W tym miejscu wspomnimy tylko, że już niedługo dokładne owoce naszej pracy twórczej dostępne będą na blogu szkolnym.

Transkrypt

1 Klasa II Luty i Marzec Z przyczyn oczywistych (luty - ferie, niestety było mniej lekcji twórczości) postanowiliśmy połączyć dwa miesiące (luty i marzec) w jedną całość. I tak oto wracamy, jesteśmy. Na kilku ostatnich zajęciach działy się prawdziwe cuda! Wspinaliśmy się na wyżyny naszych możliwości (choć jak wiemy są one jeszcze nie do końca odkryte), pokonując bariery wszystkiego tego, co dotąd uważaliśmy za niemożliwe! Główne cele jakie sobie założyliśmy do realizacji: a) Efektywne współdziałanie w zespole. b) Kształtowanie umiejętności uważnego słuchania. c) Rozbudzenie potrzeby czytania. d) Rozwijanie kreatywności i wyobraźni. e) Zdobywanie wiedzy. f) Rozwijanie twórczości literackiej. g) Wzbogacanie słownictwa. h) Rozwijanie umiejętności ekspresyjnego wyrażania własnych przeżyć. Poznane techniki i metody: Diamentowe uszeregowanie, Rybi szkielet, Technika dwóch słów, Ćwiczenia: myślenia dywergencyjnego (rozbieżnego), np.: ćwiczenie Tylko 36 godzin, Strona 57 oraz myślenia asocjacyjnego (kombinacje), np.: ćwiczenie Wiersz futbolowy. W tym miejscu wspomnimy tylko, że już niedługo dokładne owoce naszej pracy twórczej dostępne będą na blogu szkolnym. Przykładowe tematy oraz pytania problemowe: Przypominajka: Pytanie problemowe jest ściśle związane z tematem zajęć i celami, które realizator zajęć/lekcji TRP postawił sobie i uczniom. Otwiera przestrzeń do myślenia w procesie twórczego rozwiązywania problemów. Temat: Wiosenna wycieczka. Pytanie problemowe: Co należy zabrać na wycieczkę klasową?; Co nam będzie potrzebne na wycieczce klasowej? Temat: Kultura fizyczna. Pytanie problemowe: W jaki sposób zachęcić dzieci do uprawiania sportu? Temat: Wynalazek. Pytanie problemowe: Co by było, gdybyś wynalazł/ła? Temat: Tworzymy wiersze. Pytanie problemowe: Czy pisanie wierszy jest umiejętnością? Temat: Kreatywność. Pytanie problemowe: Co zrobić, żeby zachęcić uczniów naszej szkoły do większej kreatywności? Co przyniesie kwiecień i maj? SUPER BOHATERA

2 Zapraszamy do pamiątkowej galerii zdjęć:

3

4

5

6 Szczypta teorii: Technika dwóch słów technika ta nadaje się do pokonywania problemów definicyjnych, jakie mamy w czasie rozwiązywania słabo określonych problemów. Często znaczenie, jakie przypisujemy określonym pojęciom może blokować naszą pomysłowość i oryginalność myślenia. Technika dwóch słów pozwala skupić się na kluczowych dla definicji problemu pojęciach i ich różnorodnych znaczeniach, które mogą pobudzić twórcze myślenie. Zastosowanie: 1. Formułujemy problem za pomocą zwrotu: W jaki sposób?, Co zrobić, żeby? lub polecenia: Zaprojektować, Zmodyfikować, itp.

