Szczecin City Report. March Szczeciński Rynek Nieruchomości. Marzec istockphoto.com/rogonar

Transkrypt

1 City Report March 212 Szczeciński Rynek Nieruchomości istockphoto.com/rogonar Marzec 212

2 2 On Point March 212 Economy / Investment Gospodarka / Rynek inwestycyjny s Economy With more than 46, inhabitants, is currently the seventh largest city of Poland, as well as being the capital and largest city of the Zachodniopomorskie Voivodship. Along with the surrounding boroughs it forms the agglomeration of, the size of which, depending on which calculation method is used, is between 545, and 63, thousand inhabitants. The unemployment rate registered in January 212 was 1.4%, lower than the 13.2% average for Poland as a whole. The average gross salary was PLN 3,433, 6% higher than the national average. The annual purchasing power per capita totalled 6,822 which is 27% higher than the national average. In 21 had 1,621 legal entities per 1, inhabitants. Meanwhile, the same indicator calculated for all Polish cities was only 1,252 entities per 1, residents. Investment climate In 211, investor confidence in Poland remained very positive. The total volume of asset transactions in 211 across all sectors amounted to billion including: billion in the office market; 1.23 billion in the retail segment; approximately 1 million in the industrial sector and 76 million in hotel sector. s office investment market has remained quiet, with only one transaction recorded to date: the acquisition of the Maris office building in 27 by Ethel Austin. The total volume of transactions was recorded at 13.9 million, with the capitalisation yield rumoured to stand at 7%. More transactions took place in the retail sector including: The 4,3 m 2 Centrum Słoneczne, acquired by Aggmore Europe in 26 for 1 million at a rumoured yield of 9%. The 28, m 2 Piast shopping centre, acquired by ING RE in 26 for 4.6 million at a yield of 6.9%; In December 211 the former Piast shopping centre, fully refurbished and renamed Molo, was sold by CBRE Investors (formerly ING RE) for approximately 55 million to Atrium Real Estate. The yield was not disclosed by the parties. Molo was sold in a competitive tender process and we understand the centre attracted strong interest from international investors with more than ten 1 offers received in the first round. Jones Lang LaSalle represented the winning investor in this process. Two other shopping centres in, Ster and Turzyn, were included in portfolios traded in 22, 26 and 27, namely the Casino portfolio and the Simon Ivanhoe portfolio. The Casino portfolio was acquired by GE in two stages (the shopping galleries in 22 for 245 million and the hypermarkets in 26 for 555 million) and the Simon Ivanhoe portfolio by the Macquarie Property Trust for 232 million. The Casino portfolio included sixteen properties, while the Simon Ivanhoe portfolio consisted of five. In addition, the Real hypermarket located in was included in the Metro portfolio that was purchased by Apollo Rida in 23, and then subsequently sold (49%) to AXA. GDP, Private Consumption, Inflation rate in Poland Average % Change on Previous Year PKB, Spożycie indywidualne, Inflacja w Polsce zmiana proc. względem roku poprzedniego 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% GDP/ PKB Private Consumption/ Spożycie indywidualne Inflation rate/ Inflacja Source/ Źródło: CSO/GUS; Consensus Forecast % 15% 1% 5% % Retail Sales Dynamics in Poland Dynamika Sprzedaży Detalicznej w Polsce I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I Source/Źródło: GUS Real Estate Investment Volume in Poland by Sectors (million ) Wartość transakcji inwestycyjnych w Polsce w podziale na sektory (w milionach ) 3 Hotel Mixed/Mieszany 2 5 Industrial/Magazynowy 2 Retail/Handlowy Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Prime Yields in Poland Stopy kapitalizacji za najlepsze obiekty w Polsce Yield (%) / Sector / Sektor Stopa kapitalizacji Offices / Biura 6.25 Retail / Handel 6. Warehouses / Magazyny Office/Biurowy 8. Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Changes / Zmiana Sytuacja gospodarcza a Z liczbą ludności powyżej 46 tys. mieszkańców, jest obecnie siódmym największym miastem Polski i stolicą województwa Zachodniopomorskiego. Wraz z okolicznymi miejscowościami tworzy Aglomerację Szczecińską, w zależności od przyjętej metodologii zamieszkaną przez 545 tys. do 63 tys. ludzi. W styczniu 212 r. stopa bezrobocia w ie wyniosła 1,4% co było wskaźnikiem niższym od średniej ogólnopolskiej zarejestrowanej na poziomie 13,2%. W 21r. średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w ie wynosiło zł i było wyższe od średniej krajowej o 6%. Natomiast roczna siła nabywcza na jednego mieszkańca wynosiła średnio euro o 27% więcej niż średnia dla całego kraju. W 21 r. na 1 mieszkańców a przypadało średnio podmiotów gospodarczych. Ten sam wskaźnik dla wszystkich polskich miast wynosił w tym samym okresie jedynie Rynek inwestycyjny W 211 r. nastroje inwestorów były bardzo pozytywne. Całkowita wartość transakcji przeprowadzonych w całym 211 roku zamknęła się sumą 2,531 mld euro. Na kwotę tę składają się poszczególne sektory: biurowy 1,151 mld euro, handlowy 1,23 mld euro, magazynowy około 1 mln euro oraz 76 mln euro w sektorze hotelowym. Do chwili obecnej na rynku inwestycji biurowych w ie zarejestrowano tylko jedną transakcję nabycie w 27 r. przez Ethel Austin budynku Maris. Wartość transakcji wyniosła 13,9 mln euro, natomiast stopa kapitalizacji prawdopodobnie osiągnęła 7%. Więcej transakcji miało miejsce w sektorze handlowym: nabycie w 26 r. przez Aggmore Europe Centrum Słoneczne (4 3 m 2 ) za 1 mln euro przy prawdopodobnej stopie kapitalizacji 9%; zakup przez ING RE w 26 r. centrum handlowego Piast (28 m 2 ) za kwotę 4,6 mln euro i stopie zwrotu w wysokości 6,9%; W grudniu 211 r. Atrium Real Estate nabyło za około 55 mln euro od CBRE Investors (były ING RE) całkowicie odnowione Centrum Handlowe Piast, które po renowacji zmieniło nazwę na Molo. Centrum handlowe zostało sprzedane w ramach konkursu ofert i już w pierwszej rundzie zbudziło zainteresowanie ponad 1 międzynarodowych inwestorów. Stopa kapitalizacji nie została ujawniona przez strony. Firma Jones Lang LaSalle reprezentowała Atrium Real Estate w tym procesie. Dwa inne obiekty handlowe w ie, mianowicie Ster i Turzyn, wchodziły w skład portfeli firm Casino i Simon Ivanhoe sprzedanych w latach 22, 26 i 27. Firma GE nabyła portfel Casino w dwóch etapach: galerie handlowe za kwotę 245 mln euro w 22 r., oraz hipermarkety za sumę 555 mln euro w roku 26. Natomiast Macquarie Property Trust zakupił portfel Simon Ivanhoe za 232 mln euro. Portfele firm Casino i Simon Ivanhoe zawierały odpowiednio 16 i 5 obiektów handlowych. Ponadto, hipermarket Real w ie należący poprzednio do portfela Metro, w 23r. został sprzedany firmie Apollo Rida, a następnie 49% zostało odsprzedane firmie AXA.

