RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu Sławoborze Kuratorium Oświaty w Szczecinie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w placówce przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania placówki w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków. 2. Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki. 3. Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Wychowankowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i realizowaniu działań odpowiednich do jej funkcji. 7. Promowana jest wartość edukacji. 8. Rodzice są partnerami placówki. 9. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 10. Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i wewnętrznych. 11. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez placówkę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 2/33

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Ilona Batyra, Joanna Buczkowska. Badaniem objęto uczniów (ankieta i wywiad grupowy), rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i nauczycieli/wychowawców (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów ośrodka, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania placówki. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 3/33

4 Obraz ośrodka Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Zespole Placówek Specjalnych w Sławoborzu jest placówką publiczną przeznaczoną dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym i głębokim oraz ze sprzężeniami, prowadzoną przez Starostwo Powiatowe w Świdwinie. Placówka posiada monitoring zewnętrzny i dysponuje pracownią komputerową, salą "doświadczania świata", gabinetem logopedycznym, gabinetem rewalidacji indywidualnej, salą do korekty wad postawy, salą do zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, biblioteką, świetlicą, boiskiem zewnętrznym, placem zabaw oraz gabinetem pomocy medycznej. Ośrodek posiada również internat dla 45 wychowanków. Kadra pedagogiczna jest bardzo dobrze przygotowana do pracy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie. Nauczyciele i wychowawcy w codziennej pracy stosują metody i formy dostosowane do potrzeb każdego wychowanka, ucznia. Oferta ośrodka wzbogacona jest o zajęcia hipoterapii, dogoterapii, zajęcia polisensoryczne w terenie oraz zajęcia warsztatowe z lokalnymi twórcami. Dzieci i młodzież mają możliwość prezentowania swoich uzdolnień i talentów podczas turniejów i konkursów sportowych, przedmiotowych i artystycznych, gdzie osiągają sukcesy na miarę swoich możliwości. Placówka zapewnia uczniom udział w różnorodnych aktywnościach poprzez wyjazdy do kina, teatru, wycieczki, zielone szkoły, warsztaty plastyczne, warsztaty teatralno dramowe. Ośrodek kultywuje wieloletnie tradycje, do których należy organizowany każdego roku Dzień Godności Osoby Niepełnosprawnej. Obchody Dnia Godności połączone z wojewódzkim konkursem plastycznym. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu współpracuje z różnymi organizacjami i instytucjami, realizuje programy profilaktyczne pomagające przeciwdziałać uzależnieniom, agresji i zagrożeniom społecznym oraz projekty edukacyjne, takie jak: "Na wiejskich dróżkach i w wiejskich zagrodach", "Nasze spotkania z X Muzą", " Świat zaklęty w sztuce". Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 4/33

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 3 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Sławoborze LEPIŃSKA Kod pocztowy Urząd pocztowy SŁAWOBORZE Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Uczniowie, wychow., słuchacze 44 Oddziały 0 publiczna Nauczyciele pełnozatrudnieni Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 6.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2.00 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Bez kategorii 2.44 ZACHODNIOPOMORSKIE świdwiński Sławoborze gmina wiejska Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 5/33

6 Poziom spełniania wymagań państwa Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. (D) Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki. (D) B Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. (D) Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. (D) Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój. (B) W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka. (B) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. (B) Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem. (B) Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając postępy każdego wychowanka. (D) Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości, zdolności i sposoby uczenia się wychowanków (D) W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności (D) Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. (D) Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego wychowanka. (D) Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. (B) Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. (B) Respektowane są normy społeczne Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. (D) Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców. (D) Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby. (D) Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. (D) B B Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 6/33

7 Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości. (D) W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. (D) W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. (B) Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. (B) Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. (B) Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 7/33

8 Wnioski 1. Dzięki działaniom placówki, w tym kreatywności i innowacyjności nauczycieli, absolwenci są przygotowani do funkcjonowania w społeczeństwie oraz nabywają praktyczne umiejętności niezbędne w życiu codziennym. 2. Działania edukacyjne, rewalidacyjne i wychowawcze przyczyniają się do rozwoju wychowanków, ponieważ prowadzone są w odpowiedzi na zdiagnozowane potrzeby i możliwości uczniów. 3. W placówce stwarza się warunki do udziału wychowanków w konkursach, zawodach sportowych, przeglądach, podczas których odnoszą sukcesy na miarę swoich możliwości, co sprzyja budowaniu poczucia własnej wartości. 4. Ośrodek zapewnia wychowankom poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, co jest efektem zespołowej pracy wychowawców, specjalistów i pracowników niepedagogicznych placówki. 5. Indywidualne podejście do wychowanków, dostrzeganie i docenianie wszelkich postępów wpływa na ich motywację do nauki i sprzyja aktywności oraz włączaniu się w działania placówki. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 8/33

