2.4. Kształtowanie systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach...
|
|
- Judyta Wierzbicka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Spis treści Wprowadzenie Rozdział 1 Uwarunkowania gospodarcze i organizacyjne wzrostu i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw Małe i średnie przedsiębiorstwa w polskiej rzeczywistości gospodarczej Wzrost i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw definicje i uwarunkowania Modele wzrostu i rozwoju organizacji Rozdział 2 System zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach System zarządzania wybrane definicje Specyfika systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach Determinanty systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach Kształtowanie systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach Rozdział 3 Znormalizowany system zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach Zarządzanie jakością wybrane definicje Rozwój systemów zarządzania zgodnych ze znormalizowanymi wymaganiami Historia i rozwój koncepcji zarządzania jakością Geneza znormalizowanych systemów zarządzania Samoocena systemów zarządzania w oparciu o modele doskonałości Modele działań ukierunkowanych na doskonalenie organizacji podobieństwa i różnice Certyfikacja systemów zarządzania jakością zgodnych z normą ISO 9001 w ujęciu statystycznym Ocena funkcjonowania znormalizowanych systemów zarządzania Przyczyny wdrażania i certyfikowania systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami normy ISO
2 6 Spis treści Ocena funkcjonowania systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami normy ISO 9001 ujęcie ogólne Ocena funkcjonowania systemu zarządzania zgodnego z wymaganiami normy ISO 9001 w małych i średnich przedsiębiorstwach Standard ISO 9001 jako wzorzec do budowy systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach System zarządzania jakością zgodny z normą ISO System zarządzania jakością zgodny z ISO 9001 jako model systemu zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach Rozdział 4 Metodyka prowadzenia postępowania badawczego Założenia badawcze Wybór metody badawczej Opis metodyki badawczej Rama pojęciowa badań Pytania badawcze Definiowanie granic przypadku Określenie granic w zbieraniu danych/wybór przypadków Przygotowanie instrumentarium badawczego, przeprowadzenie badań właściwych oraz przeprowadzenie wnioskowania wraz z przygotowaniem raportu Zapewnienie jakości badań Rozdział 5 System zarządzania oparty na znormalizowanych wymaganiach w przedsiębiorstwach w fazie wzrostu przez kreatywność Potrzeby przedsiębiorstw w zakresie zarządzania i ich związek z wymaganiami normy ISO Prezentacja badanych przedsiębiorstw Firma oznaczona kodem A.0.0. ALFA Firma oznaczona kodem A.0.1. BETA Firma oznaczona kodem A.1.0. GAMMA Firma oznaczona kodem A.1.1. DELTA Funkcjonowanie systemu zarządzania opartego na wymaganiach normy ISO Czas podjęcia decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością Motywy decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością
3 Spis treści Ocena istotności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 w kontekście doskonalenia procesów zarządzania Wymagania rozdziału 4 System zarządzania jakością Wymagania rozdziału 5 Odpowiedzialność kierownictwa Wymagania rozdziału 6 Zarządzanie zasobami Wymagania rozdziału 7 Realizacja wyrobu Wymagania rozdziału 8 Pomiary, analiza i doskonalenie Ocena adekwatności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 do potrzeb w zakresie zarządzania Rozdział 6 System zarządzania oparty na znormalizowanych wymaganiach w przedsiębiorstwach w czasie kryzysu przywództwa lub fazy wzrostu przez wytyczne Potrzeby przedsiębiorstw w zakresie zarządzania i ich związek z wymaganiami normy ISO Prezentacja badanych przedsiębiorstw Firma oznaczona kodem B.0.0. DZETA Firma oznaczona kodem B.0.1. ETA Firma oznaczona kodem B.1.0. TETA Firma oznaczona kodem B.1.1. JOTA Funkcjonowanie systemu zarządzania opartego na wymaganiach normy ISO Czas podjęcia decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością Motywy decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością Ocena istotności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 w kontekście doskonalenia procesów zarządzania Wymagania rozdziału 4 System zarządzania jakością Wymagania rozdziału 5 Odpowiedzialność kierownictwa Wymagania rozdziału 6 Zarządzanie zasobami Wymagania rozdziału 7 Realizacja wyrobu Wymagania rozdziału 8 Pomiary, analiza i doskonalenie Ocena adekwatności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 do potrzeb w zakresie zarządzania
4 8 Spis treści Rozdział 7 System zarządzania oparty na znormalizowanych wymaganiach w przedsiębiorstwach w czasie kryzysu autonomii lub wzrostu przez delegowanie Potrzeby przedsiębiorstw w zakresie zarządzania i ich związek z wymaganiami normy ISO Prezentacja badanych przedsiębiorstw Firma oznaczona kodem C.0.0. KAPPA Firma oznaczona kodem C.0.1. LAMBDA Firma oznaczona kodem C.1.0. SIGMA Firma oznaczona kodem C.1.1. OMEGA Funkcjonowanie systemu zarządzania opartego na wymaganiach normy ISO Czas podjęcia decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością Motywy decyzji o wdrożeniu i certyfikowaniu systemu zarządzania jakością Ocena istotności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 w kontekście doskonalenia procesów zarządzania Wymagania rozdziału 4 System zarządzania jakością Wymagania rozdziału 5 Odpowiedzialność kierownictwa Wymagania rozdziału 6 Zarządzanie zasobami Wymagania rozdziału 7 Realizacja wyrobu Wymagania rozdziału 8 Pomiary, analiza i doskonalenie Ocena adekwatności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 do potrzeb w zakresie zarządzania Rozdział 8 Model dostosowania rowiązań organizacyjnych opartych na wymaganiach normy ISO 9001 do fazy wzrostu przedsiębiorstwa Ocena istotności rozwiązań opartych na wymaganiach normy ISO 9001 w kontekście doskonalenia procesów zarządzania wyniki badań w ujęciu przekrojowym Wymagania rozdziału 4 System zarządzania jakością Wymagania rozdziału 5 Odpowiedzialność kierownictwa Wymagania rozdziału 6 Zarządzanie zasobami Wymagania rozdziału 7 Realizacja wyrobu Wymagania rozdziału 8 Pomiary, analiza, doskonalenie
5 Spis treści System zarządzania oparty na znormalizowanych wymaganiach model dostosowania zakresu i rygorystyczności spełniania wymagań normy ISO 9001 do fazy wzrostu przedsiębiorstwa Weryfikacja modelu Podsumowanie Załączniki Literatura Spis rysunków Spis tabel Summary
