Tektonika uskoków. dr hab. Edyta Jurewicz pok. nr 1055

Transkrypt

1 Wykład 4 Tektonika uskoków dr hab. Edyta Jurewicz pok. nr 1055

2 NAPRĘŻ ĘŻENIE A ZNISZCZENIE równanie Coulomba-Mohra rozciąganie τ naprężenia styczne ś c i s k a n i e τ = c + σtgφ c = kohezja σ c φ σ 3 σ 1 +σ naprężenia normalne σ 1 -σ 3 = różnica naprężeń (naprężenie dewiatorowe)

3 POWIERZCHNIE ŚCINANIA σ 1 USKOKI ZRZUTOWE NORMALNE σ 1 φ 2 φ 2 σ 3 α θ θ σ 3 σ 2 σ 3 α ODWRÓCONE σ 2 σ 3 σ 1 σ 2

4 USKOKI KOMPLEMENTARNE σ 1 σ 2 2θ σ 1 θ θ θ kąt ścinania 2θ = ±(90 o -φ) σ 3 σ 3 σ 2 σ 2 45 o < 2θ < 90 o σ 1 60 o σ 1 σ 1 σ 1 σ 1

5 USKOKI KOMPLEMENTARNE Nowa Zelandia farm2.static.flickr.com farm2.static.flickr.com

6 σ 1 σ2 UKŁAD NAPRĘŻ ĘŻEŃ A USKOKI uskoki normalne uskoki odwrócone uskoki przesuwcze 60 o 30 o 90 o σ 3 σ 2 σ 3 układ grawitacyjny σ 1 σ 2 σ 1 kompresja pozioma σ 3

7 GŁÓWNE TYPY USKOKÓW u s k o k i z r z u t o w e NORMALNY ODWRÓCONY (normal) (reverse) wiszące footwall (spągowe) zrzucone hanging wall (stropowe) zrzucone footwall (spągowe) wiszące hanging wall (stropowe) PRZESUWCZY (strike slip) lewoprzesuwczy prawoprzesuwczy sinistral dextral USKOKI ZRZUTOWO-PRZESUWCZE USKOKI PRZESUWCZO-ZRZUTOWE ZRZUTOWE NORMALNE/ODWRÓCONE PRAWORZESUWCZE/ LEWOPRZESUWCZE USKOK ~ DYSLOKACJA ~ DUSJUNKCJA

8 TEKTOGLIFY STRUKTURY NA POWIERZCHNIACH USKOKÓW z wcięcia rysy zadziory z oderwania

9 TEKTOGLIFY z wcięcia z wyorania z oderwania

10 LUSTRA TEKTONICZNE synkinematyczny wzrost minerałów Dol. Śmierci z.about.com

11 PARAMETRY USKOKU linia upadu (slip) bieg (strike) linia biegu prosta pozioma należąca do płaszczyzny bieg kąt zawarty między kierunkiem północy a linią biegu mierzony w prawo kąt upadu (dip) zrzut ślizg rozstęp szczelina uskokowa lustro tektoniczne strefa tektoniczna strefa ścinania brekcje tektoniczne kataklazyty mylonity pseudotachylity N linia biegu linia upadu prosta do linii biegu upad kąt zawarty między daną płaszczyzną a płaszczyzną poziomą

12 ELEMENTY USKOKÓW powierzchnia uskokowa (lustro tektoniczne): bieg, upad, kierunek zapadania skrzydło o wiszące, skrzydło o zrzucone skrzydło o stropowe (hanging( wall), spągowe (footwall( ootwall) uskoki prawoskrętne, lewoskrętne parametry uskoku: bieg, upad, ślizg, zrzut, rozstęp strefa uskokowa: rozwarte szczeliny ekstensyjne,, brekcje, katklazyty,, mylonity, struktury towarzyszące

13 RODZAJE USKOKÓW uskoki normalne uskoki uskoki zrzutowe odwrócone uskoki przesuwcze (prawoskrętne, lewoskrętne) uskoki zrzutowo-przesuwcze (normalne i odwrócone) uskoki przesuwczo-zrzutowe zrzutowe uskoki pierwotne uskoki wtórne (odmłodzone) odzone) uskoki podatne uskoki kruche uskoki połogie ogie uskoki strome uskoki nożycowe, zawiasowe, listryczne (rotacyjne) uskoki synsedymentacyjne,, uskoki transformujące

14 USKOKI NORMALNE Salwador Hiszpania Gwatemala geomaps.wr.usgs.gov

15 Trynidad USKOKI NORMALNE Bakerstown farm4.static.flickr.com

16 USKOKI NORMALNE farm3.static.flickr.com

17 USKOKI ODWRÓCONE Oregon σ 1 σ www001.upp.so-net.ne.jp

18 USKOKI PRZESUWCZE Nevada

19 USKOKI TRANSFORMUJĄCE openlearn.open.ac.uk geology.uprm.edu

20 USKOKI KRUCHE

21 USKOKI PODATNE

22 DEFORMACJE PRZYUSKOKOWE Hiszpania sjenity

23 Japonia DEFORMACJE PRZYUSKOKOWE ic.ucsc.edu farm2.static.flickr.com/

24 SZCZELINY USKOKOWE

25 SKAŁY Y USKOKOKOWE o C 100 brekcje i mączkim tektoniczne kataklazyty pseudo- tachylity mylonity 10 km pseudotachylity facja zieleńcowa facja500 amfibolowa 20 km

26 BREKCJE TEKTONICZNE

27 MĄCZKA TEKTONICZNE

28 MYLONITY, KATAKLAZYTY Hiszpania

29 Kanada MYLONITY mylonity amfibolowe Norwegia earth.boisestate.edu content.answers.com jaeger.earthsci.unimelb.edu.au

30 USKOKI LISTRYCZNE Otway Basin

31 USKOKI SYNSEDYMENTACYJNE San Ysidro Fault crustal.usgs.gov M. Północne

32 CHARAKTER USKOKU I ZWROT RUCHU relief powierzchni uskokowej (płaszczyzna lub powierzchnia o zróżnicowanej morfologii) struktury ślizgowe na powierzchni lustra (rysy i zadziory tektoniczne) - z wyorania - z oderwania - z wcięcia cia spękania przyuskokowe (spękania Riedla) przyuskokowe podgięcia warstw skały y uskokowe - brekcje tektoniczne - kataklazyty - mylonity - pseudotachylity

33 Pytania: Podaj charakterystyczne kąty upadów dla pierwotnych uskoków normalnych, odwróconych i przesuwczych. Jaką rolę odgrywa woda w strefie tektonicznej w trakcie przemieszczenia uskokowego?