9 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki Poziom spełnienia wymagania: B Działania edukacyjne, profilaktyczno wychowawcze i rewalidacyjne prowadzone w ośrodku zaspokajają potrzeby wychowanków. Są one monitorowane i odpowiednio modyfikowane. Nauczyciele i wychowawcy rozmawiają ze swoimi podopiecznymi, informują ich o postępach w nauce i zachowaniu, motywują do rozwoju oraz wspierają w nauce i pokonywaniu trudności. Rozmowy prowadzone przez wychowawców powodują, że wychowankowie wiedzą czego się od nich oczekuje i po co się uczą. Mogą oni również wpływać na wiele działań realizowanych w ośrodku. Wychowankowie są traktowani indywidualnie w różnych sytuacjach edukacyjnych i wychowawczych. Podczas zajęć nauczyciele i wychowawcy wskazują wychowankom w jaki sposób wiedza i umiejętności, które im przekazują, przydają się w życiu codziennym. Wymaganie zostało spełnione na poziomie wysokim. Obszar badania: Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. W Specjalnym Ośrodku Opiekuńczo - Wychowawczym w Sławoborzu powszechnie podejmuje się działania będące odpowiedzią na potrzeby wychowanków. Zdaniem dyrektora podczas planowania działań placówki wykorzystywane są informacje pochodzące z: orzeczeń do kształcenia specjalnego każdego dziecka, wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania wychowanka, rozmów z rodzicami dziecka, obserwacji nauczycieli i wychowawców. Na ich podstawie realizuje się różnorodne przedsięwzięcia mające na celu wszechstronny rozwój wychowanków, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 9/33

10 w tym zaspokojenie takich potrzeb, jak: akceptacji w nowym środowisku, bezpieczeństwa, integracji, poczucia własnej wartości, aktywności, kreatywności, rozwoju fizycznego. Służą temu między innymi zajęcia prowadzone zgodnie z planami pracy w grupie oraz indywidualnymi programami edukacyjno-terapeutycznymi na dany etap edukacyjny. W placówce odbywają się zajęcia rewalidacyjne, logopedyczne, korekta wad postawy, socjoterapeutyczne, dydaktyczno-wyrównawcze, przygotowujące uczniów do sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego, trening umiejętności społecznych, nauka pływania, zajęcia sportowo- rekreacyjne, artystyczne. Realizowane są zajęcia profilaktyczne, między innymi według programów " Trzymaj formę" i "Znajdź właściwe rozwiązanie", odbywają się wycieczki, wyjazdy proekologiczne, mini rajdy turystyczne, imprezy w grupie, bale. Celebrowane są święta, w tym w szczególności Dzień Godności Osób Niepełnosprawnych i Dzień Rodziny. Zdaniem dyrektora zajęciami dodatkowymi byli objęci wszyscy uczniowie na poziomie szkoły podstawowej oraz większość uczniów na poziomie gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej. W placówce systematycznie prowadzona jest współpraca z rodzicami poprzez zebrania, kontakty indywidualne rodziców w placówce, wizyty w domach rodzinnych. Rodziców reprezentuje Rada Rodziców, która opiniuje programy wychowawczy i profilaktyki, pracę nauczycieli, którzy realizują ścieżkę awansu zawodowego. Rodzice są zapoznawani z indywidualnymi programami edukacyjnymi, które w razie inicjatyw rodziców są weryfikowane. Wszystkie problemy wychowawcze są rozwiązywane razem z rodzicami. Wspomagają oni placówkę w organizacji imprez i uroczystości. Podczas ewaluacji wewnętrznej pozyskiwane są informacje zwrotne od rodziców, które mają wpływ na organizację pracy placówki. Wychowankowie uważają, że w ośrodku najważniejsze są edukacja, zdrowie, zachowanie i bezpieczeństwo. Placówkę wyróżniają dobra atmosfera oraz wspólne zabawy. Młodzież lubi grę w piłkę, zajęcia w sali komputerowej, słuchać muzyki, grać w gry. Chcieliby częściej wychodzić do sklepu, brać udział w imprezach, zajęciach wychowania fizycznego oraz żeby nie było zadań domowych. Obszar badania: Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki. Nauczyciele i wychowawcy w sposób ustawiczny i powszechny monitorują realizowane działania, w szczególności efektywność zajęć edukacyjnych i rewalidacyjnych oraz oddziaływań wychowawczych. Wyniki monitoringu przekładają bezpośrednio na modyfikację procesu uczenia się i wychowania podopiecznych. Systematycznie dokonuje się analizy efektywności wdrażanych indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych, działań dotyczących podniesienia wyników egzaminów zewnętrznych, monitoruje się realizację podstawy programowej kształcenia ogólnego. Wychowawcy analizują postępy wychowanków, prowadzą obserwację, między innymi pełnienia funkcji w grupie, wywiązywania się z powierzonych zadań, funkcjonowania w grupie nieformalnej, badają poziom akceptacji, dokonują oceny i wdrażają do samooceny. Pozyskiwane są opinie od innych nauczycieli, rodziców, kuratorów. Wnioski z monitorowania wykorzystywane są do modyfikacji pracy z wychowankami, np. wprowadza się zmiany w indywidualnych programach, kodeksach grupowych, systemie oceniania, oferuje się inne formy wsparcia, wprowadza się zmiany organizacyjne. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 10/33

