Toksykologia SYLABUS A. Informacje ogólne

Transkrypt

1 Toksykologia SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny Ochrona Środowiska studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0200-OS1-3TOK polski przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy III rok / 5 semestr Student powinien posiadać podstawowe wiadomości z biochemii. wykład 15 godz. laboratoria 15 godz. Celem wykładów jest zapoznanie się z toksycznym działaniem różnorodnych ksenobiotyków oraz czynników fizyko-chemicznych występujących w środowisku na organizmy roślinne i zwierzęce. Ćwiczenia laboratoryjne przygotowują do pracy w laboratoriach badawczych. Celem laboratoriów jest wyrobienie umiejętności identyfikacji substancji toksycznych w materiale biologicznym oraz oznaczania ich zawartości. Student na ćwiczeniach poznaje wpływ ksenobiotyków na organizmy żywe oraz dokonuje oceny toksyczności substancji przy pomocy prostych testów toksykologicznych. Ponadto wykształca się umiejętność poprawnej oceny zagrożeń wynikających z pracy z substancjami chemicznymi (znajomość bezpiecznego postępowania z chemikaliami poznanie charakterystyk zagrożeń substancji niebezpiecznych i ich oznaczeń) oraz poznanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium chemicznym. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, ćwiczenia laboratoryjne Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę ćwiczeń laboratoryjnych, pisemne sprawozdania, egzamin Efekty kształcenia i 1. Student wymienia i opisuje substancje toksyczne występujące w środowisku. 2. Student charakteryzuje zagrożenia zdrowotne i środowiskowe wynikające z zastosowania poszczególnych substancji toksycznych. 3. Student analizuje zawartość ksenobiotyków w materiale biologicznym i ich oddziaływanie na organizmy żywe. 4. Na podstawie uzyskanych wyników analiz laboratoryjnych student opracowuje właściwe zasady zapobiegania zagrożeniom toksykologicznym. 5. Student potrafi zastosować uzyskaną wiedzę i umiejętności z zakresu toksykologii w przyszłej pracy zawodowej i życiu codziennym. 6. Student postępuje zgodnie z zasadami BHP ponosząc odpowiedzialność za sprzęt, aparaturę oraz pracę własną i innych. Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W02, K_W11, K_U06, K_U16, K_K06, K_K07 K_W02, K_W03, K_W11, K_U06, K_U13, K_U16, K_K07 K_W03, K_W04, K_W06, K_W07, K_W10, K_U03, K_U04, K_U05, K_U06, K_U07, K_U08, K_U12, K_U14 K_W04, K_W06, K_W11, K_U05 K_U06, K_U07, K_U08, K_K06 K_W06, K_W11, K_U03, K_U04, K_U06, K_U07, K_U16, K_K06, K_K12 K_W07, K_U20, K_K03, K_K04, K_K09, K_K10, K_K11 Punkty ECTS 2 Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 75 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 15 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 41 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 4 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 34 1,4 o charakterze praktycznym 60 2,4

2 Data opracowania: r. Koordynator przedmiotu: dr hab. Andrzej Bajguz, prof. UwB

3 Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS B. Informacje szczegółowe Toksykologia Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 0200-OS1-3TOK Ochrona Środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB polski trzeci rok, piąty semestr (zimowy) 15 godz., wykład dr hab. Andrzej Bajguz, prof. UwB Historia i klasyfikacja trucizn. Drogi wprowadzania trucizn ich dawki i stężenia. Wchłanianie substancji, ich metabolizm, transport, dystrybucja, akumulacja i wydalanie. Przyczyny zatruć. Czynniki wpływające na efekt toksyczny. Mechanizmy działania toksycznego na poziomie komórkowym. Biotransformacja i toksyczność wybranych substancji organicznych i nieorganicznych. Pestycydy oddziaływanie na organizm i środowisko, charakterystyka wybranych grup, degradacja i obieg w środowisku. Substancje toksyczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, ich wpływ na organizm człowieka. Toksykologia środków odurzających. Toksykologia żywności substancje dodatkowe w żywności, ich podział, charakterystyka i toksyczność. Szkodliwe działanie promieniowania jonizującego i ultrafioletowego. Tworzywa sztuczne rodzaje, rozkład, utylizacja i toksyczność odpadów. Efekty kształcenia: 1. Student wymienia i opisuje substancje toksyczne występujące w środowisku. 2. Student charakteryzuje zagrożenia zdrowotne i środowiskowe wynikające z zastosowania poszczególnych substancji toksycznych. Sposoby weryfikacji: 1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia opisów i objaśnień). 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia jednego wykładu). 2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów. 3. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. Bajguz A., Piotrowska A., Ćwiczenia z toksykologii środowiska. Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, Manahan S.E., Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Piotrowski J.K. (red.), Podstawy toksykologii. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Seńczuk W. (red.), Toksykologia. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Seńczuk W. (red.), Toksykologia współczesna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Timbrell J., Paradoks trucizn. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2008.