3 On Point March Location and Infrastructure is located in North-Western Poland, in close proximity to the Baltic Sea and the border with Germany. The city is the largest urban area between Hamburg to the west and the Tri-City agglomeration to the east. It benefits from its proximity to Berlin and the German transport network. After the 21 completion of the S3 express way from to Gorzów Wielkopolski, the city gained better accessibility from central and southern Poland. The route is currently being extended southwards and is expected to connect with the A2 motorway in 214. The prospects for new investments or modernizations of other roads leading into central Poland remain uncertain, apart from the short sections, which serve as the by-passes of smaller towns (e.g. the S6 - Nowogard by-pass). also benefits from a regular ferry connection to Copenhagen and southern Sweden through the ferry terminal in Świnoujście, located 1 km north of the city. Air and Sea Transport -Goleniów airport, situated approximately 45 km from downtown, was ranked 9 th busiest among Poland s regional airports, having served approximately 262, passengers in 211. Currently, a railway connection from to the airport is being constructed. Due to the limited number of available destinations, many of s residents often choose to use one of Berlin s airports. This year s completion of the Berlin- Brandenburg Airport, which is ca. 16 km away from will most likely reinforce this trend. Meanwhile, the city authorities plan to adapt the existing Dąbie airfield to meet the requirements of general aviation. The seaport complex of and Świnoujście is one of the Baltic Sea s largest in terms of cargo volume. In 211, the container terminal saw the transhipment of more than 55, TEU. Numerous investments, including the deepening of the -Świnoujście channel, will be carried out at the seaports over the next few years. Education There were 17 higher education institutions in the city in 21, with the total number of students exceeding 56,. Among the most notable schools are: the University of, the West Pomeranian University of Technology, the Pomeranian Medical University and the Maritime University of. The factor, which distinguishes s students from others, is the high knowledge of German language some 25% speak it at least at intermediate level. New investments Both municipal and regional authorities actively support new investments in the wider area. Attractive industrial lots are being offered in two special economic zones in Trzebusz and Dunikowo near the S6 expressway, and on former shipyard sites. The city hall is investing in most prestigious sites, i.e. the modernization of main quays and the revitalizing of the inner city core and the sporting arena are among the city s top priorities. Numerous sites are awaiting redevelopment, in particular the islands of Łasztownia and Grodzka and Dąbie airfield. Additional sections of the Inner-city ring road are currently being developed, and the construction of the Fast Tram from the Basen Górniczy to Dąbie is due to start shortly. Finally, the refurbishment plan for the main railway station is currently being prepared. Location of Lokalizacja a Number of passengers served in regional airports Liczba pasażerów obsłużona przez lokalne lotniska Bydgoszcz Rzeszów Source/Źródło : Urząd Lotnictwa Cywilnego, Container shipment, Przeładunki kontenerów w latach Conteiners/Kontenery (TEU) Source/Źródło: Port -Świnoujście, Number of students in regional cities Liczba studentów w miastach regionalnych Source/Źródło: GUS 21 Kielce Rzeszów Bydgoszcz+Toruń Katowice Lublin Tri-City Położenie i infrastruktura położony jest w północno-zachodniej Polsce, w bliskiej odległości od Morza Bałtyckiego i granicy z Niemcami. Jest największym ośrodkiem miejskim między Hamburgiem na zachodzie a Trójmiastem na wschodzie. Miasto korzysta też z bliskości Berlina i niemieckiej sieci transportowej. Po oddaniu do użytku w 21 r. drogi ekspresowej S3 ze a do Gorzowa Wlkp. zwiększyła się dostępność miasta z kierunku Polski centralnej i południowej. Obecnie, budowa tego szlaku jest kontynuowana w kierunku południowym i w 214 spodziewane jest jej połączenie z autostradą A2. Perspektywa modernizacji / budowy nowych dróg w pozostałych kierunkach (Trójmiasto, Bydgoszcz) pozostaje niepewna, poza niewielkimi fragmentami stanowiącymi obwodnice miast (np. niedawno oddany fragment S6 - obwodnica Nowogardu). Dzięki bliskości terminala promowego w Świnoujściu, miasto posiada także regularne połączenie z Kopenhagą oraz południową Szwecją. Transport lotniczy i morski Port Lotniczy -Goleniów, zlokalizowany ok. 45 km od centrum miasta, obsłużył w 211 r. ok. 262 tys. podróżnych, co stawiało go na 9 miejscu wśród portów regionalnych w Polsce. Obecnie budowane jest połączenie kolejowe lotniska z miastem. Ze względu na niewielką liczbę dostępnych połączeń, mieszkańcy korzystają także z lotnisk berlińskich. Otwarcie w tym roku lotniska Berlin-Brandenburg, zlokalizowanego ok. 16 km od a dodatkowo wzmocni tę tendencję. Jednocześnie władze miasta planują przystosować istniejące szczecińskie lotnisko Dąbie do wymogów tzw. lotnictwa ogólnego. Zespół portów -Świnoujście należy do największych pod względem przeładunków w basenie Morza Bałtyckiego. W 211 r. w terminalu kontenerowym przeładowano ponad 55 TEU. W najbliższych latach realizowane będą kolejne inwestycje w rozwój obu portów, m.in. w pogłębienie toru wodnego. Edukacja W 21 r. w mieście działało 17 wyższych uczelni kształcących ponad 56 tys. studentów. Wśród największych szkół wyższych znajdują się m.in. Uniwersytet Szczeciński, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Pomorska Akademia Medyczna i Akademia Morska. Czynnikiem wyróżniającym szczecińskich studentów jest wysoka znajomość języka niemieckiego (ok. 25%) w stopniu co najmniej średnio-zaawansowanym. Nowe inwestycje Władze miejskie oraz wojewódzkie prowadzą aktywną politykę wspierania inwestycji w regionie. Oferowane są atrakcyjne tereny pod inwestycje przemysłowe, zarówno w dwóch strefach ekonomicznych w Trzebuszu i Dunikowie obok trasy S6, jak i na terenach postoczniowych. Miasto inwestuje także w prestiż nowe nabrzeża, rewitalizacja obszarów śródmiejskich oraz hala widowiskowo-sportowa to sztandarowe inwestycje samorządu. Na ponowne zagospodarowanie czeka też wiele terenów wewnątrz miasta Łasztownia, Wyspa Grodzka czy tereny lotniska Dąbie. W budowie są obecnie kolejne etapy Obwodnicy Śródmiejskiej, a wkrótce zacznie się także budowa linii Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju - z Basenu Górniczego do Dąbia. Powstaje też koncepcja przebudowy dworca Główny.