11 Obszar badania: Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Wychowawcy rozmawiają z nimi o oczekiwaniach wobec nich (rys. 1j), a młodzież ma poczucie, jak można im sprostać (rys. 2j). Mają również przekonanie, że pracownicy placówki są osobami mogącymi im pomóc (rys. 3j). Wspólnie ustalane są kontrakty grupowe, regulaminy, które są zawsze przypominane podczas zajęć w grupie, zabaw, konkursów, przed wyjściami, podczas wyjazdów, w nowych miejscach, w nowych okolicznościach. Prowadzone są rozmowy pokazujące wychowankom wartość edukacji: " Cały czas rozmawia się z nami, po co się uczyć - żeby mieć wykształcenie i dobrą pracę". Wykres 1j Wykres 2j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 11/33

12 Wykres 3j Obszar badania: Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Wychowankowie otrzymują informację o swoich postępach w nauce i zachowaniu. Nauczyciele i wychowawcy motywują i wspierają swoich podopiecznych do rozwoju oraz wspierają ich w nauce i pokonywaniu trudności. Młodzież jest zdania, że wychowawcom zależy na tym, żeby uczniowie dobrze radzili sobie w życiu (rys. 1j). Służą temu wskazówki dotyczące uczenia się, rozmowy o zainteresowaniach, sukcesach, radzeniu sobie z trudnościami (rys. 2-5j). Zdaniem wychowawców informacja zwrotna jest udzielana na bieżąco, podczas indywidualnych rozmów i w grupie, dokonywana jest samoocena oraz ocena. Dba się o wskazywanie dobrych elementów, określenie tego, co wymaga poprawy, wskazanie kierunków działania, pozytywny wydźwięk informacji zwrotnej. Uczniowie są wspierani w rozwiązywaniu trudnych sytuacji poprzez indywidualne rozmowy, pomoc psychologiczną i pedagogiczną, wdrażanie programów profilaktycznych, kontakty z rodzicami, kuratorami, asystentami rodzin, pomoc w uzyskaniu wsparcia materialnego, pokazanie alternatywnych wyborów. Wychowankowie są motywowani do dalszego rozwoju między innymi poprzez nagradzanie, chwalenie na piśmie, tworzenie sytuacji do sukcesu (konkursy, zawody sportowe), budzenie poczucia własnej wartości, proponowanie wyjazdów, wskazywanie wymiernej korzyści. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 12/33

13 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 13/33

14 Wykres 5j Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Nauczyciele i wychowawcy oraz inni zatrudnieni w placówce specjaliści starają się wzmacniać w wychowankach poczucie odpowiedzialności za własny rozwój, włączając ich w realizację różnorodnych zadań. Wychowankowie, na miarę swoich możliwości, mają też wpływ na realizowane w placówce działania. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami, z uwzględnieniem ich możliwości, nad doskonaleniem podejmowanych działań głównie w zakresie organizacji imprez i uroczystości, przygotowania do konkursów, gromadzenia funduszy na wycieczki, realizacji projektów. Nauczyciele rozmawiają z wychowankami o tym, w jaki sposób powinni się uczyć (rys. 1j). Nauczyciele i wychowawcy oraz inni zatrudnieni w placówce specjaliści starają się wzmacniać w wychowankach poczucie odpowiedzialności za własny rozwój, umożliwiając realizację działań wynikających z ich pomysłów (rys. 2-8 j, 1w). Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 14/33

15 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 15/33

16 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 16/33

17 Wykres 1w Obszar badania: W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka. Podejmowane w placówce działania uwzględniają dostosowanie procesu edukacji i terapii do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego wychowanka. Nauczyciele i wychowawcy opracowują dla każdego wychowanka i realizują indywidualny program edukacyjno terapeutyczny. Indywidualizują pracę z wychowankami poprzez m.in. dostosowanie czasu, metod i form pracy, organizowanie adekwatnych do potrzeb zajęć dodatkowych, wsparcia specjalistów. Wychowawcy opracowując plany pracy miesięcznej kierują się potrzebami i możliwościami każdego wychowanka, tak, żeby stworzyć mu okazję do sukcesu. Przykłady indywidualnego podejścia do wychowanków widoczne były podczas wszystkich obserwowanych zajęć. Każdy z nich zachęcany był do wykonania zadania, zaś sposoby zachęty dostosowywane były indywidualnie. Różny też był poziom trudności ćwiczeń, poleceń, adekwatny do potencjału wychowanków i dający każdemu z nich możliwość wykonania zadania. Ankietowani rodzice uważają, że ich dziecko otrzymuje w placówce indywidualne wsparcie (rys. 1j). Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 17/33

18 Wykres 1j Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Kadra pedagogiczna placówki dba o to, by pokazywać wychowankom związki między tym, czego się uczyć, a sytuacjami z życia codziennego. Nauczyciele/wychowawcy w trakcie działalności edukacyjnej, opiekuńczej i wychowawczej szczególną uwagę zwracają na elementy, dzięki którym uczniowie będą przygotowani do aktywnego (w miarę swoich możliwości) uczestnictwa w życiu społecznym: kultura i poprawność językowa, umiejętność komunikowania się, czytania i pisania, dbałość o swoje zdrowie, jak również innych, korzystanie z różnych źródeł informacji potrzebnych w życiu codziennym, zdobywanie praktycznych umiejętności matematyczno - przyrodniczych ( posługiwanie się pieniędzmi, różnego rodzaju obliczenia praktyczne, zadania realistyczne, rozwiązywanie problemów dotyczących środowiska, zdrowia, bezpieczeństwa), zdobycie w przyszłości kwalifikacji zawodowych, nawiązywanie pozytywnych relacji z ludźmi: dbanie o relacje, współpraca, rozwiązywanie problemów, szukanie wsparcia, załatwianie spraw w urzędach i instytucjach. Przykłady działań sprzyjających kształtowaniu powyższych umiejętności, to nauka czynności samoobsługowych, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 18/33

