TAKTYKA DRUŻYNOWA NAUKA TAKTYKI DRUŻYNOWEJ W DYSCYPLINIE UNIHOKEJ WSKAZÓWKI I ĆWICZENIA

Transkrypt

1 NAUKA TAKTYKI DRUŻYNOWEJ W DYSCYPLINIE UNIHOKEJ WSKAZÓWKI I ĆWICZENIA

2 Spis treści Wprowadzenie 5 Nauczanie taktyki gry 6 Jakie elementy należy akcentować w taktyce drużynowej? 7 Notatnik gry trenera 7 Użyte zwroty i symbole 8 Gra ofensywna 9 Otwarcie (wyprowadzenie) gry - gra ofensywna w strefie obronnej podciąganie gry w polu 9 Poziom 1 9 Poziom 2 10 Poziom 3 13 Atak (Gra ofensywna w strefie ataku) 19 Poziom 1 19 Poziom 2 21 Poziom 3 23 Kontratak 25 Poziom 1 25 Poziom 2 27 Poziom 3 30 Gra w obronie 32 Gra obronna w strefie ataku (Fore checking) 32 Poziom 1 32 Poziom 2 34 Poziom 3 37 Gra obronna w strefie obronnej 43 Poziom 1 43 Poziom 2 43 Poziom 3 44 Przejście z gry ofensywnej do gry w obronie 47 Poziom 1 47 Poziom 2 48 Poziom 3 49 Zakończenie

3 Podziękowania Wprowadzenie Materiał zgromadzony w niniejszym podręczniku pochodzi z podręczników do gry w unihokeja Międzynarodowej Federacji Unihokeja oraz jej federacji członkowskich, zaś tekst podręcznika został przygotowany we współpracy z światowej klasy trenerami. W tym miejscu chciałam podziękować Mika Ahonen, Jari Oksanen, Juha Jantii i Johnowi Liljelund z Finlandii, a także Grantowi Mead i Jurgowi Khim z reprezentacji narodowej kobiet Australii za cenne uwagi przy przygotowaniu tej książki. Chciałabym również podziękować Mericie Bruun za jej wsparcie i pomoc przy przygotowaniu tej pracy. Helsinki, 20 września 2007 r. Anniina Paavilainen, autorka Taktyka drużynowa to system gry, z którego korzysta zespół jako całość, aby osiągnąć odpowiedni poziom dyscypliny i porządku w swojej grze, a także sposób na umożliwienia om stworzenia najlepszych sytuacji bramkowych na boisku. Taktyka drużynowa to system gry, z którego korzysta zespół jako całość, aby osiągnąć odpowiedni poziom dyscypliny i porządku w swojej grze, a także sposób na umożliwienia om stworzenia najlepszych sytuacji bramkowych na boisku. Jeżeli na boisku przebywa pięciu ów w tym samym czasie, powinni wiedzieć jak się zachować w różnych sytuacjach; z obraną zawczasu taktyką łatwiej jest przewidzieć zachowanie partnerów z drużyny w określonych sytuacjach. Taktyka drużynowa jest również ważnym sprawą dla trenera; chodzi o to, aby odnaleźć możliwości każdego a poprzez wskazanie pozycji, na której zagra, odpowiednio do swoich możliwości fizycznych i psychicznych. Trendy w unihokeju W dyscyplinie jaką jest unihokej zmienia pozycje wielokrotnie w ciągu gry; obrońca może podciągnąć grę na połowę przeciwnika kończąc swoją akcję em, nominalny napastnik zaś, zajmując pozycję obrońcy, pozostaje wówczas w tyle wspierając obrońcę. Z tego względu młodzi zawodnicy powinni być uczeni gry na wszystkich pozycjach. Każdy powinien również spróbować na pozycji bramkarza. Niektóre cechy charakterystyczne unihokeja w dzisiejszym świecie można obserwować w najlepszych ligach europejskich. Z praktycznego punktu widzenia istnieją dwa typy przeprowadzanego ataku: atak zorganizowany i kontratak. Niektóre zespoły opierają swoją taktykę na posiadaniu piłki poprzez przeprowadzenie powolnego i ściśle zaplanowanego, zorganizowanego ataku, ale główny nurt w najlepszych ligach unihokeja opiera się obecnie na grze ofensywnej polegającej na prostym ataku, składającego się z krótkich podań między pięcioma ami przed bramką przeciwnika. Gdy drużyna atakująca stoi w formacji obronnej mogą zostać łatwo ograni dzięki szybkości i dokładności podawanej piłki. Ten styl wymaga oczywiście wielu umiejętności od ów takich jak technika indywidualna w przypadku odbioru i dokładnych podań, ale i zdolność czytania gry na boisku. Inną taktyką ofensywną jest kontratak. Przejście zespołu z gry obronnej do ataku wymaga szybkości i zgrania, ale stanowi świetne narzędzie do zdobywania bramek; przeciwnik ma bowiem ma mało czasu na zorganizowanie obrony. Kontratak oczywiście można przezwyciężyć poprzez podjęcie szybkiego powrotu, przejęcie piłki i wyprowadzenie własnego kontrataku. W obronie najpopularniejszą formacją obronną jest formacja z wysuniętym iem z przodu i ami kryjącymi atakujących, a także klasyczny styl Postępy w nauce i poziomy trudności Celem niniejszego podręcznika nie jest przedstawienie optymalnych rozwiązań dla konkretnej drużyny. Nie zamierzamy również znajdować odpowiedzi na pytanie, który z systemów gry dany zespół powinien zastosować. Chodzi o to, aby wskazać trenerom warunki i przesłanki, którymi powinni się kierować decydując się na zastosowanie konkretnego systemu gry. Każdy trener powinien być świadomy dokonanego wyboru, a także wskazywać cele tej taktyki motywując przy tym ów, nawet wówczas gdy zawodnicy kwestionują obraną taktykę. W niniejszym podręczniku na poziomie podstawowym prezentowane są różne systemy defensywne i ofensywne. Opis każdego z systemów zawiera również zestaw ćwiczeń. Główny nacisk położony jest na umiejętności indywidualne wymagane w konkretnym systemie, a także na rozwijanie tych umiejętności wraz ze zdolnością do podejmowania decyzji w konkretnej sytuacji na boisku. Przedstawione ćwiczenia są tak zaplanowane, aby były zbliżone do sytuacji występujących podczas gry na boisku. Ćwiczenia są podzielone na trzy grupy w zależności od poziomu umiejętności ów. Na poziomie pierwszym przedmiotem ćwiczeń jest indywidualna technika a niezbędna do gry w danym systemie. W zasadzie są one bardzo podobne do ćwiczeń prezentowanych w podręczniku Technika indywidualna i taktyka. Poziom drugi obejmuje ćwiczenia dotyczące umiejętności taktyki indywidualnej w sytuacjach, gdy podejmuje taktyczne decyzje na boisku. Wreszcie poziom trzeci zawiera ćwiczenia symulowanej gry z piątką ów w każdej drużynie. Granica między poszczególnymi poziomami ćwiczeń jest płynna, a poziom trudności ćwiczeń może faktycznie nakładać się na siebie, ale celem stworzonych podziałów jest stopniowe oswajanie się z kolejnymi stopniami trudności poszczególnych ćwiczeń. 4 5

4 Nauczanie taktyki gry Taktyka drużynowa opiera się na rozumieniu gry, dyscyplinie, zaufaniu i zdolności zarówno trenera, jak i ów do czytania gry. Wszystkie te umiejętności powinny być przedmiotem doskonalenia w procesie nauczania taktyki gry. Oczywiście sama zdolność ów do rozumienia i przyswajania sobie umiejętności z zakresu taktyki ma również niemały wpływ na proces nauczania. Trenerze powinni zawsze rozważać poziom intelektualny, a także rozwój fizyczny ów i pamiętać, że proces nauczania musi być dostosowany do konkretnych ów. Praca z dziećmi powinna być bardziej skoncentrowana na rozwoju umiejętności indywidualnych, a w przypadku przejścia do nauki taktyki indywidualnej i zespołowej - przebiegać według z góry zaplanowanego i ściśle realizowanego planu. 6 Przekazywanie wiedzy z zakresu taktyki można podzielić na trzy etapy: indywidualny, w małych grupach i taktyka zespołowa. Aby uzyskać pożądane efekty poszczególne etapy powinny być wprowadzane w następującej kolejności. 1.Zajęcia indywidualne Młodzi zawodnicy przyswoją sobie zasady taktyki indywidualnej niejako podświadomie, bez ingerencji trenera; poprzez wielokrotne powtarzanie określonych zagrań, będą wiedzieli jak zachować się w danej sytuacji. Jeżeli stworzy się im właściwe środowisko nauki, sami nauczą się podejmować właściwe decyzje na podstawie własnego oglądu sytuacji na boisku. Gra w unihokeja, podobnie jak inne pokrewne dyscypliny, to nie tylko opanowanie umiejętności techniki indywidualnej i taktyki zespołowej. Indywidualna zdolność do określonych zachowań, szybko podejmowanych i właściwych decyzji jest w tej dyscyplinie niezwykle ważna. Z tego i powinna być leitmotivem każdego proponowanego ćwiczenia podczas treningu już z najmłodszymi ami. Z tego względu kwestia taktyki indywidualnej powinna być priorytetowa od samego początku. Jeżeli położy się zbyt duży nacisk na taktykę zespołową na zbyt niskim poziomie nauki gry, może to być przyczyną obniżenia kreatywności młodego a w przyszłości. Z drugiej strony takie pojęcia jak obrona, krycie czy każdy swego powinny być używane podczas zajęć, chociażby dlatego, aby stały się dla młodego gracza znajome. Podobnie rzecz się ma z zasadami gry oraz jej istotą; należy zwracać na to uwagę, aby stały się łatwo i naturalnie przyswajalne. 2.Zajęcia w małych grupach Z ami w wieku lat, a nawet starszymi rozpoczynającymi grę w unihokeja, zasady taktyki gry powinny być wprowadzane w małych grupach, w oparciu o ćwiczenia, w których uczestniczą po trzech ów z każdej strony. W tym samym czasie nabywają umiejętności technicznych. Na tym etapie należy również przedstawiać zasady taktyki gry przed przystąpieniem do kolejnych poziomów ćwiczeń. 3.Taktyka zespołowa Jeżeli chodzi o młodzież i dorosłych ów (16 lat i więcej) reguły taktyki zespołowej powinny być przedstawiane przy każdym ćwiczeniu. Jakie elementy należy akcentować w taktyce drużynowej? Wybierając system gry zespołu trener powinien poważnie rozważyć silne i słabe strony drużyny. Nie będzie rozsądnym przyjęcie systemu taktycznego opartego na szybkich, krótkich podaniach w sytuacji, gdy umiejętności techniczne ów pozostawiają wiele do życzenia. Podobnie nie byłoby właściwe skorzystanie z systemu krycia każdy swego w przypadku, gdy predyspozycje fizyczne przeciwnika przewyższają własnych ów. Innymi słowy, system taktyki gry powinien być dostosowany do ów, a nie odwrotnie. Jednakże jeżeli celem jest ciągły rozwój ów i ich wiedzy taktycznej, wszystkie umiejętności, również te, które wymagają ćwiczeń, powinny być doskonalone podczas zajęć treningowych. Taka praktyka będzie stanowiła podstawę do przyswajania umiejętności technicznych i taktycznych w przyszłości. Przy wyborze systemu taktycznego swoją wagę mają również czynniki zewnętrzne. Na przykład wielkość i kształt bandy będzie determinował to, czy drużyna będzie grała prostopadłymi podaniami (wąskie boisko) czy też przyjmie taktykę polegającą na zorganizowanym ataku (szerokie boisko). Budując system taktyczny zespołu należy uważnie i na bieżąco przyglądać się kompetencjom ów. Taktyka ofensywna powinna być sposobem na osiągnięcie zamierzonego celu. Ażeby wygrać mecz trzeba strzelać bramki, z kolei strzelanie bramek możliwe jest, gdy zespół kontroluje grę jako drużyna atakująca. W grze defensywnej najlepszym sposobem jest przyjęcie jednego systemu obrony lub też ostatecznie wybranie jednego systemu gry jako podstawowego dla danego zespołu. Taktyka zespołu powinna być tak dobrana, aby każdy z ów czuł się komfortowo na boisku, zwłaszcza gdy ten sam system jest wykorzystywany w ciągu całego sezonu. W takim przypadku powinno być jasnym dla każdego a na jakiej pozycji gra, a także jakiego zachowania oczekuje się od niego na boisku. Tego rodzaju zachowania powinny być przedmiotem ciągłego treningu. W miarę nabierania umiejętności i kompetencji przez ów, zespół będzie w stanie zmieniać systemy taktyczne i wybierać je do każdego meczu, każdej tercji, a nawet poszczególnych okresów gry w każdej tercji. Notatnik trenera Trener powinien prowadzić własny notatnik gry. Notatnik powinien mieć charakter narzędzia do gromadzenia pisemnych poleceń i rozwiązań gry dla poszczególnych ów, a nawet określenia celów stawianych om podczas ćwiczeń nad systemem taktycznym. Narzędzie tego rodzaju powinno zawierać następujące informacje: taktyka w grze ofensywnej i defensywnej, odpowiedzialność w grze na konkretnych pozycjach, zasady pracy w zespole, a także plan zajęć. Notatnik gry powinien być żywy i dynamiczny w ciągu sezonu oraz uwzględniać zmiany następujące w trakcie rozgrywek. W odpowiedzi na zastosowany system gry przez przeciwnika, zmiany w piątkach, które mogą mieć wpływ na grę zespołu należy zostawić miejsce na ewentualne wprowadzanie zmian na bieżąco. 7

