MATERIAŁY SZKOLENIOWE EXCEL PODSTAWOWY

Transkrypt

1 MATERIAŁY SZKOLENIOWE EXCEL PODSTAWOWY 2013

2 Rozdziały: 1. Ogólne zasady pracy z EXCELEM 2. Komórki 3. Arkusze 4. Formuły i funkcje 5. Formatowanie 6. Wykresy i diagramy 7. Formatowanie arkusza str. 2

3 4.1 Ogólne zasady pracy z EXCELEM Pierwsze kroki z arkuszem kalkulacyjnym Uruchomienie arkusza kalkulacyjnego. Podstawowe pojęcia. Zakończenie pracy z arkuszem kalkulacyjnym. Microsoft Excel należy do grupy programów Microsoft Office. Uruchamiamy go z menu Start Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Excel. Na ekranie wyświetlone jest okno arkusza kalkulacyjnego. Rysunek 0.1 Ekran programu Excel 1. Pasek tytułowy - Wyświetla nazwę bieżącego dokumentu. Za pomocą tego paska możesz przesuwać okno aplikacji po całym ekranie. 2. Pasek menu - Pasek menu pojawia się zwykle na górze ekranu (można go jednak ustawić w innym miejscu) udostępnia użytkownikowi poszczególne polecenia programu Excel. 3. Pasek formuły - Wyświetla zawartość aktywnej komórki arkusza, jak również jej adres lub odwołanie. str. 3

4 4. Standardowy pasek narzędzi - Znajdują się na nim przyciski umożliwiające skorzystanie z podstawowych poleceń programu Excel. Podobny pasek znajdziesz we wszystkich aplikacjach pakietu Office. 5. Pasek narzędzi formatowania - Znajdują się na nim przyciski umożliwiające skorzystanie z poleceń formatujących. 6. Okno zadań - Umożliwia użytkownikowi prosty i szybki dostęp do najczęściej wykonywanych operacji. 7. Wskaźnik aktywnej komórki - Wskaźnik aktywnej komórki ma postać pogrubionego, kolorowego obramowania komórki. Komórka aktywna jest to komórka, do której w danym momencie wprowadzasz dane. 8. Okno skoroszytu - Okno skoroszytu jest to obszar, w którym będziesz podczas pracy z Excelem będziesz wykonywał większość operacji. Jest ono podzielone na kolumny i wiersze, na przecięciu których znajdują się poszczególne komórki. Tworząc arkusz wprowadzasz do komórek dane lub formuły. 9. Wskaźnik myszki - Jeżeli wskaźnik myszy zostanie umieszczony w obszarze okna skoroszytu, to przyjmuje on postać pogrubionego znaku plus. Przy pomocy wskaźnika myszki możesz zaznaczać komórki, wprowadzać dane, wybierać polecenia z menu oraz korzystać z przycisków. 10. Nagłówki kolumn - Są to uszeregowane alfabetycznie etykiety kolumn arkusza. 11. Nagłówki wierszy - Są to uszeregowane kolejno etykiety wierszy arkusza. 12. Zakładki arkusza - Każdy skoroszyt utworzony w programie Excel składa się z jednego lub więcej arkuszy. Zakładki pozwalają na szybkie przełączanie się pomiędzy poszczególnymi arkuszami skoroszytu. Aby skorzystać z danej zakładki, wystarczy ustawić na niej wskaźnik myszki a następnie kliknąć lewym przyciskiem myszki. 13. Pasek statusu - W pasku statusu wyświetlane są różnego rodzaju informacje dotyczące bieżącego arkusza. Skoroszyt - Skoroszyt jest ogólnie mówiąc zbiorem informacji uporządkowanej w kolejnych kolumnach i wierszach tabeli. Arkusz to właściwie strona w skoroszycie. Na zakładce wyświetlana jest jego nazwa, np. Arkusz 1. Komórka - to obszar znajdujący się na przecięciu danego wiersza i kolumny. Każda komórka posiada swój unikatowy adres (odwołanie do komórki). Adres komórki składa się z litery (liter) odpowiadających danej kolumnie oraz numeru wiersza. Przykładowo, komórka o adresie B6 znajduje się na przecięciu kolumny B oraz wiersza numer 6. Adres zaznaczonej komórki pojawia się w Polu nazwy znajdującym się po lewej stronie paska formuły (Rysunek 0.1Rysunek 0.1). Aby wprowadzić dane do komórki musisz ją najpierw uaktywnić. Komórka aktywna jest wyróżniona wskaźnikiem aktywnej komórki. Kiedy komórka jest aktywna możesz wprowadzać do niej dane. O zakresie komórek mówimy, gdy zaznaczymy więcej niż jedną komórkę. Pracę z arkuszem kończymy wybierając z menu Plik przycisk Zakończ lub klikając przycisk Zamknij w prawym górnym rogu okna. str. 4

