowski M, Opozda K. Pielęgnowanie chorych w starszym wieku z zaburzeniami psychicznymi. W: Kędziora -Kornatowska K, Muszalik M. (red.) Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, Lublin: Czelej; s [17] Lohrmann Ch, Dijkstra A, Dassen Th. An Assessment Instrument for Elderly Patients in German Hospitals. Geriatr Nurs 2003; 24: [18] Lohrmann Ch, Dijkstra, A, Dassen, Th. Care dependency: testing the German version of the care dependency scale in nursing homes and on geriatric wards. Scand J Car Sci 2003; 17: [ 19] Muszalik M, Kędziora-Kornatowska K, Kornatowski T. Care dependency scale as an assessment instrument for elderly patients in long care-term and social welfare-first research in Poland. W: Saracen A. (red.) Holistic care of elderly, Radom: Radomska Szkoła WyŜsza; s
12 [20] Muszalik M, Gąska J, Kędziora-Kornatowska K, Zielińska-Więczkowska H, Kornatowski T. Ocena problemów pielęgnacyjnych pacjentów w starszym wieku po złamaniach w świetle kwestionariusza Care Dependency Scale. W: Fidecki W, Wójcik G, Wysokiński M. (red.) Wybrane determinanty pielęgniarstwa. Cz. 3. Warszawa: UM; s
13 Tabela 1. Ocena badanej grupy pacjentów skalą CDS Table 2. Results of CDS scores in the study group Wartość CDS sumscores (poziom zaleŝności od opieki) 15-44p wysoki poziom zaleŝności 45-59p średni poziom zaleŝności 60-75p niski poziom zaleŝności N=150 % 10 (6,7) 10 (10,2) 17 (10,7) 16 (16,3) Oddział szpitalny N=98 % 123 (82) 72 (73,5) Oddział dzienny N= 52 % 0 1 (2) 51 (98) 13
14 Tabela 2. Ocena badanej grupy w skali CDS ( średnia i odchylenie standardowe) Table 2. Assessment in CDS- items for the study group (N = 150) mean and standard deviation CDS-items MEAN SD CDS-items MEAN SD 1. SpoŜywanie posiłków 4,52 0,92 9. Unikanie niebezpieczeństw 4,44 0,90 2. Kontynencja 4,53 0, Komunikacja 4,46 0,89 3. Postawa ciała 4,47 0, Kontakty społeczne 4,44 0,94 4. Poruszanie się 4,44 0, Przestrzeganie zasad i wartości 4,43 0,93 5. Utrzymanie rytmu dnia i nocy 4,45 0, Codzienne czynności 4,41 0,94 6. Ubieranie/ rozbieranie 4,45 0, Rekreacja 4,35 0,98 7. Utrzymanie temperatury ciała 4,48 0, Uczenie się 4,33 0,94 8. Utrzymanie higieny 4,41 0,94 Suma 66,60 13,43 14
15 Wykr. rozrzutu: Wiek vs. CDS (BD usuwano przypadk.) CDS = 117,88 -,7259 * Wiek Korelacja: r = -,3915 X: Wiek N = 150 Średnia = 70, Odch.st. = 7, Maks. = 87, Min. = 60, Y: CDS N = 150 Średnia = 66, Odch.st. = 13, Maks. = 75, Min. = 19, CDS Wiek Rycina 1. CDS w zaleŝności od wieku badanych ,95 Prz.Ufn. Figure 1. CDS depending on age. 15
16 Rycina 2: Średni CDS wg schorzeń Figure 2. Mean CDS according to kind of diseases F-33-zaburzenia depresyjne nawracające F-20 schizofrenia F-45 zaburzenia występujące pod postacią somatyczną F-09 okresowe zaburzenia świadomości 16
17 80 Wykres średniej sumy CDS grupowane względem ADL SUMA CDS Wysoki Średni Niski ADL Rycina 3. Średnia CDS w zaleŝności od ADL Figure 3. Mean CDS according to ADL Średnia Średnia±0,99 Przedz. ufn. 17
Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy 2
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2012;9(1):27-36 artykuł oryginalny original article Potrzeby osób starszych na przykładzie zastosowania kwestionariusza Care Dependency Scale (CDS) u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Bardziej szczegółowoKatedra i Klinika Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy 2
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2011;8(2):45-54 artykuł oryginalny original article Funkcjonowanie pacjentów w starszym wieku z zaburzeniami psychicznymi w aspekcie jakości życia (QOL) Functioning of elderly patients
Bardziej szczegółowoWiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28,
Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 167-170 2007 Starzenie Się Społeczeństwa Wyzwaniem Dla Opieki Pielęgniarskiej
Bardziej szczegółowoPsychospołeczne aspekty wieku podeszłego Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoSYLABUS na studiach podyplomowych. Nazwa studiów podyplomowych. Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna
