5.WYTWARZANIE ARCHITEKTURY KORPORACYJNEJ ŚRODOWISKIEM WERYFIKACJI STRUKTUR BAZ WIEDZY SYSTEMU WIELOAGENTOWEGO
|
|
- Miłosz Czarnecki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Aby zacytować tę publikację: Orłowski C., Sitek T., Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji struktur baz wiedzy ZARZĄDZANIE systemu wieloagentowego. WIEDZĄ I TECHNOLOGIAMI [w:] Orłowski INFORMATYCZNYMI C., Kowalczuk Z., Szczerbicki E (red.), Zastosowanie technologii Pod informatycznych redakcją C. Orłowskiego, w zarządzaniu Z. wiedzą. Kowalczuka, Pomorskie E. Wydawnictwo Szczerbickiego Naukowo-Techniczne 2009 PWNT, PWNT Gdańsk Gdańsk 2009, s ROZDZIAŁ 5 5.WYTWARZANIE ARCHITEKTURY KORPORACYJNEJ ŚRODOWISKIEM WERYFIKACJI STRUKTUR BAZ WIEDZY SYSTEMU WIELOAGENTOWEGO Cezary ORŁOWSKI, Tomasz SITEK 5.1. Wprowadzenie Technologie informatyczne stanowią integralną część współczesnych organizacji i w istotny sposób wpływają na ich funkcjonowanie. Występują jako systemy transakcyjne tych organizacji i wspomagają środowiska wytwarzania. Często są wykorzystywane do wspomagania procesów podejmowania decyzji czego przykładem jest wspomaganie decyzji kierownika przedsięwzięcia poprzez wykorzystanie dedykowanych środowisk do zarządzania projektami. Ich dobór ma kluczowe znaczenie dla efektywności ich wykorzystania. Decydenci niejednokrotnie podejmują tego typu decyzje kierując się dostępną, ale niepełną wiedza. Również wspólne decyzje dotyczące wyboru, zakupu, wdrożenia, eksploatacji czy ewentualnej zmiany są podejmowane wyłącznie w oparciu o przesłanki techniczne i finansowe. Stąd też istnieje potrzeba wykorzystania technologii informatycznych do oceny i doboru odpowiednich dla potrzeb organizacji i projektów technologii informatycznych wspomagających procesy zarządzania [5, s. 5]. Problematyka zarządzania technologiami informatycznymi jest głównym celem badań realizowanych w Zakładzie Zarządzania Technologiami Informatycznymi (ZZTI) Politechniki Gdańskiej od roku Podstawową misją zespołu jest budowa dedykowanego systemu wieloagentowego do oceny technologii IT (ang. multiagent system for IT evaluation IT_MAS). Jego podstawowym zadaniem ma być wsparcie menedżerów działów informatycznych lub kierowników projektów, którzy stojąc w obliczu zmian potrzebują konkretnej wiedzy o dostępnych narzędziach i metodykach dostosowanych do ich potrzeb. Środowisko wieloagentowe zaprojektowane przez Zespół rozwijane jest w oparciu o technologie inteligentne: agentów, ontologie i systemy ekspertowe wykorzystujące inteligentne systemy gromadzenia i przetwarzania wiedzy. Jego założenia oparte były w pewnej mierze na wcześniejszych doświadczeniach autorów w zakresie analizy i oceny technologii informatycznych przy udziale prostych i niepełnych modeli ocenowych [6, s.153]. Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Zakład Zarządzania Technologiami Informatycznymi, cor@zie.pg.gda.pl, tsitek@zie.pg.gda.pl
2 2 C.Orłowski, T.Sitek Omawiany model systemu agentowego, jakkolwiek przeznaczony w założeniu do wykorzystania w zakresie decyzji związanych z technologiami informatycznymi, zaimplementowany został dla potrzeb prognostycznego systemu technicznego z innej dziedziny. Był to pierwszy etap weryfikacji modelu. Ustaloną strukturę i funkcjonalności agentów systemu zaadoptowano w środowisku do generowania prognoz z dziedziny chemii do wnioskowania poziomu stężenia zanieczyszczeń powietrza w zależności od mierzonych wartości wybranych czynników atmosferycznych. Mimo, iż była to domena dość odległa (system techniczny) od obszaru zarządzania technologiami informatycznymi (system społeczno-techniczny), dla autorów tej pracy wykorzystanie danych systemu technicznego umożliwiło kontrolę poprawności struktury jak i funkcjonalności modelu. Uzyskano przy tym szereg doświadczeń w zakresie jakościowych aspektów projektu np. związanych z przebiegiem konsultacji z ekspertem [7]. Niniejsze opracowanie dokumentuje kolejne doświadczenia w rozwoju tego systemu. IT_MAS wykorzystano do implementacji wyników badań (wiedzy) z zakresu zarządzania przedsięwzięciami informatycznymi. Skupiono się nad specyficzną tematyką wdrażania architektur korporacyjnych w organizacjach. Zaadoptowanie do tego celu modelu wieloagentowego opartego na ontologiach i systemach eksperckich pozwoliło na ponowną weryfikację jego założeń. W kolejnym rozdziale przedstawiony zostanie model, a w rozdziałach późniejszych opis doświadczeń uzyskanych na podstawie oceny procesów wytwarzania architektury korporacyjnej. W podsumowaniu autorzy zaprezentowali najważniejsze wnioski i wskazali na kolejne kroki dla dalszych badań koncentrując się na budowie baz wiedzy i mechanizmach jej przetwarzania Koncepcja systemu wieloagentowego do wsparcia decyzyjnego W poprzednim rozdziale nakreślono cel prac Zespołu, jakim jest zaprojektowanie środowiska, które pozwoli wspomagać procesy decyzyjne kierowników firm IT odnośnie doboru lub zmiany technologii informatycznych dla potrzeb danego przedsięwzięcia. Z technicznego punktu widzenia konstrukcja systemu opiera się na integracji agentów, ontologii oraz baz wiedzy systemu ekspertowego. Dysponując wiedzą ekspertów (specjalistów od zarządzania technologiami) oraz danymi pochodzącymi z badań własnych, system wieloagentowy (określany jako IT_MAS) powinien być w stanie wybrać odpowiednie narzędzie lub metodykę dla określonego przedsięwzięcia. Odpowiedź ta może zawierać zarówno sugestię co do doboru, ale także ocenę technologii IT wygenerowaną na bazie zaprojektowanych w tym celu, algorytmów ewaluacyjnych. Podstawową i logicznie niepodzielną jednostką systemu są agenci programowi. Liczba i rodzaj agentów uwarunkowane zostały poprzez funkcjonalności szczegółowe związanie z działaniem procesów wewnątrz systemu. Wyróżnionym zadaniom przypisano dedykowanych agentów, w taki sposób by jeden agent (lub agenci jednej klasy) realizował jedną funkcjonalność. Należy zwrócić uwagę, iż taki sposób definiowania agentów pozwala uzyskać bardzo klarowną strukturę, w której w razie potrzeby można bardzo łatwo identyfikować zasoby i je lokalizować. Budując system agentowy zgodnie z zasadą wyodrębniona funkcjonalność = dedykowany agent istnieje także możliwość klonowania poszczególnych agentów, w sytuacji replikowania zasobów odpowiedzialnych za daną funkcjonalność. W ten sposób już na etapie założeń skalowalność systemu nie będzie sztucznie ograniczana i pozwoli np. wygenerowanie takiej liczby agentów, która pozwoli obsłużyć równolegle (bez kolejkowania) wszystkie sesje z klientami [10, s. 61]. Ontologia stanowi kolejny istotny element w omawianym systemie. Zasób ten wykorzystywany jest jako repozytorium - słownik danej dziedziny zawierający wszystkie pojęcia oraz relacje zachodzące między nimi. Zawiera opis semantyczny przygotowany na potrzeby bazy wiedzy i pytań kompetencyjnych (tj. takich, na jakie ma odpowiadać system
