Niniejszy ebook jest własnością prywatną.

Transkrypt

1

2 Niniejszy ebook jest własnością prywatną. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Zabrania się jej publicznego udostępniania w Internecie, oraz odsprzedaży zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli. Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: Tytuł: GPW Analiza techniczna w praktyce Autor: Marcin Krzywda Wydanie I ISBN: Projekt okładki: Marzena Osuchowicz Korekta: Anna Popis-Witkowska Skład: Teresa Kopp Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli Netina Sp. z o. o. ul. Daszyńskiego Gliwice WWW: kontakt@zlotemysli.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

3 SPIS TREŚCI WSTĘP...6 Programy do analizy technicznej...10 Analiza techniczna rynku FOREX...11 PODSTAWY ANALIZY TECHNICZNEJ...12 Wykresy...12 Wykresy słupkowe...12 Wykresy liniowe...13 Trend...16 Linie trendu...19 Linie wsparcia i oporu...20 Kanały trendowe...22 Luki cenowe...23 Luka zwykła...24 Luka startu...24 Luka ucieczki...25 Luka wyczerpania...26 Wyspa odwrotu...27 Korekty cenowe (poziomy zniesień)...27 FORMACJE CENOWE...30 Głowa i ramiona...30 Linia szyi...32 Ruch powrotny...32 Prognozowanie poziomu spadku...32 Załamanie się formacji...33 Odwrócona formacja głowy i ramion...34 Uwagi natury ogólnej...34 Podwójny szczyt...35 Prognozowanie poziomu spadku...36 Podwójne dno...37 Potrójny szczyt/potrójne dno...37 Spodek...37 Trójkąt symetryczny...38 Trójkąt zwyżkujący...40 Trójkąt zniżkujący...41 Flaga...42 Chorągiewka...44 Prostokąt...45 Klin...47 Diament...48 Ruch mierzony...49 Obserwacja wolumenu i LOP...51 Wolumen...51

4 Zasady obserwacji wolumenu...51 Obrót...52 Liczba otwartych pozycji (LOP)...53 Zasady obserwacji LOP...54 Wskaźniki oparte na wolumenie...54 Stosowanie formacji technicznych w praktyce...55 Potwierdzanie się sygnałów...55 Kiedy następuje istotne przełamanie?...55 Odchylenia od modelowej formacji...56 Pułapka hossy (bessy)...56 Podsumowanie...57 ŚREDNIE CENOWE...59 Średnia krocząca...59 Rodzaje średnich kroczących...60 Prosta średnia krocząca (SMA)...60 Średnia ważona (WMA)...61 Średnia wykładnicza (EMA)...61 Posługiwanie się jedną średnią kroczącą...63 Optymalizacja...65 Wariant dwóch i trzech średnich...66 Wariant z trzema średnimi...67 Wstęgi Bollingera...67 MACD...69 Adaptacyjna średnia krocząca...71 Średnia ważona wolumenem (VWMA)...72 OSCYLATORY...74 Koncepcja oscylatora...74 Pod prąd...75 Dywergencje...76 Wskaźnik impetu (momentum)...78 Zasady gry...80 ROC (Rate of Change)...81 S-ROC (Smoothed Rate of Change)...83 DMA (Dual Moving Average)...83 RSI (Relative Strength Index)...84 OBV (On Balance Volume)...88 Zasady gry...89 Oscylator Stochastyczny (K%D)...91 Interpretacja...92 Oscylator Wiliamsa (%R)...94 INNE WSKAŹNIKI...96 System kierunkowy (DMS, DMI, +DI, DI, DX, ADX, ADXR etc.)...96 Metoda ekstremum reguły Względna siła (RS) System paraboliczny (Parabolic SAR)...106

5 Sposób obliczania współczynnika przyspieszenia Average True Range (ATR) Stopy oparte na zmienności (volatility stops) Podsumowanie BIBLIOGRAFIA DODATEK U ŹRÓDEŁ ANALIZY TECHNICZNEJ: TEORIA DOWA Założenia Teorii Dowa Manipulacja Średnie dyskontują wszystko Teoria nie jest doskonała Trendy Trend główny Trend wtórny Ruchy dzienne Fazy hossy i bessy Hossa Faza 1 Akumulacja Hossa Faza 2 Duży ruch Hossa Faza 3 Euforia Bessa Faza 1 Dystrybucja Bessa Faza 2 Duży ruch Bessa Faza 3 Rozpacz Sygnały Średnie muszą się potwierdzać Obroty idą z trendem Trend horyzontalny Podsumowanie...124