SYLABUS na studiach podyplomowych Nazwa studiów podyplomowych Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna Nazwa jednostki prowadzącej studia podyplomowe Nazwa przedmiotu Rodzaj przedmiotu Cel Treści programowe
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Kod kierunku: 12.6 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT NAZWA
Bardziej szczegółowoCałościowa Ocena Geriatryczna. Comprehensive Geriatric Assessment
Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Całościowa Ocena Geriatryczna Comprehensive Geriatric Assessment Jednostka oferująca Katedra i Klinika Geriatrii przedmiot Jednostka, dla której Wydział Lekarski,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoSpecjalność wybrana: Geriatria. Selected specialty: Geriatrics. Katedra i Klinika Geriatrii. Wydział Lekarski, VIr E. NAUKI KLINICZNE NIEZABIEGOWE
Nazwa przedmiotu (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod przedmiotu Kod ERASMUS Liczba punktów ECTS Sposób zaliczenia Język wykładowy
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 144 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego Wydział Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej*
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM USŁUGI. Warsztaty kompetencji ogólnych* Fundacja na rzecz integracji zawodowej, społecznej oraz rozwoju przedsiębiorczości VIA
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany w ramach Umowy podpisanej z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Olsztynie HARMONOGRAM USŁUGI Warsztaty kompetencji
Bardziej szczegółowoE. NAUKI KLINICZNE NIEZABIEGOWE
Nazwa przedmiotu (w języku polskim oraz angielskim) Geriatria Geriatrics Jednostka oferująca Katedra i Klinika Geriatrii przedmiot Jednostka, dla której Wydział Lekarski, IX/X semestr, V rok przedmiot
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 14 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 14 SECTIO D 2004 Śląska Akademia Medyczna Wydział Opieki i Oświaty Zdrowotnej w Katowicach Medical University of Silesia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoPielęgniarstwo. dr n med. Halina Doroszkiewicz mgr Agnieszka Zahorowska. Kod przedmiotu P-1-P-GPG studia stacjonarne w/zp.
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Zdrowiu KATOWICE
Wydział Nauk o Zdrowiu 6.12.2014 KATOWICE syndrome - zespół słabości, zespół wątłości, zespół kruchości, zespół wyczerpania rezerw. Zespół geriatryczny, charakteryzujący się zmniejszeniem rezerw i odporności
Bardziej szczegółowoOcena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego oddziału neurologii i intensywnej opieki medycznej na temat opieki nad pacjentem nieprzytomnym
ASPEKTY ZDROWIA I CHOROBY Tom 2, Nr 1, Rok 2017, s. 55 62 Ocena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego oddziału neurologii i intensywnej opieki medycznej na temat opieki nad pacjentem nieprzytomnym
Bardziej szczegółowoGeriatryczna Skala Oceny Depresji a sytuacja materialna i rodzinna osób starszych. Wstępne wyniki projektu PolSenior
Aleksandra Szybalska Katarzyna Broczek Warszawski Uniwersytet Medyczny Malwina Wawrzyniak Warszawski Uniwersytet Medyczny Małgorzata Mossakowska Geriatryczna Skala Oceny Depresji a sytuacja materialna
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005 Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział Kraków; Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 016/017-018/019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoWspółzależność pomiędzy nasileniem stanów depresyjnych a poczuciem jakości życia u osób starszych
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2009;6(1):15-22 artykuł oryginalny orginal article Współzależność pomiędzy nasileniem stanów depresyjnych a poczuciem jakości życia u osób starszych Correlation among intensification