4 4 On Point March 212 Office Market Powierzchnie biurowe Supply has made enormous progress in the preparation of real estate infrastructure for potential tenants. The overall office stock in at the end of 211 was more than 71, m 2. Until the end of 21 construction activity by developers was quite limited, but the success of the OXYGEN building has demonstrated that the demand for modern office space in the city exceeds the supply thereof. This has encouraged other developers to start new developments. The other modern blocks offering B and B+ Class office space, include PAZIM, one of the most recognizable buildings in the city. At present, five schemes are under construction (Piastów Office Park I, Brama Portowa I & II, Lastadia Office, Baltic Business Park A&C and Hanza Tower), which, upon completion, will provide more than 69, m 2 of office space and double the existing market supply. There is another 11,5 m 2 in planned projects. We believe that not all of these planned projects will be delivered and that some are likely to be Office Supply in Poland ( m 2 ) Podaż powierzchni biurowej w Polsce (tys. m 2 ) postponed. Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Demand The increased construction activity is certainly very good news for future tenants, but it should nevertheless be noted that the first buildings will be delivered no sooner than the second half of 212. The Office of the Marshal of the Zachodniopomorskie Voivodship signed the largest lease agreement in in 211, leasing 3, m 2 in Atrium Katedra. It is worth noting that tenants in existing office blocks, and those leasing space in the refurbished tenements in the centre, have shown an increased interest in leaving their current premises in favour of new office blocks. We expect a considerable part of recorded demand in 212 and 213 to be similar transactions. The main tenant groups in for A and B Class office stock are companies from the following sectors: services and support to the shipyard industry; finance & insurance; construction & engineering and transport. In recent years companies from the BPO / SSC sector also started to view as a preferred location. BPO/SSC may become the main demand driver in upcoming years. So far approximately ten companies (Polish and international) have established operations in the city. In addition, the city authorities have started to create favourable conditions for BPO / SSC investors, as they contribute to the economic development of the region. Office Vacancy Rate (%) and Available Space (m 2 ) Wskaźnik powierzchni niewynajętej (%) oraz dostępna powierzchnia (m 2 ) Katowice Tri-City Tri-City Katowice Available Space/Dostępna powierzchnia Vacancy Rate/Wskaźnik pustostanów Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 211 Major BPO/SSC companies in Główne firmy z sektora BPO/SCC w ie Company / Firma Modern office stock / Istniejące zasoby biurowe 211 Under construction / Powierzchnia w budowie Q4 211 Country of origin / Kraj 25,% 2,% 15,% 1,% 5,%,% Activity / Branża Stream International Germany ITO UniCredit Italy F&A GaveKal Analytics Sweden BPO Tieto Poland Finland/Sweden R&D Unizeto Technologies Poland ITO Podaż poczynił wyraźne postępy w zakresie przygotowania zasobów nieruchomości dla potencjalnych najemców. Pod koniec 211 roku całkowita podaż powierzchni biurowej w mieście przekroczyła 71 m 2. Do końca 21 roku aktywność deweloperów była raczej umiarkowana, jednak powodzenie, jakim cieszył się budynek OXYGEN wykazało, iż w ie popyt na nowoczesną powierzchnię biurową przekracza podaż, co zachęciło innych deweloperów do rozpoczęcia nowych inwestycji. Pozostałe nowoczesne budynki oferują powierzchnię biurową klasy B, w tym PAZIM jako jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków w ie. Obecnie w fazie realizacji znajduje się pięć projektów: Piastów Office Park I, Brama Portowa I&II, Lastadia Office, Baltic Business Park A&C oraz Hanza Tower. Po ich ukończeniu, rynek powierzchni biurowej zwiększy się o ponad 69 m 2, co oznacza tym samym podwojenie obecnych zasobów. Na etapie planowania znajduje się 11 5 m 2, sądzimy jednak, że nie wszystkie planowane inwestycje zostaną zrealizowane, a niektóre prawdopodobnie będą przesuwane w czasie. Popyt Coraz większa aktywność deweloperów jest w oczywisty sposób zjawiskiem sprzyjającym przyszłym najemcom, którzy jednakże powinni mieć świadomość, iż pierwsze, nowe budynki zostaną oddane do użytku najwcześniej w drugiej połowie 212 roku. Największą transakcją zawartą w ie w 211 roku było wynajęcie przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego około 3 m 2 w Atrium Katedra. Warto zwrócić uwagę, że w ie zaczyna występować zjawisko przechodzenia firm z budynków o niskim i średnim standardzie do biurowców oferujących wyższy standard. Spodziewamy się, że w latach tego typu relokacje będą stanowiły znaczną część odnotowywanego popytu. Typowymi najemcami nowoczesnej powierzchni biurowej w mieście są przede wszystkim firmy związane z przemysłem stoczniowym, instytucje finansowoubezpieczeniowe, firmy spedycyjne i transportowe oraz firmy budowlane. W ostatnich latach stał się atrakcyjny także dla firm z sektora BPO/SSC, które mogą stać się głównym motorem napędowym popytu. Swoje oddziały otworzyło w mieście dotychczas ok. 1 firm (polskich i zagranicznych). Władze miasta, widząc możliwość szybszego rozwoju regionu, również zaczynają tworzyć korzystne warunki dla inwestorów z sektora BPO/SSC. Vacancy & Rents The limited modern office supply and significant recent increase in demand have pushed prime headline rents up and for the most attractive high-standard, city centre space they range between 11.5 and 14 / m 2 / month. However, a vacancy rate of 4.9% in existing buildings and around 75% in those under construction enables one to assume that s office market will soon be characterised by tenant-favourable conditions and will continue to be tenant-favourable at least until the end of 213. Furthermore, companies looking for space in buildings under construction can count on generous incentives not only with regard to rental levels but also with regard to fit-out allowances and length of the rent-free periods. Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Prime Headline Rents in Poland ( / m 2 / month) Najwyższe czynsze w Polsce ( / m 2 / m-c) Katowice Tri-City Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 211 Wskaźnik powierzchni niewynajętej i czynsze W ślad za ograniczoną podażą nowoczesnej powierzchni oraz znaczącym wzrostem popytu, nastąpiło podniesienie stawek czynszów ofertowych za najbardziej atrakcyjne lokalizacje w centrum miasta. Oscylują one w granicach 11,5 do 14 euro/ m 2 / miesiąc. Niemniej jednak, mając na uwadze 4,9% poziom pustostanów w budynkach istniejących oraz ponad 75% w budowanych obiektach można przypuszczać, iż rynek biurowy w ie ulegnie przekształceniu w rynek najemcy i pozostanie takim przynajmniej do końca pierwszej połowy 213 roku. Coraz więcej podmiotów zainteresowanych wynajęciem powierzchni w powstających biurowcach może liczyć na atrakcyjne zachęty, nie tylko w odniesieniu do stawek czynszu, ale również w postaci zwrotu kosztów na aranżację wnętrz lub okresu zwolnienia z czynszu.