4 Literatura uzupełniająca: 1. Alloway B.J., Ayres D.C., Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Bell J.N.B., Treshow M., Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Biziuk M. (red.), Pestycydy. Występowanie, oznaczanie i unieszkodliwianie. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Laskowski R., Migula P., Ekotoksykologia od komórki do ekosystemu. PWRiL, Warszawa, Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne Wyzwania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Walker C.H., Hopkin S.P., Sibly R.M., Peakall D.B., Podstawy ekotoksykologii. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, vanloon G., Duffy S.J., Chemia środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Zakrzewski S.F., Podstawy toksykologii środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, podpis osoby składającej sylabus

5 Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Toksykologia Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji 0200-OS1-3TOK Ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB polski trzeci rok, piąty semestr (zimowy) 15 godz., laboratoria dr Alicja Piotrowska - Niczyporuk 1. Regulamin pracowni toksykologicznej, BHP i udzielanie pierwszej pomocy. Charakterystyka zagrożeń stosowanych substancji chemicznych. Metody wyodrębniania trucizn organicznych lotnych i nielotnych oraz metalicznych z materiału biologicznego (omówienie teoretyczne). Mineralizacja materiału biologicznego. 2. Reakcje charakterystyczne wybranych organicznych trucizn lotnych i nielotnych (acetonu, aldehydu mrówkowego, aniliny, chloroformu, cyjanowodoru, etanolu, metanolu, fenolu, leków) w materiale biologicznym. 3. Reakcje identyfikacji wybranych trucizn metalicznych (arsen, bar, chrom, cynk, kobalt, miedź, ołów, rtęć, żelazo). Oddziaływanie metali ciężkich (ołów, kadm, bar) na wzrost i rozwój roślin. Oznaczanie zawartości barwników fotosyntetycznych i białek u roślin traktowanych metalami ciężkimi. 4. Porównanie oddziaływania pestycydów na wzrost i rozwój roślin. Analiza zawartości białek i barwników fotosyntetycznych pod wpływem pestycydów. 5. Testy toksyczności na organizmach wodnych. Test z zastosowaniem zahamowania wzrostu glonów (Chlorella vulgaris). Szybki test toksyczności z zastosowaniem Daphnia magna. Metody wyznaczania wartości LD Toksykologia żywności. Oznaczanie zawartości szczawianów w wybranych produktach spożywczych. Wykrywanie wybranych substancji konserwujących oraz przeciwutleniaczy. Efekty kształcenia: 1. Student wymienia i opisuje substancje toksyczne występujące w środowisku. 2. Student charakteryzuje zagrożenia zdrowotne i środowiskowe wynikające z zastosowania poszczególnych substancji toksycznych. 3. Student analizuje zawartość ksenobiotyków w materiale biologicznym i ich oddziaływanie na organizmy żywe. 4. Na podstawie uzyskanych wyników analiz laboratoryjnych student opracowuje właściwe zasady zapobiegania zagrożeniom toksykologicznym. 5. Student potrafi zastosować uzyskaną wiedzę i umiejętności z zakresu toksykologii w przyszłej pracy zawodowej i życiu codziennym. 6. Student postępuje zgodnie z zasadami BHP ponosząc odpowiedzialność za sprzęt, aparaturę oraz pracę własną i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Dwa kolokwia pisemne (test zamknięty, pytania otwarte). 3. Bieżąca ocena studentów (aktywność w dyskusji). 4. Zaliczenie sprawozdań z przeprowadzonych doświadczeń. 5. Obserwacja ciągła studentów podczas wykonywanych

6 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej eksperymentów. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia jednych zajęć). 2. Pozytywna ocena z dwóch kolokwiów pisemnych. 3. Pozytywna ocena z zaliczenia wejściówek. 4. Zaliczenie sprawozdań z przeprowadzonych doświadczeń. Literatura podstawowa: 1. Bajguz A., Piotrowska A., Ćwiczenia z toksykologii środowiska. Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, Manahan S.E., Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Piotrowski J.K. (red.), Podstawy toksykologii. Wyd. Naukowo- Techniczne, Warszawa, Seńczuk W. (red.), Toksykologia. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Seńczuk W. (red.), Toksykologia współczesna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Timbrell J., Paradoks trucizn. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Literatura uzupełniająca: 1. Alloway B.J., Ayres D.C., Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Bell J.N.B., Treshow M., Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Biziuk M. (red.), Pestycydy. Występowanie, oznaczanie i unieszkodliwianie. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, Laskowski R., Migula P., Ekotoksykologia od komórki do ekosystemu. PWRiL, Warszawa, Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne Wyzwania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Walker C.H., Hopkin S.P., Sibly R.M., Peakall D.B., Podstawy ekotoksykologii. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, vanloon G., Duffy S.J., Chemia środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, Zakrzewski S.F., Podstawy toksykologii środowiska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, podpis osoby składającej sylabus i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.