3 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 3 IT_MAS). Oprócz pojęć, w ontologii gromadzone mają być również wartości brzegowe dla parametrów środowiskowych, z wykorzystaniem których system może weryfikować wprowadzaną wiedzę. Może wobec tego eliminować napływające fakty, których kwantyfikowane wartości przekraczają dopuszczalne normy. Zadaniem ontologii jest także weryfikacja poprawności zapytań napływających od użytkownika z jej wykorzystaniem odpowiedni agent tłumaczy zapytanie w języku naturalnym (lub quasi-naturalnym) na postać właściwą do dalszego przetwarzania [2]. Trzecim po agentach i ontologii omawianym komponentem systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych jest system ekspertowy. Na wstępie trzeba zauważyć, iż w artykule autorzy używają niejednokrotnie także pojęcia bazy wiedzy, lub zasoby wiedzy. Oczywiście nie są to synonimy i pojecie systemu jest szersze (w klasycznym ujęciu system ekspercki korzysta z baz). W realiach niniejszego projektu system agentowy jednak korzysta zarówno z baz wiedzy, ale także ze związanych z nimi mechanizmów wnioskowania. Stąd dla uproszczenia pojęcia te potraktujmy jako zamienne. Podstawowymi zadaniami, które stawia się przed tym komponentem jest gromadzenie wiedzy, przechowywanie jej, udostępnianie na żądania agentów przeszukujących (np. podczas sesji z użytkownikiem) oraz przetwarzanie przy pomocy maszyny wnioskującej. Jak już wspomniano za ten właśnie element bezpośrednio odpowiedzialny jest jeden z autorów niniejszego opracowania. Dlatego też w dalszych rozdziałach zostanie położony nacisk wyłącznie na aspekty związane z projektowaniem, implementacją oraz wykorzystaniem zasobów wiedzy. Uproszczony schemat współpracy agentów, ontologii i zasobów wiedzy został pokazany na rysunku 1. W oparciu o ten algorytm można jednocześnie przedstawić zadania, które ten system realizuje. Rys. 1. Uproszczony schemat współdziałania komponentów systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych [źródło: opracowanie własne] Działanie systemu sprowadza się do przeprowadzenia sesji z użytkownikiem zainteresowanym odpowiedzią na jedno z predefiniowanych pytań kompetencyjnych. Pytania takie pozwalają przykładowo uzyskać odpowiedz co do doboru konkretnego narzędzia do zarządzania projektem informatycznym opisanym za pomocą kilku faktów wejściowych, czy też porównać dwie konkurencyjne technologie dla danych warunków ich wykorzystania. Sformułowane przez użytkownika pytanie jest odbierane z GUI systemu przez agenta pośredniczącego i konsultowane z zasadami opracowanymi na podstawie ontologii i następnie, w przypadku braku błędów, przekazywane do agenta-menadżera. Jeśli wymagana jest wyłącznie ocena menadżer przekazuje je do dedykowanego agenta oceniającego i oczekuje wyniku, który zwraca do jednostki pośredniczącej w celu prezentacji użytkownikowi. Jeżeli jednak konieczne jest wykorzystanie wiedzy eksperckiej zgromadzonej w bazach faktów i reguł, zapytanie przejmuje odpowiedni agent przeszukujący i korzystając z mechanizmów wnioskowania baz
4 4 C.Orłowski, T.Sitek wiedzy uzyskuje odpowiedni zakres informacji. Odpowiedź przekazywana jest kolejno każdemu z agentów realizujących daną sesję i ostatecznie zostaje zaprezentowana pytającemu. Trzeba zauważyć iż jest to tylko algorytm związany ze realizowaniem przez system IT_MAS swojej podstawowej roli, czyli serwowania usługi dla wsparcia decyzyjnego decydentów w obszarze IT. Nie uwzględniono tu działań administracyjnych, takich jak akwizycja nowej wiedzy, jej weryfikacja, organizacja itp. Warto równocześnie dodać, iż prowadzone były i są prace których celem jest integracja systemu (budowa rozwiązania hybrydowego) z jednokierunkowymi sieciami neuronowymi a także modelami ekonometrycznymi i statystycznymi. Celem takich działań jest przedstawianie użytkownikowi kilku alternatywnych odpowiedzi (tylko dla pewnej klasy problemów) i pozostawienie ich jego ocenie. Jakkolwiek przedstawiony model funkcjonalny i algorytm działania systemu oparte są na założeniu, iż jest to system do oceny technologii informatycznych, może być on wykorzystany jako framework do wsparcia decyzyjnego w innych dziedzinach. W następnym rozdziale pracy autorzy prezentują projekt jego wykorzystania w środowisku zarządzania projektami IT, a w szczególności dla przedsięwzięcia wytwarzania architektury korporacyjnej. Należy ponownie dodać, iż nacisk zostanie położony wyłącznie na projekt zasobów wiedzy systemu, gdyż obszar funkcjonalny IT_MAS leży w gestii jednego z autorów Weryfikacja modelu w środowisku zarządzania projektami IT Opisana w poprzednim rozdziale struktura funkcjonalna oraz algorytm działania modelu IT_MAS mają charakter generyczny. Mimo, iż model w założeniu zaprojektowany był jako narzędzie wsparcia decyzyjnego w zakresie doboru technologii informatycznych, może być zaadoptowany dla innych obszarów. Dzięki temu każdy case realizowany w oparciu o koncepcję wykorzystania agentów, ontologii i systemów opartych na wiedzy daje autorom możliwość jej weryfikacji. Niniejsza praca dokumentuje część prac nad przygotowaniem systemu IT_MAS dla celu przetwarzania wiedzy z domeny zarządzania projektami informatycznymi. Skupiono się na pewnym specyficznym rodzaju przedsięwzięć IT wdrożeniach architektury korporacyjnej. Badania nad tą właśnie tematyką prowadzone są w Zakładzie równolegle z podstawowym nurtem badań (nad technologiami IT). Stąd postanowiono połączyć doświadczenia i dokonać próby implementacji wiedzy o architekturze korporacyjnej w oparciu o IT_MAS. W ten sposób pojawiła się kolejna możliwość wspomnianej weryfikacji modelu. Z punktu widzenia opisywanego systemu badania nad wytwarzaniem architektury korporacyjnej sprowadzają się do analizy kluczowych czynników wpływających na złożoność takiego projektu. Celem Zespołu jest budowa takiej bazy wiedzy, która wskazałaby najlepszą metodykę prowadzenia projektu wdrażania architektury korporacyjnej w danych realiach projektowych. Docelowo system może nawet sugerować konkretne narzędzia do zarządzania tego rodzaju projektami. By mówić o wiedzy z zakresu architektury korporacyjnej niezbędne jest wyjaśnienie tego pojęcia oraz przedstawienie teorii (metodologii) związanej z jej wytwarzaniem, czego dotyczą kolejne rozdziały Architektura korporacyjna podstawowe założenia Należy jasno zdefiniować pojęcie architektury korporacyjnej (ang. enterprise architecture- EA), gdyż u jego podstaw leżą wszelkie założenia projektu. Termin ten może być rozpatrywany w zależności od kontekstu w trzech różnych znaczeniach: znaczenie atrybutowe, znaczenie rzeczowe, znaczenie czynnościowe.
5 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 5 Ujęcia nie wykluczają się wzajemnie, są ze sobą silnie powiązane. Przy czym korporacja (ang. enterprise) definiowana jest jako zbiór organizacji, posiadających wspólny zbiór/zestaw celów i/lub wspólne główne właściwości. W ujęciu atrybutowym architektura korporacyjna jest to zbiór właściwości danej korporacji (włącznie ze strukturą), które stanowią o zdolności do realizacji jej misji (oznacza to, że każda korporacja posiada architekturę - przy czym może być ona uświadamiana bądź nie; może być także efektywna lub nie). W znaczeniu rzeczowym architektura korporacyjna to formalny opis struktury i funkcji komponentów korporacji, wzajemnych powiązań pomiędzy tymi komponentami oraz pryncypiów i wytycznych zarządzających ich tworzeniem i rozwojem w czasie. Przy czym komponent korporacji definiowany jest jako dowolny element korporacji, który służy do jej konstruowania; mogą to być ludzie, procesy, fizyczne struktury jak również systemy informatyczne [8]. Wreszcie architektura korporacyjna może być rozumiana jako dyscyplina, praktyka albo działalność w obszarze definiowania, reprezentacji i zarządzania kluczowymi właściwościami korporacji. W tym ujęciu tworzenie architektury korporacyjnej nie jest przedsięwzięciem informatycznym, ale złożonym zespołem działań z zakresu organizacji, zarządzania i informatyki. Te powiązania doskonale ilustruje rysunek 2 poniżej, gdzie strategiczna wizja organizacji symbolicznie przykrywa jak parasol zarówno architekturę (czyli także cele) biznesową oraz architekturę technologiczną [1]. Rys 2. Elementy domeny architektury korporacyjnej [źródło: 1] Standardem, w oparciu o który architektura korporacyjna powinna być w przedsiębiorstwie budowana jest TOGAF. Jako, że całość badań Zespołu oparta jest o wytyczne TOGAFu w kolejnym rozdziale przedstawiono poglądowo tę koncepcję Standard TOGAF Prowadząc badania nad Architektura korporacyjną (ang. Enterprise Architecture) konieczne jest odniesienie ich do przewodników i specyfikacji opracowanych w TOGAF. TOGAF (ang. The Open Group Architecture Framework) jest zbiorem zasad dotyczących planowania i wdrażania architektur systemów informatycznych w dużych organizacjach. Dokumentacja TOGAF jest (z nielicznymi wyjątkami) dostępna bezpłatnie do wewnętrznego użytku w przedsiębiorstwach. TOGAF został opracowany przez The Open Group. Jest to konsorcjum przemysłowe, którego członkami jest około 300 firm i instytucji, m.in. IBM, Sun, HP, NEC, Hitachi, Capgemini, Fujitsu, Intel, Microsoft, Symantec, Oracle, SAP i inne [3]. W najogólniejszym pojęciu TOGAF stanowi ramy architektoniczne. Jest narzędziem do tworzenia szerokiego zakresu architektur (w tym: SOA Service Oriented Architecture, czyli