5 Użyte zwroty i symbole Gra ofensywna Poruszanie się Podanie Poruszanie się z piłką Strzał Zawodnik atakujący z piłką Zawodnik atakujący Zawodnik drużyny przeciwnej Słupek Można by powiedzieć, że system gry drużyny broniącej się jest jedyną rzeczą determinującą taktykę zespołową. Ale jak to już było powiedziane w poprzednim rozdziale, drużyna, która chce wygrywać, opiera się na grze ofensywnej. Takie elementy jak rozciągnięcie ataku, otwarcia gry i ruch piłki powinny być przedmiotem ćwiczeń na treningach, aż staną się rzeczą naturalną dla każdego a w zespole. Podstawowymi elementami w grze ofensywnej są otwarcia gry, zakańczanie ataków na bramkę i kontrataki. Jednakże, aby przygotować się na różne nieprzewidziane sytuacje, należy ćwiczyć różne warianty gry. Jeżeli wskaże się om takie rozwiązania ogranie przeciwnika stanie się łatwiejsze. Otwarcie (wyprowadzenie) gry - gra ofensywna w strefie obronnej podciąganie gry w polu Poziom 1 Indywidualna technika każdego z ów jest jednym z najważniejszych czynników w grze ofensywnej, w tym przy otwarciu (wyprowadzeniu) gry. Podstawowymi elementami techniki indywidualnej wymaganymi przy treningu otwarcia gry zarówno w systemie obrońca - obrońca i gry z libero są, odbiór piłki, gra w ruchu i gra na pozycji. Te umiejętności są zwykle przedmiotem ćwiczeń w trakcie rozgrzewki, ale powinny być również elementem treningu taktycznego. Nie powinno się zaniedbywać takich elementów jak dokładność podania czy odbioru piłki. Chodzi tu zarówno o trening krótkich podań bez odbioru piłki, a także długich podań z pociągnięciem łopatki. Należy uczulać ów na miękki uchwyt podczas odbioru podań z powietrza. Z kolei przy krótkich podaniach bez odbioru należy zwraca uwagę na siłę, którą wykorzystuje się przy podaniach. Wykorzystując system obrońca obrońca przy otwarciu gry, należy zwrócić uwagę, że odległość między najbardziej cofniętymi ami jest zwykle większy aniżeli w grze z libero. Z tego względu odpowiednie techniki podania i odbioru powinny być przedmiotem ćwiczeń zgodnie z przyjętym systemem taktycznym. Należy zwracać om uwagę na korzyści wynikające z podawania i odbioru piłki w ruchu; pozostawanie w jednym miejscu stwarza sytuację bardziej czytelną na przeciwnika, któremu łatwiej przeciąć linię podania odbierając piłkę. Podobnie ważnym elementem gry ofensywnej jest utrzymywanie posiadania piłki. W szczególności chodzi o tu o zapobieganie wybijania przez przeciwnika piłki po bandzie ze swojej połowy, przytrzymywaniu a z piłką w rogu boiska. Ochrona posiadania piłki ważna jest również w sytuacji, gdy będący jest kryty przez przeciwnika. Zadaniem ów jest poruszanie się po boisku w celu utworzenia możliwości bezpiecznego podania piłki przez a będącego w jej posiadaniu. Ten element wymaga szczególnych ćwiczeń na treningach. Ćwiczenia w tym zakresie można znaleźć również w podręczniku Technika indywidualna i taktyka. Ćwiczenie 1 - trening podań i odbioru piłki w ruchu i pozycji statycznej - zawodnicy są podzieleni na grupy sześcioosobowe i formują diament (zob. rysunek) - jedna piłka na każdą grupę - zawodnicy podają piłkę pozostając w pozycji bez ruchu (podania bez odbioru) - zawodnicy kontynuują ćwiczenie w ruchu tj. poruszając się za podaną piłką do partnera Możliwe modyfikacje ćwiczenia: - można wprowadzić dodatkowego a umieszczając go w środku diamentu ; utrudnia podania om - jeżeli w środku diamentu przetnie (przejmie piłkę), zajmuje miejsce a, który stracił piłkę - podania następują bez odbioru piłki - zawodnicy powinni znajdować się w ciągłym ruchu - wzrok na partnerów na boisku - podania powinny na forehand, nie na backhand 8 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 9

