Prawo rzeczowe. Organizacja wykładu. Pojęcie prawa rzeczowego Pojęcie prawa rzeczowego Rodzaje praw rzeczowych Prawa rzeczowe a inne prawa

Transkrypt

1 Prawo rzeczowe Pojęcie prawa rzeczowego Rodzaje praw rzeczowych Prawa rzeczowe a inne prawa Organizacja wykładu 30 h wykłady co tydzień Egzamin - czerwiec Część ogólna Prawo rzeczowe Zerówka zaliczenie II semestru na 4.0, termin do ustalenia Poprawka - wrzesień Pojęcie prawa rzeczowego Podmiotowe Uprawnienie / kompleks uprawnień O charakterze bezwzględnym Mający za przedmiot (zasadniczo) rzeczy Przedmiotowe Zespół norm prawnych Regulujących prawne formy korzystania z rzeczy Powstanie, ustanie, zmianę praw rzeczowych 1

2 Rola praw rzeczowych Emanacja konstytucyjnej zasady własności prywatnej jako podstawy gospodarki wolnorynkowej Reguluje Przyporządkowanie poszczególnych dóbr Granice korzystania ze składników majątkowych Odpowiedzialność majątkową Czy najważniejszy składnik majątku? Przedmiot praw rzeczowych Rzecz Przedmiot materialny (część przyrody) Mający charakter samoistny (może stanowić samoistny przedmiot obrotu) Nie zdereifikowany Prawa Nie są rzeczami Niektóre mogą być przedmiotem ograniczonych praw rzeczowych Klasyfikacja rzeczy Ruchomości i nieruchomości Rzeczy istniejące i przyszłe Rzeczy proste i złożone Rzeczy w obrocie i wyłączone z obrotu Rzeczy podlegające szczególnemu rezymowi Oznaczone co do tożsamości i gatunku 2

3 Nieruchomości i ruchomości Nieruchomość Część powierzchni ziemskiej (grunt) Z mocy przepisów szczególnych: Budynek trwale z gruntem związany Część budynku stanowią nieruchomości odrębne od gruntu Ruchomość Rzecz, która nie jest nieruchomością Rzeczy proste i złożone Rzecz prosta Jednorodna Bez części składowych Rzecz złożona Składa się z wielu rzeczy Są części składowe Problem przynależności Rzeczy w obrocie i wyłączone z obrotu Rzecz w obrocie Może być przedmiotem obrotu Zdecydowana większość rzeczy Rzecz wyłączona z obrotu Nie może być przedmiotem obrotu O wyłączeniu decyduje ustawa Zabytki archeologiczne Narządy do przeszczepów 3

4 Rzeczy podlegające szczególnemu reżymowi Lasy Państwowe i prywatne Zarząd PGL Lasy Państwowe Zabytki Ograniczenia prawa własności Ograniczenia obrotu Statki: szczególna reg Rzeczy oznaczone co do tożsamości i gatunku Rzecz oznaczona co do tożsamości Unikatowa Zindywidualizowana w obrocie Rzecz oznaczona co do gatunku Jedna z wielu takich samych Brak indywidualizacji Klasyfikacja zależy od okoliczności Podział ma znaczenie praktyczne Przedmioty praw podobnych do własności Zwierzęta Wody Kopaliny (złoża) Energia Dobra niematerialne o charakterze intelektualnym Pieniądze 4

5 Masy majątkowe Universitas rerum nie jest przedmiotem praw Problem majątków odrębnych Przedsiębiorstwo Zbiór składników Służących do prowadzenia działalności gospodarczej Gospodarstwo rolne podobnie Przedsiębiorstwo - cd Pojęcie niejednoznaczne Znaczenia Przedmiotowe Funkcjonalne Podmiotowe Problem charakteru prawnego Zbiór rzeczy i praw Prawo na dobru niematerialnym (klienteli) Podmiotowe prawa rzeczowe Czy istnieje stosunek prawny prawa rzeczowego? Koncepcje Obligacja generalna Stosunek wielostronny między podmiotami obciążonymi obowiązkami odpowiadającymi prawu rzeczowemu 5

6 Krytyka Konstrukcja sztuczna Obejmuje osoby nie mające ze sobą kontaktu de facto ani de iure wypaczone odbicie faktu, że pewne normy prawne nakładają na ogół powszechne obowiązki (Dybowski) Stosunek prawny = norma nakłada obowiązki /prawa na oznaczone osoby Cechy konstrukcyjne praw rzeczowych Prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym skuteczne względem Podmiotu zakłócającego korzystanie Innego prawa w trakcie jego wykonywania Nabywcy rzeczy Wyodrębnione w drodze ustawy Mają charakter majątkowy Są jawne Prawa rzeczowe jako prawa podmiotowe Bezterminowe (własność) / terminowe (użytkowanie) Wolne (własność) / związane (służebność gruntowa) Samoistne / niesamoistne (zastaw, hipoteka) Zbywalne / niezbywalne (użytkowanie, służebność osobista) 6

7 Klasyfikacja praw rzeczowych Własność Użytkowanie wieczyste Ograniczone prawa rzeczowe Kodeksowe pozakodeksowe Numerus clausus praw rzeczowych 7