6 6 C.Orłowski, T.Sitek koncepcja budowy systemów informatycznych, gdzie nacisk stawia się na definiowanie usług), wspomagania ewaluacji architektur czy też wyboru i budowania prawidłowych architektur dla organizacji. Zawiera zbiór usług, standardów i konceptów projektowych, komponentów i konfiguracji. Stanowi wobec tego przewodnik dla tworzenia konkretnych architektur, jego użycie zapewnia tworzenie systemów informatycznych charakteryzujących się lepszą integracją [3]. TOGAF zawiera kilka stałych elementów [9]: ADM (ang. Architecture Development Method) metoda tworzenia architektury, zawierająca serię połączonych faz, które obejmują cały cykl zarządzania architekturą, od planowania do operacyjnego wdrożenia i zarządzania zmianą (najważniejszy moduł TOGAF), TRM (ang. Technical Reference Model) techniczny model referencyjny, jego zadaniem jest wprowadzenie szeroko pojętej taksonomii dla ułatwienia komunikacji podczas przedsięwzięcia; pozwala na stworzenie spójnego sposobu analizowania systemów, ustalenia powszechnie obowiązującego rozumienia terminów (oraz ich hierarchii) z zakresu EA, SIB (ang. Standards Information Base) baza standardów informacyjnych, zawiera otwarte standardy z odnośnikami do dostosowywanych produktów, może być użyta do zdefiniowania poszczególnych usług lub właściwości komponentów; zapewnia zgodność architektury z najbardziej aktualnym stanem wiedzy z zakresu rozwiązań przemysłowych, Enterprise Continuum repozytorium gromadzące wzorce architektur generycznych, wspólnych systemów, przemysłu i przedsiębiorstwa, BBIB (ang. Building Blocks Information Base), III-RM (ang. Integrated Information Infrastructure Reference Model) i inne Wytwarzanie architektury korporacyjnej jako przykład złożonego przedsięwzięcia IT - case Realizowane w Zakładzie badania dotyczące architektury korporacyjnej opierają się na założeniu że wdrożenie EA jest traktowane jako specyficzne przedsięwzięcie informatyczne. Projekt taki, w myśl m.in. TOGAFu realizowany jest na poziomie strategicznym organizacji, wpływa na nią globalnie. Jednocześnie wymusza widzenie organizacji całościowo, a nie wyłącznie przez pryzmat technologiczny. Enterprise Architecture jest dzięki temu szansą na wdrożenie spójnych technologii informatycznych łączących istniejące struktury i procesy realizowane w ramach tych struktur. Pojawia się pytanie o metody zarządzania tak złożonym przedsięwzięciem. Czy powinno być to podejście ciężkie? Zapewne nie zawsze. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem byłoby elastyczne dopasowywanie metodyki do realiów danego planu. Nie mniej ważną pochodną decyzji o użytej metodyce jest wybór narzędzia je wspierającego, a docelowo nawet określenie konkretnych jego funkcjonalności (podejście top-down) [4]. Wobec tego uzasadnione wydaje się takie podejście autorów, które dobór metody zarządzania przedsięwzięciami uzależniać będzie od kilku kluczowych czynników. Tymi, które wyodrębniono, jako najbardziej kluczowe będą: Dojrzałość organizacji realizującej projekt (w szczególności: wytwórczej), Dojrzałość klienta (czy odpowiedni/dopasowany), Złożoność projektu (osadzony, półoderwany, osadzony podobnie jak w COCOMO). Traktując wymienione czynniki jako parametry wejściowe do modelu, można podjąć próbę budowy reguł, które wskazywałby na proponowane metodologie zarządzania projektami.
7 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 7 Stworzenie zbioru takich reguł będzie formalnym zapisem wiedzy z tej dziedziny. Jej przetwarzanie (wnioskowanie) ma więc w założeniu odpowiedzieć na pytanie o optymalną metodologię prowadzenia projektu przy oszacowanych poziomach dojrzałości obu partnerów oraz dla określonej złożoności projektu. Możliwymi metodologiami, które może zasugerować system będą: metodyki lekkie (w szczególności: Agile, Scrumm), metodyki ciężkie (RUP, PRINCE). Należy zauważyć, że parametry wejściowe w tak skonstruowanych regułach stanowią opis bardzo różnych aspektów procesu wytwarzania i wdrażania produktów IT. Są one przy tym często niełatwe w oszacowaniu dla danych realiów projektu. Aby określić ich wartości niezbędne jest przeprowadzenie wielu analiz lub odwołanie się do zalecanych w danym obszarze metodyk. Poziom dojrzałości organizacji wytwórczej jest wobec tego wartością, którą można uzyskać korzystając z metodyki CMMI. CMMI jest pewnego rodzaju audytem przedsiębiorstwa (z branży IT), gdzie określa się spełnienie wielu szczegółowych przesłanek skategoryzowanych na kilku poziomach (ang. maturity level). Wypełnienie wytycznych (celów) z odpowiedniego poziomu określa poziom dojrzałości organizacji jako całości. Wyróżnia się 5 poziomów dojrzałości: organizacja na poziomie początkowym (initial), organizacja na poziomie zarządzanym (managed), organizacja na poziomie zdefiniowanym (defined), organizacja na poziomie zarządzanym ilościowo (quantitavely managed), organizacja na poziomie optymalizowanym (optimised). Poprzez charakterystykę klienta (parametr drugi) rozumieć należy określenie odpowiedzi na dwa pytania: czy klient jest odpowiedni tj. czy osoba zaangażowana w projekt ma odpowiednie kwalifikacje, jest merytorycznie przygotowana do udziału w projekcie, zna w wystarczającym stopniu zagadnienie itd., czy klient jest dopasowany do projektu jakie są cechy osobowe przedstawiciela ze strony klienta z punktu widzenia uczestnictwa w zespole projektowym i roli, w której powinien zostać obsadzony (np. ekstrawertyk? analityk?). W odróżnieniu od stosunkowo precyzyjnej, ilościowej metodyki, którą wyznacza CMMI, uzyskanie oszacowania tych dwóch wartości wynikać musi przede wszystkim z metod socjotechniki. Te nierzadko opisują problem jedynie jakościowo. W tym zakresie również prowadzone są badania przez członków Zespołu. Nie wchodzą jednak w zakres tematyczny niniejszego opracowania. Trzecim z wymienionych parametrów decydujących o wyborze metod zarządzania projektem wytwarzania architektury korporacyjnej jest jego złożoność. Pod tym pojęciem rozumie się uporządkowanie projektu, czyli ilość pozostałych zadań do realizacji i jasność wyznaczonych celów. Projekt uważać się będzie za najbardziej złożony w momencie jego rozpoczęcia, kolejne zrealizowane etapy zaś poziom tej złożoności obniżają. Podobnie jak w przypadku innych parametrów, aby móc określać poziom złożoności niezbędne jest wyznaczenie czynników, które mają na niego bezpośredni wpływ. Ten właśnie parametr autorzy uznali za właściwy do dogłębnej analizy. Jego dotyczą wobec tego omawiane w dalszej części założenia do baz wiedzy (kolejny rozdział).