7 2. Wybieramy z tego sformułowania dwa kluczowe słowa lub zwroty, zawierające czasownik i rzeczownik, a następnie wypisujemy słowa lub zwroty alternatywne do nich (pomocne mogą tu być słowniki synonimów). 3. Wybieramy pierwsze słowo z listy po lewej stronie i łączymy (kojarzymy) z pierwszym słowem z listy po prawej stronie. Badamy to połączenie w poszukiwaniu pomysłów rozwiązania naszego problemu. Co to połączenie nam sugeruje, jakie pomysły i idee? Gotowe pomysły zapisujemy. Następnie wykorzystujemy kolejne pary z obu list i czynność powtarzamy. 4. Pierwsze słowo z listy prawej możemy łączyć z kolejnymi słowami z listy lewej w poszukiwaniu nowych pomysłów. Podobnie i słowa następne. Pracujemy, aż wykorzystamy wszelkie kombinacje i rodzące się z nich pomysły rozwiązania problemu. Najlepsze prezentujemy forum grupy. Diamentowe uszeregowanie Diamentowe uszeregowanie jest techniką znaną pod nazwą,,karo. Układ priorytetów przypomina kształt,,diamentu lub,,karo. Struktura tejże pozycji zmusza grupę do: - współpracy - zachęca do podejmowania decyzji - sięgania porozumienia drogą negocjacji i kompromisu. Nauczyciel może podać listę priorytetów lub może wypracować je grupa. Klasę dzielimy na 5 - osobowe grupy. Każdej grupie rozdajemy w kopercie 9 kart z twierdzeniami, cechami czy zasadami. Zadaniem poszczególnych grup jest przedyskutowanie poszczególnych zasad i uzgodnienie ich ważności. Po uzgodnieniu szeregują według podanego przez nauczyciela wzoru, czyli zasada najważniejsza, zasady ważne, mniej ważne i najmniej ważne. Po upływie wyznaczonego czasu na przygotowanie przedstawiciele poszczególnych grup przedstawiają zasady według ważności i uzasadniają ich wybór. Można pozwolić dzieciom na porównanie poszczególnych decyzji grupowych.

8 Rybi szkielet Znana jest także jako,schemat przyczyn i skutków. Służy do identyfikacji czynników odpowiadających za powstanie problemu. Na plakacie lub tablicy przygotowujemy model przypominający,,rybi szkielet, w głowie którego wpisujemy dowolny problem. Dzieci za pomocą burzy mózgów ustalają główne czynniki, które mogą stanowić powód takiego skutku i wpisują je w tzw. ości duże. Dzielimy klasę na tyle grup ile jest,,dużych ości. Każda grupa otrzymuje jedną,,ość i próbuje odnaleźć przyczyny, które mają wpływ na czynnik główny. Następnie przedstawiciele poszczególnych grup wpisują czynniki szczegółowe w,,ości małe. Z zebranej listy danych dzieci wybierają najistotniejsze, wyciągają wnioski i problem jest rozwiązany. Należy ustalić limit czasu na wykonanie zadania. Myślenie dywergencyjne (rozbieżne) Zadania te zachęcają do spekulacji myślowych, pobudzają zdolności myślenia dywergencyjnego, takie jak płynność, giętkość i oryginalność myślenia. Sens tych ćwiczeń polega na tym, iż w szybki i często zabawowy sposób zapoznają uczestników z ważnymi w procesie generowania twórczych pomysłów czynnikami, wpływającymi na ilość i jakość rozwiązań. O O O Płynność myślenia to zdolność do wytwarzania w krótkim czasie wielu słów, sentencji, idei czy pomysłów. Polega na umiejętności szybkiego i swobodnego posługiwania się słowami, obrazami, wyobrażeniami dźwiękowymi - w zależności od problemu. Giętkość myślenia to zdolność do wytwarzania jakościowo różnych wytworów i zmiany kierunku poszukiwań, umiejętność dostosowywania metod rozwiązywania problemów do zmieniających się okoliczności. Giętkość jest przeciwieństwem sztywności myślenia. Oryginalność myślenia to zdolność wychodzenia poza stereotypowe rozwiązania, umożliwiająca dostrzeganie nowych, niezwykłych aspektów sytuacji. Ułatwia wytwarzanie nieprzeciętnych pomysłów. Kryteriami oryginalności są: pomysłowość, niezwykłość, niepowtarzalność oraz odpowiedniość do danej sytuacji, np. swobodna ekspresja werbalna przeradzająca się w działanie interakcyjne w formie dialogów; ćwiczenia symulacyjne, w których uczeń identyfikuje się z wyobrażoną postacią, prezentacje pantomimiczne,

9 konsekwencje wydarzeń: Co może się stać, jeśli?, techniki ról przedstawiające reakcje i emocje różnych osób: Dlaczego Czerwony Kapturek jeszcze nie wrócił do domu?, Co znajduje się po drugiej stronie lasu?, Co by było, gdyby Myślenie asocjacyjne Kombinacje myślenie asocjacyjne dzięki operacjom kombinowania powstają nowe idee poprzez łączenie (kojarzenie) starych pomysłów w nowy sposób. Tego rodzaju procesy myślenia twórczego wymagają odpowiedniego zasobu wiedzy, łączyć bowiem można ze sobą jedynie informacji, które wcześniej się przyswoiło i zapamiętało. Twórcze kombinowanie wymaga przede wszystkim gotowości do tworzenia skojarzeń, które są niespodziewane i zaskakujące, a przy tym wartościowe pod jakimś względem i zrozumiałe dla innych osób. Wymagają zatem giętkości (elastyczności) myślenia i chęci do zabawnego, ale jednocześnie odważnego kojarzenia rzeczy, których na pierwszy rzut oka nie da się ze sobą połączyć, a następnie do poszukiwania nowych idei, wynikających z tych połączeń. Kombinacje łączenie różnorodnych informacji lub rzeczy ze sobą w poszukiwaniu nowego, odkrywczego związku stały się podstawą wielkich wynalazków technicznych. Małgorzata Sanigórska, Małgorzata Łabentowicz