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoPsychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Nazwa przedmiotu: Kierunek: Specjalność:- Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne Pielęgniarstwo Wymiar godzin: 195godzin Wykłady: 45godzin,
Bardziej szczegółowoEFEKTY STUDIÓW PODYPLOMOWYCH MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA. Dr Jarosław Górski Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego
EFEKTY STUDIÓW PODYPLOMOWYCH MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA STREFY EURO Dr Jarosław Górski Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Plan wystąpienia 1. Cele badania i metoda 2. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoTREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok I semestr II
(Opieka środowiskowa DPS) 1. Struktura organizacyjna Domu Pomocy Społecznej rodzaje i zasady kwalifikacji. 2. Rola i zadania pielęgniarki nad podopiecznymi w DPS. 3. Zindywidualizowane pielęgnowanie w
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia. Efekty kształcenia dla modułu kształcenia. kształcenia Wiedza M2_W06 K_W06
Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu Wydział wychowania fizycznego Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego Zakład Specjalnej Edukacji Fizycznej Specjalność Funkcjonalny
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoANALIZA SPRAWNOŚCI PACJENTÓW WEDŁUG SKALI BARTHEL NA PRZYKŁADZIE OSÓB STARSZYCH W ZAKŁADZIE PIELĘGNACYJNO-OPIEKUŃCZYM
Kornelia Kędziora-Kornatowska, Kamilla Mitura Kornelia Kędziora-Kornatowska 1, Kamilla Mitura 2 DOI: 1.19251/pwod/18.2(3) www.pwod.pwszplock.pl 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku, Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego
BIANKA MISIAK Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego STRESZCZENIE Pielęgnowanie jest tym rodzajem działalności, który przez swój szeroki zakres
Bardziej szczegółowoOcena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
Bardziej szczegółowopływ wybranych czynników socjodemograficznych na występowanie zaburzeń depresyjnych wśród kobiet
P R A C A O R Y G I N A L N A Robert Ślusarz 1, 2, Agnieszka Borzyszkowska 2, Justyna Szrajda 3, Wiesław Fidecki 4, Beata Haor 5 1 Zakład Pielęgniarstwa Neurologicznego i Neurochirurgicznego, Collegium
Bardziej szczegółowoWybrane elementy oceny sprawności funkcjonalnej osób starszych Selected components of the functional independence assessment of elderly
69 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 20.05.2018 Zaakceptowano/Accepted: 19.06.2018 Wybrane elementy oceny sprawności funkcjonalnej osób starszych Selected components
Bardziej szczegółowoChoroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 20 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 20 SECTIO D 2005 Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pacjentów z opieki pielęgniarskiej realizowanej w Izbie Przyjęć
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2(1)/2016 ISSN: 2451-1846 DOI: http://dx.doi.org/10.21784/iwp.2016.009 Łukasz Majerski 1 1Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Sierpcu
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ PROFESJONALIZM I EMPATIA PIELĘGNIAREK A SATYSFAKCJA PACJENTÓW Z OPIEKI W ODDZIAŁACH NEUROCHIRURGICZNYCH Streszczenie rozprawy na stopień
Bardziej szczegółowo1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Nazwa przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne Prof. dr hab. Filip Gołkowski
Bardziej szczegółowocena stanu funkcjonalnego pacjentów geriatrycznych wyznacznikiem zakresu opieki pielęgniarskiej
P R A C A O R Y G I N A L N A Halina Doroszkiewicz 1, Matylda Sierakowska 2, Jolanta Lewko 2, Aneta Ostrowska 3 1 Klinika Geriatrii, Uniwersytet Medyczny, Białystok 2 Zakład Zintegrowanej Opieki Medycznej,
Bardziej szczegółowoWarunkiem podjęcia praktyki jest pozytywny wynik zaliczenia ( semestr 2) /egzaminu (semestr 3) z przedmiotu Interna i pielęgniarstwo internistyczne.