19 gotowanie, realizacja projektów, nauka przedsiębiorczości, samoocena, nawiązywanie w czasie nauki do doświadczeń z życia codziennego, wykorzystanie praktyczne nabytych umiejętności, organizowanie konkursów, przedstawień, łączenie różnych treści podczas wycieczek, wyjść do sklepu i innych instytucji. Wychowankowie wyrazili opinię, że wychowawcy pokazują im związki nauki z codziennym życiem i innymi przedmiotami ( rys. 1 i 2 j). Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem. Nauczyciele i wychowawcy tworzą różnorodne sytuacje, w których wychowankowie mają okazję - na miarę swoich możliwości - uczenia się od siebie nawzajem. Dzieje się to podczas zajęć socjoterapeutycznych, treningu zastępowania agresji, w czasie zajęć grupowych popołudniowych, higienicznych, porządkowych, podczas imprez i uroczystości oraz wycieczek. Wzajemnemu uczeniu się wychowanków sprzyja fakt, że w jednej grupie wychowawczej są osoby różnej płci, w różnym wieku i o różnym stopniu niepełnosprawności. Efekty takich działań można było zauważyć na obserwowanych zajęciach, podczas których wychowankowie dzielili się materiałami, pomagali sobie wzajemnie, współpracowali przy wykonywaniu zadań. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 19/33

20 Wymaganie: Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Poziom spełnienia wymagania: B Realizowane w ośrodku działania edukacyjne są dostosowane do potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój każdego z nich jest planowany z uwzględnieniem indywidualnych zdolności, możliwości i dotychczasowych postępów. Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody i formy pracy, starając się, aby każdy uczeń osiągnął sukces. W placówce realizowane są działania nowatorskie w zakresie organizacji pracy, terapii oraz rozwijania zainteresowań wychowanków. O skuteczności pracy placówki świadczą informacje o losach byłych wychowanków. Wymaganie zostało spełnione na poziomie wysokim. Obszar badania: Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając postępy każdego wychowanka. Działania podejmowane w ośrodku w stosunku do wszystkich wychowanków są planowane i realizowane adekwatnie do ich potrzeb i możliwości. Wszyscy nauczyciele i wychowawcy planują działania z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb, możliwości i postępów uczniów (rys. 1j). W placówce indywidualne podejście do każdego wychowanka realizowane jest w oparciu o: opracowywany przez zespół nauczycieli dla każdego ucznia na danym etapie edukacyjnym indywidualny program edukacyjno - terapeutyczny obejmujący zestaw zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, formy i metody pracy z uczniem oraz rodzaj i zakres współpracy z rodzicami i innymi instytucjami, stosowany arkusz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, który opiera się na informacjach zawartych w orzeczeniach i opiniach poradni psychologiczno-pedagogicznej, obserwacjach nauczycieli, specjalistów i rodziców, ustalone przez dyrektora formy i sposoby udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin w danym roku szkolnym, małą liczbę uczniów w zespołach klasowych, dostosowanie wymagań do indywidualnych możliwości każdego ucznia, np. poprzez wykonywanie zadań o obniżonym stopniu trudności (np. wklejanie gotowych elementów, pisanie po śladzie, etykietowanie), rozwijanie komunikacji pozawerbalnej (język symboli, piktogramy), bazowanie na mocnych stronach uczniów poprzez umożliwianie im udziału w różnego rodzaju aktywnościach, np. festiwalach, konkursach plastycznych, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 20/33

21 respektowanie indywidualnego tempa rozwoju każdego ucznia, np. w zakresie czynności samoobsługowych uczniów z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, zatrudnianie przez placówkę pomocy nauczyciela, pobudzanie do podejmowania zadań wymagających pokonywania trudności i lęków np. podczas zajęć wczesnego wspomagania rozwoju, hipoterapii, dogoterapii i zajęć na basenie. Wykres 1j Obszar badania: Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości, zdolności i sposoby uczenia się wychowanków Stosowane przez nauczycieli metody pracy są dobierane adekwatnie do możliwości poznawczych, zdolności i potrzeb wychowanków. Podczas doboru metod pracy nauczyciele kierują się możliwościami i potrzebami wychowanków, zaleceniami poradni psychologiczno-pedagogicznej, sądu, tematyką i celami zajęć, możliwościami bazy lokalowej. Nauczyciele stosują metody zalecane w pedagogice specjalnej, tj. pokazu, pogadanki, relaksacyjne, treningu autogennego, działalność praktyczną, a także metody oparte na działaniu i aktywności uczniów, które angażują wszystkie zmysły wychowanków, co potwierdziła obserwacja zajęć. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 21/33

