Studia podyplomowe INŻYNIERIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Edycja II marzec - listopad 2014
|
|
- Bartosz Murawski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Studia podyplomowe INŻYNIERIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Edycja II marzec - listopad 2014 Organizacja i realizacja studiów oraz opracowanie materiałów dydaktycznych są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego jako zadanie projektu Rozszerzenie i wzbogacenie oferty edukacyjnej oraz poprawa jakości kształcenia na Wydziale Chemicznym Politechniki Rzeszowskiej realizowanego w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, umowa nr UDA POKL /09-01 Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza, Wydział Chemiczny
2 Fizykochemia i właściwości fizyczne polimerów Wykład 6
3 Treść wykładu Morfologia polimerów w stanie skondensowanym Stan krystaliczny polimerów Równanie Avramiego Teoria Hoffmana
4 Trzy graniczne stany uporządkowania giętkich makrocząsteczek wykazujących skłonność do krystalizacji: a - bezładny kłębek, b - kryształ z całkowicie rozprostowanymi łańcuchami, c - kryształ ze złożonymi fragmentami łańcuchów.
5 Model krystalicznej struktury polimeru (fringed micelle)
6 Kopia mikroskopowego obrazu monokryształów poliamidu 6 otrzymanego z rozcieńczonego roztworu w glicerynie. Grubość poszczególnych warstw monokryształu wynosi około 6 nm
7 Schematyczny obraz powierzchni składu monokryształu. Widoczne są zagięcia łańcuchów. Na rysunku oznaczono najważniejsze elementy budowy monokryształu
8 Obraz mikroskopowy przełomu polietylenu krystalizowanego ze stopu pod wysokim ciśnieniem.
9 Porównanie rozkładu długości łańcuchów polietylenu w stanie rozprostowanym obliczonego na podstawie pomiaru rozrzutu ciężarów cząsteczkowych (a) z rozkładem szerokości lamel odczytanym z mikroskopowego obrazu przełomu polietylenu krystalizowanego ze stopu pod wysokim ciśnieniem (b) x n b a 10 3 nm
10 Obrazy hedrytów (a) oraz sferolitu (b) poli(tlenku etylenu) uzyskane w mikroskopie sił atomowych. Na zdjęciu (a) są widoczne lamele rozchodzące się promieniście od wspólnych zarodków. Fragment pokazany na zdjęciu ma wymiary około m. Fragment na zdjęciu (b) jest dwukrotnie większy (około m). a b
11 Szybkość wzrostu promienia sferolitu podczas krystalizacji izotaktycznego polipropylenu (20 cz. wag.) w stopie z ataktycznym polipropylenem (80 cz. wag.), w temperaturze 135 C
12 Zależność szybkości wzrostu promienia sferolitu od temperatury podczas krystalizacji poli(tereftalanu etylenu). Temperatura topnienia polimeru T m = 282 C, a temperatura zeszklenia, T g = 67 C
13 Schemat ilustrujący powstawanie kulistej symetrii sferolitu. Pojedyncze lamele reprezentowane przez linie rozgałęziają się, osiągnąwszy pewną długość a, pod stałym kątem γ.
14 Stadia formowania sferolitu
15 Charakterystyczny obraz sferolitu kolistego obserwowany w mikroskopie polaryzacyjnym
16 Mikroskopowe zdjęcie przełomu wolno krystalizowanej próbki polimeru, na którym są widoczne charakterystyczne sfałdowane lamele 1 m
17 Zdjęcie mikroskopowe sferolitu dendrytycznego otrzymanego przez gwałtowne ochłodzenie roztworu polimeru 1 m
18 Równanie Avramiego Średnia (oczekiwana) liczba odcinków leżących na każdym punkcie odcinka wynosi E = nb/a. Prawdopodobieństwo, że w danym punkcie odcinka o długości a znajdzie się dokładnie x odcinków o długości b wynosi: p x = e E E x x! Puste miejsce: p 0 = e E Udział fazy krystalicznej (sferolitów): 1 p 0 = X(t)
19 Równanie Avramiego, cd. 1 X t = e E a dla małych wartości E: E X t = v(t) v(t) ułamek objętościowy krystalitów Przypadek 1. Zarodki krystalizacji powstają szybciej, niż przebiega krystalizacja, a zatem wszystkie, w liczbie L, istnieją od początku procesu. Przyrost objętości fazy krystalicznej (sferolitów) wynosi: dv = L 4πr 2 dr Promień krystalitów rośnie liniowo z czasem: r = gt
20 Równanie Avramiego, cd. dv = L 4πg 3 t 2 dt V t = 4 3 L πg3 t 3 V(t)~t 3 Przypadek 2. Szybkość wzrostu krystalitów jest porównywalna z szybkością nukleacji, a więc zarówno liczba zarodków krystalizacji, jak i promień sferolitów rośnie proporcjonalnie z czasem krystalizacji: L = lt; r = gt dv = lt 4πg 2 t t 2 i gdt V(t)~t 4 Reasumując, równanie ogólne: 1 X t = exp( Zt n ) lub ln 1 X t = Zt n
21 Wartości wykładników n w równaniu Avramiego dla niektórych polimerów: ln 1 X t = Zt n Polimer polietylen poli(tlenek etylenu) polipropylen poli(tereftalan dekametylenu) polistyren (izotaktyczny) n 2,6 4,0 2,0 4,0 2,8 4,1 2,7 4,0 2,0 4,0