6 Wprowadzenie Przełom XX i XXI wieku był w historii polskiej gospodarki czasem spektakularnego sukcesu w przekształceniu od modelu, w którym dominującą rolę odgrywały duże państwowe przedsiębiorstwa, do modelu, w którym główną siłą są podmioty małe i średnie. Sukces polskiej transformacji ma swoje źródła w potencjale inicjatywy, kreatywności i energii polskich przedsiębiorców, którzy nierzadko nie dysponując ugruntowaną wiedzą z zakresu organizacji i zarządzania, podejmują trud budowania i prowadzenia przedsiębiorstw. W czasie ostatnich kilkunastu lat autor niniejszej pracy miał możliwość współpracy z kilkudziesięcioma małymi i średnimi przedsiębiorstwami. W wielu z tych firm występowały podobne problemy związane ze wzrostem skali działalności, zwiększeniem liczby zatrudnionych pracowników, a w konsekwencji ze wzrostem stopnia skomplikowania procesu zarządzania. Bardzo często właściciele przedsiębiorstw zauważali, że prowadzenie działalności w większej skali, zamiast spodziewanej satysfakcji i zwiększonych zysków, przynosi coraz więcej problemów i wyzwań. Zjawiska te są szeroko opisane w literaturze światowej i w nieco mniejszym stopniu w literaturze polskiej. Kryzysy na ścieżce wzrostu przedsiębiorstwa są naturalne i dobrze rozpoznane naukowo. Mimo to, z punktu widzenia przedsiębiorcy, konieczność zmierzenia się z problemami wzrostu skali działania zawsze jest bardzo poważnym wyzwaniem. W czasie ostatnich kilkunastu lat małe i średnie firmy w Polsce mogły korzystać z wielu inicjatyw mających na celu wsparcie ich działalności. Jedną z nich była możliwość korzystania z dotacji przeznaczonych na dofinansowanie prac doradczych i certyfikacji systemów zarządzania jakością, systemów zarządzania środowiskowego i ewentualnie innych, nieco mniej popularnych. Wielu właścicieli małych i średnich firm skorzystało na wprowadzeniu systemów zarządzania jakością, które zostały zastosowane nie tylko w celu poprawy jakości wyrobów i procesów bezpośrednio z nimi związanych, ale także na rzecz udoskonalenia procesów związanych z zarządzaniem. Najbardziej popularnym wzorcem była norma ISO 9001 Systemy zarządzania jakością Wymagania. Wśród tych firm, które wykorzystały wsparcie, znajdują się również takie przedsiębiorstwa, które głęboko rozczarowały się funkcjonowaniem takich systemów i zrezygnowały z ich utrzymywania. Po zmniejszeniu strumienia dotacji zarysował się kolejny ciekawy trend, który można scharakteryzować jako zainteresowanie wdrożeniem systemu zarządzania w celu uregulowania procesów wewnętrznych, bez dużego nacisku na uzyskanie certyfikatu. Wszystkie powyższe obserwacje doprowadziły do sformułowania problemu badawczego niniejszej pracy, tj. kwestii, w której fazie wzrostu przedsiębiorstwa osiąga ono taki poziom dojrzałości, że wdrożenie pełnego zakresu wymagań podstawowej normy opisującej systemy zarządzania jakością przynosi organizacji rzeczywistą korzyść. Warto nadmienić, że najmniejsze
7 12 Wprowadzenie firmy, które uzyskują certyfikaty, to przedsiębiorstwa kilkuosobowe, a nawet jednoosobowe, w których wiele obszarów wymagań funkcjonuje w sposób wymuszony i nienaturalny, a jedynym powodem ich wdrożenia jest konieczność posiadania certyfikatu. Taka sytuacja nie przynosi niemal żadnych korzyści wewnętrznych, natomiast jest niekiedy konieczna ze względu na wymagania klientów, którzy za warunek współpracy uznają posiadanie certyfikowanego systemu zarządzania jakością. Sposób wykorzystania systemów zarządzania, a także sposób postrzegania korzyści z ich funkcjonowania jest bardzo zróżnicowany w małych i średnich przedsiębiorstwach. Można znaleźć przypadki, w których taki system traktowany jest jako najważniejsza część instrumentarium wykorzystywanego do zarządzania przedsiębiorstwem. Można znaleźć też takie, gdzie system zarządzania jakością funkcjonuje na poziomie minimalnym uprawniającym do utrzymania certyfikatu. W niektórych przedsiębiorstwach świadomie zrezygnowano z certyfikatu, kojarząc posiadanie tego dokumentu ze wzrostem biurokracji, zmniejszeniem elastyczności firmy, wydłużeniem procesów decyzyjnych itd. Znajdziemy również przykłady organizacji, w których systemy zarządzania są zbudowane na bazie wymagań normy, ale nigdy nie było inicjatywy w kierunku uzyskania certyfikatu potwierdzającego zgodność z międzynarodowym standardem ISO Tytuł pracy jest odzwierciedleniem opisanej powyżej problematyki. Konstrukcja standardu ISO 9001 zawiera nie tylko wskazówki dotyczące sposobów doskonalenia jakości wyrobu, ale także duży zestaw wymagań odnoszący się do procesów wspomagających i zarządczych. Z punktu widzenia zapewnienia jak najbardziej prawidłowego odbioru pracy przez Czytelnika konieczne jest zdefiniowanie, co kryje się pod pojęciem system zarządzania oparty na znormalizowanych wymaganiach. Po pierwsze, tytuł pracy odnosi się do pojęcia systemu zarządzania, a nie systemu zarządzania jakością (definicje tych pojęć zostaną przywołane w treści pracy). Założenie takie zostało przyjęte, ponieważ w realiach małych i średnich przedsiębiorstw wdrożenie systemu zarządzania jakością często tożsame jest z gruntownym przeanalizowaniem sposobu funkcjonowania firmy jako całości. Przedsiębiorstwa we wczesnych fazach wzrostu najczęściej nie wykształciły bogatego zestawu zinstytucjonalizowanych rozwiązań wspomagających zarządzanie. W wielu przypadkach wdrożenie systemu zarządzania jakością staje się nieomal synonimem analizy i modelowania systemu zarządzania w sensie ogólnym. Autor niniejszej pracy postrzega wartość idei wdrażania znormalizowanych systemów zarządzania w małych i średnich firmach właśnie przez pryzmat kreowania wartości w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem, a nie tylko koncentrowania się na jakości wyrobu lub usługi. Drugim elementem istotnym dla Czytelnika jest zdefiniowanie różnicy między systemem zgodnym z wymaganiami normy a systemem opartym na takowych wymaganiach. Różnica polega na zakresie i rygorystyczności stosowania wymagań. System zgodny z wymaganiami musi bazować na niemal całym zestawie wymagań normy (wyjaśnienia dotyczące dopuszczalnego wyłączenia pewnych wymagań znajdują się w dalszej części pracy) i jako taki może być przedstawiony do certyfikacji, która ma za zadanie potwierdzenie