22 Obszar badania: W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności Realizowane programy nauczania uwzględniają dotychczasowe osiągnięcia i możliwości każdego z wychowanków. Dyrektor podał, że programy nauczania uwzględniają dotychczasowe osiągnięcia, różne możliwości i zdolności wychowanków. Nauczyciele wspólnie ustalają zakres oddziaływań podczas indywidualnych rozmów, spotkań grupowych, poprzez analizę zeszytu informacji. Planując swoją pracę z wychowankami nauczyciele uwzględniają również wnioski z egzaminów zewnętrznych i ewaluacji wewnętrznej prowadzonej na poziomie całej placówki, w oparciu o które dostosowują metody i formy pracy do potrzeb wychowanków. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Nauczyciele szkół funkcjonujących w placówce realizują wszystkie elementy podstawy programowej, dostosowując je do indywidualnych potrzeb rozwojowych każdego ucznia. W przypadku kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, nauczyciele starają się uwzględniać wszystkie elementy podstawy programowej (cele kształcenia, treści nauczania, zalecane warunki i sposób jej realizacji), ze zwróceniem uwagi na dostosowanie treści do zdiagnozowanych możliwości wychowanków. W przypadku uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, realizuje się treści programowe adresowane do tej grupy, edukacja tej grupy uczniów opiera się na indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych, które opracowane są przez nauczycieli i specjalistów. Szczególną uwagę nauczyciele zwracają na umiejętność pracy zespołowej, ciekawość świata, komunikowanie się w mowie w piśmie, technologię komunikacyjną, bezpieczne i zdrowe warunki życia, samodzielność, ekspresję muzyczną i ruchową. Zdaniem nauczycieli ograniczeniem w realizacji podstawy programowej jest łączenie klasy IV z VI oraz brak pracowni przedmiotowych (ograniczenia lokalowe). Obszar badania: Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego wychowanka. W placówce podejmuje się różnorodne działania mające na celu rozwój wychowanków adekwatnie do ich potrzeb. Służą temu między innymi: zajęcia Integracji Sensorycznej, zajęcia specjalistyczne, np.: gimnastyka korekcyjna, logopedia, dogoterapia, hipoterapia, integracja ze środowiskiem lokalnym, wycieczki, np. do kina, teatru, na basen, do gospodarstwa agroturystycznego, wycieczki plenerowe, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 22/33

23 imprezy szkolne i klasowe integrujące grupę ( urodziny wychowanków, wigilia klasowa z rodzicami, śniadanie wielkanocne ), udział w konkursach ( kartka bożonarodzeniowa i kartka wielkanocna ), zajęcia polisensoryczne w terenie, np. Stajnia Bukowiec, Szkółka Leśna Kartlewo, wyjście do większych zakładów pracy i ważnych instytucji miejskich, wycieczki przedmiotowe w celu uzupełnienia programu nauczania (Świdwiński Ośrodek Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, Muzeum Narodowe w Koszalinie, udział w Festiwalu Nauki na Politechnice Koszalińskiej), zajęcia warsztatowe z lokalnymi twórcami (dyniobranie - artysta rzeźbiarz); Wychowankowie mogą rozwijać zainteresowania artystyczne i sportowe. Nauczyciele i wychowawcy dbają o systematyczne wdrażanie postaw prospołecznych oraz podnoszenie poczucia własnej wartości. Wychowankowie są angażowani do rozwoju poprzez motywowanie, chwalenie, zachęcanie, np. do udziału w konkursach, projektowania i wykonania różnego rodzaju dekoracji, zachęcanie do poznawania nowych dyscyplin sportu, ośmielanie wychowanków do własnej inicjatywy. Z obserwacji zajęć wynika, że nauczyciele dostosowują zadania do potrzeb i możliwości uczniów/wychowanków, m.in. różnicują zadania, celowo dobierają grupy, indywidualnie kierują polecenia, wyciszają bądź aktywizują. Systematycznie monitoruje się nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności, formułuje się i wdraża wnioski mające na celu doskonalenie pracy i podnoszenie efektywności kształcenia. Obszar badania: Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Funkcjonują w niej W placówce wdra a siê nowatorskie rozwi¹zania sprzyjaj¹ce rozwojowi wychowanków. grupy koedukacyjne, skupiające wychowanków z niepełnosprawnością w stopniu lekkim oraz umiarkowanym lub znacznym. Wprowadzono zasadę pracy w jednej grupie wychowawczej wychowawców różnej płci. Realizowane są programy autorskie: logopedyczno-pedagogiczny Mówimy do siebie dla dzieci z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim, profilaktyki uzależnień Trzeźwi dziś i jutro, z zakresu edukacji przyrodniczej z elementami ekologii Bliżej natury przeznaczony dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym na poziomie I etapu edukacyjnego, z przedmiotu: Funkcjonowanie osobiste i społeczne dla klasy I- III Szkoły Specjalnej Przysposabiającej do Pracy, interdyscyplinarny Wychowanie przez sztukę dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym przeznaczony do realizacji w ramach języka polskiego, zajęć artystycznych, zajęć technicznych, funkcjonowania w środowisku oraz funkcjonowania osobistego i społecznego. Wdrażane są również programy i projekty zewnętrzne, np. Radosna Szkoła, projekt Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie gmin zrzeszonych w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, Bezpieczna Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 23/33