6 Poziom 2 Ćwiczenie 2 - ćwiczenie podań i odbioru piłki w ruchu - trening poruszania się po całym boisku - zawodnicy ustawiają się w linii za bramką - jeden w rogu, jeden w środku, jeden przy bandzie w drugim rogu boiska - podaje piłkę do w rogu boiska - przejmuje piłkę i porusza się wzdłuż bandy - podaje do, który podaje (oddaje) piłkę z powrotem do - podaje piłkę do, który stoi przy bandzie w przeciwny rogu boiska, zmierza pod lekkim kątem w kierunku środka boiska przed bramkę - otrzymuje od przed bramką i oddaje w kierunku bramki - zamienia się miejscami z, przejmuje rolę, zaś staje się - pozycje i mogą się różnić w zależności od decyzji trenera - role i mogą być spełniane przez trenerów uczestniczących w ćwiczeniu - wzrok ów na partnerów na boisku - postawa ów taka jak w czasie gry - należy zwrócić uwagę om, że ćwiczenie symuluje wyprowadzenie gry z własnej połowy - powinien poruszać się bokiem, wzrok na partnerów, szukając możliwości na oddanie piłki - powinien być w ciągłym ruchu podczas podania i odbioru piłki - oddający powinien kierować się w kierunku bramki pod lekkim kątem do środka boiska, tak aby uzyskać lepszą pozycję strzelecką (powinien otrzymać z boku, a nie z tyłu) Na poziomie drugim, można skorzystać z pojęć i pomysłów przedstawionych na poziomie pierwszym. W przypadku młodszych ów należy jednak się upewnić, że rozumieją oni znaczenie używanych zwrotów i terminologii. Podobnie jak na pierwszym poziomie, również na drugim, należy akcentować wagę taktyki indywidualnej; trener musi mieć pewność, że każdy zna swoje zadanie na pozycji, którą zajmuje na boisku. Ćwiczenia i ich cele powinny być utrzymywane na dość prostym poziomie, w ten sposób, ażeby zawodnicy mogli bez problemu skorzystać z przekazywanej wiedzy w symulujących grę sytuacjach na boisku. Jeżeli chodzi o starszych graczy, którzy nie mają problemów z ustaloną terminologią, którą posługuje się trener, należy akcentować tylko istotne kwestia dla każdego ćwiczenia takie jak cel treningu, ruch każdego z ów na boisku. Należy przy tym wskazywać na możliwości wyboru określonego zachowania przez samego a w trakcie ćwiczenia i samodzielność w podejmowaniu przez niego decyzji na boisku. Wyprowadzenie gry z własnej połowy jest pierwszą rzeczą, którą należy rozważyć po przejęciu piłki. Sposób, w który zespół decyduje się na wyprowadzenie gry, zależy od wielu czynników, w tym wybranej taktyki, samego przeciwnika i zastanej sytuacji na boisku. Poziom umiejętności ów również odgrywa ważną rolę w podjęciu decyzji odnośnie obranego systemu rozpoczęcia gry. Proces podejmowania decyzji a przy piłce w takiej sytuacji zależy również od zachowania ów pozostających ; czy skierować piłkę do przodu czy do tyłu, czy też utrzymywać posiadanie piłki bez podjęcia akcji. W przypadku, gdy zdecyduje się na, podający powinien zawsze obserwować piłkę uważać czy partner zdołał ją opanować, albo też czy nie zostało przejęte przez przeciwnika i czy sytuacja wymaga natychmiastowej reakcji przez podającego. Cechy indywidualne ów wymagane przy wyprowadzaniu ataku to: - gotowość zarówno do przekazywania piłki poprzez podania, jak i jej odbioru - pozostawanie w ciągłym ruchu - kontrola własnych podań poprzez obserwację piłki - szybka reakcja na zdarzenia na boisku - umiejętność podejmowania decyzji w oparciu o ogląd sytuacji na boisku Ćwiczenie 3 - trening podania piłki z przeciwnikiem na linii podania - trening trudnych podań - zawodnicy w grupach po 3 osoby z jedną piłką na grupę - dwaj zawodnicy w odległości 5-7 metrów od siebie podają do siebie (tak jak w systemie obrońca obrońca) - trzeci występujący w roli wysuniętego napastnika próbuje przeciąć linię podania i przejęć piłkę - zawodnicy podający sobie piłkę próbują nie dopuścić do przejęcia piłki przez napastnika - w przypadku przejęcia piłki napastnik przejmuje rolę podającego obrońcy - zawodnicy mogą stworzyć sytuacje bardziej zbliżone do gry na boisku poprzez przesunięcie się do samych band - trener może określić jak blisko napastnik może zbliżyć się do a z piłką utrudniając zadanie podającemu - zawodnicy powinni wykorzystywać wszelkie rodzaje podań, również backhand i w powietrzu - należy zachęcać ów, aby nie rezygnowali z podań nawet w trudnych sytuacjach (przy bliskim kontakcie z iem atakującym); zawodnicy nie powinni odwracać się plecami do atakującego napastnika - zawodnicy powinni unikać podań bez przyjęcia, aby osiągnąć zamierzony cel ćwiczenia Ćwiczenie 4 - trening poruszania się w sytuacji wyprowadzenia gry - trening gotowości do podania i odbioru piłki - trening wypracowania sytuacji strzeleckich - zawodnicy ustawiają się w linii w rogu boiska () - jeden oznaczony jako zajmuje pozycję na linii środkowej - jeden zajmuje pozycję w naprzeciwległym rogu w pozycji oznaczonej jako - ćwiczenie można wykonywać również na przeciwległym boku boiska - biegnie z rogu boiska z piłką podając do - przyjmuje i porusza się w kierunku bandy boiska - podąża za m przekraczając linię, którą porusza się - otrzymuje z powietrza (drop-pass) od - podaje piłkę do, który kieruje się do linii środkowej - podaje bez przyjęcia do, który oddaje na bramkę - zamienia się rolą z, przejmuje zadania, z kolei wchodzi w rolę - ćwiczenie można wykonywać na krótszym odcinku - może pozostać na miejscu, oddając jeszcze przed linią środkową - w trakcie ćwiczenia należy wskazywać om na podobieństwo do sytuacji meczowych na boisku - powinien zdecydowanie poruszać się w kierunku bandy i podawać piłkę tak jakby uwalniał się od krycia przez przeciwnika (w sytuacji meczowej najprawdopodobniej byłby kryty przez a drużyny przeciwnej; taki może być może zostać wprowadzony do ćwiczenia, rolę tę może spełniać trener uczestniczący w ćwiczeniu) - powinien przejść w kierunku, aby otrzymać, a nie stać w rogu boiska - może również poruszać się od bramki oczyszczając w ten sposób miejsce na oddanie u poprzez przesunięcie się w kierunku bandy 10 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 11

7 Ćwiczenie 5 - trening poruszania się napastników w trakcie wyprowadzania gry - trening podejmowania decyzji przez a przy piłce - jeden zajmuje pozycję w środku strefy obronnej pola gry jako środkowy napastnik () - drugi zajmuje pozycję na linii środkowej przy bandzie jako skrzydłowy napastnik () - trzeci zajmuje pozycję pośrodku strefy ofensywnej jako wysunięty napastnik () - pozostaje z pozostałymi ami za bramką jako obrońca; zawodnicy za bramką z piłkami - biegnie przy bandzie z piłką zza bramki - w tym czasie przesuwa się w kierunku bandy - podaje do - jednocześnie opuszcza zajmowane miejsce kierując się do środka boiska - przejmuje piłkę i podaje do - musi podjąć decyzję zależną od zachowania się a może: - pobiec w kierunku bramki i pokryć bramkarza, a wówczas oddaje na bramkę (opcja 1) - opuścić strefę środkową boiska poprzez przesunięcie się w kierunku bandy, wówczas podaje do, a może podać do albo strzelać (opcja 2) - po zakończeniu ćwiczenia przejmuje rolę, staje się,, zaś zajmuje ostatnie miejsce w linii ów za bramką Poziom 3 Przekazywanie konkretnych instrukcji taktycznych zwykle sprawdza się w pracy z młodymi ami lub początkującymi. U ów bardziej doświadczonych lub w dojrzałym wieku należy bardziej polegać na ich kreatywności i zdolności czytania gry ofensywnej. Po pierwsze, zadaniem trenera jest zaplanowanie i przekazanie zadań określonych przez przyjęty system gry w taki sposób, który pozwoli wszystkim om zrozumieć ich rolę i powierzone zadania na zajętych przez nich pozycjach, a także mieć świadomość ruchu piłki oraz innych ów w polu gry. Z tego względu każdy powinien być świadomy celu poszczególnych zachowań, które wiążą się z prowadzonym atakiem. I tak na przykład: 1.Bezpieczne podciąganie gry na strefę obronną przeciwnika wzdłuż obu boków boiska stwarza presję na broniącą się drużynę 2. Podciąganie gry piłką w kierunku bramki przeciwnika doprowadzaja do szybkiego wykończenia akcji poprzez na bramkę lub uderzenie z zamiarem ewentualnej dobitki po odbiciu przez obrońcę lub bramkarza 3.Należy głęboko podciągać grę do rogów boiska w strefie obronne przeciwnika, wówczas gdy drużyna gra podaniami bez przyjęcia 4.Szybkie i proste ataki po przejęci podania przeciwnika mają na celu stworzenie wolnej przestrzeni na kontratak Powyższe decyzje zapadają przy uwzględnieniu zachowania przeciwnika i sytuacji na boisku. Jeżeli powyższe cele są jasne dla ów, wówczas jest znacznie łatwiej tworzyć linie bezpiecznych podań i przestrzeń na przeprowadzenie kontrataków. Po zdefiniowaniu celu, trener powinien wskazać kilka prostych sposobów na utworzenie linii podań. Ćwiczenia tego rodzaju powinny być - by stwarzały u ów poczucie sytuacji meczowej - od początku do końca ćwiczenia. Następnie ćwiczenie tych sposobów powinno następować na treningach, tak, aby zawodnicy intuicyjnie odnajdowali się na boisku w tych sytuacjach. W sytuacji, gdy zawodnicy nabędą umiejętność czytania gry, można wprowadzić i przećwiczyć kilka modyfikacji. Istnieją trzy różne sposoby wyprowadzania ataku: atak zorganizowany, atak improwizowany oraz kontratak. Atak zorganizowany System gry określany jako atak zorganizowany wykorzystywany jest po przejęciu podania przeciwnika, w sytuacji, gdy zespół decyduje się na zmianę piątki lub gdy nie ma widoków na przeprowadzenie kontrataku. W takiej sytuacji przejmujący piłkę od przeciwnika decyduje się na wycofanie piłki do swojej strefy obronnej w celu uspokojenia i uporządkowania gry. Początkiem zorganizowanego ataku mogą być także rzuty wolne lub wrzucenie piłki ze strefy obronnej. Atak zorganizowany jest szansą dla napastników na stworzenie linii podań między atakującymi ami oraz okazji na oddanie u. Z drugiej strony co stanowi cechę negatywną tego rodzaju ataku drużyna w defensywie może w takiej sytuacji dobrze zorganizować obronę. Granie tym stylem sprawdza się o tyle, o ile wszelkie kombinacje rozegrania i tworzone linie podań są dokładnie przećwiczone. Wyróżnić można dwa style taktyczne w tego rodzaju grze, przy czym dopuszcza się oczywiście modyfikacje: 1.Gra z libero - głęboko cofnięty, a dwóch innych na skrzydłach lekko wysunięci do przodu - rotacja i podania z powietrza - dwaj napastnicy wysunięci do przodu tworzą linie podań - jeden z napastników może tworzyć linie podań w środku boiska w zależności do przyjętej taktyki przeciwnika - zachowanie się wszystkich pięciu ów jest niezwykle ważne, aby zwodzić przeciwnika i otwierać dla siebie przestrzeń do gry Opcja 2 Opcja 1 Gra z Libero 12 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 13