8 8 C.Orłowski, T.Sitek CMMI 1. RODZAJ ARCHITEKTURY 2. OBSZAR 3. DOKUMENTACJA METODY SOCJOTECHNICZNE DOJRZAŁOŚĆ ORGANIZACJI ZŁOŻONOŚĆ PROJEKTU DOJRZAŁOŚĆ KLIENTA METODOLOGIA ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI (+NARZĘDZIE) Rys. 3. Ogólny model przetwarzania wstępnych danych wejściowych [opracowanie własne na podstawie 4] Omówione zależności między zidentyfikowanymi parametrami kluczowymi dla przedsięwzięcia wdrożeń architektury korporacyjnej zostały przedstawione na rysunku 3. Zaznaczony został na nim równocześnie obszar zainteresowań autorów - parametry determinujące poziom złożoności projektu jako zmiennej wpływającej na odpowiednią metodologię zarządzania projektami Zapis wiedzy na temat złożoności projektu w modelu wytwarzania architektury korporacyjnej Na podstawie wcześniejszych założeń zweryfikowanych eksperymentami (patrz []) przyjęto, iż w systemie wieloagentowym do oceny technologii informatycznych IT_MAS podstawową metodą reprezentacji wiedzy jest zapis regułowy. W zależności od dziedziny przedmiotowej bazy mogą być zasilane wiedzą rozmytą (gdy brak precyzyjnych, skwantyfikowanych zależności między parametrami) lub ostrą (problemy ilościowe). Wstępne badania autorów wskazały, iż dla potrzeb budowy bazy wiedzy na temat złożoności projektu zasadne będzie wykorzystanie opisu rozmytego. W danej chwili jedynie reguły lingwistycznej pozwalają za zapis zebranej wiedzy w sposób zgodny z rzeczywistością, gdyż wiedza na ten temat nie jest pełna ani precyzyjna. Zmienną wyjściową w regułach bazy wiedzy analizowanej domeny będzie złożoność projektu. Metoda COCOMO, z której zapożyczono taksonomię projektów ze względu na ilościowe miary opisujące różne jego aspekty, wyróżnia poziomy złożoności jak niżej: przedsięwzięcia organiczne (ang. organic projects), - mały zespół, dziedzina, metody i narzędzia dość dobrze znane, przedsięwzięcia półoderwane (ang. semi-detached projects) - członkowie zespołu różnią się doświadczeniem, dziedzina, metody i narzędzia nie do końca rozpoznane, przedsięwzięcia osadzone (ang. embedded projects), - polegają na wytworzeniu systemów o bardzo złożonych wymaganiach, zespół raczej nie ma doświadczenia w wytwarzaniu podobnego oprogramowania, dziedzina problemu, metody i narzędzia nie są zbytnio poznane. Jakiego rodzaju parametry wejściowe będą brane pod uwagę dla projektów wdrożenia architektury korporacyjne? Wyróżniono trzy takie wielkości determinujące złożoność przedsięwzięcia. Według założeń autorów projekt o tej specyfice można opisać z punktu widzenia następujących zmiennych (będących jednocześnie przesłankami do budowy reguł baz wiedzy): architektury, obszary wytwarzania i zarządzania,
9 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 9 rodzaj generowanej dokumentacji. Parametr pierwszy architektury to występujące sekwencyjnie po sobie fazy konstruowania architektury korporacyjnej zalecane przez TOGAF. Wyróżnia się cztery takie etapy, które mogą w tego rodzaju przedsięwzięcia zostać osiągnięte: wizja architektury (ang. architecture vision) służy określeniu zakresu przedsięwzięcia, odpowiada zarządczej funkcji planowania, architektura biznesowa (ang. business architecture) tu tworzona jest ogólna koncepcja mającego powstać systemu informatycznego, architektura systemów informatycznych (ang. applications architecture) na tym etapie tworzony jest logiczny model systemu, architektura technologii (ang. technology architecture) produktem tej fazy jest model obrazujący, jak wyglądać będzie fizyczna realizacja architektury w systemie. Zaawansowanie projektu z punktu widzenia osiągniętego etapu (architektury) zmniejsza złożoność całego przedsięwzięcia wdrożenia EA. Tak więc przedsięwzięcia, w których osiągnięto etap architektury technologii z dużym prawdopodobieństwem można zakwalifikować jako organiczne. Drugi brany pod uwagę parametr w opisywanym modelu bazy wiedzy to obszary agregujące procesy zarządzania i wytwarzania. Przyjęto hierarchię ważności tych procesów z punktu widzenia ich wpływu na wytwarzanie architektury korporacyjnej. technologie wytwarzania, dobre praktyki wytwarzania, procesy wytwarzania, dobre praktyki w zarządzaniu, procesy zarządzania, technologie zarządzania. Taki hierarchiczny podział wynika z udziału w procesach wytwarzania procesów zarządzania. Procesy te mogą być wspomagane na pierwszym poziomie dobrymi praktykami lub w przypadku bardziej dojrzałych organizacji zdefiniowanymi procesami wytwarzania. Te z kolei mogą być także wspomagane dobrymi praktykami z zakresu zarządzania, a na wyższym poziomie przyjętymi procesami zarządzania. Poziom najwyższy to wykorzystanie technologii wspomagających procesy zarządzania wytwarzaniem architektury korporacyjnej. Im wyższy poziom zostaje osiągnięty, tym przedsięwzięcie staje się mniej złożone. Trzeci parametr wejściowy to stan przygotowania dokumentacji w projekcie. Uwzględnia się tu wszystkie etapy przygotowywania dokumentacji poczynając od dokumentów wstępnych przygotowywanych na potrzeby wytwarzanych architektur, jak też iteracyjny proces ich przygotowania odniesiony do procesów wytwarzania. Efektem prac nad wytwarzaniem architektur są dokumenty przekazania. Poniżej zaprezentowano hierarchiczny podział wytwarzanej dokumentacji. dokumentacja wstępna, dokumentacja wejściowa, dokumentacja weryfikacji, dokumentacja przekazania. Parametry te są od siebie zależne w sposób proporcjonalny. Przykładowo, stwierdzenie istnienia dokumentacji przekazania wynika z pewnością z dużego zaawansowania całego przedsięwzięcia, czyli jego złożoność na tym etapie będzie już mała. Zaprezentowane parametry wejściowe można zobrazować na trzywymiarowym układzie współrzędnych, jak pokazano na rys. 4. Każdy projekt wdrażania architektury korporacyjnej
10 WIZJA ARCHITEKTURY ARCHITEKTURA BIZNESOWA ARCHITEKTURA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH ARCHITEKTURA TECHNOLOGII 10 C.Orłowski, T.Sitek będzie więc punktem w takim układzie odniesienia. Czym bardziej punkt taki będzie oddalony od środka układu współrzędnych (punktu (0,0,0)), tym przedsięwzięcie będzie się charakteryzowało mniejszą złożonością. TECHNOLOGIE ZARZĄDZANIA OBSZARY PROCESY ZARZĄDZANIA DOBRE PRAKTYKI W ZARZĄDZANIU PROCESY WYTWARZANIA DOBRE PRAKTYKI WYTWARZANIA TECHNOLOGIE WYTWARZANIA ARCHITEKTURY WSTĘPNA WEJŚCIOWA WERYFIKACJI PRZEKAZANIA DOKUMENTACJA Rys 4. Warstwowy model złożoności projektu bazujący: przypadek wytwarzania architektury korporacyjnej [źródło: 4] Formalizacja modelu wiedzy - opis lingwistyczny zmiennych modelu zintegrowanego Dla określenia wartości parametrów w analizowanym modelu przyjęto, że wielkości lingwistyczne reprezentowane są przez wartości ze zbiorów {0,1,2} lub {M, S, D} gdzie: M - małe lub niskie, S - średnie, D - duże lub wysokie. Zaproponowany w model lingwistyczny bazuje na przedstawionej koncepcji przetwarzania z wykorzystaniem funkcji P. Przyjmuje się w pracy że ma ona postać regułową, która możemy przedstawić jako, P : S z S y (1) gdzie: S stanowi iloczyn kartezjański zbiorów wartości lingwistycznych stanów zaś z s 3, 0,1,2, który można opisać jako zbiór trójek z