22 Skrajne przypadki budowy powierzchni składu lameli. a) wszystkie łańcuchy w całości wbudowane są do lameli, b) lamela typu switchboard, w której sąsiednie fragmenty łańcucha pochodzą bądź od różnych cząsteczek, bądź do odległych fragmentów tej samej makrocząsteczki b
23 Szkic zdjęcia mikroskopowego przedstawiającego obraz lamel połączonych włóknami kryształów fibrylarnych naprężonych wskutek składania łańcuchów przebiegającego w pobliskich krystalitach
24 Obraz mikroskopowy krystalitów polietylenu otrzymanych podczas krystalizacji rozcieńczonego roztworu poddanego mieszaniu oraz schemat struktury krystalitu w formie szaszłyka na rożnie. Wewnętrzną część struktury stanowi włókno zbudowane z krystalizujących współosiowo łańcuchów, na których epitaksjalnie narastają lamele 1 m
25 Układy krystalograficzne Układ System Jednostki osiowe Kąty między osiami regularny cubic a = b = c α = β = γ = 90 tetragonalny tetragonal a = b c α = β = γ = 90 rombowy orthorombic a b c α = β = γ = 90 jednoskośny monoclinic a b c a α = γ = 90 ; β 90 trójskośny triclinic a b c a α β γ α; α, β, γ 90 heksagonalny hexagonal a = b c α = β = 90 ; γ = 120 trygonalny (romboedryczny) rhombohedral (trigonal trapezohedron) a = b c (a = b = c) α = β = 90 ; γ = 120 (α = β = γ 90 )
26 Budowa elementarnej komórki krystalograficznej polietylenu (węglowodorów parafinowych o M około 300). Układ rombowy. Wymiary komórki: a = 0,74, b = 0,493 i c = 0,253 nm
27 Polipropylen Komórka elementarna PP jest znacznie mniej upakowana i w układzie ortorombowym ma wymiary: a = 0,854; b = 0,993; c = 4,241 PP krystalizuje także w układzie jednoskośnym
28 Studiując krystaliczną budowę polimerów można analizować: budowę pojedynczej komórki elementarnej kryształu i budowę krystalitów, zagadnienia związane z termodynamiką krystalizacji (lub topnienia), a w tym siłą napędową procesu krystalizacji, morfologię budowy polimerów krystalicznych i semikrystalicznych, co omówiono dość wyczerpująco wcześniej, kinetykę i mechanizm krystalizacji zarówno w skali cząsteczkowej - powstawania elementarnych form krystalitów, jak i w skali nadcząsteczkowej - tworzenia składowych morfologicznego obrazu polimeru, wpływ regularności budowy łańcuchów i oddziaływań międzyłańcuchowych oraz innych cech budowy polimeru na jego zdolność do krystalizacji, wpływ obecności pól siłowych w procesie krystalizacji (krystalizacja pod ciśnieniem, w gradiencie szybkości płynięcia, w polu elektrycznym) na jej przebieg, wpływ budowy krystalicznej i morfologii na właściwości polimerów jako materiałów.
29 Małe, niepolarne cząsteczki łatwo krystalizują przy małym ΔG. Makrocząsteczki krystalizują dużo trudniej, ponieważ: Dyfundują one wolniej niż cząsteczki małe (w stanie stopionym współczynnik dyfuzji jest odwrotnie proporcjonalny do ciężaru cząsteczkowego w potędze drugiej). Bardzo często różnica temperatury T m T g jest zbyt mała, by mogły wystąpić nukleacja i wzrost kryształów. Niedoskonałość budowy chemicznej łańcuchów przeciwdziała powstawaniu regularnych struktur krystalicznych. Podobny wpływ ma polidyspersyjność polimeru. Z tego względu przejście fazowe jest rozmyte (rozciągnięte na skali temperatury) w porównaniu z krystalizacją substancji małocząsteczkowych. Pojedyncze łańcuchy mogą być zaangażowane we wzroście dwóch różnych krystalitów i blokować w ten sposób wzrost obu.
30 W rezultacie nie wszystkie polimery krystalizują, a jeżeli krystalizują, proces przebiega wolno i powstający materiał jest tylko częściowo krystaliczny. W temperaturze topnienia: G u = H u T m S u = 0 T m = H S Przyjmuje się, że każdej długości łańcucha polimeru x odpowiada pewna równowagowa długość krystalitu ζ e. Pozostałe x ζ e merów jest w fazie amorficznej. Wynika stąd zależność równowagowej temperatury topnienia polimeru T me od długości łańcucha: 1 1 T 0 me T = R/ΔH u m 1 x + 1 x ζ e + 1
31 Dla polimeru dyspersyjnego o liczbowo średnim stopniu polimeryzacji P n 1 1 T 0 me T = m R 2 ΔH u P n dla kopolimerów 1 1 T 0 me T = m R ΔH u ln p
32 Metody wyznaczania H u Dwie metody termodynamiczne, niezależne od stopnia krystaliczności polimeru; trzecia pośrednia. 1. Topnienie w obecności rozpuszczalnika faza amorficzna rozpuszczona, krystaliczna: czysta : 1 1 T 0 m T = R v u 1 φ χ 1 φ 2 m H u v 0 v u, v 0 - objętości molowe meru i rozpuszczalnika. Uzyskane wartości H u nie zależą od jakości rozpuszczalnika.
33 Metody wyznaczania H u 2. Pomiar zmian temperatury topnienia w zależności od ciśnienia, p. Wykorzystany jest wzór Clapeyrona: dt0 m dp = T m 0 Δv u ΔH u 3. Mierzona jest entalpia topnienia, a niezależną metodą stopień krystaliczności. Entropia wyliczana jest z relacji: S u = H u T m 0 Należy wziąć pod uwagę, że niektóre polimery krystalizują w kilku układach krystalograficznych, np. i-pp.