Program praktyki z Interny i pielęgniarstwa internistycznego w Karkonoskiej Państwowej Szkole WyŜszej w Jeleniej Górze dla studentów studiów stacjonarnych I i II roku 2 i 3 sem. Kierunek: pielęgniarstwo
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia. Efekty kształcenia dla modułu kształcenia. kształcenia Wiedza M2_W06 K_W06
Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu Wydział wychowania fizycznego Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego Zakład Specjalnej Edukacji Fizycznej Specjalność Funkcjonalny
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA: Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA: 2018-2024 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoUwaga Propozycje rozwiązań Uzasadnienie
Uwagi do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień Osoba zgłaszająca uwagi: dr n. hum. Katarzyna Sitnik-Warchulska
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoakość życia osób chorych na schizofrenię w ocenie mieszkańców domu pomocy społecznej
P R A C A O R Y G I N A L N A Beata Kudłacik 1, Teresa Kucharczyk 2, Bogusława Ryś 3 1 Dział Pomocy Doraźnej Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach 2 Oddział Płucny Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Bardziej szczegółowoPsychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma. przedstawi obszary, w których psychologia pozytywna jest w Polsce
Psychologia pozytywna i jej rozwój w Polsce Psychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma niezbyt długą historię, jednak czerpie z dokonań psychologii na przestrzeni wielu dziesięcioleci.
Bardziej szczegółowoPOZIOM AKCEPTACJI CHOROBY OSÓB STARSZYCH ZAMIESZKUJĄCYCH W RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
Studia Medyczne 2008; 12: 29 33 PRACE ORYGINALNE POZIOM AKCEPTACJI CHOROBY OSÓB STARSZYCH ZAMIESZKUJĄCYCH W RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH THE LEVEL OF ACCEPTANCE OF ILLNESS AMONG ELDERLY PEOPLE LIVING IN DIFFERENT
Bardziej szczegółowoT. XXXVII Zeszyty Naukowe WSHE 2013 r.
T. XXXVII Zeszyty Naukowe WSHE 2013 r. Leokadia Rezmerska, Beata Haor (Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 1 Studenckie Koło Naukowe 2 Zakładu Pielęgniarstwa Neurologicznego i Neurochirurgicznego CM UMK w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIESKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 200 Katedra i Klinika Endokrynologii Akademii Medycznej im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie Kierownik Kliniki:
Bardziej szczegółowoMagdalena Strugała 1, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 2 1. Streszczenie. Abstract
89 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 12.05.11 Zaakceptowano/Accepted: 18.05.11 Ocena stanu odżywienia pacjentów Oddziału Geriatrycznego w kontekście ich sprawności
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Kod kierunku: 12.6 Specjalność: pielęgniarstwo 1. PRZEDMIOT
Bardziej szczegółowoOCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia
Bardziej szczegółowoSYLABUS I II III IV X V VI 1 2 3 4 5 6 7 8 X 9 10 11 12. ..., w tym:... - wykłady, 10 - seminaria, 20 ćwiczenia,... fakultety
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite studia magisterskie Stacjonarne Polski SYLABUS Geriatria Rodzaj przedmiotu
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej moduł. Efekty kształcenia dla modułu kształcenia. kształcenia Wiedza M2_W06 K_W06. Umiejętności U1 U2 K_U05 K_U14
Nazwa Wydziału Wydział wychowania fizycznego Nazwa jednostki prowadzącej moduł Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego Zakład Specjalnej Edukacji Fizycznej Nazwa modułu Podstawy gerontologii (specjalizacja
Bardziej szczegółowo? będąca synonimem oceny codziennego funkcjonowania dziecka
Diagnoza funkcjonalna, czyli...? będąca synonimem oceny codziennego funkcjonowania dziecka? - diagnoza wielospecjalistyczna odnosząca się do możliwie szerokiej gamy aspektów rozwojowych, czyli pogłębiona
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Integracja społeczna Kod przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Problemy psychiatryczne w pytaniach i odpowiedziach 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoJakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 1 Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Pielęgniarek Neurologicznych i Neurochirurgicznych Przewodnicząca: mgr
Bardziej szczegółowoPielęgniarstwo Pierwszego stopnia Praktyczny. Znajomość zagadnień z zakresu anatomii, fizjologii, psychologii, farmakologii.
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoTermin realizacji praktyki: od r. do 201. r. Zakładowy opiekun praktyki:. Uczelniany opiekun praktyki:.