11 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 11 S y opisuje iloczyn kartezjański zbiorów wartości lingwistycznych 3 przyrostów,, S 0,1,2 y Na podstawie opisu lingwistycznego z wykorzystaniem funkcji P przyrostów zmian czynników wpływających na złożoność projektu R możemy opis ten przedstawić w postaci regułowej: P : ( 1 z IS gdzie : oraz A 1 j ) AND ( z 2 IS R 3 m A 2 j ) AND ( z IS A ) ( y IS C mn ) (2) j z - parametry wejściowe wpływające na złożoność projektu A ij, C mn - wartości lingwistyczne będące elementami macierzy A ij A C mn i 1,2; j 1,2,3 ; k 1,2,3,4 ; l 1, 2 ; m 1,2; n 1,2, 3 ij a j i 1, 2 A 1 j 1; A A A A A A A C 1 n 1; m 1, a a mn c n a a 1 1 a2 0 a j C (3) C11 C12 C13 c0 c1 c C. C21 C22 C23 c0 c1 c Podsumowanie Niniejszy artykuł dokumentuje prace wykonane przez autorów w zakresie przygotowania bazy wiedzy dla systemu wieloagentowego, którego zadaniem ma być dobór odpowiedniej metodyki zarządzania projektami IT. Domenę zawężono do specyficznej grupy przedsięwzięć wdrożenia architektury korporacyjnej. Prezentowana praca stanowi jednocześnie kolejny etap weryfikacji systemu wieloagentowego z punktu widzenia jego architektury oraz zaprojektowanych funkcjonalności. Z uwagi na to, że autorzy zajęli się jedną (z trzech) zmienną wejściowych determinującą rekomendowaną metodykę, nie można mówić o wnioskach z przeprowadzonej weryfikacji całego modelu. Bazując jednakże na badaniach dotyczących jednej zmiennej można już na tym etapie dokonać porównań tego projektu z poprzednimi. System wieloagentowy został wcześniej, jak już wspomniano, użyty do implementacji systemu technicznego (prognozowanie poziomu zanieczyszczeń powietrza). Tamten projekt dostarczył do baz wiedzy danych ilościowych pochodzących z odczytów. Były one w większości poprawne i kompletne, przetwarzanie wiedzy było wobec tego stosunkowo łatwe (oparte na znanych algorytmach). Tym razem ten sam model ma bazować na wiedzy w dużej części jakościowej (np. szacowanie poziomu architektury). Wiedzę taką dość trudno sformalizować. Stąd za konieczne uznano przetwarzanie wstępne (preprocessing) zmiennych wejściowych reguł co dla jednej zmiennej autorzy zrobili. Przy tego typu problemach autorzy zauważyli jeszcze jedno niebezpieczeństwo. Krokiem, który trzeba będzie poczynić jest analiza korelacji wszystkich zmiennych wejściowych modelu (zarówno głównych, jak i tych użytych dla potrzeb preprocessingu). Zasadą zapisu wiedzy regułowej jest bezwzględna niezależność takich parametrów. Istnieje jednak podejrzenie, iż
12 12 C.Orłowski, T.Sitek podczas analizy innych kluczowych zmiennych takie niebezpieczeństwo będzie realne. Konieczna będzie tu weryfikacja baz wiedzy przez ekspertów właśnie pod tym kątem. Mimo wskazywanych problemów, należy uznać ten etap badań za sukces. Koncepcja baz wiedzy systemu wieloagentowego, mimo konieczności uwzględnienia wielu dodatkowych założeń, jest słuszna także dla systemów nietechnicznych. Plan dalszych działań przewiduje pozyskanie wiedzy z każdego obszaru (dla pozostałych dwóch zmiennych wejściowych) oraz jej integracja w jednej bazie wiedzy. Kolejnym działaniem będzie implementacja kompletnego modelu (w języku Java). Stanowić będzie ona docelowo plug-in dla narzędzia IBM TeamConcert wspomagający użytkownika tego narzędzia do zarządzania projektami w zakresie wyboru najlepszej dla przedsięwzięcia metodyki zarządzania. Bibliografia [1] Architektura korporacyjna: od strategii do skutecznych zmian, 01.ibm.com/software/pl/itsolutions/enterprisearchitecture/ ( ) [2] Czarnecki A., Orłowski C.: Możliwości zastosowania ontologii do oceny technologii informatycznych. W: Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie. Red. Ryszard Knosala, Tom II. Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2007 [3] Jabłonka R.: Architektura korporacyjna, Wprowadzenie do ram architektonicznych TOGAF. Listopad ( ) [4] Orłowski C.: Semantyczna specyfikacja procesów ADM dla potrzeb doboru metod zarządzania przedsięwzięciami (w opracowaniu) [5] Orłowski C.: Wprowadzenie. Zarządzanie technologiami informatycznymi. Stan i perspektywy rozwoju, monografia pod red. nauk. Cezarego Orłowskiego. Pomorskie Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Gdańsk 2006 [6] Orłowski C., Sitek T.: Ocena technologii informatycznych - koncepcja wykorzystania systemów inteligentnych. Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie. (red.) R. Knosala, Tom II. Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2007 [7] Sitek T., Orłowski C., Namieśnik J.: Weryfikacja struktur baz wiedzy systemu agentowego do oceny technologii informatycznych. XII Konferencja "Komputerowo Zintegrowane Zarządzanie", Tom 2, (red.) R. Knosala. Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją. Opole 2009 [8] Sobczak A.: Dlaczego architektura korporacyjna?. Serwis ArchitekturaKorporacyjna.pl, ( ) [9] TOGAF dokumentacja, wersja [10] Ziółkowski A., Orłowski C.: Concept of the agent system for the information technology evaluation. Information systems architecture and technology: information systems and computer communication networks. Red. Adam Grzech. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2007
13 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji 13 {Odrębna strona streszczeń i adresów} Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji struktur baz wiedzy systemu wieloagentowego C. Orłowski*, T. Sitek** * Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Zakład Zarządzania Technologiami Informatycznymi, cor@zie.pg.gda.pl ** Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Zakład Zarządzania Technologiami Informatycznymi, tsitek@zie.pg.gda.pl Rozdział 5. Wytwarzanie architektury korporacyjnej środowiskiem weryfikacji struktur baz wiedzy systemu wieloagentowego. Rozdział dokumentuje przebieg i wyniki weryfikacji opracowywanego w Zakładzie Zarządzania Technologiami Informatycznymi modelu systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Wykorzystanie tego modelu (zaprojektowanego w oparciu o ontologie i zasoby baz wiedzy) ma docelowo wspomagać procesy decyzyjne z zakresu doboru technologii informatycznych dla danej organizacji. Dla potrzeb weryfikacji rozwiązania w zakresie jego struktur i założonych funkcjonalności baz wiedzy model zaadoptowano do implementacji wyników badań (wiedzy) z zakresu zarządzania przedsięwzięciami informatycznymi. Skupiono się nad specyficzną tematyką wdrażania architektur korporacyjnych w organizacjach i wsparcia decyzyjnego w zakresie doboru optymalnej metodyki zarządzania takim projektem. Autorzy przeanalizowali kluczowe dla budowy reguł baz wiedzy parametry i proces przetwarzania wstępnego dla jednego z nich. Building enterprise architecture as an environment for verification of multiagent system knowledge bases structure C. Orłowski*, T. Sitek** * Gdansk University of Technology, Faculty of Management and Economics, Department of Information Technology Management, cor@zie.pg.gda.pl ** Gdansk University of Technology, Faculty of Management and Economics, Department of Information Technology Management, tsitek@zie.pg.gda.pl Chapter 5. Building enterprise architecture as an environment for verification of multiagent system knowledge bases structure. The chapter documents results of research on model of multi-agent system for evaluation of information technologies (IT_MAS). Such system is being developed in Gdansk University of Technology by Information Technology Management Team. Multi-agent system is supposed to support manager level specialists during decision processes when there is identified need to buy or change any information technology. For the purpose of model knowledge bases structures and functionalities verification, it was adopted for implementing knowledge about managing IT projects. Authors focused on building enterprise architecture projects and decision support in choosing best project managing methodology. Key parameters were analyzed and preprocessing for one of them was done.
ZARZĄDZANIE WYMAGANIAMI ARCHITEKTONICZNYMI
ZARZĄDZANIE WYMAGANIAMI ARCHITEKTONICZNYMI XVIII Forum Teleinformatyki mgr inż. Michał BIJATA, doktorant, Wydział Cybernetyki WAT Michal.Bijata@WAT.edu.pl, Michal@Bijata.com 28 września 2012 AGENDA Architektura
Bardziej szczegółowoModel referencyjny doboru narzędzi Open Source dla zarządzania wymaganiami
Politechnika Gdańska Wydział Zarządzania i Ekonomii Katedra Zastosowań Informatyki w Zarządzaniu Zakład Zarządzania Technologiami Informatycznymi Model referencyjny Open Source dla dr hab. inż. Cezary
Bardziej szczegółowoWERYFIKACJA STRUKTUR BAZ WIEDZY SYSTEMU AGENTOWEGO DO OCENY TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH
WERYFIKACJA STRUKTUR BAZ WIEDZY SYSTEMU AGENTOWEGO DO OCENY TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH Tomasz SITEK, Cezary ORŁOWSKI, Jacek NAMIEŚNIK Streszczenie: Artykuł dokumentuje przebieg i wyniki weryfikacji opracowywanego
Bardziej szczegółowoJAK OPTYMALNIE DOBRAĆ ODPOWIEDNIE TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE?
K O N F E R E N C J A I N F O S H A R E 2 0 0 7 G d a ń s k 25-26.04.2007 JAK OPTYMALNIE DOBRAĆ ODPOWIEDNIE TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE? Zespół Zarządzania Technologiami Informatycznymi Prezentacja dr inż.
