Biologia komórki SYLABUS A. Informacje ogólne

Transkrypt

1 Biologia komórki SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii biologia studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0200-BS1-1BIK polski przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy I rok / I semestr Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnobiologicznych na poziomie podstawowym matury z biologii. wykład 15 godz. laboratoria 45 godz. Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w podstawowe zagadnienia z zakresu biologii komórki. Podczas realizacji przedmiotu student poznaje różnorodność, budowę i podstawowe zasady funkcjonowania komórek. Przedmiot ukazuje studentowi komórkę jako wysoce dynamiczną, podstawową strukturę budującą wszystkie organizmy żywe, jak też przedstawia na płaszczyźnie funkcjonalno-strukturalnej podstawowe procesy fizjologiczne zapewniające życie komórce. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy charakterystyczne komórek pro- i eukariotycznych, roślinnych i zwierzęcych. K_W04, K_U07 2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. K_U06, K_U07, K_K08 3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. K_W04, K_W06, K_U07, K_K08 4. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, wykonywania preparatów i barwień, jak też analizy uzyskanych wyników. K_U01, K_U12, K_K02, K_K06 5. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych. K_W05 6. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. K_U16, K_K05, K_K09 Punkty ECTS 5 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 125 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 45 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 56 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 8 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 68 2,7 o charakterze praktycznym 110 4,4 Data opracowania: Koordynator przedmiotu: dr hab. Adam Tylicki

2 Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS B. Informacje szczegółowe Biologia komórki Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący 0200-BS1-1BIK biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 15 godz., wykład dr hab. Adam Tylicki Treści merytoryczne przedmiotu: 1. Założenia komórkowej teorii budowy organizmów. 2. Pochodzenie komórek, hipotezy na temat powstawania życia na Ziemi. 3. Metody stosowane w biologii komórki. 4. Komórka pro- i eukariotyczna, podobieństwa i różnice. 5. Endosymbiotyczna teoria pochodzenia organelli komórkowych. 6. Charakterystyka komórek eukariotycznych. 7. Organella komórkowe ich budowa i rola metaboliczna. 8. Cytoszkielet komórek i jego fizjologiczna rola. 9. Cykl komórkowy i jego regulacja. 10. Materiał genetyczny, a różnicowanie komórek. 11. Ogólny przegląd tkanek zwierzęcych. 12. Powstawanie i odnowa tkanek i narządów (komórki macierzyste). 13. Połączenia międzykomórkowe i ich znaczenie w integracji organizmu. 14. Transport przez błony, transport pęcherzykowy, komunikacja jądro cytoplazma. 15. Przepływ energii przez komórkę, związki wysokoenergetyczne rola chloroplastów i mitochondriów w ich powstawaniu. 16. Starzenie się i śmierć komórek. Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Efekty kształcenia: 1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy charakterystyczne komórek pro- i eukariotycznych, roślinnych i zwierzęcych. 2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. 3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. Sposoby weryfikacji: 1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia opisów i objaśnień). 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia dwóch wykładów). 2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów. 3. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, W. Kilarski, Strukturalne podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii,

3 Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, Literatura uzupełniająca: 1. J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia., PWN Warszawa, T.A. Brown, Genomy., PWN Warszawa, R. Southwood, Historia Życia, Świat Książki, Warszawa podpis osoby składającej sylabus

