AKCENT - w językoznawstwie wyróżnienie jednej z sylab w wyrazie lub jednego z wyrazów w zdaniu przez mocniejsze, dłuższe lub

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "AKCENT - w językoznawstwie wyróżnienie jednej z sylab w wyrazie lub jednego z wyrazów w zdaniu przez mocniejsze, dłuższe lub"

Adrian Cieślik
6 lat temu
Przeglądów:

Akcent w języku polskim AKCENT - w językoznawstwie wyróżnienie jednej z sylab w wyrazie lub jednego z wyrazów w zdaniu przez mocniejsze, dłuższe lub śpiewne wymówienie; znak graficzny służący

1 Akcent w języku polskim AKCENT - w językoznawstwie wyróżnienie jednej z sylab w wyrazie lub jednego z wyrazów w zdaniu przez mocniejsze, dłuższe lub śpiewne wymówienie; znak graficzny służący wyróżnieniu pewnej sylaby lub wyrazu; w języku polskim akcent pada z reguły na przedostatnią sylabę; pot. sposób wymawiania wyrazów: Mówił z obcym akcentem; w muzyce wyróżnienie jednego z dźwięków lub akordu melodii; przen. charakterystyczna cecha lub wyodrębniający się element czegoś: Nowe akcenty w wystąpieniach polityków; akcent architektoniczny; Wręczenie nagród i medali było końcowym akcentem uroczystości; UWAGA: w ostatnim - filmy edukacyjne on-line Strona 1/7

2 znaczeniu słowo akcent jest nadużywane, warto pamiętać, że podobny sens mają polskie słowa: nacisk, podkreślenie, uwypuklenie; łac. accentus przyśpiew, przycisk wyrazowy akcent zdaniowy (akcent logiczny) silniejsze wymówienie wyrazu w zdaniu; w języku polskim akcent zdaniowy pada na pierwszy i ostatni wyraz w danym wypowiedzeniu (szczególnie uprzywilejowana jest ta druga pozycja); akcent zdaniowy pada na ten wyraz, który zawiera informację nową i ważną z punktu widzenia toku wypowiedzi akcent wyrazowy wyróżnienie za pomocą środków fonetycznych niektórych sylab w obrębie wyrazu; akcent wyrazowy może być: - filmy edukacyjne on-line Strona 2/7

3 stały pod względem fonetycznym pada wówczas na jedną określoną sylabę we wszystkich wyrazach i formach wyrazu: na ostatnią sylabę (np. w języku francuskim i perskim), na przedostatnią sylabę (np. w języku polskim, włoskim), na sylabę trzecią od końca (rzadko, np. w języku macedońskim), na pierwszą sylabę wyrazu (np. w czeskim czy fińskim, także w gwarze podhalańskiej; tzw. akcent inicjalny); może też padać na drugą sylabę wyrazu, a w języku winnebago na trzecią ZASADY AKCENTOWANIA W JĘZYKU POLSKIM w języku polskim akcent z reguły pada na przedostatnią sylabę, więc nazywa się go paroksytonicznym; pojawiają się jednak - filmy edukacyjne on-line Strona 3/7

4 odstępstwa od tej reguły; niektóre wyrazy wielosylabowe są akcentowane na trzeciej lub czwartej sylabie od końca albo na sylabie ostatniej akcent na ostatniej sylabie mają rzeczowniki jednosylabowe w połączeniu z cząstkami arcy-, wice-, eks- (arcymistrz, eksmąż), a także zapożyczenia-cytaty, np. foyer, tournée na czwartej sylabie od końca akcentujemy formy 1. i 2. osoby liczby mnogiej trybu przypuszczającego (napisalibyśmy, zjedlibyście) na trzeciej sylabie od końca akcentujemy: czasowniki w 1. i 2. osobie liczby mnogiej czasu przeszłego (byliśmy, widzieliście); czasowniki w liczbie pojedynczej i 3. osobie liczby mnogiej trybu przypuszczającego (napisałbym, zjedliby); - filmy edukacyjne on-line Strona 4/7

5 rzeczowniki zakończone na -ika lub -yka, zapożyczone z łaciny lub utworzone na ich wzór (gramatyka, matematyka, fizyka, kosmonautyka); dwusylabowe liczebniki połączone z cząstkami -kroć, -sta, -set (czterysta, osiemset); spójniki połączone z ruchomymi morfemami czasownika (żebyśmy, jeśliby); zwyczajowo (m.in. wzorując się na wymowie obcojęzycznych pierwowzorów słów polskich) pojedyncze rzeczowniki obcego pochodzenia (reguła, minimum, prezydent, Rzeczpospolita, uniwersytet), choć - filmy edukacyjne on-line Strona 5/7

6 współczesna norma dopuszcza w ich wypadku także akcent na drugiej sylabie od końca; także zwyczajowo niektóre wyrazy rodzime (okolica, szczegóły); je także można akcentować na sylabie przedostatniej współcześnie obserwujemy dwie tendencje - akcentowanie wielu wymienionych wyżej form na drugiej, a nie na trzeciej czy czwartej sylabie od końca. W przypadku form czasownikowych i rzeczowników na -ika lub -yka jest to dopuszczalne w wymowie potocznej filmy edukacyjne on-line Strona 6/7

7 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta kosmonautyka przesadnie poprawne lub snobistyczne, nieuzasadnione przesuwanie akcentu z drugiej na trzecią sylabę od końca (np. w wyrazach bijatyka, prawnicy) zobacz: Nowy słownik poprawnej polszczyzny - filmy edukacyjne on-line Strona 7/7

Podobne dokumenty

Aleksandra Rymanowska-Doleżal JĘZYK POLSKI 6. Ćwiczenia gramatyczne, karty pracy dla klasy szóstej szkoły podstawowej. część. Zgorzelec 2016/2017

Aleksandra Rymanowska-Doleżal JĘZYK POLSKI 6 Ćwiczenia gramatyczne, karty pracy dla klasy szóstej szkoły podstawowej część 1. Zgorzelec 2016/2017 RYSUNKI: Grzegorz Rutkowski GRAFIKA KOMPUTEROWA: Anna Bieganowska