Bardziej szczegółowo5.WYKORZYSTANIE ONTOLOGII PRZY OCENIE ZŁOŻONOŚCI PROJEKTU INFORMATYCZNEGO
ZARZĄDZANIE WIEDZĄ I TECHNOLOGIAMI INFORMATYCZNYMI Pod redakcją C. Orłowskiego, Z. Kowalczuka, E. Szczerbickiego 2009 PWNT Gdańsk ROZDZIAŁ 5 Cytowanie niniejszej pracy: Czarnecki A.: Wykorzystanie ontologii
Bardziej szczegółowo6 Metody badania i modele rozwoju organizacji
Spis treści Przedmowa 11 1. Kreowanie systemu zarządzania wiedzą w organizacji 13 1.1. Istota systemu zarządzania wiedzą 13 1.2. Cechy dobrego systemu zarządzania wiedzą 16 1.3. Czynniki determinujące
Bardziej szczegółowoProjekt architektury systemów informatycznych Uniwersytetu Warszawskiego w oparciu o metodykę TOGAF. Tomasz Turski 26.05.2011
Projekt architektury systemów informatycznych Uniwersytetu Warszawskiego w oparciu o metodykę TOGAF Tomasz Turski 26.05.2011 Plan prezentacji Architektura korporacyjna Frameworki Pryncypia Metodyka TOGAF
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoKIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK STUDIÓW INFORMATYCZNE TECHNIKI ZARZĄDZANIA
KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK STUDIÓW INFORMATYCZNE TECHNIKI ZARZĄDZANIA Nazwa kierunku studiów: Informatyczne Techniki Zarządzania Ścieżka kształcenia: IT Project Manager, Administrator Bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoNarzędzia Informatyki w biznesie
Narzędzia Informatyki w biznesie Przedstawiony program specjalności obejmuje obszary wiedzy informatycznej (wraz z stosowanymi w nich technikami i narzędziami), które wydają się być najistotniejsze w kontekście
Bardziej szczegółowoSTUDIA I MONOGRAFIE NR
STUDIA I MONOGRAFIE NR 21 WYBRANE ZAGADNIENIA INŻYNIERII WIEDZY Redakcja naukowa: Andrzej Cader Jacek M. Żurada Krzysztof Przybyszewski Łódź 2008 3 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 7 SYSTEMY AGENTOWE W E-LEARNINGU
Bardziej szczegółowoProjektowanie systemów informatycznych. wykład 6
Projektowanie systemów informatycznych wykład 6 Iteracyjno-przyrostowy proces projektowania systemów Metodyka (ang. methodology) tworzenia systemów informatycznych (TSI) stanowi spójny, logicznie uporządkowany
Bardziej szczegółowoArchitektura korporacyjna jako narzędzie koordynacji wdrażania przetwarzania w chmurze
Architektura korporacyjna jako narzędzie koordynacji wdrażania przetwarzania w chmurze Prof. SGH, dr hab. Andrzej Sobczak, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH
Bardziej szczegółowoProcesowa specyfikacja systemów IT
Procesowa specyfikacja systemów IT BOC Group BOC Information Technologies Consulting Sp. z o.o. e-mail: boc@boc-pl.com Tel.: (+48 22) 628 00 15, 696 69 26 Fax: (+48 22) 621 66 88 BOC Management Office
Bardziej szczegółowoOrganizacja procesu projektowania, rozwoju i serwisowania systemu wspomagającego zarzadzanie uczelnią
Organizacja procesu projektowania, rozwoju i serwisowania systemu wspomagającego zarzadzanie uczelnią Marek Bieniasz Sławomir Umpirowicz Piotr Miszewski Kraków, 10 13 września 2012 Plan prezentacji Informacje
Bardziej szczegółowoTematy prac magisterskich Rok akademicki 2013/2014
Dr hab. inż. Jan Werewka, prof. n. AGH Wydział EAIiIB AGH E-mail: werewka@agh.edu.pl www: http://home.agh.edu.pl/werewka Tematy prac magisterskich Rok akademicki 2013/2014 Temat 1 Architektura przedsięwzięcia
Bardziej szczegółowoDlaczego modele architektoniczne to zamało? Wprowadzeniedo ładu architekturykorporacyjnej
Dlaczego modele architektoniczne to zamało? Wprowadzeniedo ładu architekturykorporacyjnej Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej
Bardziej szczegółowoDopasowanie IT/biznes
Dopasowanie IT/biznes Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes HARVARD BUSINESS REVIEW, 2008-11-01 Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes http://ceo.cxo.pl/artykuly/51237_2/zarzadzanie.it.a.wzrost.wartosci.html
Bardziej szczegółowoTransformacja wiedzy w budowie i eksploatacji maszyn
Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy Wydział Mechaniczny Transformacja wiedzy w budowie i eksploatacji maszyn Bogdan ŻÓŁTOWSKI W pracy przedstawiono proces
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11
Spis treści Przedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11 1.1. Wprowadzenie...11 1.2. System zarządzania jakością...11 1.3. Standardy jakości w projekcie
Bardziej szczegółowoKomputerowe wspomaganie zarządzania projektami innowacyjnymi realizowanymi w oparciu o podejście. Rozdział pochodzi z książki:
Rozdział pochodzi z książki: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi. Tytuł rozdziału 6: Komputerowe wspomaganie zarządzania projektami innowacyjnymi realizowanymi w oparciu o podejście adaptacyjne
Bardziej szczegółowoDopasowanie IT/biznes
Dopasowanie IT/biznes Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes HARVARD BUSINESS REVIEW, 2008-11-01 Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes http://ceo.cxo.pl/artykuly/51237_2/zarzadzanie.it.a.wzrost.wartosci.html
Bardziej szczegółowoOpis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 Typ projektu Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury
Bardziej szczegółowoBAKER TILLY POLAND CONSULTING
BAKER TILLY POLAND CONSULTING Wytyczne KNF dla firm ubezpieczeniowych i towarzystw reasekuracyjnych w obszarze bezpieczeństwa informatycznego An independent member of Baker Tilly International Objaśnienie
Bardziej szczegółowoZastosowanie sztucznych sieci neuronowych w prognozowaniu szeregów czasowych (prezentacja 2)
Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych w prognozowaniu szeregów czasowych (prezentacja 2) Ewa Wołoszko Praca pisana pod kierunkiem Pani dr hab. Małgorzaty Doman Plan tego wystąpienia Teoria Narzędzia
Bardziej szczegółowoOpis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium. 1. Wnioskodawca przeprowadził inwentaryzację zasobów nauki objętych projektem.
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.1 Cyfrowe udostępnianie informacji sektora publicznego (ISP) ze źródeł administracyjnych oraz zasobów nauki Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa
Bardziej szczegółowoZastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem przedsięwzięcia z wykorzystaniem metod sieciowych PERT i CPM
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA w Warszawie STUDIUM MAGISTERSKIE Kierunek: Metody ilościowe w ekonomii i systemy informacyjne Karol Walędzik Nr albumu: 26353 Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoDLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE
DLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE SRK IT obejmuje kompetencje najważniejsze i specyficzne dla samego IT są: programowanie i zarządzanie systemami informatycznymi. Z rozwiązań IT korzysta się w każdej
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Modeling and analysis of computer systems Kierunek: Informatyka Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: Poziom kwalifikacji: obowiązkowy
Bardziej szczegółowoNazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH. Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne
Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH Kierunek: Informatyka Modeling and analysis of computer systems Forma studiów: Stacjonarne Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach specjalności:
Bardziej szczegółowoOpis metodyki i procesu produkcji oprogramowania
Opis metodyki i procesu produkcji oprogramowania Rational Unified Process Rational Unified Process (RUP) to iteracyjny proces wytwarzania oprogramowania opracowany przez firmę Rational Software, a obecnie
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
Bardziej szczegółowoSummary in Polish. Fatimah Mohammed Furaiji. Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling
Summary in Polish Fatimah Mohammed Furaiji Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling Zastosowanie symulacji wieloagentowej w modelowaniu zachowania konsumentów Streszczenie
Bardziej szczegółowoKoncepcja wirtualnego uniwersytetu z wykorzystaniem technologii semantycznej. Ilona Pawełoszek Tomasz Turek Politechnika Częstochowska
Koncepcja wirtualnego uniwersytetu z wykorzystaniem technologii semantycznej Ilona Pawełoszek Tomasz Turek Politechnika Częstochowska Definicja wirtualnego uniwersytetu: Wirtualny > istniejący w przestrzeni
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Podniesienie poziomu wiedzy studentów z inżynierii oprogramowania w zakresie C.
Bardziej szczegółowoProjekty BPM z perspektywy analityka biznesowego. Wrocław, 20 stycznia 2011
Projekty BPM z perspektywy analityka biznesowego Wrocław, 20 stycznia 2011 Agenda Definicja pojęć: Analiza biznesowa oraz analityk biznesowy Co kryje się za hasłem BPM? Organizacja zarządzana procesowo
Bardziej szczegółowoKIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA
WYDZIAŁ INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA Kierunek studiów: INFORMATYKA Stopień studiów: STUDIA I STOPNIA Obszar Wiedzy/Kształcenia: OBSZAR NAUK TECHNICZNYCH Obszar nauki: DZIEDZINA NAUK TECHNICZNYCH Dyscyplina
Bardziej szczegółowoProjektowanie Modeli Usług dla rozwiązań typu SOA
Projektowanie Modeli Usług dla rozwiązań typu SOA Service Oriented Modeling and Architecture (SOMA ) IBM Global Business Services, zdefiniował zestaw usług konsultingowych oraz narzędzi pomagających organizacjom
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami w NGO
Zarządzanie projektami w NGO Warsztaty dla Grupy Nowe Technologie Federacja Organizacji Służebnych MAZOWIA 4 września 2012 Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoInżynieria Oprogramowania w Praktyce
Inżynieria Oprogramowania w Praktyce Ogólna prezentacja kierunku Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. www.aict.pjwstk.edu.pl 1 Kogo chcemy
Bardziej szczegółowoRAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010
RAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010 Odpowiada na pytania: Jaka część projektów IT kończy się w Polsce sukcesem? Jak wiele projektów sponsorowanych jest przez instytucje publiczne? Czy kończą się
Bardziej szczegółowoKIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA
WYDZIAŁ INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA Kierunek studiów: INFORMATYKA Stopień studiów: STUDIA II STOPNIA Obszar Wiedzy/Kształcenia: OBSZAR NAUK TECHNICZNYCH Obszar nauki: DZIEDZINA NAUK TECHNICZNYCH Dyscyplina
Bardziej szczegółowoAnaliza i projekt systemu pracy grupowej z zastosowaniem metodyki SCRUM w technologii SharePoint Karolina Konstantynowicz
Analiza i projekt systemu pracy grupowej z zastosowaniem metodyki SCRUM w technologii SharePoint Karolina Konstantynowicz Promotor dr inż. Szymon Supernak Warszawa, 22.05.2014 Plan prezentacji 1. Cel i
Bardziej szczegółowoProjekt dotyczy stworzenia zintegrowanego, modularnego systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie pracownikami i projektami w firmie
Projekt dotyczy stworzenia zintegrowanego, modularnego systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie pracownikami i projektami w firmie informatycznej. Zadaniem systemu jest rejestracja i przechowywanie
Bardziej szczegółowoGrzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk
Grzegorz Pieniążek Hubert Szczepaniuk Ogólny model oceny i analizy ryzyka informacyjnego Metodyki zarządzania ryzykiem w kontekście bezpieczeństwa Wpływ asymetrii informacyjnej na wartość organizacji Istota
Bardziej szczegółowoWarsztaty FRAME. Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni
Sygnatura warsztatu: W1 (W3) Czas trwania: 3 dni Warsztaty FRAME I. Cel Zapoznanie uczestników z możliwościami wykorzystania Europejskiej Ramowej Architektury ITS FRAME (zwanej dalej FRAME ) oraz jej narzędzi
Bardziej szczegółowoZarządzanie i realizacja projektów systemu Microsoft SharePoint 2010
Zarządzanie i realizacja projektów systemu Microsoft SharePoint 2010 Geoff Evelyn Przekład: Natalia Chounlamany APN Promise Warszawa 2011 Spis treści Podziękowania......................................................