24 Szkoła. Realizowane są różnorodne przedsięwzięcia sprzyjające rozwojowi uczniów, np.: zajęcia profilaktyczne dotyczące bezpieczeństwa dzieci w szkole i poza nią, między innymi Dzień edukacji dla bezpieczeństwa,, cykl zajęć Nasze ukochane drzewa w szkółce leśnej Kartlewo oraz Las jesienią, warsztaty artystyczne w gospodarstwie agroturystycznym Zakątek Rogalino - Dyniobranie projekt związany z przedsiębiorczością, wycieczki wychowanków, np.: do fabryki bombek w Koszalinie, na Festiwal Nauki na Politechnice Koszalińskiej, cykl spotkań z dogoterapeutą, cykl zajęć hipoterapii. Wychowawcy brali udział w projekcie realizowanym przez Wyższą Szkołę Integracji Europejskiej w Szczecinie, czego efektem jest publikacja Wychowawca a/i rodzic w sytuacjach trudnych wychowawczo, tom V, w której przedstawiono informacje dotyczące placówki i doświadczeń wychowawców. Obszar badania: Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. Informacje pozyskiwane przez placówkę o losach absolwentów wskazują na skuteczność jej działań. W szkole wykorzystywane są informacje o losach absolwentów. Ankietowani nauczyciele stwierdzili, że informacje o losach absolwentów wykorzystują do doskonalenia swojej pracy (rys. 1j). Placówka pozyskuje informację o losach absolwentów. Byli wychowankowie przyjeżdżają na uroczystości Dni Godności Osób Niepełnosprawnych w ramach Środowiskowych Domów Samopomocy i Warsztatów Terapii Zajęciowej. Losy absolwentów służą jako wzorce osobowe dla obecnych wychowanków Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 24/33

25 Wykres 1j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 25/33

26 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Poziom spełnienia wymagania: B Podejmowane przez wszystkich pracowników ośrodka działania zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców. Podejmowane są działania wychowawcze i profilaktyczne, odpowiednie do potrzeb dzieci i młodzieży, które mają na celu wzmacnianie właściwych zachowań oraz eliminowanie zagrożeń. Realizacja oraz skuteczność tych działań jest monitorowana, a w razie potrzeby wprowadzane są ich modyfikacje. Wymaganie zostało spełnione na poziomie wysokim. Obszar badania: Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Wszyscy pracownicy Ośrodka - pedagogiczni i niepedagogiczni - podejmują skuteczne działania na rzecz bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego wychowanków. Według pracowników niepedagogicznych, partnerów wychowankowie otoczeni są opieka nauczycieli i wychowawców, którzy czuwają nad ich bezpieczeństwem pełniąc dyżury w czasie przerw oraz po lekcjach, w grupach wychowawczych oraz w nocy na terenie internatu. Realizują przy współpracy z Policją, Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Świdwinie programy programy profilaktyczne, np. "Przemoc i agresja jako przejawia demoralizacji", "Bezpieczne wakacje", "Droga i ja", "Cyberprzemoc". W placówce zainstalowany jest monitoring zewnętrzny, opracowano i wdrożono procedury wyjść, przeciwdziałania i reakcji na niewłaściwe zachowania wychowanków, odbioru wychowanków z ośrodka, wycieczek autokarowych, co potwierdzili wychowankowie. Prowadzone są również okresowe przeglądy obiektu i sprzętu, alarmy przeciwpożarowe, wyposażenie posiada certyfikaty. W opinii rodziców "dzieci otoczone są dobrą opieką, w placówce jest pozytywna atmosfera, dzieci otrzymują wsparcie wychowawców, pedagoga i psychologa, odbywają się zajęcia terapeutyczne, w działaniach wychowawczych nauczyciele są konsekwentni, natychmiast reagują na niewłaściwe zachowania dzieci, uczą zasad i norm". Podczas obserwacji zajęć wychowankowie zachowywali się zgodnie z przyjętymi normami. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 26/33