34 wg L. Mandelkern w Physical Properties of Polymers, ACS Series, Baltimore 1993 Temperatura oraz parametry termodynamiczne charakteryzujące topnienie wybranych polimerów Polimer polietylen polipropylen poli(cis-1,4-izopren) poli(trans-1,4-izopren) poli(trans-1,4-chloropren) polistyren (izotaktyczny) poliformaldehyd, poli(oksymetylen) poli(tlenek etylenu), poli(oksyetylen) poli(tlenek 2,6-dimetoksy-1,4-fenylenu) poli(adypinian dekametylenu) poli(sebacynian dekametylenu) poli(tereftalan etylenu) poli(tereftalan dekametylenu) poli(tereftalan tetrametylenu) poli(heksametylenoadypamid) poli(heksametylenosebacynamid) politetrafluoroetylen polidimetylosiloksan Poli(eter eter keton) trinitroceluloza tributyroceluloza 0 T m [ C] 145, , , > H u [kj/mol] 4,14 8,79 4,39 12,72 8,37 8,68 7,01 8,71 3,19 42,69 50,23 23,44 46,04 31,81 43,38 34,74 5,11 2,72 47,38 3,77-6,28 36,83 S u [J/deg mol] 9,88 18,71 14,48 36,62 21,26 16,83 14,86 24,74 5,69 121,38 142,31 42,69 113,01 63,20 191,70 71,15 102,13 11,55 77,43 6,28 33,90
35 Schematyczny obraz powstającej lameli polimeru krystalizującego
36 Topnienie krystalitów Temperatura topnienia zależy od budowy lameli: T m = T m 0 1 2σ e H u l p D.C. Bassett and R. Davitt, Polymer 15, 721 (1974).
37 Teoria Hoffmana Pojedyncza makrocząsteczka tworzy zarodek w rozcieńczonym roztworze. Składa się, tworząc ν segmentów, każdy o długości l p. Energia swobodna utworzenia takiego zarodka pierwotnego wynosi: ΔA k = 2νaσ e + c νal p σ s νal p Δf (a powierzchnia przekroju prostopadłościanu zajętego przez 1 segment; c współczynnik kształtu; σ e i σ s energie powierzchniowe, odpowiednio, powierzchni składu i płaszczyzny składu; Δf energia swobodna topnienia kryształu na jednostkę objętości.
38 Teoria Hoffmana ΔA k ΔA k ν a νa Zależność energii swobodnej A k zarodka krystalizacji od grubości kryształu l p i jego szerokości νa l p l p
39 Teoria nukleacji Hoffmana Energia swobodna krystalizacji: A kryst = 4xl p σ = 2x 2 σ e x 2 l p ( A u ) A u = H u T S u = H u T H u T m 0 = T H u T m 0 T m = T m 0 1 2σ e H u l p
40 Teoria nukleacji Hoffmana, cd. G i Ci n D exp R T exp Ki T T
41 Schemat przedstawiający prawdopodobne, rzeczywiste ułożenie makrocząsteczek w polimerze semikrystalicznym. Obszary zacienione odpowiadają lamelom w sferolicie
42 Porównanie wymiarów makrocząsteczek wybranych polimerów w stopie i w fazie krystalicznej. Promień bezwładności R G wyznaczono metodą małokątowego rozpraszania neutronów Polimer polietylen polipropylen poli(tlenek etylenu) polistyren izotaktyczny poli(tereftalan etylenu) Metoda krystalizacji szybkie chłodzenie stopu szybkie chłodzenie stopu krystalizacja w temperaturze 137 C szybkie chłodzenie oraz wygrzewanie (137 C) powolne chłodzenie stopu krystalizacja w temperaturze 140 C szybkie chłodzenie stopu stop 4,6 3,5 3,5 3,5 4,2 2,7 0,1 3,5 0, /2 R G M w [nm/(mol g) 1/2 ] faza krystaliczna 4,6 3,4 3,8 3,6 5,2 2,6 0,15 3,8 0,2
43 Substancje ciekłokrystaliczne terminologia: gr. mesoz pośredni mezofaza, mezogen, mezogeniczny... n direktor (oś łatwa) układ termotropowy układ liotropowy
44 Rodzaje substancji ciekłokrystalicznych
45 Samorzutne uporządkowanie cząsteczek faza nematyczna (nitkowata)
46 Samorzutne uporządkowanie cząsteczek, cd.
47 Samorzutne uporządkowanie cząsteczek, cd. Mezogeny mają zwykle budowę typu: ( X ) n (n = 1,2,..), gdzie jest układem aromatycznym.
48 Schemat budowy wyświetlacza ciekłokrystalicznego
49 Fragment T m [ C] T ck i O C O O C O O C O O C O O C O O C O O C O O C O O C O O O O O O C O C C O C O a? 440? CH 3 (CH 2 ) 3 CH=CH CH=CH COOH kwas nona-2,4-dienowy 23 49
50 Fragment T m [ C] T ck i CH=N N=CH N=CH O CH N=N N=CH O CH CH 3 O N=N O O CH H 5 C 2 OOC N=N COOC 2 H b 264 O
51 Fragment T m [ C] T ck i CH 3 O COOH H 7 C 3 O COOH R R R R R R = C 6 H 13 COO 81 c 86 R H 9 C 4 NH CO 113 d CO HN C 4 H e 172 f 200 g 236 a Degradacja termiczna. W 350 C obserwuje się także przejście pomiędzy dwiema fazami krystalicznymi. Zbliżoną temperaturę topnienia ma izomeryczny poli(tereftalan fenylenu); b faza smektyczna; c faza dyskotyczna; d faza smektyczna B; e faza smektyczna C; f faza smektyczna A; g faza nematyczna.