8 1.Obrońca obrońca - w sytuacji, gdy zespół korzysta z pary obrońców do rozpoczęcia gry - ten styl może być traktowany jako bardziej ofensywny, gdyż trzech pozostałych ów szuka sobie miejsca w strefie obronnej przeciwnika - występuje możliwość przeprowadzenia przez przeciwnika ataku dystans między iem i powinien być krótki - napastnicy powinni pozostawać w ciągłym ruchu - łatwo można przejść do gry z Libero - jeżeli obrońca lub inny będzie decydował się na, napastnik powinien być gotowy na zasłonięcie bramkarza i ewentualną dobitkę po odbiciu piłki OBROŃCA - OBROŃCA wać bez słów, co oznacza, że zawodnicy powinni posiadać zdolność obserwowania i czytania gry na boisku, a wodzić wzrokiem za piłką znajdującą się pod ich nogami. W ataku zorganizowanym zawodnicy powinni być świadomi swej roli i miejsca na boisku, które powinni zająć, obserwując rozwijającą się grę na boisku. Powinni posiadać zdolność szybkiej reakcji i dostosowania własnego zachowania do gry przeciwnika. Zawsze bowiem jest tak, że wyprowadzenie gry może nie wyjść tak jak zaplanowano. Jednakże wielokrotne powtarzanie i powrót do ustalonych formacji prowadzonego ataku powoduje, że powstaje łatwość wprowadzenia koniecznych modyfikacji do gry. Takie modyfikacje należy ćwiczyć w ustalonych piątkach na przestrzeni całego boiska. Należy również pamiętać, że ćwiczenie zorganizowanego ataku z jednej strony, jest z drugiej strony- szansą na ćwiczenie obrony przed takim atakiem Ćwiczenie 6 - trening wyprowadzenia gry z iem Libero - trening współpracy wszystkich pięciu ów - zawodnicy zostają ustawieni w pozycjach wskazanych na rysunku 1 - głęboko cofnięty (Libero/) podaje piłkę do skrzydłowych; piłka krąży między nimi podczas, gdy napastnicy pozostając w ruchu szukają miejsca z przodu na przyjęcie bezpiecznego podania (rysunek 1) - jeżeli kierowane jest do a, wówczas przesuwa się w kierunku bramki, zaś przesuwa się w kierunku bandy Opcja 1 - przesuwa się w kierunku bocznej bandy, a - na miejsce - gdy znajdzie się w pozycji a, podaje do a - podaje bez przyjęcia do a, który z kolei podaje do a, a ten w tym czasie przesunął się przed bramkę przeciwnika - w tej sytuacji uzyskuje otwartą przestrzeń na oddanie u przed bramką - może, bądź podać do a, bądź do a, który znajduje się przed bramką gotowy do oddania u lub dobitki po odbiciu lub też zasłonić bramkarza - zawodnicy powinni dążyć do wykonania około pięciu podań przed oddaniem u Modyfikacje: - ćwiczenie może być wykonywana z drużyną przeciwną posługującą się kijami odwróconymi łopatka do góry - ważnym elementem ćwiczenia jest szybkość poruszania się ów i moment wykonywania podania - należy wskazywać om na korzyści płynące z przesuwania się sprzed bramki oraz środka boiska pociągając ze sobą kryjących ich ów, a tym samym tworząc wolną przestrzeń do oddania u lub podania - odległość między podającymi ami powinna być relatywnie niewielka, tak aby podania były krótkie i dokładne Gra z iem Libero Rysunek1 Opcja1 Rysunek 2 W obu przypadkach te same reguły powinny być stosowane przy przejściu przez środek boiska. Zawodnicy nie powinni podawać z jednej strony boiska na drugą albo dryblować w kierunku środka boiska. W takich przypadkach istnieje oczywiście ryzyko utraty piłki w przestrzeni niebezpiecznej i do przeprowadzenia kontrataku przez przeciwnika. W takiej sytuacji należy wskazywać om na korzyści z podawania piłki do przodu, najlepiej wzdłuż band bocznych boiska. Na poziomie trzecim zawodnicy powinni wykazywać się odpowiednim poziomem techniki indywidualnej i wiedzy taktycznej, która umożliwia włączenie do gry całego zespołu. Współpraca ów na boisku powinna następo- Opcja 2 - może, bądź przesunąć się z piłką do boku boiska, bądź podać wprost do a, który przesunął się ze środka boiska do jego boku - w tym samym czasie przesuwa się do środka boiska, aby umożliwić mu piłki Opcja2 Rysunek 3 14 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 15

9 Ćwiczenie 7 - trening wyprowadzenia gry z iem na pozycji Libero - trening wyprowadzenia gry z iem w środku pola (wymagany dobry poziom umiejętności technicznych w odbiorze i podawaniu piłki) - trening wyprowadzenia gry dla bardziej zaawansowanych ów - pięciu ów po każdej stronie - oba zespoły stoją w pobliżu linii środkowej - zespół, który w ćwiczeniu będzie grał rolę drużyny broniącej się wybija piłkę w kierunku bramkarza drużyny przeciwnej - po przejęciu piłki przez bramkarza podaje piłkę do rogu boiska, tam przejmuje ją libero i rozpoczyna grę - zespół broniący się przyjmuje system obrony zespół atakujący powinien się koncentrować na wykorzystaniu środka pola do przeprowadzenia ataku - przesuwa się w kierunku środka z piłką Zawodnik musi podjąć decyzję co do dalszej gry w zależności od zachowania obrońców: Opcja 1 (jeżeli dwóch obrońców rusza w kierunku a ) - podaje górną piłką do a, który przesunął się poniżej a w celu zabezpieczenia bramki - podaje do a, który zajmuje pozycję przy bandzie - poda szybko do a, który również przesunie się do środka pola - podaje do a, który odnajduje swoją drogę do bramki Opcja 2 (gdy obrońcy ustępują pola owi, pozostawiają mu wolną przestrzeń) - jeżeli ma czyste pole, może przejść przez środek boiska, zabezpiecza bramkę - może albo kontynuować grę w kierunku bramki albo podać do a, który przesunął się do przodu wzdłuż bandy - może albo strzelać, gdy opuścił pole przed bramką i zasłania widok bramkarzowi lub podać do a, który odda - trener wstrzymuje ćwiczenie po przeprowadzeniu ataku - modyfikacje można wprowadzać w zależności od kreatywności trenera w zależności od poziomu umiejętności - ćwiczenie musi być wykonywane określonym tempie - grający na pozycji libero może przesunąć się w kierunku środka boiska i wykonać kilka podań zanim rozpocznie wykonywanie ćwiczenia - napastnicy powinni pozostawać w ciągłym ruchu; poruszać się według ustalonego algorytmu Opcja 1 Opcja 2 Ćwiczenie 8 - trening otwarcia gry z wykorzystaniem dwóch obrońców - trening wyprowadzenie gry przez całą drużynę - pięciu ów na pozycjach jak na rysunku - jeden z obrońców w posiadaniu piłki - początkowo ćwiczenie powinno zostać wykonane bez udziału przeciwnika, aby zawodnicy dobrze zrozumieli założenia i przebieg ćwiczenia Opcja 1: wzdłuż band - obaj obrońcy w rogu boiska w punkcie wznowienia gry - podaje do a - porusza się za bramką i podaje do tyłu do a, który podaje bez odbioru do a - podaje bez przyjęcia do tyłu do a, który podaje do tyłu do a, który przesunął się wzdłuż bandy do strefy ataku - jest gotowy, aby zasłaniać (blokować) bramkarza lub oddać Opcja 2: zmiana stron - i podają do siebie kilka razy, a napastnicy poruszają się w strefie ataku przechodząc na stronę boiska, po której jest piłka - na dany sygnał, rozpoczyna wyprowadzenie ataku poprzez przesunięcie się w kierunku bandy, a jednocześnie podaje piłkę do a - podaje piłkę do a, który podaje piłkę bez odbioru do a lub tez przyjmuje piłkę i następnie podaje piłkę do a - w tym samym czasie przesuwa się w kierunku piłki i otrzymuje od a - może albo podać do a, który przesunął się do bramki przeciwnika i zasłania widok bramkarzowi albo sam oddaje Opcja 3: przez środek boiska - wykorzystywany, gdy drużyna broniąca się gra wysuniętym napastnikiem pozostawiając pusty środek boiska - podaje do a - równocześnie przesuwa się w kierunku środka boiska ( nie powinien pozostawać na środku boiska) - podaje do a, a w tym czasie - przesuwa się w kierunku piłki, gotowy na przyjęcie piłki, zaś przesuwa się w kierunku bramki - podaje do a, który bądź podaje do a bądź oddaje na bramkę - powinien być pewien zachować się bardzo ostrożnie podając i przyjmując środku boiska, minimalizując ryzyko utraty piłki - jeżeli nie ma możliwości podania piłki do przodu, może opanować piłkę i odłożyć decyzję, ale wówczas musi chronić piłkę przed jej przejęciem przez przeciwnika - może również podać z powrotem do a, gdyby nie znajdowałby się w zasięgu podania - te same piątki mogą wykonać ćwiczenie 3-5 razy, po których zamienią się rolami - inne piątki obserwują ćwiczenie - różne piątki mogą ćwiczyć inne warianty gry właściwe predyspozycjom i umiejętnościom ów Modyfikacje: - zawodnicy powinni wymieniać się rolami w ramach piątki, aby zapoznać się z zadaniami na poszczególnych pozycjach - podczas ćwiczenia nie należy wykonywać ani podań ani dryblingu w kierunku środka boiska, aby uniknąć utraty piłki w niebezpiecznej strefie - zawodnicy powinni być zorientowani na bramkę oraz y w kierunku bramki - jeden z ów powinien zasłaniać bramkarza - obrońcy (zawodnicy i ) powinni zachowywać się jak w czasie gry meczowej; powinni podciągać grę w zależności od rozwoju sytuacji na boisku np. asystując napastnikom przy wykończeniu akcji - przy piłce powinien decydować się na podania piłki na otwarte pole, gdzie może zostać przejęta przez partnera z drużyny pozostającego w ruchu, aniżeli do a stojącego w miejscu, którego łatwo może zostać pokryty przez przeciwnika - wyprowadzenie gry zawsze powinno kończyć się em na bramkę - szybkość reakcji i czas potrzebny na realizację podań i przyjęć piłki są niezwykle istotne dla powodzenia gry Opcja 1 Opcja 2 Opcja 3 16 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 17