27 Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców. Relacje miedzy wszystkimi członkami społeczności placówki oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu, a zasady postępowania i współżycia obowiązują wszystkich w równym stopniu. Zdaniem partnerów zachowania wychowanków są zgodne z normami i oczekiwaniami, znają oni prawa i obowiązki. Wychowankowie odnoszą się z szacunkiem do osób dorosłych i rówieśników, używają form grzecznościowych, znają zasady savoir vivre, np. chłopcy ustępują miejsca koleżankom, chętnie udzielają pomocy, wykonują polecenia- słuchają osób dorosłych, potrafią pracować w zespole, są zdyscyplinowani, potrafią się zachować w miejscach publicznych, np. podczas wystaw, pikników, imprez środowiskowych, w środkach komunikacji. Dodali, że wychowankowie współtworzą regulaminy, system nagród i kar obowiązujące w placówce. W opinii wszystkich rodziców biorących udział w wywiadzie uczniowie są informowani jakich zasad należy przestrzegać w szkole. Wychowankowie podali, że nie wolno im palić papierosów, bić się, przeklinać, pić alkoholu, wychodzić poza teren ośrodka bez opieki. Mają prawo do nauki, własnego zdania, uczestniczenia w imprezach i działaniach samorządu uczniowskiego. Obszar badania: Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby. Działania wychowawcze i profilaktyczne prowadzone są w Ośrodku na podstawie zdiagnozowanych potrzeb wychowanków i zagrożeń. Analiza tych działań oraz obserwacja zachowań dzieci i młodzieży pozwala na stwierdzenie, że w większości są one skuteczne. W odpowiedzi na nowe zagrożenia lub niesatysfakcjonujące efekty pracy wychowawczej, wprowadzane są modyfikacje odpowiednich działań. Dyrektor i pracownicy niepedagogiczni podali, że w palcówce wzmacnia się właściwe zachowania poprzez pochwały na forum klasy, grupy wychowawczej, podczas apeli, wpisy do dzienniczków, nagrody, drobne upominki, listy gratulacyjne do rodziców, prezentowanie na terenie ośrodka prac plastycznych, dyplomów uczniów/wychowanków. Eliminowanie zagrożeń podejmowane jest w ramach realizowanego programu wychowawczego i profilaktycznego, które obejmuje organizowanie spotkań z policjantem, pedagogiem i psychologiem (na temat właściwych zachowań, bezpieczeństwa drogowego, podczas wakacji, ferii), realizację programów "Bezpieczna Szkoła", "Szkoła bez przemocy", organizowanie wycieczek,np. do Poznania, Warszawy. Kształtowane są wśród uczniów i wychowanków postawy prospołeczne i proekologiczne podczas organizowanych: uroczystości wewnętrznych (spotkanie opłatkowe, śniadanie wielkanocne dla całej społeczności szkolnej, Dni Matki, Babci oraz Dnia Godności Osoby Niepełnosprawnej, akcji "Sprzątanie świata", "Święto Ziemi", Dnia Ziemniaka czy spotkaniach z leśniczym, podczas których odbywają się pogadanki i sadzone są drzewa. Zdaniem rodziców pozytywne zachowania ich dzieci są chwalone przez nauczycieli/wychowawców (rys.1j). Jednocześnie w przypadku zachowań wychowanków niezgodnych z normami nauczyciele/wychowawcy natychmiast reagują, podejmują rozmowę z dziećmi odwołując się przy tym do kontraktów i regulaminów oraz informują rodziców o problemach jak i sukcesach dzieci. W ośrodku realizacja oraz skuteczność podejmowanych działań jest monitorowana w oparciu, np. o ewaluację wewnętrzną programu wychowawczego, profilaktycznego i wybranych obszarów, a także obserwację. Zdaniem dyrektora i nauczycieli (ankieta) na skutek prowadzonych analiz pojawiła się potrzeba modyfikacji podejmowanych działań mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań. Modyfikacja dotyczyła, np.: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 27/33

28 systemu kar i nagród ( uszczegółowiono zapisy dotyczące nagradzania uczniów z umiarkowaną, znaczną i głęboką niepełnosprawnością intelektualna), sposobu podsumowywania frekwencji uczniów (ujęcie procentowe), wzbogacono program profilaktyki o warsztatowe formy zajęć (warsztaty teatralno - dramowe z aktorami Teatru Stop Koszalin z zakresu przeciwdziałania przemocy i uzależnieniom, warsztaty w świdwińskiej poradni uzależnień) i wprowadzono badania przesiewowe w kierunku cukrzycy, prowadzenia dokumentów szkolnych, tj indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych, rewalidacyjno - wychowawczy dla uczniów z głęboką niepełnosprawnością, zapisów w zeszytach obserwacji wychowanków, narzędzi diagnostycznych do badania wychowanków z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, kalendarza imprez ( zmieniono działania dotyczące obchodów i organizacji uroczystości rocznicowych, formę przekazu treści patriotycznych -nastąpiło odejście od organizowania apeli na rzecz montaży słowno-muzycznych i koncertów pieśni patriotycznych), sposobu komunikowania się z rodzicami wychowanków poprzez założenie zeszytów do kontaktów. Podczas obserwacji placówki, nie odnotowano agresywnych zachowań uczniów/wychowanków. Wykres 1j

29 Obszar badania: Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i adekwatne do potrzeb wychowanków oraz sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. Zdaniem dyrektora i nauczycieli korzystny wpływ na prezentowanie przez wychowanków oczekiwanych postaw i zachowań ma podejmowanie działań wychowawczych w oparciu o stworzony wspólnie z rodzicami, wychowankami i nauczycielami program wychowawczy i profilaktyki, dobry przepływ informacji między nauczycielami i wychowawcami oraz współpraca z pedagogiem, cykliczne spotkania w zespołach wychowawczych, podczas których omawiane są problemy dotyczące wychowanków i szukane są rozwiązania. Dyrektor podkreślił pracę zespołów ds. IPET-ów dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz umiarkowanym lub znacznym podczas spotkań tych zespołów dokonuje się oceny postępów każdego ucznia oraz planuje ewentualne zmiany do pracy z tym uczniem. Pracownicy niepedagogiczni potwierdzili, że w placówce podejmowane są rozmowy na temat pożądanych postaw uczniów, w których uczestniczą pracownicy pedagogiczni i niepedagogiczni oraz uczniowie/wychowankowie. W opinii rodziców sposób w jaki placówka wychowuje dzieci zaspakaja ich potrzeby (rys.1j) oraz nauczyciele uwzględniają potrzeby ich dzieci, ponieważ mają one możliwość uczestniczenia w konkursach, zawodach sportowych, otrzymują wsparcie i pomoc. Wykres 1j Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 29/33