52 Niektóre struktury pierścieniowe stanowiące elementy budowy segmentów sztywnych (mezogenów) w polimerach ciekłokrystalicznych
53 Elementy niecykliczne stosowane jako łączniki elementów pierścieniowych i warunkujące sztywną strukturę mezogenów
54 Geometryczna teoria stanu ciekłokrystalicznego (układ liotropowy) Sposób umieszczenia mezogenu złożonego z x segmentów w oczkach kraty. Odchylenie kierunku osi cząsteczki od osi direktora (kąt) jest wyrażony wartością parametru y równemu liczbie subsegmentów, na jakie należy podzielić cząsteczkę, by zachować jej orientację. Im większa wartość y, tym większy brak orientacji cząsteczki
55 Z k S klnz n s! n p Geometryczna teoria stanu ciekłokrystalicznego, Flory, 1957 ( n s!( n s p yn p xn n s )! p ) n p xn ( y 1) p xn p Z człon uwzględn. orientację Z k Zo Z k 1 n! p n n p i 1 człon kombinatoryczny y p Zo y n py ułamek objętościowy n py i entropia roztworu: lnz n ( n s yn p s ln(1 ) )ln1 n ( y 1) (1 y / x) 2n ln( y / x) p p p ln p n p p
56 Logarytm funkcji podziału Z dla roztworu liotropowego, obliczony na podstawie modelu kratowego Flory'ego. Wartość na osi rzędnych jest proporcjonalna do entalpii swobodnej roztworu
57 Entalpia swobodna mieszania ΔG/RT = lnz lnz y=1, obliczona jako minima zarówno dla fazy izotropowej, jak i anizotropowej. Linia przerywana jest styczną do obu krzywych. Faza anizotropowa pojawia się przy Φ* = 0,112. Długość cząsteczki x = 75.
58 Zależność zakresu stężenia obszarów dwufazowych od stosunku długości cząsteczki (mezogenu) do jej przekroju x
59 G RT faza izotropowa faza anizotropowa 0,90 Entalpia swobodna mieszania w funkcji stężenia, ale z uwzględnieniem oddziaływania pomiędzy składnikami, χ = 0,015 0,04 0 0,5 1 p
60 Model Maiera-Saupe Parametr uporządkowania S: S cos 1 2 Energia wewnętrzna oddziaływania wzajemnego par cząsteczek jest proporcjonalna do S 2. Entropia jest wyliczana z funkcji podziału uwzględniającej zmiany uporządkowania względem stanu izotropowego (entropia orientacji).
61 - 0,1 0 0,1 0,2 0 I CK' I + CK' CK I + CK" 0,5 CK" p 1,0 Wykres fazowy modelowej funkcji entalpii swobodnej mieszania, w którym zamiast temperatury odłożono na osi rzędnych wartość parametru oddziaływania (parametr ten maleje ze wzrostem temperatury). Widoczne są obszary współistnienia fazy izotropowej I i dwóch różnych faz ciekłokrystalicznych CK i CK
62 stężenie polimeru, % wag brak rozpuszczalności izotropowy anizotropowy stężenie H SO, % 2 4 Wykres fazowy roztworu poli(tereftalamidu p-fenylenu) (Kevlar) w stężonym kwasie siarkowym
63 stężenie polimeru, g/100 ml r-ru izotropowy + polimer stały anizotropowy + st.polimer anizotropowy anizotropowy + izotropowy 5 izotropowy stężenie LiCi, g/100 ml DMA Wykres fazowy roztworu poli(p-benzamidu) w mieszaninie dimetylo-acetamidu (DMA) i LiCl
64
65 Polimery ciekłokrystaliczne charakteryzują się kilkoma unikalnymi cechami, oprócz wielkiej wytrzymałości na zerwanie i dużego modułu sprężystości w kierunku zgodnym z orientacją mezogenów. Mają one: relatywnie małą lepkość stopu (lub roztworu), (są łatwe do formowania), dużą odporność chemiczną i ogniową związaną z uporządkowaną, ścisłą strukturą, małą rozpuszczalność i dużą odporność na działanie rozpuszczalników, wysoką temperaturę zeszklenia i/lub topnienia, mały współczynnik rozszerzalności termicznej, a więc dużą stabilność kształtu wyrobów i możliwość formowania wyrobów o wielkiej precyzji wymiarów.
66
67 Struktura typowych włókien Orientacja włókna Włókna z kevlaru lub z silnie zorientowanych polimerów PE, PET Przędzenie Wytrzymałość na rozciąganie zależna od oddziaływań między łańcuchami Wytrzymałość na rozciąganie zależna od energii wiązań chemicznych
68 Wykres fazowy dla roztworu substancji ciekłokrystalicznej
Fizyczne właściwości polimerów Cz. 2
POLIMERY DO WTRYSKIWANIA Polimery termoplastyczne Fizyczne właściwości polimerów Cz. 2 prof. dr hab. inż. Henryk Galina Łańcuch pojedynczej makrocząsteczki w sieci innych łańcuchów Zależność modułu od
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG
4. POLIMERY KRYSTALICZNE dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoWykład 27/28 stycznia 2005; pytania z wykładów 1-3.
Wykład 4 Makrocząsteczki i polimery w stanie skondensowanym (stałym) c.d. 1. Polimery amorficzne. Właściwości. 2. Polimery krystaliczne. Micele. Sferolity. 3. Polimery ciekłokrystaliczne. Wykład 27/28
Bardziej szczegółowoWykład 3. Makrocząsteczki w roztworze i w stanie skondensowanym.