5 On Point March Retail Market Powierzchnie handlowe Supply Modern shopping centre stock delivered in the agglomeration of currently totals 228,8 m 2 in nine schemes. That gives the density ratio of 42 m 2 / 1, inhabitants, which makes the third least saturated among the eight major Polish urban areas, ahead of only Warsaw and the Katowice conurbation, which implies potential for further development. Shopping centres are being complemented by the retail warehousing sector, the floorspace of which is currently estimated as approximately 85, m 2. The newest and most modern shopping centre in the city is Galeria Kaskada, delivered by ECE in September 211. Its opening brought a major shift in the retail landscape and enhanced the spectrum of brands available in. Currently, among the surveyed 57 most popular chains 1 operating in Poland, 35 (i.e. 61%) are present in the city and 24 of them are in Galeria Kaskada. With its completion, the city s residents welcomed six newcomers: Bershka, C&A, Humanic, Intersport, Pull & Bear, and Van Graaf. In addition, few brands previously present on major high streets relocated their stores to the new project. The city is still considered a potential location for new retail developments. Mayland still plans to construct the Aleja Słońca shopping centre (38, m 2 ) in the western outskirts of the city. Due to its prominent location by the existing Ster centre and its proximity to the German border, the project may gain regional significance. In addition, the potential extension and refurbishment of the Galaxy centre by Echo Investment was announced in 211. New floorspace is planned to be built on the contiguous site, previously occupied by the nowdemolished Neptun hotel. Finally, a part of the Dąbie airfield site has been earmarked for large-scale retail in the local master plan. The only modern retail project currently being developed in is the Echo Investment s Outlet Park, which will consist of an outlet centre and a retail park element, the latter of which will feature a multiscreen cinema and delicatessen. The scheme is being built in the Prawobrzeże district, by Struga street, which is currently being modernized. The first phase of the complex will be as large as 16,5 m 2 of GLA and its delivery is scheduled for August 212. Moreover, due to the aforementioned redevelopment of Struga Street, retail facilities located in its vicinity (Galeria Gryf, Real, Leroy Merlin, Castorama, Agata Meble and Top Shopping, among others) will gain higher availability. Demand The demand for modern retail floorspace in remains high. Once again, the vacancy rate observed in the projects located within the agglomeration stood at below 1%, the lowest rate among the eight largest Polish cities. High demand is additionally reflected by the fact, that the recently opened Galeria Kaskada has been fully leased since its delivery. Most of the vacancy is attributable to centres like Galaxy, Galeria Gryf and Galeria Turzyn; nevertheless, the unleased floorspace has not exceeded 2% of the GLA of each of the above. Rents Rental levels for a 1 m 2 shopping unit for the fashion and accessories category located within a prime shopping centre remain stable and range between 4 and 43 per m 2 per month. Shopping centre density vs Purchasing Power Nasycenie powierzchnią w centrach handlowych vs siła nabywcza Density (sq m/ 1, inhabitants) / Nasycenie (m 2 / 1 mieszkańców) Katowice Conurbation Tri-city City size /Wielkość miasta Warszawa Purchasing Power / Siła nabywcza ( / capita/ annum) Source/Źródło: Jones Lang LaSalle / GfK Polonia, 212 Lublin Rybnik Region Bydgoszcz Trójmiasto Silesia Warszawa Market Penetration by Brand Penetracja rynków przez marki % 2% 4% 6% 8% 1% Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Galeria Kaskada shopping cente Centrum handlowe Galeria kaskada Prime Shopping Centre Rents ( / m 2 / month) Stawki czynszu za najlepsze lokale w centrach handlowych (euro/ m 2 / miesiąc) Bydgoszcz Lublin Tri-City Lodz Poznan Wroclaw Silesia Warsaw / sq m/ month Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Podaż Wielkość powierzchni najmu w nowoczesnych centrach handlowych w Aglomeracji Szczecińskiej wynosi obecnie m 2 w dziewięciu obiektach. Przekłada się to na wskaźnik nasycenia na poziomie 42 m 2 na 1 mieszkańców. Na tle ośmiu największych ośrodków w Polsce, region a zajmuje pod względem nasycenia szóste miejsce, wyprzedzając jedynie Warszawę oraz Konurbację Katowicką, co wskazuje na potencjał do dalszego rozwoju. Uzupełnienie oferty centrów stanowi sektor wyspecjalizowanych magazynów handlowych, których łączną powierzchnię szacuje się na ok. 85 m 2. Najnowszym (otwarcie we wrześniu 211 r.) i zarazem najnowocześniejszym obiektem na rynku jest zbudowana przez firmę ECE Galeria Kaskada (43 m 2 ). Pojawienie się na rynku tego obiektu zasadniczo zmieniło geografię handlu oraz zwiększyło pulę dostępnych w mieście marek. Obecnie spośród 57 najpopularniejszych sieci handlowych 1 w Polsce w ie dostępnych jest 35 (61%), z czego 24 występują w Kaskadzie. Wraz z otwarciem tego obiektu na rynku w ie zadebiutowały takie sieci jak Bershka, C&A, Humanic, Intersport, Pull & Bear czy Van Graaf. Dodatkowo, zaobserwowano relokację kilku marek z głównych ulic handlowych do tego centrum. Plany deweloperów wciąż zakładają budowę kolejnych centrów handlowych. Swoje założenia inwestycyjne podtrzymuje firma Mayland, która w zachodniej części miasta planuje budowę centrum handlowego Aleja Słońca (38 m 2 ). Dzięki dobrej lokalizacji w sąsiedztwie istniejącego popularnego centrum Ster oraz bliskości granicy z Niemcami, nowy obiekt ma szansę zyskać znaczenie regionalne. Zeszły rok przyniósł też wiadomość o możliwym powiększeniu i zmodernizowaniu przez Echo Investment centrum handlowego Galaxy. Nowa powierzchnia miałaby powstać na miejscu wyburzonego hotelu Neptun. Dodatkowo, część terenów lotniska na Dąbiu zostało przeznaczonych w planie miejscowym na handel wielkopowierzchniowy. Jedynym obiektem handlowym budowanym obecnie w ie jest Outlet Park kompleks składający się z centrum wyprzedażowego oraz parku handlowego, w skład którego wchodzić będą delikatesy spożywcze oraz kino wielosalowe. Obiekt powstaje przy modernizowanej