30 Obszar badania: Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości. Wychowankowie współpracują i współdziałają ze sobą. Wychowankowie uczestniczą w działaniach organizowanych w Ośrodku ( wycieczki, festyny), podejmowanych przez samorząd uczniowski i zainicjowanych przez nich samych, takich jak: dyskoteki, uroczystości, np. Wigilia, Wielkanoc, konkursy plastyczne, np. Piramida Zdrowia, ozdoby świąteczne czy konkurs matematyczny. Obszar badania: W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. Realizowane w placówce działania antydyskryminacyjne mają na celu zaspokajanie potrzeb wychowanków i rozwijanie ich świadomości oraz wrażliwości na funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym. Dyrektor podał, że w oparciu o dokumenty, takie jak: Program Wychowawczy, Program Profilaktyki nauczyciele i wychowawcy w pracy wychowawczej kładą nacisk na kształtowanie pożądanych postaw społecznych, zwłaszcza tolerancji i potrzeby pomocy innym, wspieranie osobowego rozwoju uczniów, umiejętności interpersonalnych. Odbywa się to na: zajęciach, podczas których wychowankowie zapoznawani są z Konwencją Praw Dziecka, spotkań z przedstawicielami innych narodowości i ras (np.mieszkanką Togo), podczas organizowanych: Dnia Kobiet, Chłopaka, Dnia Dziecka, Dnia Rodzin oraz Dnia Godności Osoby Niepełnosprawnej, gdzie następuje integracja wychowanków z osobami niepełnosprawnymi. Nauczyciele/wychowawcy na zajęciach realizują tematy, takie jak: "Wartości w moim życie", "Jestem członkiem różnych społeczności", "Konflikt umiejętne rozwiązywanie". Obszar badania: W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych. Dyrektor podał, że w placówce powoływane są: zespoły przedmiotowe, które dokonują oceny osiągnięć uczniów, ewaluacji podejmowanych działań, oceny realizacji działań w ramach indywidualnych programów edukacyjno terapeutycznych, oceny zachowań wychowawczych, analizowane są także wyniki egzaminów gimnazjalnych i sprawdzianu klas 6 oraz ustalają działania, które mają wpłynąć na poprawę wyników w nowym roku szkolnym, zespół ds. ewaluacji wewnętrznej, celem którego jest przeprowadzenie ewaluacji wewnętrznej oraz opracowanie raportu, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 30/33

31 zespoły dla uczniów z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, wychowawczy w Ośrodku i zespół do spraw wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, które, np. ustalają, na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, kierunki i harmonogram działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka, opracowują i realizują z dzieckiem i jego rodziną indywidualny program wczesnego wspomagania, z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę dziecka w zakresie realizacji programu, koordynują działania specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem oraz oceniają postępy dziecka. Dyrektor dodał, że dwa razy w roku przekazuje informacje z pełnionego nadzoru pedagogicznego. Natomiast nauczyciele i wychowawcy grup przedstawiają analizy podejmowanych działań raz w roku. Obszar badania: Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. Podejmowane działania placówki uwzględniają potrzeby każdego z wychowanków. Do najważniejszych działań placówki, które są zgodne z potrzebami dzieci i młodzieży należy: dostosowywanie programów do potrzeb i możliwości uczniów; konstruowanie indywidualnych programów edukacyjno terapeutycznych; stworzenie dziecku optymalnych możliwości wszechstronnego rozwoju z uwzględnieniem stopnia i charakteru niepełnosprawności; dostosowanie metod i form pracy do możliwości uczniów; bogata oferta zajęć uwzględniająca możliwości i zainteresowania uczniów/wychowanków; stwarzanie możliwości czynnego i świadomego udziału w kulturze, życiu społecznym np. udział w wystawach, wydarzeniach artystycznych wewnętrznych i zewnętrznych, akcjach charytatywnych, zawodach sportowych, uroczystościach integrujących, prezentacja twórczości wychowanków (konkursy, festiwale, przeglądy); przygotowanie do stosowania zdobytej wiedzy w innych dziedzinach życia. Jednocześnie w opinii 13 na 18 ankietowanych rodziców sposób w jaki placówka wychowuje dzieci zaspakaja potrzeby wychowanków oraz nauczyciele uwzględniają potrzeby ich dzieci, ponieważ mają one możliwość uczestniczenia w konkursach, zawodach sportowych, otrzymują wsparcie i pomoc. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 31/33

32 Obszar badania: Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. W miarę swoich możliwości, biorą też udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. Zdaniem pracowników niepedagogicznych wychowankowie prezentują postawy dojrzałości i odpowiedzialność, świadczy o tym, np. umiejętność zachowania się w miejscach publicznych (kino, basen, teatr), podczas wycieczek, koncertów, w środkach komunikacji oraz znajomość zasad bezpieczeństwa podczas wyjść grupowych. Respondenci podali, że najczęściej wychowankowie uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących planowania i przygotowania imprez szkolnych, zabaw, form aktywności fizycznej, np.przy wykorzystaniu hali sportowej i siłowni przy Zespole Szkół Publicznych w Sławoborzu oraz działalności w samorządach uczniowskim i klasowym. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sławoborzu 32/33