10 Gra improwizowana Zawodnicy mogą również improwizować w czasie gry, w szczególności przy podciąganiu gry na połowę przeciwnika. Taka rozgrywka następuje między 3-4 ami, zwykle bardziej doświadczonymi, a powodzenie takiej akcji zależy od kreatywności i czucia gry przez graczy. W przypadku, gdy zawodnicy nie posiadają odpowiednich kompetencji do czytania gry i umiejętności reakcji na zachowanie partnerów, wówczas dobrze zorganizowana obrona może stanowić skuteczną przeszkodę dla prowadzonego ataku. Z tych względów należy w pierwszej kolejności rozpoczynać od taktyki zorganizowanego ataku, która to taktyka wydaje się bezpieczniejsza dla zespołu. Niemniej dobrze jest ćwiczyć grę improwizowaną od czasu do czasu, aby obserwować kreatywność ów podczas ataku. Podczas takich ćwiczeń trener ma szansę obserwować rozwój a pod względem świadomości swej roli na boisku, poruszania się w polu i realizacji powierzonych zadań taktycznych, a także kreatywności. Najlepsi powinni stanowić trzon formacji zorganizowanego ataku. G G Przykład Ćwiczenie 9 - trening prowadzenia ataku trzema ami - oswajanie się z różnymi sposobami poruszania ów się w jednej linii - trening podejmowania decyzji na boisku - zawodnicy tworzą trzy trzyosobowe linie na jednym końcu boiska - wszystkie piłki znajdują się w bramce - bramkarz w bramce po przeciwległym końcu boiska podaje piłkę do jednego z trzech ów w linii, którzy rozpoczną atak na bramkę - kolejna linia ów rozpocznie ćwiczenie po zakończeniu ćwiczenia przez poprzedników - po zakończeniu ćwiczenia zawodnicy atakujący szybko opuszczają boisko umożliwiając rozpoczęcie ćwiczenia następnej trójce - jeżeli w treningu uczestniczy dwóch bramkarzy powinni się zmieniać, aby oboje mieli szansę na ćwiczenie podania piłki i obrony ów Modyfikacje: - można wykonywać ćwiczenie niezależnie na dwie bramki - zawodnicy mogą sami rozpocząć atak bez podania od bramkarza - jeżeli w treningu nie uczestniczą bramkarze rozpoczynające ćwiczenie może wykonać trener - do ćwiczenia można włączyć przeciwnika; po zakończeniu ćwiczenia przez pierwszą trójkę, dwóch z trzech graczy zostaje na boisku i gra rolę obrońców (ćwiczenie 3-2) - zawodnicy nie powinni zbliżać się do siebie - kreatywność w tym ćwiczeniu jest ważnym elementem, ale należy zwracać uwagę na ogólne zasady ataku - zawodnicy powinni unikać poruszania się od bandy do bandy, jak i podawania, i dryblowania - to najłatwiejszy sposób utraty piłki - należy wskazywać om, że przy piłce powinien zawsze mieć dwie dobre możliwości podania piłki - kończąc ćwiczenie em zawodnicy nie powinni zbliżać się nadto do bramki; w sytuacji meczowej nie będzie to możliwe - kończący ćwiczenie powinien być em z dystansu, z jednym iem zasłaniającym pole wiedzenia bramkarzowi, gotowym na ponowne skierowanie odbitej piłki do bramki Ćwiczenie 10 - trening szybkiego wyprowadzenia gry i ataku - trening podania piłki przez u znajdujących się w ruchu - zawodnicy w 3 formacjach tak jak w poprzednim ćwiczeniu - rozpoczyna ćwiczenie podając piłkę do a lub, którzy wykonują kolejne podania (preferowane są podania bez przyjęcia piłki) - po każdym podaniu powinien podążać z piłką Modyfikacje: - ćwiczenie może również rozpocząć bramkarz - zawodnicy powinni koniecznie podążać za podana piłką - zawodnicy, gdy piłka dotrze do podającego po podaniu, powinni poruszać się do przodu oczekując podania; zawodnicy nie powinni poruszać się tyłem przy odbiorze piłki - w czasie ćwiczenia nie podawać piłek w powietrzu - jeden z ów w linii powinien być zawsze dalej wysunięty aniżeli piłka; chodzi o podkreślenie ciągłego ruchu, w którym powinni znajdować się zawodnicy, a także kierowanie się do bramki celem oddania u - jeżeli zawodnicy nie są w stanie podążać za m, oznacza to, że nie poruszają się w sposób, który pozwoli im na oddanie skutecznego u na bramkę - na rysunku pokazano, że zarówno piłka jak i poruszają się do przodu jednocześnie Atak (ofensywna gra w strefie ofensywnej) Poziom 1 Wymagane indywidualne umiejętności techniczne: - wykonanie podania i odbieranie podań - oddawanie ów - utrzymywanie się przy piłce (obrona piłki przed przeciwnikiem) Najważniejszą umiejętnością wymaganą w grze ofensywnej jest odbiór i piłki oraz oczywiście oddawanie u na bramkę. Podania powinny być dokładne, aby pozwalały na stworzenie sytuacji bramkowej. Cel ataku, jak i sytuacja na boisku determinuje sposób podania: krótki, długi, po ziemi czy w powietrzu. Rodzaj u powinien zostać wybrany w zależności od sytuacji i celu ataku. Zwykle celem jest strzelenie bramki, ale może nim być również, na przykład utrzymanie się w posiadaniu piłki w strefie ataku. Oznacza to, że konieczny jest trening wszystkich umiejętności z zakresu indywidualnej techniki, tak aby mogły być użyte w różnych sytuacjach meczowych w czasie gry. Utrzymywanie się przy piłce jest również ważną umiejętnością. Szerokość uchwytu (pewny chwyt) i postawa a (szerokie rozstawienie nóg) są niezwykle istotne przy tym elemencie gry. Obrona posiadania piłki z wykorzystaniem kija przydaje się w dryblingu, aby utrzymać się przy piłce w czasie przygotowywanie sobie miejsca na lub oddanie u. 18 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 19

11 Poziom 2 Ćwiczenie 13 - trening podania i odbioru piłki w ruchu: wykańczanie akcji pod bramką - wykorzystywanie umiejętności indywidualnych w grze na boisku - trening poruszania się w strefie ofensywnej i y na bramkę - zawodnicy w formacjach jak w ćwiczeniu poprzednim - drużyna przeciwna może zostać włączona do ćwiczenia grając bez kijów lub z kijami do góry łopatką - drużynę przeciwną mogą symulować rozstawione słupki ( pachołki ), szczególnie w początkowej fazie wykonywania ćwiczenia; chodzi o zaakcentowanie, że podania następują między ami drużyny przeciwnej - w początkowej fazie treningu tego ćwiczenia, a także w przypadku młodych ów, zawodnicy mogą je wykonywać bez poruszania się (rysunek 1) - zawodnicy i wykonują rzut wolny w okolicy linii środkowej (rysunek 2) - znajduje się w pobliżu bandy, w środku pola, a w rogu boiska po stronie wykonywanego rzutu wolnego - napastnicy mogą zmieniać miejsca, w unihokeju zajmowane przez ów pozycje nie są przypisane na stałe, zwłaszcza w grze ofensywnej, a zawodnicy powinni wykazywać się kreatywności oraz innowacyjnością w przeprowadzanych atakach - zawodnicy podają sobie piłkę pozostają, zwłaszcza w okresie nauki ćwiczenia, na stałych pozycjach, bez poruszania się po boisku Poruszanie się po boisku: - jeżeli i podają piłkę do siebie (rysunek 2), napastnicy w tym czasie powinni przesuwać się na pole wolne od przeciwnika i pozostawać w gotowości do odbioru piłki - jeżeli gra toczy się z iem na pozycji Libero (rysunek 3), piłka zagrywana jest na lewe skrzydło do skrzydłowego a, przesuwa się do rogu po lewej stronie, zaś przesuwa się bliżej środka pola (przed bramkę lub za bramkę w zależności od pozycji przeciwnika) - zakończenie ataku powinno nastąpić po wykonaniu 5-6 podań - taki sam układ ćwiczenia powinien być trenowany do czasu, aż zawodnicy zrozumieją i zapamiętają system rozegrania piłki; następnie można włączyć inne elementy, w zależności od kreatywności i wyobraźni ów - zmiana piątki powinna następować po 3-4 próbach wykonania ćwiczenia; może również następować zmiana ról w samej piątce - można zmieniać ilość obrońców (nawet 5-4) - można zmienić cały układ podań, w zależności od wybranego systemu gry - należy wykorzystywać wolną przestrzeń, aby unikać niebezpiecznych podań i słabych pozycji strzeleckich - zawodnicy powinni utrzymywać gotowość do u w ciągu całego ćwiczenia - wzrok na ach, nie na piłce pod nogami Przykład torów podań piłki Pozycja wyjściowa Przykład poruszania się ów na boisku Rys 1 Rys 2 Rys 3 Na poziomie drugim indywidualne umiejętności taktyczne determinują to jak korzystać z umiejętności technicznych zdobytych podczas ćwiczeń na poziomie pierwszym. Wybór odpowiedniej techniki do konkretnej sytuacji jest zależnością ściśle związaną powodzeniem w grze całego zespołu. Podejmowanie decyzji jest czynnikiem istotnym, ale nie tylko dla a przy piłce, lecz także dla ów. W końcu ów jest zwykle 4 w jednej drużynie. Indywidualne umiejętności taktyczne wymagane na poziomie 2: - utrzymywanie się przy piłce - tworzenie wolnej przestrzeni dla a przy piłce - tworzenie linii podań piłki poprzez poruszanie się po boisku - tworzenie wolnej przestrzeni pod bramką przeciwnika - zasłanianie widoku bramkarzowi drużyny przeciwnej - zajmowanie dogodnej pozycji strzeleckiej Trener powinien zawsze zwracać uwagę na indywidualne zdolności a, które w zależności od zespołu mogą być różne, oraz wykorzystywać je na korzyść całego zespołu. Jeżeli w drużynie gra dysponujący świetnym em z klepki, trener powinien zwracać na to uwagę innych ów, zaś jego samego nakłaniać do szukania sobie miejsca na boisku do oddawania tego rodzaju ów. Oczywiście nie chodzi tu o opieranie całej taktyki zespołu na konkretnym u lub jego umiejętnościach, a raczej o rozsądne wykorzystanie czyichś zdolności w określonych sytuacjach. Proces podejmowania decyzji, jak już w tym podręczniku wielokrotnie podkreślano, powinien być przedmiotem nieustannych ćwiczeń, w szczególności tych symulujących sytuacje meczowe, koniecznie zakończone oddaniem u. Ćwiczenie 14 - trening podań w strefie ofensywnej - trening tworzenia przestrzeni na wyprowadzenie ataku i jego zakończenie - trening tempa podań i odbioru piłki - znajduje się za bramką - w okolicy linii środkowej blisko bandy - w rogu boiska wraz z innymi ami z piłkami - przed rozpoczęciem ćwiczenia trener powinien zwrócić om uwagę na tempo podań i poruszania się ów - pierwsza część ćwiczenia pokazuje rozpoczęcie gry w strefie defensywnej: 1. biegnie w kierunku rogu boiska odbierając od a 2. nie przerywa biegu, a w tym czasie przesuwa się do środka boiska 3. podaje do a i kontynuuje bieg w kierunku linii środkowej boiska - druga część ćwiczenia pokazuje przeprowadzenie ataku w strefie obronnej przeciwnika: 4. biegnie wzdłuż linii środkowej boiska, podczas gdy a biegnie wzdłuż bandy w kierunku linii środkowej (po podaniu patrz pkt 1), otrzymuje od a 5. czeka na przed bramką (symulacja sytuacji meczowej), ale a podaje do, zaś przesuwa się wzdłuż bandy, aby otrzymać od a 6. biegnie w kierunku bramki, aby odebrać od a 7. oddaje - zamiana ról: przejmuje rolę a, wykonuje zadanie a, a ten ostatni gra dotychczasową rolę a - istnieje możliwość wprowadzenia wszelkich modyfikacji dotyczących linii podań i przesuwania się ów na boisku; zależą wyłącznie od wyobraźni i doświadczenia trenera - trener powinien zwracać szczególną uwagę na tempo poruszania się ów i ich podań - opuszcza miejsce przed bramką przed oddaniem u przez a - poruszanie się ów po boisku powinno symulować sytuację meczową - ćwiczenie jest trudne; przed i po ćwiczeniu należy zebrać ów i dokładnie objaśnić cel oraz zasady realizacji ćwiczenia poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 21