6 str. 6 W pierwszej części tej serii ebooków jako jeden z czynników sukcesu w grze giełdowej wymieniłem metodę. Metoda powinna być obiektywnie zdefiniowana i przemyślana do tego stopnia, że jeśli ktokolwiek zapyta Cię, jak podejmujesz decyzję, możesz mu to wytłumaczyć, i jeśli zapyta Cię za jakiś czas, usłyszy tę samą odpowiedź. Nie znaczy to, że metoda nie może być udoskonalana; musi jednak być opracowana w całości przed wprowadzeniem jej w życie. Ta książka jest poświęcona właśnie jednej z metod, którą nazywamy analizą techniczną. Choć bardziej precyzyjnie powinienem powiedzieć, że współczesna analiza techniczna rozwinęła się na tyle, że jest to ogromny zbiór przeróżnych metod i technik inwestycyjnych, stosowanych przez wielu inwestorów giełdowych, towarowych, walutowych itd. Źródeł analizy technicznej należy doszukiwać się w stworzonej ponad 100 lat temu teorii Dowa (jako że w tej chwili jest to bardziej ciekawostka niż metoda, którą można by stosować w praktyce, opisałem ją w dodatku na końcu ebooka). Analiza techniczna obejmuje wszystkie działania związane z analizą trendów, wykresów, formacji. Dodatkowo wprowadza bardzo szeroką gamę statystyczno-matematycznych wskaźników, wizualizujących sytuację na rynku oraz generujących sygnały kupna i sprzedaży. W założeniu napisałem tę książkę po to, by podać zwięzły opis tych działów klasycznej analizy technicznej, które uważam za łatwe do wykorzystania w praktyce. Pisząc klasycznej nie mam bynajmniej na myśli, że jest to coś przestarzałego jest to żywe narzędzie, stosowane przez współczesnych inwestorów. Ponieważ jest to już kolejny ebook zakładam, iż jako jego czytelnik posiadasz już pewną Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda

7 str. 7 wiedzę dotyczącą mechanizmów giełdowych, a być może i doświadczenie w zawieraniu transakcji. Zacznijmy jednak od definicji analizy technicznej. Nazywamy tak proces badania zachowań rynku, przy użyciu wykresów, którego celem jest wyznaczenie przyszłego kierunku ruchu rynku. Źródłami informacja dla analityka technicznego są: cena, wolumen oraz liczba otwartych kontraktów (dla rynków terminowych). Zupełnie pomija się zatem tutaj jakiekolwiek przesłanki fundamentalne (kondycja spółki, stan gospodarki, stopy procentowe itd). Podstawowym narzędziem pracy analityka technicznego jest odpowiedni program komputerowy pozwalający sporządzać wykresy obrazujące właśnie trzy wymienione wcześniej wartości oraz obliczający wskaźniki i umożliwiający rysowanie na wykresie linii przedstawiających formacje techniczne. Poznamy teraz trzy podstawowe założenia analizy technicznej: 1. Rynek dyskontuje wszystko Analityk techniczny uważa, że wszystkie przesłanki mogące wpływać na kurs akcji fundamentalne, polityczne, psychologiczne czy jakiekolwiek inne są już uwzględnione w cenie towaru. Rozumowanie to jest prostym odwróceniem ekonomicznej teorii popytu i podaży. Jeśli ceny rosną, to znaczy to, że popyt przewyższa podaż (inwestorzy z jakichś powodów są bardziej skłonni do zakupów). I odwrotnie jeśli ceny spadają, to znaczy, że podaż przewyższa popyt. Nie liczy się tutaj, jakie konkretnie są przesłanki ku temu, by jedna ze stron rynku przeważała. Często zresztą nie da się ich jednoznacznie wyznaczyć bądź można je zauważyć dopiero post factum. AnaliCopyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda

8 str. 8 tyk techniczny jest świadomy tego, że są jakieś konkretne przyczyny takiego, a nie innego zachowania rynku. Sądzi jednak, że ich poznanie nie jest mu potrzebne do prognozowania rozwoju sytuacji na rynku. Podsumowując: pierwszym założeniem analizy technicznej jest teza, że wszelkie czynniki wpływające na zmiany popytu i podaży znajdują swoje odzwierciedlenie w cenach akcji (czy innych papierów wartościowych). 2. Ceny podlegają trendom Podstawowym pojęciem analizy technicznej jest trend. Poświęciłem mu praktycznie cały pierwszy rozdział tego ebooka. Dokładną definicję trendu poznasz właśnie tam. Głównym celem analizy technicznej jest jak najwcześniejsze rozpoznanie trendu na wykresie. Ponieważ trend wykazuje silniejszą tendencję do kontynuacji swojego kierunku niż jego zmiany, mając już rozpoznany trend możesz inwestować razem z nim. 3. Historia się powtarza Analiza techniczna opiera się na obserwacji ludzkiej psychiki. Na wykresach powstają takie, a nie inne wzory, gdyż konkretne emocje kierowały giełdowym tłumem. Ponieważ formacje cenowe stosowane przez analityków technicznych sprawdziły się już w przeszłości, zakłada się, że będą słuszne również w przyszłości. Znawcy analizy technicznej twierdzą, że nie da jej się nazwać nauką, gdyż jej zasady trudno sformalizować czy przedstawić za pomocą wzorów matematycznych. Dla nich jest to sztuka inwestowania. Znajomość podstawowych zasad to dla analityka technicznego zaledcopyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda

9 str. 9 wie punkt wyjścia. Prawdziwa użyteczność wykresów zależy od indywidualnej zdolności gracza do dokonania skutecznej syntezy własnych doświadczeń z koncepcjami technicznymi. We właściwych rękach wykresy mogą stać się źródłem bardzo cennych wskazówek dotyczących prognozowania głównych trendów. Każdy gracz giełdowy musi oceniać analizę wykresów samodzielnie i wyciągać własne wnioski. Wykresy są uważane przez wielu skutecznych traderów za bardzo cenne narzędzie. Oto najważniejsze potencjalne korzyści posługiwania się wykresami: Wykresy ukazują zwięźle historię kursów, jest to podstawowa informacja dla każdego gracza. Wykresy mogą pozwolić na wyczucie zmienności rynku, jest to istotna kwestia przy ocenie ryzyka. Wykresy są użyteczne nawet dla przedstawicieli analizy fundamentalnej. Długoterminowe wykresy cenowe pozwalają im na szybkie rozpoznanie okresów głównych ruchów cenowych. Określając fundamentalne uwarunkowania lub wydarzenia specyficzne dla tych okresów, można rozpoznać czynniki o kluczowym znaczeniu dla ruchu cen. Wykresy można wykorzystywać jako pomoc w zarządzaniu pieniędzmi, określając realistyczne linie realizacji zysku i obrony przed stratami Wykresy odzwierciedlają zachowanie rynku podległe pewnym powtarzającym się schematom. Przy odpowiednim doświadczeniu gracze nabywają zdolności do wykorzystywania wykresów do prognozowania ruchów cenowych. Rozumienie koncepcji technicznych jest najważniejszym warunkiem stworzenia skutecznego systemu transakcyjnego. Warto zastanowić się, dlaczego używane przez analityków narzędzia sprawdzają się w praktyce. Jest tak dlatego, że obrazują one rzeczycopyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda

10 str. 10 wiste działania ludzi zawierających transakcje, dzięki czemu można przewidywać ich reakcje na wydarzenia na rynku. Analiza wykresów jest w istocie badaniem ludzkiej psychiki i reakcji uczestników rynku na zachodzące na nim wydarzenia. Programy do analizy technicznej Kiedyś do tworzenia wykresów wykorzystywano kartkę papieru, ołówek, linijkę i cyrkiel teraz narzędzia te wywołują jedynie uśmiech, a specjalistyczne wykresy generowane są w ciągu kilku sekund przy wykorzystaniu oprogramowania komputerowego. Inwestorom, którzy nie śledzą rynku na bieżąco, a jedynie od czasu do czasu zaglądają na rynek, powinna wystarczyć oferowana obecnie przez większość biur maklerskich i portali biznesowych możliwość generowania wykresów bezpośrednio na stronie WWW (za pomocą apletów Javy). Mankamentem jest jednak brak profesjonalnych i bardziej wyszukanych metod analizy, która mogłaby pomóc w osiągnięciu przewagi nad innymi inwestorami. Dlatego też dominujący udział w rynku mają różnego rodzaju programy analityczne, wśród których główne miejsce zajmuje MetaStock Professional. Skąd taka popularność akurat tego produktu? Z jednej strony umożliwia on klasyczną analizę wykresów (przy ponad stu dostępnych wbudowanych opcjach), z drugiej strony bardzo popularne jest tworzenie własnych wskaźników i systemów inwestycyjnych (przy wykorzystaniu specjalnie stworzonego na te potrzeby prostego języka programowania). Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda

11 Programy do analizy technicznej str. 11 Drugim bardzo popularnym wśród inwestorów programem jest Omega Supercharts, produkt firmy Omega Research. Wizualizacja programu jest nieco inna, jednak zdaniem niektórych prostsza niż w przypadku wspomnianego wcześniej produktu Equisa. Tutaj również możliwe jest tworzenie własnych systemów i wskaźników, choć do tego celu producent poleca bardziej rozbudowany produkt pod nazwą TradeStation. Oczywiście nie sposób wymienić wszystkich dostępnych na rynku programów komputerowych do analizy technicznej, dlatego podałem tylko te najpopularniejsze. Różnią się one możliwościami, jeśli chodzi o bardziej zaawansowane aspekty analizy wykresów, natomiast w odniesieniu do potrzeb tej książki ich funkcje są raczej podobne. Analiza techniczna rynku FOREX Choć w tym ebooku omawiam analizę techniczną w kontekście polskiego rynku giełdowego, to z powodzeniem można ją stosować również na rynku walutowym FOREX. Więcej informacji na ten temat możesz znaleźć w książce Forex Analiza techniczna Piotra Surdla. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marcin Krzywda