10 Klasa IV Luty i Marzec Luty i marzec był czasem przełomów i podsumowań oraz początków:) Podczas podsumowań miałam okazję dowiedzieć się, które lekcje były dla uczestników najciekawsze, które rodzaje aktywności najbardziej motywowały ich do twórczego myślenia. Najciekawsze lekcje to: Sztuka dawania prezentów ; Słuch - nasz zmysł ; Jak zrobić coś twórczego? oraz Praca nad słowami z Edwardem de Bono. Najbardziej motywujące działania to: praca w grupach, robienie czegoś przestrzennego oraz praca z obrazem. Na kolejnych lekcjach uczniowie chcieliby więcej: nowoczesnych technologii; robienia rzeczy z plasteliny i innych materiałów; tworzenia ciekawych postaci. Jak najwięcej tych spostrzeżeń staram się uwzględnić planując kolejne Lekcje Twórczości. W lutym i marcu zajęliśmy się kolejnymi pytaniami z Banku zdziwień oraz technikami twórczymi związanymi z obrazem, a konkretnie z kartami metaforycznymi. Tematami zaczerpniętymi ze zdziwień były: Po co ludzie biją rekordy? Poznaliśmy wtedy postać Roberta Mancharda: Uczniowie w grupach zastanawiali się nad motywacją ludzi do bicia rekordów - zwłaszcza własnych. Pomógł nam w tym diagram ryby. Kolejny temat dotyczył cytryny i pytania: Dlaczego cytryna jest kwaśna? Dowiedzieliśmy się kim są rodzice cytryny i czym jest kwas cytrynowy. Okazało się, że często jest mylony z witaminą C. Sprawdziliśmy jakie miejsce wśród warzyw i owoców bogatych w witaminę C zajmuje cytryna. Później w grupach sprawdzaliśmy jakie zastosowania w różnych dziedzinach życia ma cytryna i jak można ją inaczej nazwać eksponując tę funkcję. Następne zajęcia poświęciliśmy kartom metaforycznym i przyglądaniu się swojemu procesowi twórczemu. Najpierw cała klasa wymyślała tytuły do jednej karty pochodzącej z zestawu Milowe. Przyglądaliśmy się temu, co zaskakujące i oryginalne oraz temu, co pojawia się w wielu tytułach. Każdy numerował swoje tytuły i mógł ocenić, które budzą w nim największą satysfakcję i na którym etapie tworzenia się pojawiają. To potwierdziło często powtarzającą się tezę, że im więcej pomysłów, tym łatwiej wygenerować taki zaskakujący i oryginalny. Podobne działanie pojawiło się na lekcji podczas której przyglądaliśmy się plakatom stworzonym przez uczniów na temat hałasu. Część elementów jest powtarzalna i standardowa, a najbardziej zaciekawiają te nietypowe ujęcia tematu. Oto kilka zdjęć z naszych zajęć:

11

12

13 Szczypta teorii: diagram ryby - używany jest do ilustrowania związków przyczynowo-skutkowych, pomaga w ten sposób oddzielić przyczyny od skutków danej sytuacji i dostrzec złożoność problemu. Punktem wyjścia jest pozioma oś skierowana w prawą stronę, która jest określeniem wyraźnie sformułowanego problemu (skutku) i która łączy główne kategorie przyczyn w formie pochyłych strzałek prowadzących do badanego zjawiska. Kolejnym krokiem jest określenie przyczyn, które rozdziela się na podstawowe (główne) przyczyny i podprzyczyny. Do każdej kategorii przyczyn przyporządkowane są poziome strzałki, które symbolizują główne przyczyny badanego problemu.

14 Na zajęciach udało Nam się ustalić kilka przyczyn i skutków bicia rekordów, na pewno skorzystamy z diagramu ryby podczas rozwiązywania innych problemów. Bożena Andrzejewska, Ewa Gill