Wykład 3 Makrocząsteczki w roztworze i w stanie skondensowanym. Roztwory polimerów Zakresy stężeń: a) odległości pomiędzy środkami masy kłębków większe niż średnice kłębków b) odległości
Bardziej szczegółowoWykład 3 Zjawiska transportu Dyfuzja w gazie, przewodnictwo cieplne, lepkość gazu, przewodnictwo elektryczne
Wykład 3 Zjawiska transportu Dyfuzja w gazie, przewodnictwo cieplne, lepkość gazu, przewodnictwo elektryczne W3. Zjawiska transportu Zjawiska transportu zachodzą gdy układ dąży do stanu równowagi. W zjawiskach
Bardziej szczegółowochemia wykład 3 Przemiany fazowe
Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe
Bardziej szczegółowoKrystalizacja Polimerów Istotny Aspekt Procesu Przetwórstwa
Krystalizacja Polimerów Istotny Aspekt Procesu Przetwórstwa dr hab. inż. Przemysław Postawa, prof. PCz Zakład Przetwórstwa Polimerów Politechniki Częstochowskiej Zakład Przetwórstwa Polimerów Politechnika
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA MATERIAŁOWA w elektronice
Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej... INŻYNIERIA MATERIAŁOWA w elektronice... Dr hab. inż. JAN FELBA Profesor nadzwyczajny PWr 1 PROGRAM WYKŁADU Struktura materiałów
Bardziej szczegółowoCIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ
CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA KRYSTALICZNA
PODSTAWY KRYSTALOGRAFII Struktura krystaliczna Wektory translacji sieci Komórka elementarna Komórka elementarna Wignera-Seitza Jednostkowy element struktury Sieci Bravais go 2D Sieci przestrzenne Bravais
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA CIAŁA STAŁEGO
STRUKTURA CIAŁA STAŁEGO Podział ciał stałych Ciała - bezpostaciowe (amorficzne) Szkła, żywice, tłuszcze, niektóre proszki. Nie wykazują żadnych regularnych płaszczyzn ograniczających, nie można w nich
Bardziej szczegółowoWzrost fazy krystalicznej
Wzrost fazy krystalicznej Wydzielenie nowej fazy może różnić się of fazy pierwotnej : składem chemicznym strukturą krystaliczną orientacją krystalograficzną... faza pierwotna nowa faza Analogia elektryczna
Bardziej szczegółowoZadania treningowe na kolokwium
Zadania treningowe na kolokwium 3.12.2010 1. Stan układu binarnego zawierającego n 1 moli substancji typu 1 i n 2 moli substancji typu 2 parametryzujemy za pomocą stężenia substancji 1: x n 1. Stabilność
Bardziej szczegółowoCiekłe kryształy. Wykład dla liceów Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński
Ciekłe kryształy Wykład dla liceów 26.04.2006 Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński Zmiany stanu skupienia czyli przejścia fazowe temperatura topnienia temperatura parowania ciało stałe ciecz para - gaz
Bardziej szczegółowoWłaściwości kryształów
Właściwości kryształów Związek pomiędzy właściwościami, strukturą, defektami struktury i wiązaniami chemicznymi Skład i struktura Skład materiału wpływa na wszystko, ale głównie na: właściwości fizyczne
Bardziej szczegółowoSzkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego
Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5 Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Czy przejście szkliste jest termodynamicznym przejściem fazowym?
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG
3. POLIMERY AMORFICZNE dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoBUDOWA KRYSTALICZNA CIAŁ STAŁYCH. Stopień uporządkowania struktury wewnętrznej ciał stałych decyduje o ich podziale
BUDOWA KRYSTALICZNA CIAŁ STAŁYCH Stopień uporządkowania struktury wewnętrznej ciał stałych decyduje o ich podziale na: kryształy ciała o okresowym regularnym uporządkowaniu atomów, cząsteczek w całej swojej
Bardziej szczegółowoZestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA
Zestaw pytań egzaminu inŝynierskiego przeprowadzanego w Katedrze Fizykochemii i Technologii Polimerów dla kierunku CHEMIA 1. Metody miareczkowania w analizie chemicznej, wyjaśnić działanie wskaźników 2.
Bardziej szczegółowoSzkło. T g szkła używanego w oknach katedr wynosi ok. 600 C, a czas relaksacji sięga lat. FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Szkło Przechłodzona ciecz, w której ruchy uległy zamrożeniu Tzw. przejście szkliste: czas potrzebny na zmianę konfiguracji cząsteczek (czas relaksacji) jest rzędu minut lub dłuższy T g szkła używanego
Bardziej szczegółowoCzym się różni ciecz od ciała stałego?
Szkła Czym się różni ciecz od ciała stałego? gęstość Czy szkło to ciecz czy ciało stałe? Szkło powstaje w procesie chłodzenia cieczy. Czy szkło to ciecz przechłodzona? kryształ szkło ciecz przechłodzona
Bardziej szczegółowoUkłady krystalograficzne
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Układy krystalograficzne Cel ćwiczenia: kształtowanie umiejętności wyboru komórki elementarnej i przyporządkowywania
Bardziej szczegółowoFizyka Ciała Stałego
Wykład III Struktura krystaliczna Fizyka Ciała Stałego Ciała stałe można podzielić na: Krystaliczne, o uporządkowanym ułożeniu atomów lub molekuł tworzącym sieć krystaliczną. Amorficzne, brak uporządkowania,
Bardziej szczegółowoWykład 8B. Układy o ograniczonej mieszalności
Wykład 8B Układy o ograniczonej mieszalności Układy o ograniczonej mieszalności Jeżeli dla pewnego składu entalpia swobodna mieszania ( Gmiesz> 0) jest dodatnia, to mieszanie nie jest procesem samorzutnym
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoWykład 8. Równowaga fazowa Roztwory rzeczywiste
Wykład 8 Równowaga fazowa Roztwory rzeczywiste Roztwory doskonałe Porównanie roztworów doskonałych i Roztwory Doskonałe rzeczywistych Roztwory Rzeczywiste Spełniają prawo Raoulta Mieszanie w warunkach
Bardziej szczegółowoRównowaga. równowaga metastabilna (niepełna) równowaga niestabilna (nietrwała) równowaga stabilna (pełna) brak równowagi rozpraszanie energii
Równowaga równowaga stabilna (pełna) równowaga metastabilna (niepełna) równowaga niestabilna (nietrwała) brak równowagi rozpraszanie energii energia swobodna Co jest warunkiem równowagi? temperatura W
Bardziej szczegółowoRównowagi fazowe. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowagi fazowe Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga termodynamiczna Przemianom fazowym towarzyszą procesy, podczas których nie zmienia się skład chemiczny układu, polegają
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach. Wykład XI. Właściwości cieplne. Jerzy Lis
Nauka o Materiałach Wykład XI Właściwości cieplne Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Stabilność termiczna materiałów 2. Pełzanie wysokotemperaturowe 3. Przewodnictwo cieplne 4. Rozszerzalność
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Krzepnięcie przemiana fazy ciekłej w fazę stałą Krystalizacja przemiana
Bardziej szczegółowoInżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką
Inżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką Kilka definicji Faza Stan materii jednorodny wewnętrznie, nie tylko pod względem składu chemicznego, ale również
Bardziej szczegółowoStatyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał
Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami
Bardziej szczegółowoElektrolity polimerowe. 1. Modele transportu jonów 2. Rodzaje elektrolitów polimerowych 3. Zastosowania elektrolitów polimerowych
Elektrolity polimerowe 1. Modele transportu jonów 2. Rodzaje elektrolitów polimerowych 3. Zastosowania elektrolitów polimerowych Zalety - Giętkie, otrzymywane w postaci folii - Lekkie (wysoka gęstość energii/kg)
Bardziej szczegółowo1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?
Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody
Bardziej szczegółowoAby opisać strukturę krystaliczną, konieczne jest określenie jej części składowych: sieci przestrzennej oraz bazy atomowej.
2. Podstawy krystalografii Podczas naszych zajęć skupimy się przede wszystkim na strukturach krystalicznych. Kryształem nazywamy (def. strukturalna) substancję stałą zbudowaną z atomów, jonów lub cząsteczek
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA. Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego
OBRÓBKA CIEPLNA STOPÓW ŻELAZA Cz. II. Przemiany austenitu przechłodzonego WPŁYW CHŁODZENIA NA PRZEMIANY AUSTENITU Ar 3, Ar cm, Ar 1 temperatury przy chłodzeniu, niższe od równowagowych A 3, A cm, A 1 A
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
STRUKTURA STOPÓW CHARAKTERYSTYKA FAZ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Stop tworzywo składające się z metalu stanowiącego osnowę, do którego
Bardziej szczegółowoInżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką
Inżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką Kilka definicji Faza Definicja Gibbsa = stan materii jednorodny wewnętrznie, nie tylko pod względem składu chemicznego,
Bardziej szczegółowoWstęp. Krystalografia geometryczna
Wstęp Przedmiot badań krystalografii. Wprowadzenie do opisu struktury kryształów. Definicja sieci Bravais go i bazy atomowej, komórki prymitywnej i elementarnej. Podstawowe typy komórek elementarnych.
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces
Bardziej szczegółowoMateriały Reaktorowe. Efekty fizyczne uszkodzeń radiacyjnych c.d.
Materiały Reaktorowe Efekty fizyczne uszkodzeń radiacyjnych c.d. Luki (pory) i pęcherze Powstawanie i formowanie luk zostało zaobserwowane w 1967 r. Podczas formowania luk w materiale następuje jego puchnięcie
Bardziej szczegółowoNauka o Materiałach Wykład II Monokryształy Jerzy Lis
Wykład II Monokryształy Jerzy Lis Treść wykładu: 1. Wstęp stan krystaliczny 2. Budowa kryształów - krystalografia 3. Budowa kryształów rzeczywistych defekty WPROWADZENIE Stan krystaliczny jest podstawową
Bardziej szczegółowoCiekłe kryształy. - definicja - klasyfikacja - własności - zastosowania
Ciekłe kryształy - definicja - klasyfikacja - własności - zastosowania Nota biograficzna: Odkrywcą był austriacki botanik F. Reinitzer (1888), który został zaskoczony nienormalnym, dwustopniowym sposobem
Bardziej szczegółowoPodstawy termodynamiki.
Podstawy termodynamiki. Termodynamika opisuje ogólne prawa przemian energetycznych w układach makroskopowych. Określa kierunki procesów zachodzących w przyrodzie w sposób samorzutny, jak i stanów końcowych,
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska
MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I dr inż. Hanna Smoleńska UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ Równowaga termodynamiczna pojęcie stosowane w termodynamice. Oznacza stan, w którym makroskopowe
Bardziej szczegółowoSonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Bardziej szczegółowoMateriały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne
Materiały Reaktorowe Właściwości mechaniczne Naprężenie i odkształcenie F A 0 l i l 0 l 0 l l 0 a. naprężenie rozciągające b. naprężenie ściskające c. naprężenie ścinające d. Naprężenie torsyjne Naprężenie
Bardziej szczegółowoWykład 6. Anna Ptaszek. 8 września Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Fizykochemia biopolimerów - wykład 6.
