Zarys historii myśli ekonomicznej

Transkrypt

1 Zarys historii myśli ekonomicznej Ekonomia Rok akademicki 2009/2010

2 Literatura H. Landreth, D.C. Colander, Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, cz. I: rozdz. 3; cz. II: rozdz. 4 8, cz. III: rozdz. 8, 10, 11; cz. IV: rozdz. 13; Aneks J. Godłów Legiędź, Liberalizm. Od ekonomii klasycznej do polityki transformacji, Łódź 2001, rozdz. I, III. J. Godłów Legiędź, Instytucje i transformacja, Torun 2009, rozdz. 1.

3 Najważniejsze doktryny Merkantylizm Ekonomia klasyczna i liberalizm Socjalizm Rewolucja marginalna Rewolucja keynesowska Monetaryzm Instytucjonalizm

4 Merkantylizm Interwencjonistyczna doktryna okresu powstawania rynków czynników produkcji Pieniądz i bogactwo Sfera wymiany Teoria dodatniego bilansu HZ Protekcjonizm i zatrudnienie

5 Ekonomia klasyczna Smith Say Ricardo Malthus J.S.Mill Krytyka merkantylizmu:idea wolności praw ekonomicznych; bogactwo a sfera produkcji Teoria ceny i wartości: cena rynkowa i naturalna; koszty produkcji jako podstawa ceny naturalnej; klasyczna a subiektywistyczna teoria wartości Koszty produkcji Nakłady pracy Smith - Ricardo Dochody czynników produkcji Smith - Say

6 Ekonomia klasyczna cd. Rynek jako mechanizm alokacji zasobów: model funkcjonowania rynku Smitha, konkurencja motyw zysku wolność gospodarcza Prawo Say'a i podażowe ujęcie wzrostu: znaczenie kapitału i oszczędzania; nie pieniądz, lecz inne produkty tworzą popyt Problem podziału: rynek jako mechanizm podziału; obiektywny charakter praw produkcji i podziału; nierównomierny podział oszczędzanie wzrost gospodarczy; koncepcja Milla: odmienny charakter praw podziału_

7 Liberalizm Indywidualizm metodologiczny światopoglądowy: motywy działania jednostki;zbieżność i sprzeczności interesów; interes jednostki a dobro wspólne Idea spontanicznego ładu i rynek: ład społeczny wynik sił oddolnych czy stan narzucony przez centralny organ planujący? Wolny handel i krytyka protekcjonizmu Instytucjonalno prawna funkcja państwa

8 Socjalizm Socjalizm - kierunek przeciwstawny do liberalizmu: w centrum jego zainteresowania nie była jednostka, ani reforma systemu politycznego, lecz organizacja społeczeństwa jako całości nowa organizacja produkcji i podziału. Krytyka kapitalizmu jako systemu niesprawiedliwości, nierówności ekonomicznej i powszechnego niedostatku. Krytyka liberalizmu i konkurencji. W centrum zainteresowania - rozwiązanie kwestii socjalnej. Sposób rozwiązania kwestii socjalnej - nie reforma polityczna lecz stworzenie nowego społeczeństwa opartego na nowej organizacji produkcji i podziału, także na wychowaniu. Podstawą organizacji produkcji - współpraca, a nie konkurencja. Wiara w naturalne powołanie człowieka do życia w harmonijnej wspólnocie.

9 Karol Marks Teoria wartości dodatkowej Materializm historyczny

10 Rewolucja marginalna Założenia metodologiczne Subiektywistyczna teoria wartości Szkoła austriacka Matematyczna Neoklasyczna: A. Marshall: różne metody ekonomicznych badań, znaczenie czasu, subiektywne i obiektywne elementy w teorii wartości, renta konsumenta

11 Rewolucja keynesowska Podejście popytowe ( krytyka prawa Say'a) Podejście makroekonomiczne Krytyka oszczędzania inwestycje z perspektywy efektu popytowego Mechanizm i warunek równowagi znaczenie stopy procentowej

12 Stopa bezrobocia i inflacji Stopa bezrobocia Stopa inflacji Francja 2,00 5,7 5,00 11,2 Niemcy 2,5 4,1 2,7 4,9 Wielka Brytania 2,8 7,0 4,6 10,2 Europa (12) Zachodnia 2,6 6,0 4,3 11,2 Stany Zjednoczone 4,6 7,4 2,7 8,2

13 Monetaryzm Znaczenie pieniądza i polityki monetarnej Pieniężna teoria inflacji Teoria naturalnej stopy bezrobocia. Spory wokół krzywej Phillipsa Neutralność pieniądza w okresie krótkim i długim Liberalna filozofia gospodarcza

14 Główne problemy makroekonomiczne Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego Inflacja i bezrobocie jako zjawiska towarzyszące gospodarce rynkowej Rola państwa i rynku: centralizacja konkurencja; jak zarządzać aby tworzyć bodźce i wyzwalać możliwie najwięcej energii w systemie ekonomicznym?

15 Czynniki rozwoju Podejście tradycyjne: praca, kapitał i ziemia (czynniki twarde) Podejście instytucjonalne: znaczenie instytucji formalnych (zwłaszcza praw własności i prawa umów) i nieformalnych System ekonomiczny jako część systemu społecznopolitycznego i kulturowego Ograniczenie podażowe czy popytowe Znaczenie pieniądza; cele i możliwości polityki pieniężnej