8 Wprowadzenie 13 jego zgodności. System oparty na wymaganiach jest kreowany według innej logiki, a mianowicie jego celem nie jest certyfikacja, ale korzyści wewnętrzne płynące z odpowiedniego zastosowania rozwiązań organizacyjnych wynikających z zastosowania wybranych wymagań normy. Takie postępowanie nie implikuje zatem konieczności wdrożenia pełnego zestawu wymagań, który umożliwia uznanie systemu za zgodny ze standardem, lecz pozwala na elastyczny wybór tych części normy, które stworzą realną wartość dla przedsiębiorstwa. Postępowanie takie jest dopuszczalne (więcej informacji Czytelnik znajdzie w rozdziale trzecim) i według opinii autora jest również korzystniejsze dla małych i średnich firm w początkowych fazach wzrostu. Bazą dla rozważań w pracy są wymagania standardu PN-EN ISO 9001:2009, który często nazywany jest potocznie normą ISO 9001:2008. Powstaje pytanie, dlaczego autor skoncentrował się na jednym standardzie i jak wygląda kwestia uniwersalności takiego podejścia. Uzasadnieniem dla takiego wyboru są następujące argumenty: po pierwsze, norma ISO 9001 jest najbardziej popularnym standardem zarządzania wdrażanym nie tylko w Polsce, ale i na świecie (dane statystyczne są ujęte w dalszej części pracy), po drugie, nie ma ograniczenia branżowego zastosowania tej normy (co prawda tworzone są normy odpowiednie dla wybranych branż, np. dla produkcji żywności, przemysłu lotniczego czy motoryzacji, ale normy te mają zwykle bardzo podobną logikę i konstrukcję, a co za tym idzie, są swoistym branżowym uzupełnieniem wymagań podstawowego standardu, którym jest ISO 9001), a ponadto norma ISO 9001 jest rzeczywiście szeroko stosowana w bardzo różnych branżach (np. produkcja budowlana, usługi finansowe, usługi transportowe, służba zdrowia, szkolnictwo wyższe, urzędy samorządowe), po trzecie, normy odnoszące się do innych systemów zarządzania, np. do systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy lub zarządzania środowiskowego, również bazują na filozofii i wymaganiach określonych w ISO Ze względu na podobną logikę i konstrukcję norm dedykowanych dla poszczególnych branż (np. norma EN 9100:2009 Quality Management Systems Requirements for Aviation, Space and Defense Organizations oparta jest wprost na wymaganiach ISO 9001:2008) wnioski z niniejszej pracy będą aktualne nie tylko w przypadku firm wdrażających systemy oparte na wymaganiach ISO 9001, ale również innych standardów bazujących na tym podstawowym modelu. Z tego też powodu w tytule pracy mowa jest o systemie zarządzania opartym na znormalizowanych wymaganiach, a nie systemie zarządzania opartym na wymaganiach normy ISO Istnieje pewne ryzyko, że w kolejnej dużej nowelizacji normy ISO 9001 zmieniona zostanie konstrukcja i logika normy, jednak prawdopodobieństwo rewolucyjnej zmiany dobrze funkcjonującego modelu jest, zdaniem autora, niewielkie. Zapowiadana na rok 2015 nowelizacja normy ISO 9001 prawdopodobnie uwypukli konieczność osiągania korzyści biznesowych z wdrożenia systemów zarządzania jakością i będzie zawierała raczej szereg dodatkowych wymagań, skupiających uwagę menedżerów na zapewnieniu trwałego sukcesu organizacji, a nie rewolucyjne zmiany
9 14 Wprowadzenie w obszarze dotychczas zdefiniowanych postanowień. W artykule opublikowanym w portalu internetowym ISO zawarte są założenia przyświecające planowanej nowelizacji. Podkreśla się pozostawienie logiki normy jako dokumentu możliwego do zastosowania w każdej organizacji bez względu na sektor oraz utrzymanie ukierunkowania na efektywne zarządzanie procesami 1. Nawet jeśli zrealizowałby się scenariusz wprowadzenia do nowego wydania radykalnych zmian burzących dotychczasową konstrukcję wymagań normy, nic nie stoi na przeszkodzie, aby przedsiębiorca budował system zarządzania swojej firmy w oparciu o wymagania ISO 9001 z roku Wymagania są bowiem zestawem wskazań, jak realizować dobre praktyki w organizacji, i jako takie nie zdezaktualizują się wraz z wprowadzeniem nowego wydania normy. Kolejnym elementem tytułu pracy, który wymaga wyjaśnienia, jest zawarcie w nim pojęć wzrostu i rozwoju organizacji (definicje zostały przedstawione w rozdziale pierwszym). Wzrost organizacji jest jednym z czynników powodujących rozwój organizacji. Zgodnie z taką logiką można rozważyć ujęcie w tytule tylko i wyłącznie pojęcia rozwoju, rezygnując z ujęcia wzrostu. Konstrukcja badań oparta jest jednak na koncepcji L. Greinera, która odnosi się do wzrostu organizacji. Ponadto wzrost jest kategorią, która zapewnia absolutny obiektywizm w ocenie zmiany sytuacji w organizacji. Jeśli firma zwiększyła liczbę zatrudnionych pracowników lub wartość sprzedaży, to jej wzrost jest bezdyskusyjny. Pojęcie rozwoju nie daje możliwości tak precyzyjnego określenia zmiany w funkcjonowaniu organizacji, ponieważ jest to pojęcie jakościowe, odnoszące się m.in. do wprowadzania nowych rozwiązań w systemach przedsiębiorstwa, poprawiania już istniejących metod. Jako mniej precyzyjne, daje zdecydowanie mniejsze możliwości w kontekście zastosowania go jako kryterium różnicującego badane przedsiębiorstwa. Kierując się powyższymi argumentami, w tytule pracy ujęto obydwa opisywane pojęcia. Jak wspomniano wcześniej, systemy zarządzania zbudowane w oparciu o ten sam standard mogą funkcjonować w bardzo zróżnicowany sposób. Skłoniło to autora niniejszej pracy do poszukiwania modelu działania, jaki należy zastosować przy wdrożeniu systemu zarządzania opartego na wymaganiach najbardziej popularnego standardu ISO 9001, aby taki system wspomagał wzrost i/lub rozwój małych i średnich przedsiębiorstw. Logiczną konsekwencją takiego podejścia jest sformułowanie głównego celu pracy, którym stało się stworzenie modelu wdrażania rozwiązań organizacyjnych opartych na wymaganiach normy ISO 9001, który będzie uwzględniał specyfikę poszczególnych faz wzrostu małych i średnich przedsiębiorstw. Przyjęto bowiem założenie, że niewłaściwym podejściem jest wdrażanie rozwiązań odpowiadających pełnemu zestawowi wymagań w każdej firmie bez uwzględnienia osiągniętego przez nią stadium wzrostu. Zdaniem autora zakres wymagań normy, 1 N.H. Croft, ISO 9001:2015 and beyond Preparing for the next 25 years of quality management standards, dostęp
10 Wprowadzenie 15 które stanowią bazę do wdrażanych rozwiązań organizacyjnych, powinien być dostosowany do fazy wzrostu, w której w danym czasie znajduje się przedsiębiorstwo. Naturalną konsekwencją zaprezentowanego powyżej sposobu myślenia jest potrzeba określenia fazy wzrostu, kiedy należy zastosować pełny zestaw wymagań i ewentualnie przeprowadzić certyfikację. Kolejnym planowanym elementem pracy było zidentyfikowanie czynników sprzyjających sytuacji, w której system zarządzania oparty na wymaganiach normy ISO 9001 wspomaga wzrost i rozwój przedsiębiorstwa, oraz czynników, które utrudniają uzyskiwanie korzyści z funkcjonowania takiego systemu zarządzania. W trakcie fazy przygotowawczej zostały sformułowane również cele cząstkowe, których osiągnięcie jest konieczne, aby zrealizować cel główny. Pierwszym celem cząstkowym stało się określenie potrzeb związanych z procesem zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach w poszczególnych fazach wzrostu i powiązanie ich z możliwością zastosowania rozwiązań organizacyjnych opartych na wymaganiach normy ISO Realizacja tego celu była niejako odpowiedzią na pytanie, czy system zarządzania oparty na wymaganiach ISO 9001 może być