ulicy Struga na Prawobrzeżu. Pierwsza faza kompleksu ma mieć wielkość ok m 2, a jej otwarcie planowane jest na sierpień b.r. Dzięki wspomnianej modernizacji ulicy Struga poprawie ulegnie także dostęp do pozostałych obiektów handlowych funkcjonujących w tej części miasta CH Gryf, Real, Leroy Merlin, Castorama, Agata Meble czy Top Shopping. Popyt Popyt na powierzchnie handlowe w ie utrzymuje się na wysokim poziomie. Wskaźnik powierzchni niewynajętej w mieście po raz kolejny okazał się najniższy spośród ośmiu głównych aglomeracji i wynosi poniżej 1%. O dużym zainteresowaniu najemców świadczy też bardzo wysoki stopień wynajęcia niedawno otwartej Galerii Kaskada. Obecnie najwięcej wakatów zanotowano w Centrum Galaxy, Galerii Gryf i w Galerii Turzyn, choć i w tych obiektach nie przekraczały one 2% powierzchni. Czynsze Stawki za najlepsze lokale o wielkości ok. 1 m 2 z branży odzieży i dodatków w wiodących centrach są obecnie na poziomie podobnym do wyników roku 211 i oscylują w granicach 4-43 euro/ m 2 / miesiąc. 1 Chains representing categories: fashion, shoes, health & beauty, sport and children s products / Sieci reprezentują kategorie: odzież, obuwie, zdrowie i uroda, sport, artykuły dziecięce.

6 6 On Point March 212 Industrial Market Powierzchnie magazynowe Supply Since its beginnings, the Polish warehouse market has essentially been concentrated around the big urban agglomerations such as: Warsaw,,, and Katowice. Those areas are considered the major warehouse hubs. However, over the years developers have started to notice the need to build warehouse facilities in the smaller cities. This has led to, among other things, the construction of Prologis Park (41,65 m²) in the Goleniów Industrial Park. The park s location offers easy access both to Goleniów airport and to the seaport in Świnoujście. It is also worth noting that the park has a convenient connection to the motorways in Germany and due to the completed S3 express road to the A2 highway. Prologis Park is currently the only modern warehouse centre in this part of Poland. Demand Due to the economic slowdown over H take-up level has decreased significantly. The Prologis Park logistic centre was delivered to the market during the economic slowdown. At the end of 211, warehouse space in the park was leased to: Asia (6,3 m²), KingHur (3, m²), Dancook (2,65 m²) and TM Toys (3,65 m²). The newest deal was signed in January 212 and concerned space of 12, m². We estimate that the demand for warehouse space in the region will increase as part of the nationwide trend. We observe growing interest of Scandinavian investors searching for opportunities to move their production activity to. This is the chance for both the region and developers. Improved road infrastructure, particularly the completed S3 route, and access to the German market are particular regional selling points for future tenants. Rents Because is still the location with the highest vacancy rate in Poland, rents are competitive here. Effective rents in the region range between 2.6 and 2.8 EUR/ m²/ month. Thus they are comparable to Central Poland ( EUR/ m²/ month), ( EUR/ m²/ month), ( EUR/ m²/ month) and Warsaw suburbs ( EUR/ m²/ month). Rents level should remain stable in the short term. Special Economic Zone Attractive investment lots are being offered in Dunikowo and Trzebusz, subzones of the part of the Special Economic Zone Euro-Park Mielec. Both locations are connected to the S6 motorway, which links (together with the German A11 highway) and Berlin are an earmarked for manufacturing and warehouse investments. Land prices are at very attractive levels and the local authorities offer investors full support and guidance with regard to their actions in the area. The region is attractive both in regards of logistics (the airport in Goleniów and ports in and Świnoujście), and market opportunities (proximity to Germany, growing local market). Other locations in the Special Economic Zone: - ul. Struga fully developed land of 4.7 ha, intended for services, manufacturing and warehouses. 3 km away from highway A6, 25 km from the airport - Goleniów, 14 km from the airport in Berlin, 18 km from the Polish-German border. - ul. Lubczyńska Kniewska: fully developed land of 6.6. ha, intended for services, manufacturing and warehouses. 5 km away from highway A6, 25 km from the airport -Goleniów, 14 km from the airport in Berlin, 22 km from the Polish-German border. Warehouse stock in Poland in (m²) Podaż magazynów w Polsce (m²) Tricity Warsaw Inner City Central Poland Upper Silesia Warsaw Suburbs,,5 1, 1,5 2, 2,5 Source / Źródło: Jones Lang LaSalle, Q Millions/ Miliony m 2 Vacancy rates in Poland Wskaźniki dostępnej powierzchni w Polsce Poland average Upper Silesia Central Poland Tricity Warszawa Inner City Warsaw Suburbs % 1% 2% 3% 4% 5% 6% Source / Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 211 Effective Rents in Poland ( / m²/ month) Czynsze efektywne ( / m²/ m-c) Central Poland Warsaw Suburbs Upper Silesia Tricity Warsaw Inner City / m 2 / month)/ ( / m 2 / miesiąc) Source / Źródło: Jones Lang LaSalle, Q4 211 Prologis Park Podaż Od momentu powstania rynku magazynowego w Polsce był on skupiony głównie przy dużych aglomeracjach miejskich jak Warszawa,,,, czy Katowice. Są to aktualnie rejony głównej koncentracji nieruchomości magazynowych. Z biegiem lat deweloperzy zaczęli dostrzegać również potrzebę realizowania magazynów przy mniejszych miastach. Tendencja ta doprowadziła m.in. do powstania Prologis Park (41 65 m²) w Goleniowskim Parku Przemysłowym. Lokalizacja ta zapewnia doskonałe połączenie z lotniskiem w Goleniowie, em i portem w Świnoujściu. Istotny jest również fakt, że park posiada szybki dostęp do sieci drogowej w Niemczech oraz dzięki realizowanej trasie S3 do autostrady A2. Prologis Park jest aktualnie jedynym nowoczesnym centrum logistycznym w tej części Polski. Popyt Spowolnienie rynkowe z przełomu lat 28 / 29 wpłynęło znacznie na obniżenie popytu na powierzchnie magazynowe w Polsce. Centrum logistyczne Prologis Park zostało oddane do użytku w momencie osłabnięcia koniunktury. Pod koniec 211 roku w parku powierzchnię wynajmowały: Asia (6,3 m²), KingHur (3, m²), Dancook (2,65 m²) i TM Toys (3,65 m²). Najnowsza transakcja najmu nastąpiła na początku 212 roku i dotyczyła 12 m². Szacujemy, że popyt na powierzchnie magazynowe w rejonie a będzie wzrastał. Rejonem interesują się np. inwestorzy skandynawscy, którzy rozpatrują możliwość przeniesienia tu swojej działalności produkcyjnej. To szansa zarówno dla regionu, jak i deweloperów. Poprawa infrastruktury drogowej, a w szczególności trasa S3 oraz dostęp do rynku niemieckiego jest dla najemców dodatkowym atutem tej lokalizacji. Czynsze Ponieważ należy jeszcze do lokalizacji z największym w Polsce wskaźnikiem dostępnej powierzchni, czynsze należą tu do najbardziej konkurencyjnych. Stawki efektywne na rynku szczecińskim wahają się między 2,6 a 2,8 euro/ m²/ miesiąc. To poziom porównywalny z Polską Centralną, iem, Poznaniem i okolicami Warszawy. Stawki powinny pozostać na stabilnym poziomie. Specjalna Strefa Ekonomiczna Atrakcyjne tereny inwestycyjne są dostępne w Dunikowie i Trzebuszu, położonych w granicach Szczecińskiej podstrefy Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec. Obie lokalizacje są dobrze skomunikowane (droga ekspresowa S6, która wraz z niemiecką autostradą A11 tworzy dogodne połączenie - Berlin) i przeznaczone są pod inwestycje produkcyjnomagazynowe. Ceny gruntów są atrakcyjne, a lokalne władze oferują inwestorom pełne wsparcie dla ich działań. Region jest korzystnie położony zarówno pod względem logistycznym (lotnisko w Goleniowie, porty w ie i Świnoujściu), jak i rynkowym (bliskość Niemiec, rosnący rynek lokalny). Inne lokalizacje w Specjalnej Strefie Ekonomicznej, to: - ul. Struga: w pełni uzbrojony teren o powierzchni 4,7 ha, przeznaczony pod zabudowę usługową, obiekty produkcyjne i magazyny. Położona 3 km do autostrady A6, 25 km od lotniska -Goleniów, 14 km do lotniska w Berlinie, 18 km do granicy polsko-niemieckiej. - ul. Lubczyńska Kniewska: w pełni uzbrojony teren o powierzchni 6,6 ha, pod zabudowę usługową, obiekty produkcyjne, składy i magazyny. Położenie: 5 km do autostrady A6, 25 km do Portu Lotniczego Goleniów, 14 km do lotniska w Berlinie, 22 km do granicy polsko-niemieckiej.

7 On Point March Residential Market 211 brought good sales results with a level similar to that noted in 21 (1,275 units), which meant exceeding the long-term average absorption, calculated at some 1,1 annually in the 2 to 21 period. Yet the exceptionally high number of units launched for sale proved key to the market situation and resulted in substantial offer growth. At the same time, local developers managed to keep the prices at a level only slightly lower than the year earlier. Rynek mieszkaniowy Rok 211 przyniósł dość dobrą sprzedaż na poziomie roku 21 (1 275 lokali), co oznaczało przekroczenie długoterminowej przeciętnej absorpcji, wynoszącej dla okresu 2-21 około 1 1 lokali rocznie. Jednak kluczowa dla sytuacji na rynku okazała się wyjątkowo wysoka liczba mieszkań wprowadzonych do sprzedaży, co w efekcie spowodowało duży wzrost oferty. Jednocześnie lokalnym deweloperom udało utrzymać ceny na poziomie niewiele niższym niż rok wcześniej. Supply In total, more than 2, units were launched for sale by developers and housing cooperatives in in the last four quarters. This result was a record high for the market. The volume of the offer increased by some 33% as compared with last year s results and reached 2,675 units. The offering is still dominated by units priced between 4, and 6, PLN/m 2, which are also the ones bought most often. In January 212, some 68 completed units were available in the market i.e. more than twice as many as a year ago. Demand Data from 211 quarterly market monitoring confirms that sales stabilized at a level of some 3 units per quarter. Although nearly 4 units found buyers in Q1 211, average sales in the three subsequent quarters decreased by 1 units. Among units completed in 211, 77% have already been sold, and 23% remain on the market. Among units scheduled for completion in 212, units sold constitute 28%, 7% remain on the market, and sales of 2% have been suspended. Prices The average price of units launched to the market in 211 was slightly lower than the year before, some 4,8 PLN/ m 2. As estimated by REAS, in 211 the market saw a stabilization of prices of newly launched units at below 5, PLN/sqm. In H2 211 the average asking price, calculated for the whole pool of units in the primary market, was 4,8 PLN/ m 2, more than 1PLN/ m 2 lower than the year earlier. The decrease was a result of the Q2 to Q3 211 launch of new projects with average prices of 4,7 PLN/ m 2. Forecast Assumptions with regard to the macroeconomic situation, scale and conditions of bank financing, population income, labour market situation as well as possible changes to regulations and public mood are of key importance to the shaping of residential market forecasts for the years to come. From the point of view of development companies operating on the market, the most probable scenario is a minor decline in residential demand not only in 212, but also 213. Unless developers are flexible we may witness a further growth of supply resulting in forced price reduction Units Delivered and Planned for Completion Mieszkania oddane lub planowane do oddania WUS data monitoring results - Q4 211 Source/Źródło: Voivodship Statistical Office, REAS Units Launched, Sold and the Size of Offer Mieszkania wprowadzone, sprzedane oraz wielkość oferty 21 Q2 21 Q3 21 Q4 launched per quarter offer at quarter's end Source/Źródło: REAS, Q Q Q2 Q3 gross sales 211 Q4 Average Prices of Apartments in (in PLN) Średnie ceny mieszkań w ie (w PLN) Q1 21 Q2 21 Q3 21 Q4 units launched for sale Source/Źródło: REAS, Q Q1 211 Q2 211 Q3 units on offer Supply and Sale Relationship Relacje pomiędzy podażą a sprzedażą 211 Q launched for sale Source/Źródło: REAS, Q4 211 sold (or potential demand Podaż Przez ostatnie cztery kwartały deweloperzy i spółdzielnie mieszkaniowe wprowadzili do sprzedaży ponad 2 lokali, co stanowiło rekordowo wysoką liczbę dla rynku szczecińskiego. Wielkość oferty w stosunku do badania sprzed roku wzrosła o 33% do jednostek. Nadal w ofercie dominują mieszkania o cenach w przedziale 4-6 tys. zł / m 2, są one także najchętniej kupowane. W styczniu br. w sprzedaży