Wykład 6 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 8 września 2016 1 / 27 Konformacje łańcuchów Budowa amylozy i amylopektyny http://polysac3db.cermav.cnrs.fr/home.html 2 / 27 Konformacje łańcuchów
Bardziej szczegółowoDiagramy fazowe graficzna reprezentacja warunków równowagi
Diagramy fazowe graficzna reprezentacja warunków równowagi Faza jednorodna część układu, oddzielona od innych części granicami faz, na których zachodzi skokowa zmiana pewnych własności fizycznych. B 0
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości związków powierzchniowo czynnych
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z
Bardziej szczegółowoWykład 3. Termodynamika i kinetyka procesowa - wykład 2. Anna Ptaszek. 24 kwietnia Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego
Wykład 3 wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 24 kwietnia 2018 1 / 1 Konformacje łańcuchów Budowa amylozy i amylopektyny http://polysac3db.cermav.cnrs.fr/home.html 2 / 1 Konformacje
Bardziej szczegółowoWykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1
Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda
Bardziej szczegółowoTermodynamika materiałów
Termodynamika materiałów Plan wykładu 1. Funkcje termodynamiczne, pojemność cieplna. 2. Warunki równowagi termodynamicznej w układach jedno- i wieloskładnikowych, pojęcie potencjału chemicznego. 3. Modele
Bardziej szczegółowoChemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1
Chemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1 [Imię, nazwisko, grupa] prowadzący Uwaga! Proszę stosować się do następującego sposobu wprowadzania tekstu w ramkach : pola szare
Bardziej szczegółowoProwadzący. http://luberski.w.interia.pl telefon PK: 126282746 Pokój 210A (Katedra Biotechnologii i Chemii Fizycznej C-5)
Tomasz Lubera dr Tomasz Lubera mail: luberski@interia.pl Prowadzący http://luberski.w.interia.pl telefon PK: 126282746 Pokój 210A (Katedra Biotechnologii i Chemii Fizycznej C-5) Konsultacje: we wtorki
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania. Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG
Technologie wytwarzania Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG Technologie wytwarzania Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe INŻYNIERIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Edycja II marzec - listopad 2014
Studia podyplomowe IŻYIERIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Edycja II marzec - listopad 2014 Organizacja i realizacja studiów oraz opracowanie materiałów dydaktycznych są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoPodstawy termodynamiki
Podstawy termodynamiki Organizm żywy z punktu widzenia termodynamiki Parametry stanu Funkcje stanu: U, H, F, G, S I zasada termodynamiki i prawo Hessa II zasada termodynamiki Kierunek przemian w warunkach
Bardziej szczegółowoFizykochemia i właściwości fizyczne polimerów
Studia podyplomowe INŻYNIERIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Edycja II marzec - listopad 2014 Fizykochemia i właściwości fizyczne polimerów WYKORZYSTANIE SKANINGOWEJ KALORYMETRII RÓŻNICOWEJ DSC DO ANALIZY WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Skręcanie pręta występuje w przypadku
Bardziej szczegółowoRoztwory. Homogeniczne jednorodne (jedno-fazowe) mieszaniny dwóch lub więcej składników.
Roztwory Homogeniczne jednorodne (jedno-fazowe) mieszaniny dwóch lub więcej składników. Własności fizyczne roztworów są związane z równowagę pomiędzy siłami wiążącymi cząsteczki wody i substancji rozpuszczonej.
Bardziej szczegółowoPodstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).
Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG
2. METODY WYZNACZANIA MASY MOLOWEJ POLIMERÓW dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoWykład 10 Równowaga chemiczna
Wykład 10 Równowaga chemiczna REAKCJA CHEMICZNA JEST W RÓWNOWADZE, GDY NIE STWIERDZAMY TENDENCJI DO ZMIAN ILOŚCI (STĘŻEŃ) SUBSTRATÓW ANI PRODUKTÓW RÓWNOWAGA CHEMICZNA JEST RÓWNOWAGĄ DYNAMICZNĄ W rzeczywistości
Bardziej szczegółowoTransport jonów: kryształy jonowe
Transport jonów: kryształy jonowe Jodek srebra AgI W 420 K strukturalne przejście fazowe I rodzaju do fazy α stopiona podsieć kationowa. Fluorek ołowiu PbF 2 zdefektowanie Frenkla podsieci anionowej, klastry
Bardziej szczegółowoWykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych
Wykład 6 Klasyfikacja przemian fazowych JS Klasyfikacja Ehrenfesta Ehrenfest klasyfikuje przemiany fazowe w oparciu o potencjał chemiczny. nieciągłość Przemiany fazowe pierwszego rodzaju pochodne potencjału
Bardziej szczegółowoKinetyka zarodkowania
Kinetyka zarodkowania Wyrażenie na liczbę zarodków n r o kształcie kuli i promieniu r w jednostce objętości cieczy przy założeniu, że tworzenie się zarodków jest zdarzeniem losowym: n r Ne G kt v ( 21
Bardziej szczegółowoFizyka statystyczna Fenomenologia przejść fazowych. P. F. Góra
Fizyka statystyczna Fenomenologia przejść fazowych P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ 2015 Przejście fazowe transformacja układu termodynamicznego z jednej fazy (stanu materii) do innej, dokonywane
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE ROZMIARÓW
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoTradycyjny podział stanów skupienia: fazy skondensowane
Tradycyjny podział stanów skupienia: o o o stały (ciało stałe) zachowuje objętość i kształt ciekły (ciecz) zachowuje objętość, łatwo zmienia kształt gazowy (gaz) łatwo zmienia objętość i kształt lód woda
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SPRĘŻYSTOŚĆ MATERIAŁ. Właściwości materiałów. Właściwości materiałów
WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SPRĘŻYSTOŚĆ Właściwości materiałów O możliwości zastosowania danego materiału decydują jego właściwości użytkowe; Zachowanie się danego materiału w środowisku pracy to zaplanowana
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoRHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej
RHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej Zadania w zakresie badań i rozwoju Roztwory polimerowe stosowane są w różnych
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Próba skręcania pręta o przekroju okrągłym Numer ćwiczenia: 4 Laboratorium z
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA MATERIAŁÓW
STRUKTURA MATERIAŁÓW ELEMENTY STRUKTURY MATERIAŁÓW 1. Wiązania miedzy atomami 2. Układ atomów w przestrzeni 3. Mikrostruktura 4. Makrostruktura 1. WIĄZANIA MIĘDZY ATOMAMI Siły oddziaływania między atomami
Bardziej szczegółowoWykład 4: Struktura krystaliczna
Wykład 4: Struktura krystaliczna Wg Blicharskiego, Wstęp do materiałoznawstwa http://webmineral.com/ Komórka elementarna Geometria komórki Dla zdefiniowania trójwymiarowej komórki elementarnej należy podać
Bardziej szczegółowoWykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)
Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n
Bardziej szczegółowoWykład 1. Symetria Budowy Kryształów
Wykład Symetria Budowy Kryształów Ciała krystaliczne i amorficzne Każda substancja ciekła (z wyjątkiem helu) podczas oziębiania traci swoje własności ciekłe i przechodzi w ciało stałe. Jednakże proces
Bardziej szczegółowoKrystalizacja. Zarodkowanie
Krystalizacja Ciecz ciało stałe Para ciecz ciało stałe Para ciało stałe Przechłodzenie T = T L - T c Przesycenie p = p g - p z > 0 Krystalizacja Zarodkowanie Rozrost zarodków Homogeniczne Heterogeniczne
Bardziej szczegółowoWykład 2. Termodynamika i kinetyka procesowa- wykład. Anna Ptaszek. 13 marca Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego
Wykład i kinetyka procesowa- wykład Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 13 marca 014 1/30 Czym są biopolimery? To polimery pochodzenia naturalnego. Należą do nich polisacharydy i białka.