Bardziej szczegółowoVirtual Grid Resource Management System with Virtualization Technology
Virtual Grid Resource Management System with Virtualization Technology System zarządzania zasobami wirtualnego Gridu z wykorzystaniem technik wirtualizacji Joanna Kosińska Jacek Kosiński Krzysztof Zieliński
Bardziej szczegółowoMonitoring procesów z wykorzystaniem systemu ADONIS
Monitoring procesów z wykorzystaniem systemu ADONIS BOC Information Technologies Consulting Sp. z o.o. e-mail: boc@boc-pl.com Tel.: (+48 22) 628 00 15, 696 69 26 Fax: (+48 22) 621 66 88 BOC Management
Bardziej szczegółowoSłownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie z WZiEU
Słownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie z WZiEU Szanowni Państwo, Słownik z wytycznymi dla pracodawców w zakresie konstruowania programu stażu Praktycznie
Bardziej szczegółowoSybase Professional Services
Sybase Professional Services Zarządzanie Portfelem Aplikacji Marek Ryński Sybase Polska Dyrektor Zarządzający, DRB Legionowo, 09.2008 W gąszczu IT czyli za co ja mam płacić? (problem) Złożoność technologii
Bardziej szczegółowoUsługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza.
Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Wprowadzenie W wielu dziedzinach działalności człowieka analiza zebranych danych jest jednym z najważniejszych mechanizmów podejmowania decyzji.
Bardziej szczegółowoFeature Driven Development
Feature Driven Development lekka metodyka tworzenia oprogramowania Kasprzyk Andrzej IS II Wstęp Feature Driven Development (FDD) to metodyka tworzenia oprogramowania, która wspomaga zarządzanie fazami
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia
Załącznik nr 1 do SIWZ Opis przedmiotu zamówienia Świadczenie usług doradztwa eksperckiego w ramach projektu Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1. Cel szkolenia
1. Cel szkolenia m szkolenia jest nauczenie uczestników stosowania standardu PRINCE2 do Zarządzania Projektami Informatycznymi. Metodyka PRINCE2 jest jednym z najbardziej znanych na świecie standardów
Bardziej szczegółowoProjekt: Współpraca i Rozwój wzrost potencjału firm klastra INTERIZON
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt: Współpraca i Rozwój wzrost potencjału firm klastra INTERIZON Opis szkoleń z obszaru INFORMATYKA planowanych
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Systemy ekspertowe w zarządzaniu firmą Expert systems in enterprise management Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Rodzaj przedmiotu: Rodzaj zajęć: Wyk. Ćwicz. Lab. Sem. Proj.
Bardziej szczegółowoKrytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne. 2. Ogólna charakterystyka przedmiotu. Inżynieria oprogramowania, C12
KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Nazwa przedmiotu (j. ang.): Kierunek studiów: Specjalność/specjalizacja: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów:
Bardziej szczegółowoWykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych
Wykorzystanie standardów serii ISO 19100 oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych dr inż. Adam Iwaniak Infrastruktura Danych Przestrzennych w Polsce i Europie Seminarium, AR Wrocław
Bardziej szczegółowoProjekt-czynnik-decyzja. Badanie czynników decyzyjnych w projektach informatycznych i ich wpływu na powodzenie projektów
Aby zacytować tę publikację: Ziółkowski A., Sitek T.: Projekt-czynnik-decyzja. Badanie czynników decyzyjnych w projektach informatycznych i ich. [w:] Szyjewski Z., Muszyńska K. (red.), Zarządzanie projektami
Bardziej szczegółowoUsługa: Testowanie wydajności oprogramowania
Usługa: Testowanie wydajności oprogramowania testerzy.pl przeprowadzają kompleksowe testowanie wydajności różnych systemów informatycznych. Testowanie wydajności to próba obciążenia serwera, bazy danych
Bardziej szczegółowoSystemy ekspertowe. Krzysztof Patan
Systemy ekspertowe Krzysztof Patan Wprowadzenie System ekspertowy Program komputerowy, który wykonuje złożone zadania o dużych wymaganiach intelektualnych i robi to tak dobrze jak człowiek będący ekspertem
Bardziej szczegółowoFormułowanie i zastosowanie pryncypiów architektury korporacyjnej w organizacjach publicznych
Monografie i Opracowania 557 Andrzej Sobczak Formułowanie i zastosowanie pryncypiów architektury korporacyjnej w organizacjach publicznych Warszawa 2008 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Wstęp 9 Zdefiniowanie
Bardziej szczegółowoZastosowanie TOGAF do definiowania i nadzoru architektury zorientowanej na usługi (SOA)
Zastosowanie TOGAF do definiowania i nadzoru architektury zorientowanej na usługi (SOA) Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH
Bardziej szczegółowoPYTANIA PRÓBNE DO EGZAMINU NA CERTYFIKAT ZAAWANSOWANY REQB KLUCZ ODPOWIEDZI. Część DODATEK
KLUCZ ODPOWIEDZI Część DODATEK 8.1 9.4 PYTANIA PRÓBNE DO EGZAMINU NA CERTYFIKAT ZAAWANSOWANY REQB Na podstawie: Syllabus REQB Certified Professional for Requirements Engineering, Advanced Level, Requirements
Bardziej szczegółowoPryncypia architektury korporacyjnej
Pryncypia architektury korporacyjnej Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH E-mail: sobczak@sgh.waw.pl Plan prezentacji Czym
Bardziej szczegółowoWaterfall model. (iteracyjny model kaskadowy) Marcin Wilk
Waterfall model (iteracyjny model kaskadowy) Marcin Wilk Iteracyjny model kaskadowy jeden z kilku rodzajów procesów tworzenia oprogramowania zdefiniowany w inżynierii oprogramowania. Jego nazwa wprowadzona
Bardziej szczegółowoArchitektura oprogramowania w praktyce. Wydanie II.
Architektura oprogramowania w praktyce. Wydanie II. Autorzy: Len Bass, Paul Clements, Rick Kazman Twórz doskonałe projekty architektoniczne oprogramowania! Czym charakteryzuje się dobra architektura oprogramowania?