12 Ćwiczenie 15 - trening poruszanie się ów w strefie ataku - trening współdziałania ów ofensywnych - trening sytuacji bramkowych w układzie 3 na 2 - trening tworzenia przestrzeni do gry dla a z piłką - ów należy podzielić na napastników i obrońców - następnie napastników dzieli się na grupy po trzech ów, a obrońców dobiera się w dwójki zgodnie z ich rolami w swoich piątkach - zawodnicy przeprowadzają ćwiczenie przed bramkami, można przeprowadzać ćwiczenie jednocześnie przed dwoma bramkami - jedna grupa napastników próbuje utrzymać się, a jednocześnie stworzyć sytuację bramkową, obrońcy przeszkadzają im - obrońcy nie przejmują piłki w celu strzeleni bramki; po odebraniu piłki napastnikom wybijają ją do rogu boiska; podobnie przy przejęciu piłki przez bramkarza albo gdy piłka opuści pole gry - trener sygnalizuje zmiany ów wykonujących ćwiczenie co sekund - można wprowadzić do gry trzeciego obrońcę i prowadzić ćwiczenie w układzie 3-3; w takim układzie napastnicy mają mniejsze szanse na zdobycie bramki, ale uzyskuje się wówczas sytuację zbliżoną do sytuacji meczowej - napastnicy powinni starać się utworzyć układ w kształcie trójkąta, w którym posiadający piłkę zawsze ma dwie możliwości podania piłki do partnera (rysunek 1) - jeden z napastników (np. z najlepszym uderzeniem piłki) powinien pozostawać w okolicy niebieskiej linii (patrz rysunek) próbując stworzyć sytuację na oddanie u z dystansu, a drugi z napastników powinien zasłonić widok bramkarzowi i pozostawać w gotowości na dobitkę w razie konieczności - trzeci z napastników powinien starać się stworzyć linię podania poprzez przesunięcie się na wolne pole gry - bardzo ważny w tym ćwiczeniu jest ruch ów - jeżeli obrońcy blokuje tworzone linie podań, powinien ściągnąć obrońcę umożliwiając owi przy piłce stworzenie pozycji strzeleckiej (rysnek 2) - napastnicy w poszczególnych piątkach powinni ustalić konkretne algorytmy zachowań w grze, tak aby były one jasne dla całej trójki - zawodnicy powinni poruszać się na palcach, wzrok powinien spoczywać na partnerach i obrońcach Schemat 1 Schemat 2 niebieska linia niebieska linia Poziom 3 Na trzecim poziomie, po przyswojeniu sobie elementów technik indywidualnej i umiejętności taktycznych takich jak podawanie, oddawania ów, zasłanianie, tworzenie linii podań i wolnej przestrzeni na boisku, należy wprowadzić ów w naukę taktyki zespołowej. Trener powinien wyjaśnić ów, które czynniki są istotne w strefie ataku. Należą do nich m.in.: - rozciągnięcie akcji ofensywnej - poruszanie się ów - ilość ów w strefie ataku Rozciągnięcie akcji ofensywnej jest najbardziej istotną kwestią. Krótki i szybki atak wykorzystuje się, gdy drużyna nie jest w stanie utrzymać się przy piłce w strefie ofensywnej z powodu niedostatków techniki indywidualnej. Z kolei jeżeli zawodnicy posiadają wysokie umiejętności techniczne i ogrywają przeciwnika, wówczas drużyn powinna utrzymywać się przy piłce do czasu wypracowania pewnej sytuacji strzeleckiej. Po przejęciu piłki od przeciwnika, drużyna powinna się starać przeprowadzić szybki kontratak, ale również należ rozważyć w przypadku przewidywanego niepowodzenia przetrzymanie piłki. Dlatego właśnie tak ważna jest umiejętność czytania gry na boisku przez ów. Trener może wskazywać ilu ów powinno znajdować się strefie ofensywnej w zależności od sytuacji na boisku (gra w przewadze/rzut wolny), poziomu umiejętności ów (zachowując przynajmniej jednego a ubezpieczającego bramkarza, jeżeli ryzyko utraty piłki jest wysokie) lub poziomu umiejętności drużyny przeciwnej. Zwykle chodzi jednak o to, aby cała piątka ów przebywała w strefie ofensywnej zwiększając przez to prawdopodobieństwo zdobycia bramki. Z tego względu ważna jest wiedza ów o przewidywanej własnej aktywności na boisku, a przez to możliwości oddania piłki partnerowi z drużyny. Jeżeli te kwestie będą jasne od pierwszych treningów, łatwiej będzie zmotywować ów, którzy mają przed sobą takie same cele do zrealizowania. 22 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 23

13 Ćwiczenie 16 - trening przeprowadzenia ataku całą piątką ów - trening poruszania się ów - trening opuszczania miejsca w przestrzeni przed bramką - zawodnicy wykonują ćwiczenie w swoich piątkach - w ćwiczeniu uczestniczą również rezerwowi - ćwiczenie można wykonywać na dwóch przeciwległych bramkach jednocześnie, jednakże w przypadku treningu prowadzonego przez jednego trenera, ćwiczenie powinno być wykonywane na jedną bramkę to pozwoli trenerowi na zwrócenie uwagi na istotne elementy ćwiczenia w danej piątce - w przypadku dwóch trenerów prowadzących ćwiczenie, konieczne jest ustalenie przez nich, aby ta sama informacja o wykonywanym przez nich ćwiczeniu trafiała do ów - każda piątka gra w układzie 5 przeciwko 0 - piłka powinna zostać podana do każdego a przynajmniej raz, zanim zostanie oddany - zmiany trenujących powinny następować co sekund, na sygnał trenera; nie dotyczy to informacji zwrotnej po ćwiczeniu przekazywanej przez trenera - zawodnicy nie wykonujący ćwiczenia obserwują innych ów Przykład poruszania się ów przedstawiają rysunki 1 i 2: - zaczyna się poruszać z piłką w prawo - przesuwa się w kierunku a, od którego otrzymuje z powietrza - jednocześnie przesuwa się w kierunku linii środkowej - podaje do a - opuszcza miejsce przed bramką przesuwając się w kierunku bandy, pozostawiając miejsca dla a - po pierwszym podaniu, przesunie się w kierunku bramki w gotowości do odbioru piłki od a -, będąc przy piłce, ma teraz dwie możliwości: bądź podać do a, który odda, bądź podać do a, który odda - jeżeli nie jest w stanie podać do a lub, może wycofać piłkę do a lub nawet samemu oddać na bramkę - powinien pozostać w okolicy linii środkowej, aby ubezpieczać strefę obronną w przypadku przejęcia piłki przez przeciwnika - w przypadku wprowadzenia do ćwiczenia ów drużyny przeciwnej, ilość możliwości rozegrania piłki się zmniejsza, co powoduje, iż ćwiczenie jest zbliżone do sytuacji meczowych - powinien podać piłkę kilka razy do ów i zanim rozpocznie akcję, w tym czasie zawodnicy i zamieniając się miejscami - jeżeli jest kryty przez przeciwnika, może spróbować stworzyć wolną przestrzeń blokując obrońcę, pozostawiając ją dla a przesuwającego się w kierunku bandy, a następnie podającego lub oddającego na bramkę (schemat 3) - w takim przypadku musi się cofnąć, aby zabezpieczyć strefę obronną, na wypadek przejęcia piłki przez przeciwnika - po zapoznaniu się przez atakującą piątkę z realizacją układu, inna piątka może zostać włączona do ćwiczenia jako obrońcy - zawodnicy broniący bramki mogą na początku - w celu ułatwienia gry atakującym - grać kijami łopatką do góry - po przejęciu piłki, obrońcy wybijają piłkę do narożnika, z którego atakujący ponownie rozpoczynają ćwiczenie - zadaniem obrońców jest przejęcie piłki poprzez przecięcie linii podań, nie chodzi w tym ćwiczeniu o walkę o piłkę, grę pressingiem - ćwiczenie stanowi również dobry przykład na trening gry w przewadze Uwagi co ćwiczenia: - należy zwracać uwagę na poruszanie się ów - jeden z ów powinien przyjąć zadanie polegające na zasłanianiu pola gry bramkarzowi, w szczególności w przypadku planowanych ów z dystansu Schemat 1 Schemat 2 Schemat 3 Kontratak Poziom 1 Innym sposobem na podciągnięcie gry do strefy obrony przeciwnika jest kontratak. Powodzenie tego ataku zależy od zdolności ów do przewidywania ruchów przeciwnika i współdziałania na boisku. Najważniejszymi umiejętnościami technicznymi w tym rozegraniu są ponownie i odbiór piłki, a także na bramkę. Naturalnie rzecz biorąc, niezwykle ważna jest zdolność do szybkiej zmiany kierunku poruszania się przez a na boisku. Zawodnik powinien pozostawać w gotowości do zmiany stylu gry z obrony na akcję ofensywną. Ten element może być przedmiotem ćwiczeń poprzez koordynację biegu z szybkimi skrętami kierunku biegu, zarówno z piłką, jak i. Szybkość reakcji zależy od reakcji systemu nerwowego tj. od prędkości z jaką nasz mózg przekaże impuls do mięśni. Wyćwiczony system nerwowy sprawia, że wychodzący impuls może stać się automatyczną reakcją, a przez to sygnał dla naszych mięśni wędruje szybciej. W końcu, jeżeli chodzi o kontratak, najważniejsza jest szybka reakcja. 24 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 25