4 Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Biologia komórki Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: 0200-BS1-1BIK biologia, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 45 godz., laboratoria dr hab. Adam Tylicki, dr Elżbieta Bonda- Ostaszewska, mgr Magdalena Siemieniuk 1. Żywotność komórek wpływ czynników środowiska na przeżywalność komórek. Ocena przyrostu liczby komórek w zależności od warunków środowiska, obserwacja ruchu chloroplastów w liściu moczarki kanadyjskiej w mikroskopie świetlnym i fluorescencyjnym, ocena żywotności komórek drożdży metodami mikroskopii świetlnej i fluorescencyjnej, badanie tempa przyrostu liczby komórek drożdży w zależności od składu pożywki przy u życiu komory Bürkera. 2. Struktura i ultrastruktura jądra komórkowego, charakterystyczne dla jądra procesy metaboliczne, obserwacja jądra komórkowego po reakcji Feulgena i barwieniu DAPI, reakcja Brasheta, oranż akrydyny. 3. Matriks zewnątrzkomórkowa (ECM), substancje wydzielane pozakomórkowo przez komórki roślin i zwierząt oraz ich znaczenie, barwienie ścian komórek roślinnych metodami cytochemicznymi i fluorescencyjnymi. 4. Budowa i funkcjonowanie, składniki chemiczne błony elementarnej, właściwości fizykochemiczne błony, badanie oporności osmotycznej erytrocytów z wykorzystaniem spektrofotometru. 5. Mitochondria, ich ultrastruktura i rola metaboliczna, analiza lokalizacji i ruchów mitochondriów w komórkach roślinnych (cebula) i grzybów (drożdże) po przyżyciowym barwieniu zielenią Janusa B. 6. Frakcjonowanie organelli komórkowych metodą wirowania różnicowego jako jedna z metod poznawania struktury komórek, zasady wirowania różnicowego, uzyskanie i identyfikacja frakcji chloroplastowej. 7. Substancje zapasowe komórek roślinnych, zwierzęcych i grzybów, typy, występowanie i struktura chemiczna substancji zapasowych, wykrywanie skrobi zapasowej w komórkach bulwy ziemniaka, obserwacja inuliny w bulwie korzeniowej dalii, obserwacja lipidów i polisacharydów w granulocytach krwi. 8. Zróżnicowanie budowy, kształtu i rozmiarów komórek, obserwacje mikroskopowe różnych typów komórek roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych i ich pomiary z wykorzystaniem mikrometru okularowego, powiązanie kształtów, rozmiarów komórek z ich funkcją na przykładzie wybranych tkanek roślin i zwierząt. 9. Podziały komórek, wpływ czynników zewnętrznych na ich intensywność i prawidłowość, obserwacja stadiów mitozy w komórkach stożka wzrostu korzenia cebuli, obliczanie indeksu mitotycznego i indeksu fazowego, identyfikacja zaburzeń mitozy wywołanych alkoholem etylowym w komórkach stożka wzrostu korzenia cebuli. 10. Sprawdzian 11. Etapy preparatyki histologicznej metoda parafinowa (przygotowanie tkanki, utrwalanie, zatopienie, krojenie na

5 Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej mikrotomie), zasady i etapy barwienia preparatów histologicznych. 12. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki nabłonkowej. Analiza różnych rodzajów nabłonków w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 13. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki łącznej i tłuszczowej. Analiza różnych rodzajów tkanki łącznej i tłuszczowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 14. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki chrzęstnej i kostnej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. 15. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki mięśniowej i nerwowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych oglądanych tkanek. Efekty kształcenia: 1. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w komórkach. 2. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją. 3. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, wykonywania preparatów i barwień jak też analizy uzyskanych wyników. 4. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych. 5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Dwa przekrojowe sprawdziany pisemne w formie testu zamkniętego. 3. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. 4. Sprawdzian praktyczny z rozpoznawania komórek i tkanek. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia dwóch zajęć z koniecznością odpracowania). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena dwóch sprawdzianów testowych i sprawdzianu praktycznego). Literatura podstawowa: 1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN Warszawa, U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii, Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, E.U. Kurczyńska, D. Borowska-Wykręt, Mikroskopia świetlana w badaniach komórki roślinnej, PWN Warszawa, Literatura uzupełniająca: 1. T. Drewa, Kultury komórkowe zwierząt i człowieka: przewodnik do ćwiczeń dla studentów kierunku biotechnologia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera Bydgoszcz, S. Stokłosowa, Hodowla komórek i tkanek, PWN Warszawa, J. Kuryszko, J. Zarzycki, Histologia zwierząt, PWRiL, Warszawa, podpis osoby składającej sylabus

6 i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.