było ok. 68 gotowych mieszkań, czyli ponad dwukrotnie więcej niż rok wcześniej. Popyt Dane pochodzące z kwartalnych monitoringów rynku w 211r. wskazują na stabilizowanie się liczby sprzedawanych mieszkań na poziomie około 3 jednostek kwartalnie. Wprawdzie w I kwartale 211 roku nabywców znalazło ok. 4 lokal, jednak w trzech kolejnych kwartałach średnia sprzedaż była o ponad 1 jednostek mniejsza. Wśród mieszkań oddanych w 211r. lokale sprzedane stanowią 77%, natomiast 23% pozostaje nadal w ofercie rynkowej. Wśród mieszkań planowanych do oddania w 212r., 28% stanowią mieszkania już sprzedane, natomiast 7% to mieszkania znajdujące się nadal w ofercie, pozostałe 2% stanowią lokale, których sprzedaż została wstrzymana. Ceny Przeciętna cena mieszkań wprowadzanych na rynek w 211r. była nieco niższa niż w poprzednim roku i wyniosła 4,8 tys. zł/ m². Zgodnie z prognozami REAS sprzed roku, w 211 roku na rynku szczecińskim zrealizował się scenariusz stabilizacji cen mieszkań wprowadzanych do sprzedaży na poziomie poniżej 5tys. PLN/ m². W drugim półroczu 211r. przeciętna cena ofertowa, liczona dla całego zbioru mieszkań na rynku pierwotnym, kształtowała się na poziomie 4,8 tys. zł/ m² i była o ponad 1 PLN/ m² niższa niż rok wcześniej. Przyczyn spadku należy upatrywać w projektach wprowadzonych do sprzedaży w II i III kwartale 211 roku, których średnia cena kształtowała się na poziomie 4,7 tys. zł / m². Prognoza Dla kształtowania prognozy sytuacji na rynku w nadchodzących latach kluczowe znaczenie mają założenia dotyczące sytuacji makroekonomicznej, skali i warunków kredytowania, dochodów ludności i sytuacji na rynku pracy a także możliwych zmian w regulacjach i kształtowania się nastrojów społecznych. Z punktu widzenia firm deweloperskich obecnych na szczecińskim rynku najprawdopodobniej spodziewać się można nie tylko w 212, ale także w 213r., niewielkiego spadku popytu na rynku mieszkaniowym. Jeżeli deweloperzy nie zareagują elastycznie na tę sytuację, będziemy mogli obserwować dalszy wzrost liczby mieszkań w ofercie, co spowoduje presję na obniżkę cen.

8 8 On Point March 212 General Market Practice in Poland Purchasing Cost Summary VAT Court registration fees Asset sale: 23% VAT on buildings and land (commercial properties) or in exceptional cases (if transaction classified as sale of enterprise) civil-transaction tax in the amount of 2% of the transaction price. Buyers more frequently apply now for tax rulings confirming that VAT can be charged on asset sales and refunded by the tax office thereafter. Rulings take up to 3 months to obtain but guarantee no tax office interpretation risks for real estate transactions; Sale of shares: 1% of the net shares price. Real estate transactions are subject to fixed court registration fees, not linked to the volume of the contract, e.g. PLN 2 for the entry of the right of freehold or perpetual usufruct into the Perpetual Book; These vary according to transaction price but no more than six months average salary in the domestic economy for the previous year; Notarial fees Agency fees typically 1%-3% of purchase price plus VAT at 23%; Leasing Practice Office 2 Lease length Rental basis Lease agreement collateral Rent increases Repairs Insurance Agency fees Reinstatement: Other developers incentives Five years; three years rarely; not applicable in new buildings; Paid monthly in advance with rents denominated in but paid in Polish Zloty (currently acceptable also in ); full rent is typically payable for common areas; Bank guarantee or cash deposit equivalent to three months rent and service charges, all increased by VAT; Annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); Internal tenant; External/structural by landlord, not recovered through service charge; Common areas landlord, although recovered through service charge (with the exception of major repairs); Landlord covers costs of building insurance (recovered through service charge); tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability; 1% - 2% of the annual rent, increased by VAT. Fees are paid by either the landlord or tenant. Remuneration may be also calculated as a percentage from the total value of a lease contact. In case of negotiations on behalf of tenant remuneration paid by tenant may be based on the percentage of the savings secured for the tenant; Not common practice - negotiable by lease; Partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length) Rent free periods: common practice on the market usually in the range of four to six months rent (depending on the transactional volume and lease length); Leasing Practice Industrial Lease length Rental basis Lease agreement collateral Rent increases Repairs Insurance Agency fees Reinstatement: Other developers incentives Three five years for logistics companies; seven to ten years more common for production or warehouse built-to-suit projects; Paid monthly in advance with rents denominated in but paid in Polish Zloty; Bank guarantee or cash deposit equivalent of three to six months rent and service charges all increased by VAT; Annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); Internal - tenant; external/structural and common areas landlord although recovered through service charges; Landlord covers costs of building insurance (included in service charges), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability; 12% - 2% of the annual rent, increased by VAT, depending on the lease length. Fees are paid by the landlord. Remuneration may be also calculated as a percentage from monthly rent or percentage of the total value of a lease contact. In case of renegotiations on behalf of tenant remuneration paid by tenant may be based on the percentage of the savings secured for the tenant; Negotiable by lease; Partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length), or Rent free periods are common practice on the market - usually in the range of four to eight months rent (in case of 6 month lease). Rent free periods depend on the transactional volume and lease length; Leasing Practice Retail Lease length Base rent Turnover rent Lease agreement collateral Key money or premiums Rent increases Leasing fees Other developers incentives Five, seven or ten years with an option to extend; Paid monthly in advance, denominated in but paid in Zloty; For fashion segment: 6%-8% of the turnover, adjusted monthly, quarterly or yearly, applicable when higher than the base rent; Bank guarantee or cash deposit equivalent of three to six months base rent plus service charges and marketing fees plus VAT; Common for high street retail as well as in existing shopping centres equal to fit out cost or even exceeding in case of best locations; Indexed annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP); 1%-16% of the annual rent, increased by VAT; Participation in fit-out costs of the rented space applicable only in case of anchor tenants; 2 The above refers to new office developments; in case of older assets more flexible terms are achievable (e.g. rents denominated in PLN, undefined lease terms)