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY POMOCNICZE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Materiałoznawstwo III. Właściwości mechaniczne tworzyw polimerowych
MATERIAŁY POMOCNICZE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Materiałoznawstwo III Właściwości mechaniczne tworzyw polimerowych Właściwości mechaniczne to zespół cech fizycznych opisujących wytrzymałość materiału na
Bardziej szczegółowo[ ] ρ m. Wykłady z Hydrauliki - dr inż. Paweł Zawadzki, KIWIS WYKŁAD WPROWADZENIE 1.1. Definicje wstępne
WYKŁAD 1 1. WPROWADZENIE 1.1. Definicje wstępne Płyn - ciało o module sprężystości postaciowej równym zero; do płynów zaliczamy ciecze i gazy (brak sztywności) Ciecz - płyn o małym współczynniku ściśliwości,
Bardziej szczegółowoTermodynamiczne warunki krystalizacji
KRYSTALIZACJA METALI ISTOPÓW Zakres tematyczny y 1 Termodynamiczne warunki krystalizacji hiq.linde-gas.fr Krystalizacja szczególny rodzaj krzepnięcia, w którym ciecz ulega przemianie w stan stały o budowie
Bardziej szczegółowoCHEMIA MAKROCZĄSTECZEK (POLIMERÓW) Uniwersytet Jagielloński Kraków,
Wykład 1 CEMIA MAKROCZĄSTECZEK (POLIMERÓW) Uniwersytet Jagielloński Kraków, 2003-2004 Stanisław Penczek Polska Akademia Nauk Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, Łódź CEMIA MAKROCZĄSTECZEK
Bardziej szczegółowoTransport jonów: kryształy jonowe
Transport jonów: kryształy jonowe Jodek srebra AgI W 420 K strukturalne przejście fazowe I rodzaju do fazy α stopiona podsieć kationowa. Fluorek ołowiu PbF 2 zdefektowanie Frenkla podsieci anionowej, klastry
Bardziej szczegółowoP L O ITECH C N H I N KA K A WR
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Wydział Mechaniczny Tworzywa sztuczne PROJEKTOWANIE ELEMENTÓW MASZYN Literatura 1) Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne, WNT, Warszawa 2000. 2) Żuchowska D.: Struktura i własności
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP... 8 1. LICZBY RZECZYWISTE 2. WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE 3. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI
SPIS TREŚCI WSTĘP.................................................................. 8 1. LICZBY RZECZYWISTE Teoria............................................................ 11 Rozgrzewka 1.....................................................
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska
MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I dr inż. Hanna Smoleńska Struktura materiałów UKŁAD ATOMÓW W PRZESTRZENI CIAŁA KRYSTALICZNE Układ atomów/cząstek (a/cz) w przestrzeni jest statystyczne
Bardziej szczegółowoDekohezja materiałów. Przedmiot: Degradacja i metody badań materiałów Wykład na podstawie materiałów prof. dr hab. inż. Jerzego Lisa, prof. zw.
Dekohezja materiałów Przedmiot: Degradacja i metody badań materiałów Wykład na podstawie materiałów prof. dr hab. inż. Jerzego Lisa, prof. zw. AGH Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Dekohezja materiałów
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT
1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program
Bardziej szczegółowoWykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36
Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną
Bardziej szczegółowoFunkcje błon biologicznych
Funkcje błon biologicznych Tworzenie fizycznych granic - kontrola składu komórki Selektywna przepuszczalność - transport ograniczonej liczby cząsteczek Stanowienie granic faz przekazywanie sygnałów chemicznych
Bardziej szczegółowo1. Kryształy jonowe omówić oddziaływania w kryształach jonowych oraz typy struktur jonowych.
Tematy opisowe 1. Kryształy jonowe omówić oddziaływania w kryształach jonowych oraz typy struktur jonowych. 2. Dlaczego do kadłubów statków, doków, falochronów i filarów mostów przymocowuje się płyty z
Bardziej szczegółowoSeria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)
Bardziej szczegółowoTemat 27. Termodynamiczne modele blokowe wzrostu kryształów
Temat 27. Termodynamiczne modele blokowe wzrostu kryształów W modelach blokowych wzrostu kryształów wszystkie zjawiska zachodzące na powierzchni kryształu zostały sprowadzone do przyłączania i odłączania
Bardziej szczegółowoRoztwory rzeczywiste (1)
Roztwory rzeczywiste (1) Również w temp. 298,15K, ale dla CCl 4 () i CH 3 OH (). 2 15 1 5-5 -1-15 Τ S H,2,4,6,8 1 G -2 Chem. Fiz. TCH II/12 1 rzyczyny dodatnich i ujemnych odchyleń od prawa Raoulta konsekwencja
Bardziej szczegółowo