narzędziem zapewniającym kompleksowe ujęcie problematyki zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach. Plan realizacji opisanego powyżej celu cząstkowego zakładał przeprowadzenie badań literatury przedmiotu w kontekście pojęć wzrostu i rozwoju przedsiębiorstw oraz zastosowania rozwiązań opartych na znormalizowanych systemach zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach. Ta faza przygotowania opracowania zakładała również identyfikację stanu dorobku naukowego w Polsce i na świecie, w którym powiązano by koncepcje wzrostu i rozwoju z problematyką wdrażania znormalizowanych systemów zarządzania. Wynikiem tego działania stała się konstatacja, że pomimo szeroko opisywanego tematu problemów i korzyści w zastosowaniu znormalizowanych systemów zarządzania w małych i średnich firmach autor niniejszego opracowania nie odnalazł prac, które uwzględniałyby procesy wdrożenia, utrzymania i doskonalenia znormalizowanych systemów zarządzania w kontekście faz wzrostu przedsiębiorstwa. Wniosek ten był niezwykle istotny dla sensu dalszych prac badawczych w kontekście przedstawienia opracowania jako dysertacji habilitacyjnej. Drugim celem cząstkowym było określenie znaczenia znormalizowanych systemów zarządzania dla małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Wynikiem tego etapu badań literaturowych było stwierdzenie, że znormalizowane systemy zarządzania są szeroko stosowane. Liczba opracowań, w których opisywane są problemy, z jakimi stykają się przedsiębiorstwa w trakcie wdrożeń i utrzymania takich systemów, pozwala na sformułowanie wniosku, że jest to tematyka istotna, także z punktu widzenia praktyki gospodarczej. Trzecim celem cząstkowym, który niejako został uaktywniony po realizacji dwóch pierwszych celów cząstkowych, było przeanalizowanie znaczenia wdrożonych rozwiązań organizacyjnych opartych na wymaganiach normy ISO 9001 dla kadry kierowniczej małych i średnich przedsiębiorstw, a co za tym idzie, okreś-
11 16 Wprowadzenie lenie rozwiązań opartych na wymaganiach tejże normy najbardziej przydatnych w poszczególnych fazach wzrostu. Trzeci cel cząstkowy został zrealizowany poprzez badania empiryczne. Konstrukcja pracy odzwierciedla opisaną powyżej logikę osiągania celów i została podzielona na część teoretyczną, w której zawarte są pierwsze trzy rozdziały, oraz część poświęconą badaniom empirycznym, która zawiera pięć rozdziałów. Poniżej zamieszczona została krótka charakterystyka zawartości poszczególnych rozdziałów. W treści rozdziału pierwszego odzwierciedlony został wynik przeglądu literatury ukierunkowanego na identyfikację stanu wiedzy dotyczącego funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, a także zagadnień teoretycznych związanych z fazami wzrostu/rozwoju przedsiębiorstw. Drugi badany obszar to wiedza z zakresu systemów zarządzania. W rozdziale drugim zatem opisano wybrane koncepcje systemów zarządzania i dokonano analizy, w jaki sposób należy dostosowywać poszczególne elementy systemu zarządzania przedsiębiorstwem do fazy wzrostu, w jakiej się ono w danym momencie znajduje. Trzeci rozdział poświęcony jest systemom zarządzania jakością, ich historii i specyfice, a także prezentacji informacji statystycznych ilustrujących popularność tychże systemów na świecie. W rozdziale tym zawarta została również prezentacja wymagań normy ISO 9001 jako najbardziej rozpowszechnionego modelu systemów zarządzania jakością, a także wynik badań literaturowych ukierunkowanych na opis korzyści i problemów związanych z wdrożeniem i utrzymaniem certyfikowanego systemu zarządzania jakością, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki małych i średnich przedsiębiorstw. Badania empiryczne zostały oparte na studiach przypadków. Ze względu na to, że kluczową kwestią jest w niniejszej pracy odpowiedź na pytanie, w jaki sposób należy podejść do wdrożenia systemu opartego na znormalizowanych wymaganiach, analiza przypadków jest właściwą metodą badawczą. Różnorodność problemów i okoliczności, które pojawiają się w procesach wdrożeń, powoduje, że przeprowadzenie badań ilościowych jest bardzo utrudnione. W treści rozdziału czwartego zawarte zostały uzasadnienie wyboru oraz opis przyjętej metody badawczej. Szczegółowa analiza problemu badawczego doprowadziła do podjęcia decyzji o przeprowadzeniu badań dwunastu przypadków. W każdej z następujących po sobie wczesnych faz wzrostu zbadano cztery przedsiębiorstwa, które były dobrane pod kątem dwóch kryteriów, a mianowicie sukcesu lub porażki w kwestii osiągnięcia wzrostu firmy oraz sukcesu lub porażki w kategorii utrzymania certyfikowanego systemu zarządzania jakością. Sposób kwalifikacji, a następnie opis wybranych przedsiębiorstw zostały szczegółowo omówione w rozdziale czwartym. Badania prowadzone były za pomocą wywiadu ustrukturyzowanego z menedżerami zajmującymi się prowadzeniem systemu zarządzania jakością. W niektórych przypadkach byli to jednocześnie właściciele przedsiębiorstw.
12 Wprowadzenie 17 Rozdziały piąty, szósty i siódmy mają analogiczną konstrukcję wewnętrzną, która zakłada analizę potrzeb przedsiębiorstwa w zakresie systemu zarządzania w kontekście fazy wzrostu według modelu L. Greinera, a także powiązanie tych potrzeb z wymaganiami normy ISO Kolejną częścią jest prezentacja badanych firm i ocena funkcjonowania mechanizmów opartych na wymaganiach pięciu merytorycznie istotnych części normy ISO Treści tych rozdziałów poświęcone są wynikom badań czterech przedsiębiorstw zaklasyfikowanych do kategorii firm w fazie wzrostu przez kreatywność (rozdział piąty), firm w fazie kryzysu przywództwa lub wzrostu przez wytyczne (rozdział szósty) oraz firm w fazie kryzysu autonomii lub wzrostu przez delegowanie (rozdział siódmy). Ostatni, ósmy rozdział pracy poświęcony jest wyciągnięciu wniosków przekrojowych z badań empirycznych. Końcowy podrozdział zawiera opis modelu dostosowania rozwiązań organizacyjnych opartych na poszczególnych wymaganiach normy ISO 9001 do fazy wzrostu, w której znajduje się dane przedsiębiorstwo. Rezultat kilkuletniej pracy nad niniejszym opracowaniem nie wyczerpuje i nie kończy rozważań nad zagadnieniami zastosowania znormalizowanych systemów zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach. W opinii autora opracowany model postępowania może jednak stanowić wskazówkę dla decydentów w małych i średnich firmach, którzy rozważają wdrożenie systemu zarządzania jakością. Może być również dla nich przyczynkiem do pracy nad doskonaleniem już funkcjonującego systemu. W obszarze zastosowań naukowych model ten może stanowić podstawę dalszych badań poświęconych rozwiązaniom organizacyjnym opartym na wymaganiach normy, które powinny przynosić jak największe korzyści stosującym je organizacjom.
Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka
Zmiany w standardzie ISO 9001 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka 1 W prezentacji przedstawiono zmiany w normie ISO 9001 w oparciu o projekt komitetu. 2 3 4 5 6 Zmiany w zakresie terminów używanych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoKLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami
SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ ISO Jakość samą w sobie trudno jest zdefiniować, tak naprawdę pod tym pojęciem kryje się wszystko to co ma związek z pewnymi cechami - wyrobu lub usługi - mającymi wpływ na
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11
Spis treści Przedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11 1.1. Wprowadzenie...11 1.2. System zarządzania jakością...11 1.3. Standardy jakości w projekcie
Bardziej szczegółowoRAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010
RAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010 Odpowiada na pytania: Jaka część projektów IT kończy się w Polsce sukcesem? Jak wiele projektów sponsorowanych jest przez instytucje publiczne? Czy kończą się
Bardziej szczegółowo6 Metody badania i modele rozwoju organizacji
Spis treści Przedmowa 11 1. Kreowanie systemu zarządzania wiedzą w organizacji 13 1.1. Istota systemu zarządzania wiedzą 13 1.2. Cechy dobrego systemu zarządzania wiedzą 16 1.3. Czynniki determinujące
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... 11. Rozdział I. Systemowe zarządzanie jakością... 15
Przedmowa... 11 Rozdział I. Systemowe zarządzanie jakością... 15 1. Charakterystyka zarządzania jakością... 15 1.1. Zarządzanie a kierowanie... 15 1.2. Cel i obiekt zarządzania... 16 1.3. Definiowanie
Bardziej szczegółowoCzęść 1. Kierunki badań nad zarządzaniem małymi i średnimi przedsiębiorstwami... 13
Spis treści Słowo wstępne (Marek Matejun).................................................. 11 Część 1. Kierunki badań nad zarządzaniem małymi i średnimi przedsiębiorstwami.................................
Bardziej szczegółowoRektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 9 listopada 2011 roku
ZARZĄDZENIE Nr 84/2011 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 9 listopada 2011 roku zmieniające zasady organizacji studiów podyplomowych Zarządzanie jakością Na podstawie 7 Regulaminu
Bardziej szczegółowoCharakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000
Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000 Normy ISO serii 9000 Zostały uznane za podstawę wyznaczania standardów zarządzania jakością Opublikowane po raz
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.
STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr 12/2011 Rady Wydziału Społeczno-Technicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 18 października 2011 r.
UCHWAŁA Nr 12/2011 Rady Wydziału Społeczno-Technicznego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie z dnia 18 października 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia planów studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoPomiar kapitału ludzkiego wyzwania i szanse dla ZKL
Pomiar kapitału ludzkiego wyzwania i szanse dla ZKL dr Łukasz Sienkiewicz Instytut Kapitału Ludzkiego Seminarium naukowe Pomiar kapitału ludzkiego wyzwania i szanse dla zarządzania organizacją Warszawa,
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa
Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoZmiany wymagań normy ISO 14001
Zmiany wymagań normy ISO 14001 Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) opublikowała 15 listopada br. zweryfikowane i poprawione wersje norm ISO 14001 i ISO 14004. Od tego dnia są one wersjami obowiązującymi.
Bardziej szczegółowomgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)
mgr Jarosław Hermaszewski Inwestycje samorządu terytorialnego i ich wpływ na funkcjonowanie i rozwój gminy Polkowice w latach dziewięćdziesiątych (koncepcja pracy-tezy) Prawne podstawy funkcjonowania organów
Bardziej szczegółowoBiznesplan. Budowa biznesplanu
BIZNESPLAN Biznesplan dokument zawierający ocenę opłacalności przedsięwzięcia gospodarczego [. Sporządzany na potrzeby wewnętrzne przedsiębiorstwa, jest także narzędziem komunikacji zewnętrznej m.in. w
Bardziej szczegółowoKontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów
Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów Monika Kos, radca ministra Departament Polityki Wydatkowej Warszawa, 13 stycznia 2015 r. Program prezentacji
Bardziej szczegółowoWstęp... 9. Rozdział I Definiowanie bezpieczeństwa ekonomicznego... 13
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Definiowanie bezpieczeństwa ekonomicznego... 13 1. Ekonomizacja bezpieczeństwa państw... 13 2. Definiowanie bezpieczeństwa ekonomicznego państw... 27 3. Typologia zagrożeń
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk
Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk dr T Bartosz Kalinowski 17 19 września 2008, Wisła IV Sympozjum Klubu Paragraf 34 1 Informacja a system zarządzania Informacja
Bardziej szczegółowoCzy dzięki Systemowi Sugestii Pracowniczych Kaizen firma zatrudniająca 150 osób może zarobić 15 mln zł. w ciągu 10 lat?
1 Czy dzięki Systemowi Sugestii Pracowniczych Kaizen firma zatrudniająca 150 osób może zarobić 15 mln zł. w ciągu 10 lat? Tak firma może zarobić 15 mln zł. w ciągu 10 lat chociaż, średnio statystycznie
Bardziej szczegółowoMetodyka wdrożenia. System Jakości ISO 9001
Metodyka wdrożenia System Jakości ISO 9001 Metodyka wdrożenia Proponowana przez nas metodyka wdrażania systemu zarządzania jakością według normy ISO 9001 bazuje na naszych wieloletnich doświadczeniach
Bardziej szczegółowoStreszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych
mgr Aneta Olejniczak Promotor: prof. dr hab. Agnieszka Izabela Baruk Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS)
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS) studia dzienne, wieczorowe i zaoczne Wykłady studia dzienne i wieczorowe 30 godz., a studia zaoczne 18 godz. 1. Zarządzanie jakością podstawowe pojęcia: Jakość i jej istota;
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE MARKĄ. Doradztwo i outsourcing
ZARZĄDZANIE MARKĄ Doradztwo i outsourcing Pomagamy zwiększać wartość marek i maksymalizować zysk. Prowadzimy projekty w zakresie szeroko rozumianego doskonalenia organizacji i wzmacniania wartości marki:
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM SZKOLEŃ KIG BLCA II PÓŁROCZE 2011 r.