Bardziej szczegółowoZarządzanie firmą Celem specjalności jest
Zarządzanie firmą Celem specjalności jest przygotowanie jej absolwentów do pracy na kierowniczych stanowiskach średniego i wyższego szczebla we wszystkich rodzajach przedsiębiorstw. Słuchacz specjalności
Bardziej szczegółowoCOBIT 5 WHITE PAPER WSTĘP
COBIT 5 1 CTPartners 2014 Dokument stanowi przedmiot prawa autorskiego przysługującego CTPartners S.A. z siedzibą w Warszawie. Zwielokrotnianie i rozpowszechnianie publikacji jest dozwolone wyłącznie za
Bardziej szczegółowo1. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI
KARTA PRZEDMIOTU przedmiotu Stopień studiów i forma Rodzaj przedmiotu Grupa kursów Zaawansowane techniki analizy systemowej oparte na modelowaniu warsztaty Studia podyplomowe Obowiązkowy NIE Wykład Ćwiczenia
Bardziej szczegółowoArchitektura bezpieczeństwa informacji w ochronie zdrowia. Warszawa, 29 listopada 2011
Architektura informacji w ochronie zdrowia Warszawa, 29 listopada 2011 Potrzeba Pomiędzy 17 a 19 kwietnia 2011 roku zostały wykradzione dane z 77 milionów kont Sony PlayStation Network. 2 tygodnie 25 milionów
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. Porównanie podstawowych metodyk
Zarządzanie projektami Porównanie podstawowych metodyk Porównanie podstawowych metodyk w zarządzaniu projektami PRINCE 2 PMBOK TENSTEP AGILE METODYKA PRINCE 2 Istota metodyki PRINCE 2 Project IN Controlled
Bardziej szczegółowoBłędy procesu tworzenia oprogramowania (Badania firmy Rational Software Corporation)
Błędy procesu tworzenia oprogramowania (Badania firmy Rational Software Corporation) Zarządzanie wymaganiami Ad hoc (najczęściej brak zarządzania nimi) Niejednoznaczna, nieprecyzyjna komunikacja Architektura
Bardziej szczegółowoEtapy życia oprogramowania
Modele cyklu życia projektu informatycznego Organizacja i Zarządzanie Projektem Informatycznym Jarosław Francik marzec 23 w prezentacji wykorzystano również materiały przygotowane przez Michała Kolano
Bardziej szczegółowoWIEDZA. przywołuje pogłębioną wiedzę o różnych środowiskach społecznych kształtujących bezpieczeństwo, ich specyfice i procesach w nich zachodzących
Nazwa kierunku studiów: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Poziom kształcenia: studia II stopnia; Profil kształcenia: praktyczny; Obszar nauk społecznych; Dziedziny nauk: nauki społeczne, nauki ekonomiczne, nauki
Bardziej szczegółowoNie o narzędziach a o rezultatach. czyli skuteczny sposób dokonywania uzgodnień pomiędzy biznesem i IT. Władysławowo, 6 października 2011 r.
Nie o narzędziach a o rezultatach czyli skuteczny sposób dokonywania uzgodnień pomiędzy biznesem i IT Władysławowo, 6 października 2011 r. Dlaczego taki temat? Ci którzy wykorzystują technologie informacyjne
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE MARKĄ. Doradztwo i outsourcing
ZARZĄDZANIE MARKĄ Doradztwo i outsourcing Pomagamy zwiększać wartość marek i maksymalizować zysk. Prowadzimy projekty w zakresie szeroko rozumianego doskonalenia organizacji i wzmacniania wartości marki:
Bardziej szczegółowoSPECJALNOŚĆ Zarządzanie Procesami Przedsiębiorstwa
SPECJALNOŚĆ Zarządzanie Procesami Przedsiębiorstwa Opiekun specjalności: Prof. dr hab. inż. Marian Hopej Absolwent Specjalności Zarządzanie Procesami Przedsiębiorstwa jest przygotowany do pełnienia funkcji
Bardziej szczegółowoUniwersytet Zielonogórski Wydział Elektrotechniki, Informatyki i Telekomunikacji Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych
Uniwersytet Zielonogórski Wydział Elektrotechniki, Informatyki i Telekomunikacji Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych ELEMENTY SZTUCZNEJ INTELIGENCJI Laboratorium nr 6 SYSTEMY ROZMYTE TYPU MAMDANIEGO
Bardziej szczegółowoSkrócone opisy pryncypiów architektury korporacyjnej podmiotów publicznych
Skrócone opisy pryncypiów architektury korporacyjnej podmiotów publicznych Wersja: 1.0 17.06.2015 r. Wstęp W dokumencie przedstawiono skróconą wersję pryncypiów architektury korporacyjnej podmiotów publicznych.
Bardziej szczegółowoArchitektura korporacyjna państwa a nowoczesna administracja publiczna
Architektura korporacyjna państwa a nowoczesna administracja publiczna Prof. SGH, dr hab. Andrzej Sobczak Kierownik Zakładu Zarządzania Informatyką Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej SGH Kilka
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROJEKTACH I PROGRAMACH STRATEGICZNYCH
Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 52/2014 Rektora UMCS INSTRUKCJA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W PROJEKTACH I PROGRAMACH STRATEGICZNYCH Spis treści Słownik pojęć... 1 Wprowadzenie... 2 Kroki zarządzania ryzykiem
Bardziej szczegółowoWprowadzenie dosystemów informacyjnych
Wprowadzenie dosystemów informacyjnych Projektowanie antropocentryczne i PMBoK Podejście antropocentryczne do analizy i projektowania systemów informacyjnych UEK w Krakowie Ryszard Tadeusiewicz 1 Właściwe
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Podstawy firmą Marketingowe aspekty jakością Podstawy prawa gospodarczego w SZJ Zarządzanie Jakością (TQM) Zarządzanie logistyczne w SZJ Wymagania norm ISO serii 9000 Dokumentacja w SZJ Metody i Techniki
Bardziej szczegółowoNowa specjalność Zarządzanie badaniami i projektami Research and Projects Management
Nowa specjalność Zarządzanie badaniami i projektami Research and Projects Management Kierunek: Informatyka i Ekonometria, WIiK Studia stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Potrzeby kształcenia specjalistów
Bardziej szczegółowoNarzędzia informatyczne wspierające przedsięwzięcia e-commerce
Narzędzia informatyczne wspierające przedsięwzięcia e-commerce Zarządzanie projektami e-commerce, Meblini.pl, UE we Wrocławiu Wrocław, 11-03-2018 1. Cykl życia projektu 2. Pomysł / Planowanie 3. Analiza
Bardziej szczegółowoZamawiający dysponuje szerokim spektrum rozwiązań infrastrukturalnych. Wykonawca uzyska dostęp do infrastruktury w niezbędnym zakresie.
Prosimy o precyzyjne wyjaśnienie, co Zamawiający rozumie pod pojęciem bezterminowej i pełnej licencji, wraz z prawem do dysponowania dokumentacją i wprowadzaniem zmian? Na jakich polach eksploatacji ma
Bardziej szczegółowoTrendy BI z perspektywy. marketingu internetowego
Trendy BI z perspektywy marketingu internetowego BI CECHUJE ORGANIZACJE DOJRZAŁE ANALITYCZNIE 2 ALE JAKA JEST TA DOJRZAŁOŚĆ ANALITYCZNA ORGANIZACJI? 3 Jaka jest dojrzałość analityczna organizacji? Zarządzanie
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem
Ewa Szczepańska Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem Warszawa, dnia 9 kwietnia 2013 r. Agenda Definicje Wytyczne dla zarządzania projektami Wytyczne dla zarządzania ryzykiem Miejsce ryzyka w zarządzaniu
Bardziej szczegółowoEtapy życia oprogramowania. Modele cyklu życia projektu. Etapy życia oprogramowania. Etapy życia oprogramowania
Etapy życia oprogramowania Modele cyklu życia projektu informatycznego Organizacja i Zarządzanie Projektem Informatycznym Jarosław Francik marzec 23 Określenie wymagań Testowanie Pielęgnacja Faza strategiczna
Bardziej szczegółowohoryzonty formuła in-company 20 lat Akademia Zarządzania Strategicznego dla TOP MANAGEMENTU program dostosowany do specyfiki branżowej klienta
20 lat doświadczeń D O R A D Z T W O S T R A T E G I C Z N E I S E M I N A R I A Inwestycja w Zespół zwiększa szanse na sukces NO1 Nowe WŚRÓD PROGRAMÓW ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO ORGANIZOWANY PRZEZ FIRMĘ
Bardziej szczegółowoMetodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji
2012 Metodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji Niniejszy przewodnik dostarcza praktycznych informacji związanych z wdrożeniem metodyki zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoWIEDZA T1P_W06. K_W01 ma podstawową wiedzę o zarządzaniu jako nauce, jej miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk;
SYMBOL Efekty kształcenia dla kierunku studiów: inżynieria zarządzania; Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku inżynieria zarządzania, absolwent: Odniesienie do obszarowych efektów kształcenia
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoOntologie, czyli o inteligentnych danych
1 Ontologie, czyli o inteligentnych danych Bożena Deka Andrzej Tolarczyk PLAN 2 1. Korzenie filozoficzne 2. Ontologia w informatyce Ontologie a bazy danych Sieć Semantyczna Inteligentne dane 3. Zastosowania
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE METODY OCENY WARTOŚCI FUNKCJONALNEJ W ZARZĄDZANIU PUBLICZNYMI PROJEKTAMI INWESTYCYJNYMI
WYKORZYSTANIE METODY OCENY WARTOŚCI FUNKCJONALNEJ W ZARZĄDZANIU PUBLICZNYMI PROJEKTAMI INWESTYCYJNYMI Streszczenie rozprawy doktorskiej Rezultaty realizacji inwestycji publicznych budzą emocje społeczne
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
Bardziej szczegółowo1/ Nazwa zadania: Dostawa, wdrożenie i serwis informatycznego systemu zarządzania projektami dla Urzędu Miejskiego Wrocławia wraz ze szkoleniem.
1/ Nazwa zadania: Dostawa, wdrożenie i serwis informatycznego systemu zarządzania projektami dla Urzędu Miejskiego Wrocławia wraz ze szkoleniem. 2/ Wykonawcy: Konsorcjum: Netline Group wraz z Premium Technology
Bardziej szczegółowo