(nazwa uczelni) (nazwa wydziału, zakładu) Kierunek studiów: Praktykant: Nr albumu.:.. Rok akademicki: 201 /201. Miejsce praktyki (instytucja/firma): Termin realizacji praktyki: od... 201 r. do 201. r.
Bardziej szczegółowoDr Mariola Seń z Zespołem. Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu
Dr Mariola Seń z Zespołem Zakład Promocji Zdrowia, Katedra Zdrowia Publicznego Akademia Medyczna im.piastów Śląskich we Wrocławiu Opieka długoterminowa Według diagnozy Grupy Roboczej ds. przygotowania
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1
JAKOŚĆ ŻYCIA I PRZYSTOSOWANIE PSYCHOSPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY Z NERWIAKOWŁÓKNIAKOWATOŚCIĄ TYPU 1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Katedra i Klinika Psychiatrii
Bardziej szczegółowoW szpitalach psychiatrycznych organizuje się całodobowe oddziały wyspecjalizowane, takie jak oddziały:
Oddzialy psychiatryczne szpitalne - Opieka całodobowa Opieka całodobowa Psychiatryczne oddziały szpitalne Psychiatryczne leczenie szpitalne powinno być stosowane tylko w przypadkach ciężkich zaburzeń psychicznych
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku)
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu (kierunku) Pielęgniarstwo Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne Specjalność:
Bardziej szczegółowoZajęcia praktyczne 80 Zajęcia praktyczne 10 Praktyka zawodowa 80 Praktyka zawodowa A-70;C-110 D-90. zajęcia. Seminaria/ praktyczne
SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU KSZTAŁCENIA Lp. Element Opis 1 Nazwa Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne modułu/przedmiotu 2 Instytut Pielęgniarstwa 3 Kierunek, Pielęgniarstwo, studia pierwszego stopnia,
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoPsychiatria z uwzględnieniem problemów ludzi starszych Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoPodstawy geriatrii - opis przedmiotu
Podstawy geriatrii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Podstawy geriatrii Kod przedmiotu 12.9-WF-PG Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Wychowanie fizyczne Profil praktyczny
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychiatria w pytaniach i odpowiedziach. 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Lewandowska. Dr n. med. Anna Lewandowska
(1) Nazwa przedmiotu Filozofia i teorie opieki położniczej (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek
Bardziej szczegółowoWykłady blok ogólnozawodowy. Wykład 1. Wykład 2. Wykład 1. Wykład 1
Opiekuńczo- Lp. Nazwa modułu Jednostka modułowa Typ zajęć Liczba godzin Miejsce szkolenia Samokształcenie temat liczba godzin Wykłady blok ogólnozawodowy 1a. Komunikowanie się z jednostką i grupą Ćwiczenia
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoNiezaspokojone potrzeby medyczne seniorów. Ewa Marcinowska-Suchowierska
Niezaspokojone potrzeby medyczne seniorów Ewa Marcinowska-Suchowierska 10 września 2019 +5,4 mln +3,0 mln +1,5 mln DOBROSTAN SENIORÓW zależy od opieki w trzech obszarach: ZDROWIA SPOŁECZNY PSYCHICZNY Liczba
Bardziej szczegółowoPomiar świadczeń zdrowotnych w Psychiatrycznym Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym.
mgr ElŜbieta Trutkowska mgr Marek Moszczak Pomiar świadczeń zdrowotnych w Psychiatrycznym Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym. Metoda pomiaru, wyniki badań. Konferencja Jakość 2010 Warszawa, dnia 7.10.2010r.
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowolat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym.
I. STRESZCZENIE Głównym celem pracy była analiza porównawcza jakości życia i stanu fizycznego pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów z grupą chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Badania przeprowadzono
Bardziej szczegółowoMarta Kasper. Streszczenie
Marta Kasper Streszczenie Temat Wybrane czynniki bezpieczeństwa pacjentów objętych opieką pielęgniarską w oddziałach internistycznych i chirurgicznych szpitali polskich uczestniczących w projekcie RN4CAST
Bardziej szczegółowoProgram studiów podyplomowych
Cel studiów podyplomowych: Program studiów podyplomowych Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych Wydział prowadzący studia podyplomowe: Wydział Nauk o Zdrowiu Nazwa studiów podyplomowych: Studia podyplomowe
Bardziej szczegółowoWYNIKI BADANIA SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZESPOŁU OPIEKI ZDROWOTNEJ W BOLESŁAWCU 2016R.