HARMONOGRAM SZKOLEŃ KIG BLCA II PÓŁROCZE 2011 r. Termin Temat Zakres merytoryczny Prowadzący Szkolenie obejmuje zagadnienia związane z przygotowaniem się i przeprowadzeniem auditu wewnętrznego systemu
Bardziej szczegółowoGeneracja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy
Generacja Y o mediach społecznościowych w miejscu pracy Raport z badania Szymon Góralski Wrocław, 2013 ul. Więzienna 21c/8, 50-118 Wrocław, tel. 71 343 70 15, fax: 71 343 70 13, e-mail: biuro@rrcc.pl,
Bardziej szczegółowoRAPORT 2014 OCENA I ROZWÓJ. Kompetencje kadry kierowniczej w sektorze rolniczym
RAPORT 2014 OCENA I ROZWÓJ Kompetencje kadry kierowniczej w sektorze rolniczym W związku z rozwojem koncepcji zrównoważonego rolnictwa (sustainable agriculture) zespół Gamma Consulting przeprowadził diagnozę
Bardziej szczegółowo1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej
Szczecin, 20.04. 2015 Prof. Dr hab. Waldemar Gos, prof. zw. US Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Ocena rozprawy doktorskiej mgr. Artura Jastrzębowskiego pt. Zakres i znaczenie współcześnie
Bardziej szczegółowoRACHUNEK KOSZTÓW STRUMIENI WARTOŚCI W WARUNKACH PRODUKCJI ZLECENIOWEJ
Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Zarządzania Katedra Ekonomii, Finansów i Zarządzania Środowiskiem Streszczenie rozprawy doktorskiej RACHUNEK KOSZTÓW STRUMIENI WARTOŚCI
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 11
Spis treści Wstęp... 11 Rozdział 1. Pojęcie i znaczenie handlu międzynarodowego... 13 1.1. Elementy handlu zagranicznego... 13 1.1.1. Pojęcie i funkcje handlu zagranicznego... 13 1.1.2. Formy handlu zagranicznego...
Bardziej szczegółowoDOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA
Koncepcje zarządzania jakością. Doświadczenia i perspektywy., red. Sikora T., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2008, ss. 17-22 Urszula Balon Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie DOSKONALENIE SYSTEMU
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Andrzej Żyluk, prof. ITWL Warszawa r. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych ul. Ks. Bolesława Warszawa RECENZJA
dr hab. inż. Andrzej Żyluk, prof. ITWL Warszawa 14.01.2015 r. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych ul. Ks. Bolesława 6 01-494 Warszawa RECENZJA rozprawy doktorskiej Pana mgr inż. Tadeusza MIKUTELA p.t.
Bardziej szczegółowoMonitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu. dr Agnieszka Chłoń-Domińczak
Monitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu dr Agnieszka Chłoń-Domińczak Monitorowanie ZSK - cele Celem prac w obszarze monitorowania na I etapie wspierania wdrażania Zintegrowanego
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki
Bardziej szczegółowoGłównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.
KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości
Bardziej szczegółowoRaport satysfakcji z wdrożonego ERP. Badanie opinii menedżerów przedsiębiorstw produkcyjnych średniej wielkości.
Strona 1 Spis treści Spis treści... 2 Wprowadzenie... 3 O badaniu... 5 Grupa docelowa... 5 Ankieta... 5 Uzyskana próba... 5 Przyjęte zasady interpretacji wyników... 7 Podsumowanie wyników... 8 Wyniki badania
Bardziej szczegółowoPoznań 23 listopada 2016 r. A u t o r : dr inż. Ludwik Królas
Ośrodek Kwalifikacji Jakości Wyrobów SIMPTEST Sp. z o.o. Sp. k. ul. Przemysłowa 34 A, 61-579 Poznań, tel. 61-833-68-78 biuro@simptest.poznan.pl www.simptest.poznan.pl 1 Seminarium nt. Zarządzanie ryzykiem
Bardziej szczegółowoSpis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42
Spis treści Od Autora 11 Rozdział 1 Istota i przewartościowania pojęcia logistyki n 1.1. Przegląd i interpretacja znaczących definicji logistyki 17 1.2. Ewolucja i przewartościowania przedmiotu, celów
Bardziej szczegółowoProces certyfikacji ISO 14001:2015
ISO 14001:2015 Informacje o systemie W chwili obecnej szeroko pojęta ochrona środowiska stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego krajów europejskich. Coraz większa liczba przedsiębiorców obniża koszty
Bardziej szczegółowoSystemy zarządzania jakością
Systemy zarządzania jakością cechy, funkcje, etapy wdrażania systemu Prezentacja na spotkanie 3 System zarządzania jakością - czym jest a czym nie jest? System zarządzania jakością jest: zbiorem reguł,
Bardziej szczegółowoSummary in Polish. Fatimah Mohammed Furaiji. Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling
Summary in Polish Fatimah Mohammed Furaiji Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling Zastosowanie symulacji wieloagentowej w modelowaniu zachowania konsumentów Streszczenie
Bardziej szczegółowoGeneracja Y o mediach społecznościowych w pracy
Generacja Y o mediach społecznościowych w pracy Raport z badania sierpień 2013 r. O badaniu Media społecznościowe powoli zmieniają organizacje. Nie dzieje się to tak szybko, jak się spodziewano kilka lat
Bardziej szczegółowoPRINCE2 Foundation & Practitioner - szkolenie z egzaminem certyfikacyjnym
Kod szkolenia: Tytuł szkolenia: H6C26S PRINCE2 Foundation & Practitioner - szkolenie z egzaminem certyfikacyjnym Dni: 5 Opis: Metodyka PRINCE2 jest akceptowana na poziomie międzynarodowym i uznana za wiodące
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka
Bardziej szczegółowoW gospodarce rynkowej szczególnie ważną rolę odgrywają małe i średnie. firmy, tworzone przez indywidualnych przedsiębiorców.
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Jak założyć i prowadzić własną firmę? Autor: red. Hanna Godlewska-Majkowska, Wstęp W gospodarce rynkowej szczególnie ważną rolę odgrywają małe i średnie firmy, tworzone przez indywidualnych
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem
Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Podstawy firmą Marketingowe aspekty jakością Podstawy prawa gospodarczego w SZJ Zarządzanie Jakością (TQM) Zarządzanie logistyczne w SZJ Wymagania norm ISO serii 9000 Dokumentacja w SZJ Metody i Techniki
Bardziej szczegółowoDynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu
Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Tomasz
Bardziej szczegółowoCzy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?
Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -
Bardziej szczegółowoWSPÓLNE DZIEDZICTWO WSPÓLNA SPRAWA EDYCJA 2018 RAPORT EWALUACYJNY
WSPÓLNE DZIEDZICTWO WSPÓLNA SPRAWA EDYCJA 2018 RAPORT EWALUACYJNY Fundacja Zamek Dybów i Gród Nieszawa Toruń 2018 1. WSTĘP Geneza raportu: Ewaluacja przeprowadzona została w oparciu o dane zebrane w trakcie
Bardziej szczegółowoPrzebieg usługi w przedsiębiorstwie Projekt Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP
Przebieg usługi w przedsiębiorstwie Projekt Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Zarządzanie kompetencjami w MSP Usługa szkoleniowo doradcza z zakresu zarządzania kompetencjami w MSP jest realizowana
Bardziej szczegółowoIV. SYSTEM OCENY ZGODNOŚCI OZNAKOWANIE CE
IV. SYSTEM OCENY ZGODNOŚCI OZNAKOWANIE CE a. Przepisy europejskie i krajowe dla wyrobów budowlanych obowiązujące po 1 lipca 2013 roku Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 Zapoznanie
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Rola systemów informatycznych w podnoszeniu efektywności organizacyjnej działalności operacyjnej przedsiębiorstw transportu drogowego
mgr Marcin Kisielewski Streszczenie Rola systemów informatycznych w podnoszeniu efektywności organizacyjnej działalności operacyjnej przedsiębiorstw transportu drogowego Przedsiębiorstwa transportu drogowego
Bardziej szczegółowoPYTANIA PRÓBNE DO EGZAMINU NA CERTYFIKAT ZAAWANSOWANY REQB KLUCZ ODPOWIEDZI. Część DODATEK
KLUCZ ODPOWIEDZI Część DODATEK 8.1 9.4 PYTANIA PRÓBNE DO EGZAMINU NA CERTYFIKAT ZAAWANSOWANY REQB Na podstawie: Syllabus REQB Certified Professional for Requirements Engineering, Advanced Level, Requirements
Bardziej szczegółowoBadania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne
Bardziej szczegółowoZarządzanie talentami w polskich przedsiębiorstwach - wyniki badań
Zarządzanie talentami w polskich przedsiębiorstwach - wyniki badań Informacja o badaniu Pomimo trudnej sytuacji na rynku pracy, zarówno polskie jak i międzynarodowe przedsiębiorstwa coraz częściej dostrzegają
Bardziej szczegółowokompetencji zawodowych Dobrze poprowadzone na bazie PMBOK Guide, 6th Edition Grzegorza Szałajko. zespół Indeed wzmocnić korzyści
PMP Prep. WSTĘP Zdajemy sobie sprawę, że najważniejszą częścią zarządzania projektami są ludzie, dlatego bardzo przykładamy się do rozwoju ich kompetencji zawodowych. Dziękujemy za zaufanie. Skuteczne
Bardziej szczegółowoISBN (wersja online)
Magdalena Jasiniak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Instytut Finansów, Zakład Finansów Korporacji, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 39 RECENZENT Włodzimierz Karaszewski SKŁAD
Bardziej szczegółowoJak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r.
Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r. Budowanie Organizacji Odnoszących Trwałe Sukcesy - Tezy 1. Zbudowanie organizacji odnoszącej trwałe
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9 KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ...
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 Rozdział II ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ... 33 Rozdział III ROLA SERWISU INTERNETOWEGO UCZELNI
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:2018-02 DR INŻ. AGNIESZKA WIŚNIEWSKA DOCTUS SZKOLENIA I DORADZTWO e-mail: biuro@doctus.edu.pl tel. +48 514
Bardziej szczegółowoIV. SYSTEM OCENY ZGODNOŚCI OZNAKOWANIE CE
IV. SYSTEM OCENY ZGODNOŚCI OZNAKOWANIE CE 1. Przepisy europejskie i krajowe dla wyrobów budowlanych obowiązujące po 1 lipca 2013 roku Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 Czas
Bardziej szczegółowo* tworzenie kryteriów oceny i nagradzania; * redukcję kosztów. Zasady kaizen Filozofia kaizen opiera się na dwóch zasadniczych
William Edwards Deming (14 października 1900 20 grudnia 1993) amerykański statystyk. Urodził się w Sioux City w stanie Iowa, w którym to stanie także się wychował. Studiował na uniwersytetach Wyoming,
Bardziej szczegółowoS Y S T E M K O N T R O L I Z A R Z Ą D C Z E J W U NI WE RSYTECIE JANA KO CHANOWS KIE GO W KIE LCACH
Załącznik do zarządzenia Rektora UJK nr 67 /2017 z 30 czerwca 2017 r. S Y S T E M K O N T R O L I Z A R Z Ą D C Z E J W U NI WE RSYTECIE JANA KO CHANOWS KIE GO W KIE LCACH 1 Przepisy ogólne Niniejszy dokument
Bardziej szczegółowoInformacje o projekcie
Informacje o projekcie Czas trwania projektu: 03.01.2011 r. 31.12.2013 r. Cele projektu: Rozwinięcie przez minimum 800 przedsiębiorstw w województwie łódzkim, w okresie 2011 2013 r., potencjału w zakresie
Bardziej szczegółowoStandard ISO 9001:2015
Standard ISO 9001:2015 dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka XXXIII Seminarium Naukowe Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Łódź 27-28.06.2017 1 Struktura normy ISO 9001:2015
Bardziej szczegółowoOmówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem
Omówienie podstawowych systemów zarządzania środowiskiem Do najbardziej znanych systemów zarządzania środowiskiem należą: europejski EMAS światowy ISO 14000 Normy ISO serii 14000 1991 rok -Mędzynarodowa
Bardziej szczegółowoTEMAT SZKOLENIA Ewaluacja programów i projektów, Informacja zwrotna i (obszar 7) OPIS SZKOLENIA
TEMAT SZKOLENIA Ewaluacja programów i projektów, Informacja zwrotna i (obszar 7) OPIS SZKOLENIA GRUPA DOCELOWA Przedstawiciele Publicznych Służb Zatrudnienia/PSZ, instytucji edukacyjnych i szkoleniowych,
Bardziej szczegółowoZastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem przedsięwzięcia z wykorzystaniem metod sieciowych PERT i CPM
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA w Warszawie STUDIUM MAGISTERSKIE Kierunek: Metody ilościowe w ekonomii i systemy informacyjne Karol Walędzik Nr albumu: 26353 Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoRozwój Modelu Pomorskiej Nagrody Jakości
Rozwój Modelu Pomorskiej Nagrody Jakości Prof. ndzw. UG dr hab. Małgorzata Wiśniewska Przewodnicząca Kapituły Konkursu o Pomorską Nagrodę Jakości Gdańsk, 27.02.2015 Korzenie Pomorska Nagroda Jakości ma
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński
prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Danuty Trybuch pt. Proces audytu i warunki doskonalenia systemu zarządzania jakością na przykładzie urzędów
Bardziej szczegółowoEtapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008
1 2 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008 3 Agenda 4 Jaki powinien być System Zarządzania wg norm serii
Bardziej szczegółowoZarządzanie jakością w logistyce ćw. Artur Olejniczak
ćw. artur.olejniczak@wsl.com.pl Plan spotkań Data Godziny Rodzaj 18.03.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 14.04.2012 4 godziny ćw. 28.04.2012 4 godziny ćw. 14:30-15:30 dyżur 19.05.2012 4 godziny ćw.
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM SZKOLEŃ KIG BLCA I PÓŁROCZE 2011 r.
HARMONOGRAM SZKOLEŃ KIG BLCA I PÓŁROCZE 2011 r. Termin Temat Zakres merytoryczny Prowadzący Szkolenie obejmuje zagadnienia związane z przygotowaniem się i przeprowadzeniem auditu wewnętrznego systemu zarządzania
Bardziej szczegółowoRyzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015
Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015 Rafał Śmiłowski_04.2016 Harmonogram zmian 2 Najważniejsze zmiany oraz obszary Przywództwo Większy nacisk na top menedżerów do udziału w systemie
Bardziej szczegółowoOFERTA WSPÓŁPRACY W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI
OFERTA WSPÓŁPRACY W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI PODDZIAŁANIE 2.1.1 ROZWÓJ KAPITAŁU LUDZKIEGO W PRZEDSIĘBIORSTWACH KONKURS HEROSI ORGANIZACJI Strona 1 z 8 Spis treści 1. Zakres merytoryczny
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0278/2. Poprawka. Christel Schaldemose i inni
6.4.2016 A8-0278/2 2 Motyw A A. mając na uwadze, że jednolity rynek to kluczowe narzędzie przywracania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Unii; A. mając na uwadze, że jednolity rynek to kluczowe
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.
Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r. Zarządzanie ryzykiem - agenda Zarządzanie ryzykiem - definicje Ryzyko - niepewne
Bardziej szczegółowohoryzonty formuła in-company 20 lat Akademia Zarządzania Strategicznego dla TOP MANAGEMENTU program dostosowany do specyfiki branżowej klienta
20 lat doświadczeń D O R A D Z T W O S T R A T E G I C Z N E I S E M I N A R I A Inwestycja w Zespół zwiększa szanse na sukces NO1 Nowe WŚRÓD PROGRAMÓW ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO ORGANIZOWANY PRZEZ FIRMĘ
Bardziej szczegółowoUpowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+
Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+ Ewelina Kaatz-Drzeżdżon Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku marzec 2015 Nowy
Bardziej szczegółowo2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze
2016 CONSULTING DLA MŚP Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 1 O raporcie Wraz ze wzrostem świadomości polskich przedsiębiorców rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi doradcze. Jednakże
Bardziej szczegółowoania Zagrożeniom Korupcyjnym w Agencji Rezerw Materiałowych
Wdrożenie Systemu Przeciwdziałania ania Zagrożeniom Korupcyjnym w Agencji Rezerw Materiałowych Systemy antykorupcyjne w administracji publicznej Warszawa, 21 czerwca 2013 r. Zespół do spraw szacowania
Bardziej szczegółowoDoskonalenie przedsiębiorstw : kryzys drogą do sukcesu / Maciej Kulig. Warszawa, cop Spis treści
Doskonalenie przedsiębiorstw : kryzys drogą do sukcesu / Maciej Kulig. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Przedmowa 11 Na czym polegają trudności? 11 O czym jest ta książka 14 Kilka słów o autorze 15 Wstęp
Bardziej szczegółowoWPŁYW LIBERALIZACJI RYNKU GAZU NA EWOLUCJĘ SYSTEMU RACHUNKOWOŚCI ZARZĄDCZEJ STUDIUM PRZYPADKU JEDNOSTKI ORGANIZACYJNEJ NALEŻĄCEJ DO GK PGNiG
Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Zarządzania Katedra Ekonomii, Finansów i Zarządzania Środowiskiem Streszczenie rozprawy doktorskiej WPŁYW LIBERALIZACJI RYNKU GAZU
Bardziej szczegółowoFiszka oferty usług proinnowacyjnych
Fiszka oferty usług proinnowacyjnych I. Akredytowany wykonawca 1. Nazwa wykonawcy Fundacja Poszanowania Energii 2. Forma prawna prowadzonej działalności Fundacja 3. Status Wnioskodawcy - przedsiębiorstwo
Bardziej szczegółowoStreszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu
Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu ostatnich kilku dekad diametralnie zmienił się charakter prowadzonej
Bardziej szczegółowoCo się zmieni w nowej wersji normy ISO 9001
TÜV Rheinland Polska Co się zmieni w nowej wersji normy ISO 9001 Podsumowanie zmian www.tuv.pl Aktualizacja normy ISO 9001:2015 Publikacja nowej wersji normy ISO 9001:2015 jest oczekiwana we wrześniu 2015
Bardziej szczegółowoModel referencyjny doboru narzędzi Open Source dla zarządzania wymaganiami
Politechnika Gdańska Wydział Zarządzania i Ekonomii Katedra Zastosowań Informatyki w Zarządzaniu Zakład Zarządzania Technologiami Informatycznymi Model referencyjny Open Source dla dr hab. inż. Cezary
Bardziej szczegółowoDwie szkoły oceny 360 stopni. Sprawdź różnicę pomiędzy klasycznym a nowoczesnym podejściem
Sprawdź różnicę pomiędzy klasycznym a nowoczesnym podejściem Czy stosowanie tradycyjnego podejścia do metody 360 stopni jest jedynym rozwiązaniem? Poznaj dwa podejścia do przeprowadzania procesu oceny
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI
Autoreferat do rozprawy doktorskiej OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI Michał Mazur Gliwice 2016 1 2 Montaż samochodów na linii w
Bardziej szczegółowoSpis treści. 00 Red. Spis tresci. Wstep..indd 5 2009 12 02 10:52:08
Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1. Wprowadzenie do zarządzania projektami 11 1.1. Istota projektu 11 1.2. Zarządzanie projektami 19 1.3. Cykl życia projektu 22 1.3.1. Cykl projektowo realizacyjny 22 1.3.2.
Bardziej szczegółowoWarsztaty FRAME. Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni
Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni Warsztaty FRAME I. Cel Zapoznanie uczestników z możliwościami wykorzystania Europejskiej Ramowej Architektury ITS FRAME (zwanej dalej FRAME ) oraz jej narzędzi
Bardziej szczegółowoDoskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA
Doskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA Praca projektowa Praca projektowa ma być rozwiązaniem problemu (marketingowego) Wykonanie prezentacji Odbiór i ocena Identyfikacja
Bardziej szczegółowoHR Biznes Partner jak umacniać pozycję HR-owca w firmie?
HR Biznes Partner jak umacniać pozycję HR-owca w firmie? Kim jest HR Biznes Partner? Czy jest to tylko modne określenie pracownika HR-u, czy może kryje się za nim ktoś więcej? Z założenia HR Biznes Partner
Bardziej szczegółowoKomputerowe wspomaganie zarządzania projektami innowacyjnymi realizowanymi w oparciu o podejście. Rozdział pochodzi z książki:
Rozdział pochodzi z książki: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi. Tytuł rozdziału 6: Komputerowe wspomaganie zarządzania projektami innowacyjnymi realizowanymi w oparciu o podejście adaptacyjne
Bardziej szczegółowoOcena adekwatności alokowanych środków finansowych w ramach POPT 2014-2020
Ocena adekwatności alokowanych środków finansowych w ramach POPT 2014-2020 Zgodnie z przekazanymi informacjami, wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację POPT wyniesie 700,1 mln EUR wkładu
Bardziej szczegółowoRamowy program zajęć dydaktycznych Standardy ISO i zarządzanie przez jakość (TQM) (nazwa studiów podyplomowych)
Ramowy program zajęć dydaktycznych Standardy ISO i zarządzanie przez jakość (TQM) (nazwa studiów podyplomowych) Załącznik nr do Zarządzenia Rektora PG nr 1. Wykaz przedmiotów i ich treść, wymiar godzinowy,
Bardziej szczegółowoWspółpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego
WYŻSZA SZKOŁA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH W ŁODZI WYDZIAŁ STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I DYPLOMACJI Michał Adamski Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego Praca doktorska napisana pod kierunkiem
Bardziej szczegółowo