14 Ćwiczenie 17 - trening zmiany kierunku poruszania się po boisku - trening krótkich podań bez przyjęcia - zawodnicy podzieleni na grupy trzyosobowe - dwóch ów z piłką po przeciwnych stronach boiska - jeden po środku Sideway movement - po środku rozpoczyna bieg w kierunku a podając mu piłkę, zawraca biegnie w kierunku a po drugiej stronie odbiera piłkę i podaje ją z powrotem, zawraca itd. - trener sygnalizuje co 45 sekund zmianę ów wykonujących ćwiczenie - można wykorzystać także bieg bokiem - zawodnicy poruszają się bokiem w stosunku do podającego a; zmiana ów ćwiczących w czasie tym samym - ćwiczenie należy wykonać stosując szybkie zwroty, zwroty nie powinny stawać się bieganiem w kółko - podania powinny być dokładne - powinien poruszać się na przedniej części stopy - gotowość a do podania i odbioru, łopatka kija cały czas na podłodze boiska Ćwiczenie 18 - trening szybkiej reakcji na zmiany na boisku i zmiany kierunku poruszania się - trening czytania zachowania przeciwnika i przecinania jego linii podań piłki - trening krótkich, dokładnych podań - ćwiczenie może być także dobrym sposobem na rozgrzewkę - zawodnicy podzielenie na grupy po sześciu ów - czterech ów rozstawionych zostaje w figurze kwadratu w odległości około 5 metrów od siebie tak jak pokazano na rysunku - dwóch ów w środku kwadratu - zawodnicy w kwadracie rozpoczynają podawanie piłki jeden do drugiego - zawodnicy w środku figury próbują przejąć piłkę w trakcie podania blokując linie podania piłki - jeżeli zostanie przerwane,, którego zostało przejęte zajmuje miejsce a, który przejął piłkę, w środku figury - można wykonywać z większą ilością ów - w przypadku układu 4-3 można wprowadzić do ćwiczenia dodatkową piłkę; wówczas dodatkową trudnością jest brak możliwości podania dwóch piłek do jednego a - należy wskazywać om uwagę na szybkość i rodzaj reakcji po przejęciu piłki - podania powinny być dokładne, a poruszanie się ów po boisku szybkie - zawodnicy ustawieni w figurze kwadratu powinni pozostawać w bezruchu, możliwe jest wykonanie kilku kroków - zawodnicy w środku figury powinni skupić się jedynie na przecinaniu linii podań, celem ćwiczenia nie jest blokowanie i naciskanie ów przy piłce -, który przejmie piłkę, powinien być gotowy do natychmiastowego przyjęcia nowej roli w ćwiczeniu Poziom 2 Zdolność do reakcji w różnych sytuacjach meczowych jest niezwykle ważna w momencie przejścia z gry obronnej do ataku i odwrotnie. Pewność zachowania ów w tych sytuacjach powinna być budowana na treningu różnych opcji rozegrania piłki w zbliżonych do gry meczowej sytuacjach. Na przykład, jeżeli przejmuje w środku boiska piłkę: gdzie powinien stać skrzydłowy mający otrzymać od tego a? Zawodnik przy piłce ponosi odpowiedzialność za podjęcie decyzji o podaniu czy dryblingu, z kolei powinien szukać pozycji tworzącej linię podania z partnerem przy piłce. Te umiejętności powinny być szczególnie akcentowane w treningu umiejętności przechodzenia z gry obronnej do ataku. Podobnie, powinno zawracać się uwagę na cel tej fazy gry tj. stworzenie sytuacji gry w przewadze, a co za tym idzie wypracowanie sytuacji strzeleckiej. Umiejętności taktyki indywidualnej wymaganej w tej fazie gry to: - blokowanie linii podań i przejmowanie podań - zmiana kierunku poruszania się na boisku - zdolność czytania gry - gotowość do podawania i przyjmowania podań bez przyjęcia - gotowość do oddania u na bramkę - tworzenie linii podań piłki (przez ów poruszających się ) Ćwiczenie 19 - trening szybkiego przejścia z gry obronnej do ataku - pole boiska podzielone jest na połowę (możne być wykorzystywane boisko o mniejszych rozmiarach) - zawodnicy dobrani są w pary - kilku ów traktowanych jest jako dodatkowi zawodnicy (piąty w grze) - zawodnicy powinni być oznaczeni markerami w różnych kolorach, jednakowych w każdej ćwiczącej parze - trener sygnalizuje czas ćwiczenia co 60 do 90 sekund - zawodnicy grają 3 na 2, w tym dodatkowy gra zawsze w drużynie atakującej (chodzi o to, aby drużyna atakująca ćwiczyła grę w przewadze np. po przejęciu piłki) - dodatkowy przechodzi do pary przeciwnej na sygnał trenera - rolę dodatkowego a może pełnić trener - drużyny mogą liczyć więcej ów, którzy mogą się zmieniać w trakcie ćwiczenia; wówczas również dodatkowy powinien się zmieniać - podania między ami można ograniczyć tylko do dwóch dotknięć piłki kijem (przyjęcia i podania) lub nawet do jednego dotknięcia ( bez odbioru); jeżeli narusza tę zasadę drużyna przeciwna otrzymuje rzut wolny; jeżeli dodatkowy popełnia błąd, drużyna broniąca się otrzymuje rzut wolny, z tym, że nie może go wykonywać dodatkowy - należy akcentować konieczność wykorzystywania sytuacji gry w przewadze po przejęciu podania - dystans między ami powinien być krótki a przy piłce powinien mieć szansę podania piłki do przodu - po przejęciu piłki, drużyna atakująca (drużyna, która przejęła piłkę) powinna być natychmiast gotowa do zmiany kierunku poruszania się i podjęcia ataku 26 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 27

15 Ćwiczenie 20 - trening zmiany gry obronnej na atak - trening wprowadzenia piłki do gry przez bramkarza po wychwyceniu piłki - zawodnicy zostają podzieleni na 4 grupy - jedna grupa w każdym rogu boiska - dwóch ów przed bramką przeciwną w gotowości do podjęcia obrony - piłki w bramce - trener może dokonywać zmian bramkarzy w trakcie ćwiczenia - pierwszych dwóch ów ( i ) rozpoczynają atak na przeciwległą bramkę, gdzie ustawieni są obrońcy ( i ); atak rozpoczyna się od przyjęcia podania od bramkarza - gdy tylko i rozpoczyną atak, następni zawodnicy z tej drużyna ( i ) są gotowi do obrony bramki podczas ataku ów i - gdy piłka zostanie odebrana om i przez ów i, ci ostatni rozpoczynają atak na bramkę przeciwnika; jeżeli piłka zostanie wyłapana przez bramkarza w bramce drużyny A, bramkarz drużyny B podaje kolejną piłkę owi lub - po przeprowadzeniu ataku zawodnicy pozostają na stronie boiska, po której zakończyli ćwiczenie - ćwiczenie może być modyfikowane na ćwiczenie przejścia z gry obronnej do ataku gdy: - i atakują w sytuacji 2 przeciwko 0, zaś po oddaniu u przechodzą do obrony przed atakującymi i ; w takim przypadku zawodnicy pozostają w sytuacji ataku i obrony tej samej bramki przez cały czas trwania ćwiczenia - podczas wykonywania ćwiczenia należy akcentować istotę zmiany gry obronnej na atak, a także gotowość do podjęcia ataku, szybką zmianę kierunku poruszania się na boisku - po przejęciu piłki lub podaniu od bramkarza zawodnicy drużyny ofensywnej powinni umieć podciągnąć grę na pole przeciwnika w taki sposób, który umożliwi om zajęcie pozycji bliżej bramki i pozostawać w oczekiwaniu na lub oddanie u - w przypadku, gdy, który przejął przeciwnika znajduje się bliżej bramki ( wyżej na boisku) może albo próbować stworzyć sytuację strzelecką dla siebie, albo podać do tyłu (ta ostatnia możliwość niesie jednak w takiej sytuacji groźbę przejęcie piłki przez przeciwnika w środkowej części boiska - zawodnicy powinni być świadomi pozycji swoich partnerów z drużyny na boisku B3 B3 G G G G B4 B4 Ćwiczenie 21 - rozwijanie u ów zdolności czytania gry i ogrywania przeciwnika - trening szybkiego przejścia z gry obronnej do ataku - zwiększanie ilości możliwości rozegrania piłki poprzez zwiększanie ilości ów na boisku (3 na 3) oraz przez zmniejszanie ilości czasu przeznaczonego na ćwiczenie w celu wymuszenia szybszych decyzji u ów na boisku - zawodnicy z dwóch linii A i B ustawieni przy linii środkowej boiska w kierunku bramki przeciwnika (zgodnie z ilustracją na rysunku) - zawodnicy i przed swoją bramką gotowi do podjęcia obrony - piłki ułożone na siatce bramki 1. Pierwszych dwóch ów z linii A, i otrzymuje od bramkarza i rozpoczynają atak przeciwko i - gdy i przekraczają linię środkową do gry włącza się od tyłu B3, stwarzając przewagę 2 na 3 2. gdy zawodnicy A utracą piłkę, bramkarz obroni ich, albo piłka opuści boisko, atak na bramkę przeciwną rozpoczynają zawodnicy, i B3 - wówczas i ustawiają się przed bramką przyjmując rolę obrońców - i ustawiają się kolejce ów przy linii środkowej 3. gdy atakujący przekroczą linię środkową do ów broniących się przyłącza się, który po przejęciu piłki podejmuje wspólny atak - na początku ćwiczenie dla uproszczenia i zrozumienia może być wykonywane w systemie 2 na 2 - trzeci może zostać wprowadzony, gdy zawodnicy zrozumieją zasady rotacji ów i cel wprowadzenia trzeciego a do gry - przeciwnik powinien zostać ograny poprzez szybkie przejście z gry obronnej na grę ofensywną z sytuacją gry w przewadze - sytuacja gry w przewadze tworzona jest przez a przyłączającego się do akcji z tyłu; ten powinien faktycznie włączyć się do gry obronnej - istnieją różne warianty gry w takiej sytuacji, a zawodnicy powinni być namawiani przez trenera do korzystania z własnych pomysłów w tym zakresie - obrońcy powinni być gotowi do obrony, jak i do podjęcia ataku w momencie przejęcia piłki - z tyłu powinien być gotowy do odbioru piłki otwierającej rozegranie, albo też do biegu w kierunku bramki przeciwnika, gdy tylko jego partnerzy obrońcy przejmą posiadanie piłki Faza 1 Faza 2 Faza 3 B4 G B3 B5 B3 B5 B4 B3 28 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 29