Misja Naszego Szpitala wyraża się w zdaniu: Dzień po dniu bliżej potrzeb Pacjenta, dlatego też szczególnie ważne jest dla Nas rozpoznanie stopnia zadowolenia naszych Pacjentów oraz Rodziców/Opiekunów z
Bardziej szczegółowoOcena akceptacji choroby u chorych na raka jelita grubego
Ocena akceptacji choroby u chorych na raka jelita grubego Cierzniakowska Katarzyna 1,2 Szewczyk Maria 1,3 Kozłowska Elżbieta 1,2 PopowAleksandra 1,2 1 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego Collegium Medicumim.
Bardziej szczegółowoPorównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami
Piotr Magiera, Miko/aj Majkowicz, Iwona Trzebiatowska, Krystyna de Walden-Ga/uszko Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami Katedra i I Klinika Chorób Psychicznych AM w
Bardziej szczegółowoJakość życia przewlekle chorych pacjentów w starszym wieku
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 14, nr 4, 185 189 ISSN 1425 4956 Marta Muszalik 1, Kornelia Kędziora-Kornatowska 2 1 Wydziału Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 016/017-018/019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoTREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok I semestr II
(Poradnia dla pacjentów dorosłych) 1. Promowanie zdrowia i edukacji zdrowotnej jednostki i grupy społecznej. 2. Samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, 3. Podejmowanie współpracy
Bardziej szczegółowoJakość życia osób starszych ze środowiska wiejskiego objętych opieką długoterminową
Fidecki Probl Hig W Epidemiol i wsp. Jakość 2011, życia 92(2): osób 221-225 starszych ze środowiska wiejskiego objętych opieką długoterminową 221 Jakość życia osób starszych ze środowiska wiejskiego objętych
Bardziej szczegółowoStarość nie jest pojęciem jednoznacznym. Różnie można określać początek tego okresu zarówno w życiu jednostek, jak i całych zbiorowości.
Starość nie jest pojęciem jednoznacznym. Różnie można określać początek tego okresu zarówno w życiu jednostek, jak i całych zbiorowości. W demografii starość jednostek dzieli się na: młodszy wiek poprodukcyjny
Bardziej szczegółowoDZIENNY DOM OPIEKI MEDYCZNEJ ZAKŁAD PIELEGNACYJNO-OPIEKUŃCZY IM. KS. JERZEGO POPIEŁUSZKI W TORUNIU
DZIENNY DOM OPIEKI MEDYCZNEJ ZAKŁAD PIELEGNACYJNO-OPIEKUŃCZY IM. KS. JERZEGO POPIEŁUSZKI W TORUNIU Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy im. ks. Jerzego Popiełuszki od 1 lutego 2017 roku realizuje projekt Zostań
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Podstawowa opieka zdrowotna
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu CPOP-POZ Nazwa modułu Podstawowa opieka zdrowotna Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok
Bardziej szczegółowoPRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA PIELĘGNIARSKIEGO NA PRZYKŁADZIE CZASOPISMA PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA
Warszawa, 16.09.2016 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA PIELĘGNIARSKIEGO NA PRZYKŁADZIE CZASOPISMA PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA Jarosława Belowska, Aleksander Zarzeka, Łukasz Samoliński, Mariusz Panczyk, Joanna Gotlib
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Teorie pielęgniarstwa Kod przedmiotu:
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA: Socjologia medycyny SM/D Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA: 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki
Bardziej szczegółowoTemat: BADANIE NIEZALEśNOŚCI DWÓCH CECH JAKOŚCIOWYCH TEST CHI KWADRAT. Anna Rajfura 1
Temat: BADANIE NIEZALEśNOŚCI DWÓCH CECH JAKOŚCIOWYCH TEST CHI KWADRAT Anna Rajfura 1 Przykład W celu porównania skuteczności wybranych herbicydów: A, B, C sprawdzano, czy masa chwastów na poletku zaleŝy
Bardziej szczegółowo