9 On Point March Praktyka rynkowa w Polsce Warunki kupna-sprzedaży nieruchomości Podatek VAT sprzedaż nieruchomości: 23% VAT na budynki i grunt (w przypadku transakcji nieruchomościami komercyjnymi) lub w wyjątkowych przypadkach (jeżeli sprzedaż zostaje zakwalifikowana jako sprzedaż przedsiębiorstwa) podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od ceny transakcyjnej. Kupujący częściej obecnie występują o oficjalną interpretację podatkową potwierdzającą, że transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, który zostanie następnie zwrócony kupującemu. Otrzymanie interpretacji podatkowej trwa do 3 miesięcy, ale eliminuje ryzyko innej kwalifikacji przez Urząd Skarbowy; sprzedaż udziałów: podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% ceny zakupu udziałów netto; Koszty sądowe stałe opłaty sądowe związane z księgami wieczystymi, przykładowo wpis prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego do Księgi Wieczystej podlega opłacie w wysokości 2 PLN; Opłaty notarialne zmienne w zależności od ceny transakcyjnej, nie wyższe niż sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku; Prowizja agencji nieruchomości zazwyczaj 1%-3% ceny transakcyjnej plus 23% VAT; Warunki najmu powierzchni biurowych 3 Długość najmu 5 lat; 3-letni okres najmu występuje sporadycznie i nie dotyczy nowych obiektów; Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w, ale płatne w PLN (obecnie dopuszczalne również w ); pełen czynsz za powierzchnie wspólne - dodawany do opłat głównych; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-miesięcznego czynszu oraz opłat eksploatacyjnych plus VAT; Wzrost czynszu coroczna indeksacja wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Naprawy wewnętrzne najemca; zewnętrzne/strukturalne - właściciel, bez odzyskiwania poprzez opłatę eksploatacyjną; powierzchnia wspólna właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną (za wyjątkiem napraw głównych); Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku (koszt ten jest odzyskany poprzez opłatę eksploatacyjną); najemca - OC, NW, majątek ruchomy; Prowizja agencji nieruchomości 1% 2% rocznego czynszu plus VAT, płatna przez właściciela lub najemcę. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku negocjacji, wynagrodzenie płacone przez najemcę może być zależne od oszczędności wynegocjowanych przez agencję; Przywrócenie przedmiotu najmu do nie praktykowane - negocjowane przy wynajmie; stanu pierwotnego Dodatkowy pakiet oferowany częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania); najemcom okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 4-6 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości transakcji i długości okresu najmu); Warunki najmu powierzchni magazynowych Dłuogość najmu 3-5 lat dla firm logistycznych, 7-1 lat bardziej typowe dla firm produkcyjnych lub najemców magazynów budowanych na konkretne zamówienie, tzw. built to suit; Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w, ale płatne w PLN; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-6 miesięcznego czynszu oraz opłat eksploatacyjnych powiększony o podatek VAT; Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Naprawy wewnętrzne najemca, zewnętrzne/strukturalne oraz powierzchnia wspólna właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną; Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku (koszt ten stanowi część opłat eksploatacyjnych); najemca - OC, NW, majątek ruchomy; Prowizja agencji nieruchomości 12% 2% rocznego czynszu plus VAT, w zależności od długości najmu, płatna przez właściciela. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o czynsz miesięczny lub o całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku renegocjacji prowadzonych w imieniu najemcy, wynagrodzenie płacone jest przez najemcę i może być zależne od oszczędności wynegocjowanych przez agencję; Przywrócenie przedmiotu najmu do negocjowane przy wynajmie; stanu pierwotnego Dodatkowy pakiet oferowany częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania); najemcom okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 4-8 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości transakcji i długości okresu najmu); Warunki najmu powierzchni handlowych Długość najmu 5, 7 lub 1 lat, z możliwością przedłużenia; Czynsz podstawowy płatny z góry miesięcznie; ustalany w, ale płatny w PLN; Czynsz od obrotu segment modowy: 6%-8% od obrotu, rozliczany miesięcznie, kwartalnie lub rocznie, należny w przypadku, gdy wyższy od czynszu podstawowego; Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy równe 3-6 miesięcznemu czynszowi podstawowemu wraz z opłatami eksploatacyjnymi i marketingowymi (plus VAT); Odstępne praktykowane w przypadku sklepów przy głównych ulicach handlowych jak również w istniejących centrach handlowych, równe zwrotowi nakładów na adaptację sklepu lub znacznie je przewyższające dla najlepszych lokalizacji; Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP); Prowizja agencji nieruchomości 1%-16% rocznego czynszu plus VAT; Dodatkowy pakiet oferowany dofinansowanie kosztów aranżacji wynajmowanej powierzchni stosowane tylko w przypadku kluczowych najemców; najemcom 3 Powyższe dotyczy nowych inwestycji biurowych; w przypadku starszych obiektów istnieje możliwość uzyskania bardziej elastycznych warunków najmu (np. czynsz w PLN, najem na czas nieoznaczony)