16 Poziom 3 Najważniejszą sprawą podczas treningów przejścia (zmiany) z gry obronnej na ofensywną jest to, że gra prowadzona w przewadze stworzonej poprzez przejęcie piłki powinna być wykorzystana jak najszybciej. Gra w przewadze stwarza sytuację, w której atakujący zespół dysponuje otwartą przestrzenią, a także możliwością oddania u. Ta faza gry opiera się przede wszystkim na błędach przeciwnika, a więc istotna w treningu okaże się również cierpliwość. Przeciwnik nie powinien mieć wystarczająco czasu na zorganizowanie obrony, a zarazem należy tą okoliczność wykorzystać. Gdy następuje przejęcie piłki napastnik powinien być gotowy, aby przesunąć się w kierunku bramki przeciwnika, blokując bramkarza drużyny przeciwnej, a także szukając możliwości oddania u bezpośrednio lub po odbiciu przez bramkarza. Jeżeli przejęcie piłki następuje przez a ustawionego najwyżej (najbliżej bramki przeciwnika) może on zwolnić grę, poczekać na nadbiegających partnerów lub rozpocząć samotny atak na bramkę zakończony próbą u. Najlepszym wariantem jest jednak rozgrywanie piłki w sytuacji gry w przewadze (2 na 1) w strefie ofensywnej poprzez stworzenie linii podań, które spowoduje przesunięcie się obrońcy i bramkarza na jedną stronę boiska. Jeżeli obrońca jest w stanie blokować i, będący powinien starać się utrzymać w jej posiadaniu i wyczekiwać na wsparcie partnerów z drużyny. Wszystkie te warianty powinny być przedmiotem treningu w środowisku zbliżonym do gry meczowej, dodatkowo w okolicznościach, w których zmiana (przeście) z gry obronnej na ofensywną nie jest oczekiwana przez ów. Ważną rolę odgrywa miejsce na boisku nastąpiło przejęcie piłki. Najlepszym jest oczywiście miejsce najbliżej bramki przeciwnika, a im dalej od tej bramki tym szanse na zdobycie bramki maleją. Ćwiczenie 22 - trening przechodzenia z gry defensywnej do gry ofensywnej z wykorzystaniem pięciu ów - trening gotowości do gry ofensywnej - trener dzieli ów na dwa zespoły lub piątki, w których zawodnicy grają - zawodnicy zostają oznaczeni markerami (koszulkami) - oba zespoły rozstawione zostają wokół boiska, podając piłkę między ami jednego zespołu - należy wyjaśnić zespołom, który z nich ma zadanie obrony bramki - trener daje sygnał ataku zespołowi wskazując kolor markerów ów - drugi z zespołów rozpoczyna obronę - zespół atakujący podejmuję jedną próbę ataku; jeżeli utraci piłkę, zespół broniący może przeprowadzić jeden kontratak - po zakończeniu ćwiczenia zespołu wracają do pozycji wyjściowych i czekają na sygnał trenera - można zarządzić przerwę w ćwiczeniu, jeżeli będzie to konieczne - po sygnale trenera, zespół atakujący gra przeciwko dwóm om z zespołu broniącego się; a więc gra toczy się w systemie 5-2, pozostałych trzech ów z zespołu broniącego się opuszczają boisko - trener może zdecydować czy ami zostającymi na boisku są zawodnicy grający na pozycjach obronnych czy też zawodnicy znajdujący się najniżej na boisku tj. najbliżej swojej bramki - w ćwiczeniu należy akcentować wagę momentu rozpoczęcia ataku - nagły sygnał trenera powoduje nieprzewidzianą sytuację w środowisku gry - należy wskazywać om, że powinni być gotowi do podjęcia ataku przeciwko organizującemu obronę przeciwnikowi i wykorzystania sytuacji gry w przewadze - trener powinien starannie dobierać moment, w którym daje sygnał do podjęcia ataku; sygnał powinien być nieoczekiwany i w czasie, gdy zawodnicy są w różnych miejscach na boisku Ćwiczenie 23 - trening szybkiej zmiany gry z defensywnej na ofensywną - trening końcowej fazy przeprowadzanego ataku - poznanie sposobów otwarcia gry po przejęciu piłki - zawodnicy ustawieniu na pozycjach obronnych i ofensywnych - podział ów może wynikać z ustawienia ów w ich piątkach - dwa pachołki (słupki) ustawione przy linii środkowej (ok. 5 metrów od linii środkowej) - obrońcy ( i ) ustawieni na wysokości pachołków - atakujący i ustawieni w pobliżu linii środkowej - rozpoczęcie ćwiczenia: trzech z atakujących () gotowi do ataku, dwóch obrońców () na drugim końcu gotowi do obrony Faza 1 - bramkarz podaje piłkę do - atakuje - gdy piłka przekracza linię wyznaczoną przez pachołki, trzech atakujących () wspierają i asystują obrońcom () w celu uzyskania piłki Faza 2 - gdy zawodnicy wchodzą w posiadanie piłki natychmiast otwierają grę poprzez do jednego z ów - atakuje przeciwko dwóm obrońcom (), którzy ustawieni są na przeciwległym końcu boiska - jeżeli bramkarz obroni, padnie bramka lub piłka opuści pole gry, bramkarz poda kolejną piłkę do - po zakończeniu ćwiczenia, zawodnicy mogą powtarzać ćwiczenie na tych samych pozycjach lub przemieszczać się; wówczas stają się i odwrotnie - obrońcy podejmują tylko akcję obronną, po czym podają piłkę otwierającą grę - gra 3 na 2 powinna trwać nie więcej niż kilka sekund - celem jest uzyskanie sytuacji bramkowej, zakończenie ataku i otwarcie gry na nowo - gdy zawodnicy defensywni uzyskują posiadanie piłki, powinni rozpocząć akcję ofensywną poprzez natychmiastowe - jeżeli bramkarz jest przy piłce, powinien podać piłkę do napastników lub najdalej wysuniętego a - jeden z napastników powinien zawsze w takiej sytuacji zejść niżej, aby odebrać od bramkarza lub obrońcy - trener powinien ustalić z ami jak będzie wyglądało przyjęcie piłki w takiej sytuacji, gdy np. jeden napastnik znajduje się przy bandzie, drugi w środku boiska - napastnicy powinni tworzyć linie podania poprzez ciągłe pozostawanie w ruchu - napastnicy powinni znajdować się blisko siebie, aby stworzyć pewną linię podania; z kolei trzeci napastnik powinien zawsze znajdować się blisko bramki przeciwnika Faza 1 Faza 2 G G G G B 30 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 31

17 Gra obronna Ćwiczenie 24 - trening obronnej postawy a - ćwiczenie kontroli nad ciałem - rozgrzewka i ćwiczenia fizyczne - zawodnicy podzieleni w pary - ćwiczenie nie wymaga użycia kija do gry - w ćwiczeniu powinni brać udział również bramkarze - zawodnicy powinni wykazywać się aktywnością fizyczną przez cały czas trwania ćwiczenia - trener powinien motywować ów w czasie wykonywania ćwiczenia - zawodnicy poruszają się w pozycji nisko na nogach, na przedniej części stóp; gotowi do poruszania się i obrotu ciałem - zabrania się uderzania i kopania w trakcie ćwiczenia Ćwiczenie 25 - trening obrony posiadania piłki - ćwiczenie pozostawania pozycji nisko na nogach - trening gry ciałem w celu obrony posiadania piłki - zawodnicy podzieleni w pary - jedna piłka na każdą parę - ćwiczenie nie wymaga użycia kijów Taktyka obronna można podzielić na trzy części: grę obroną w strefie ofensywnej, grę obronną w strefie defensywnej i przejście w grze z gry ofensywnej do defensywnej. Wszystkie te trzy elementy wymagają dyscypliny i organizacji. Uzyskanie zamierzonego celu w grze wymaga też przyjęcia odpowiedzialności i koordynacji między ami na boisku. Nie bez znaczenia są również możliwości fizyczne i umiejętności taktyczne, które pozwolą na wykorzystanie przyjętych założeń w sposób najbardziej efektywny. Wybór taktyki gry zależy od trenera, który musi uwzględnić poniższe elementy. Trzy najważniejsze cele gry obronnej to: 1.Uniemożliwienie przeciwnikowi oddania u 2.Skierowanie przeciwnika w strefę boiska, gdzie zespół broniący się ma przewagę 3.Odzyskanie piłki i wyprowadzenie ataku Gra obronna w strefie defensywnej Poziom 1 Najważniejszą indywidualną techniczną umiejętnością w grze obronnej jest postawa a; powinien pozostawać nisko, na ugiętych nogach. Kij powinien być wykorzystywany do przeszkadzania atakującym i blokowania podań. Elementem poddanym treningowi powinna być gotowość do przejścia z gry obronnej do gry ofensywnej. Siła fizyczna wymagana jest przy starciach jeden na jeden, zarówno przeciwko owi przy piłce jak i. Kwestią absolutnie jasną powinno być, iż w momencie, gdy drużyna nie jest przy piłce, odpowiedzialność za obronę i grę w obranym systemie spoczywa na wszystkich ach. Tak więc, zrozumienie sposobów indywidualnego poświęcenia się w grze powinno być włączone do podstaw nauki gry w obronie, a wyjaśnienie tego elementu powinno następować na pierwszym poziomie ćwiczeń. Łapanie za kolana - zawodnicy zdobywają punkty za złapanie przeciwnika za kolano - zawodnicy nisko na nogach, na przedniej części stóp Łapanie za ramiona - zawodnicy zdobywają punkty za złapanie przeciwnika za ramię - zawodnicy wykonują szybkie, inwazyjne ruchy w kierunku przeciwnika Łapanie za palce u nóg - zawodnicy zdobywają punkty za złapanie przeciwnika za palce u nóg - zawodnicy poruszają się lekko na nogach Łapanie za plecy - zawodnicy zdobywają punkty za złapanie przeciwnika za plecy - zawodnicy wykonują szybkie zwroty tułowiem - piłka na ziemi - jeden z ów broni piłki ciałem, drugi próbuje jej dotknąć - trener co sekund daje sygnał do zmiany - można wprowadzić do gry kij; w takim przypadku piłka może się poruszać, ale w obrębie określonego pola - niska postawa a - szeroko rozstawione nogi - broniący piłki powinien zawsze znajdować się między piłką a przeciwnikiem Sposoby na osiągnięcie tych celów są różnorakie i zależą od tego w jakiej części boiska toczy się gra. Zespół może wykorzystać technikę skierowywania gry w określone miejsce na boisku lub wywierać presję na a przy piłce w celu uzyskania piłki. Istnieją dwa systemy taktyczne: obronna strefą i każdy swego. Poniższe umiejętności z zakresu techniki indywidualnej powinny być włączone do ćwiczeń treningowych na poziomie pierwszym: - zmiana kierunku poruszania się na boisku - postawa a w obronie - siła (gra jeden na jeden) - wykorzystanie kija do zagrażania i przeszkadzaniu przeciwnikowi oraz przecinania jego poda - Trener sygnalizuje zmiany ćwiczenia co sekund 32 poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej poruszający się poruszający się z piłką drużyny przeciwnej 33