5 Otwieranie jednego, kilku skoroszytów. Po uruchomieniu programu możemy otworzyć dowolny istniejący skoroszyt: Klikając dwukrotnie na ikonę skoroszytu, Wybierając z okna zadań jeden z ostatnio otwieranych skoroszytów (taki sam efekt uzyskamy przy pomocy menu Plik). Klikając na Standardowym pasku narzędziowym Otwórz plik i po wyborze odpowiedniej lokalizacji otwieramy właściwy skoroszyt. Po otwarciu jednego skoroszytu możemy otworzyć następne Tworzenie nowego skoroszytu według domyślnego wzorca (szablonu). Nowy skoroszyt możemy utworzyć na kilka sposobów: wybierz z menu Plik Nowy lub naciśnij przycisk Nowy znajdujący się na standardowym pasku narzędzi, bądź na klawiaturze naciśnij kombinację klawiszy CTRL+N. przy otwartym okienku zadań, wybieramy w sekcji Nowy łącze Pusty skoroszyt. Możemy także utworzyć nowy skoroszyt w oparciu o istniejący szablon: Jeżeli okienko zadań nie jest widoczne na ekranie, wybierz z menu głównego polecenie Plik Nowy, W sekcji Szablony okienka zadań wybierz łącze Na moim komputerze, Na ekranie pojawi się okno dialogowe Szablony. Jeżeli to konieczne, to przejdź na zakładkę Arkusze kalkulacyjne - znajdziesz tam dodatkowe szablony arkuszy, Wybierz żądany szablon W obszarze podglądu może się pojawić miniaturowy widok wybranego szablonu, Naciśnij przycisk OK. Na ekranie pojawi się skoroszyt utworzony w oparciu o wybrany szablon. Aby wprowadzić nowe wartości postępuj zgodnie z informacjami umieszczonymi na szablonie Zapisywanie skoroszytu na dysku w określonej lokalizacji. Aby zapisać nowy skoroszyt na dysku należy: z menu Plik Zapisz bądź Plik Zapisz jako; możesz również zamiast tego nacisnąć kombinację klawiszy CTRL-S lub nacisnąć przycisk Zapisz znajdujący się na standardowym pasku narzędzi. str. 5

6 Na ekranie pojawi się okno dialogowe Zapisz jako (Rysunek 0.2Rysunek 0.2) - przy jego pomocy odszukaj żądany dysk i folder, w którym chcesz umieścić plik: Rysunek 0.2 Okno dialogowe Zapisz jako. Aby zmienić lokalizację pliku możesz skorzystać z listy rozwijanej znajdującej się na górze okna dialogowego lub ikon po jego lewej stronie. Dany folder otwieramy dwukrotnie klikając na właściwej ikonce. Można też utworzyć nowy folder. W tym celu wystarczy kliknąć na ikonce Nowy folder znajdującej się na pasku narzędzi okna dialogowego. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Nowy folder, gdzie należy wpisać żądaną nazwę folderu i naciśnij przycisk OK. W polu Nazwa pliku wpisz wybraną nazwę nowego skoroszytu. Naciśnij przycisk Zapisz. Plik zostanie zapisany na dysku, a jego nazwa pojawi się na pasku tytułowym tego okna. Zmiany w skoroszycie zapisujemy wybierając z menu głównego polecenie Plik Zapisz lub naciskając przycisk Zapisz znajdujący się na standardowym pasku narzędzi. Można zamiast tego nacisnąć kombinację klawiszy CTRL-S. Plik zostanie zapisany pod tą samą nazwą i w takiej samej lokalizacji jak do tej pory. str. 6

7 Zapisywanie skoroszytu pod inną nazwą. Z menu głównego wybierz polecenie Plik Zapisz jako, dalszą drogę już znasz Zapisywanie skoroszytu jako pliku innego typu, np.: tekstowego, HTML, wzorca (szablonu), z określonym rozszerzeniem, wersją. Możesz zmienić domyślny format zapisywanego pliku. W tym celu skorzystaj z listy rozwijanej Zapisz jako typ znajdującej się na dole okna dialogowego Zapisz jako. Dzięki tej opcji możesz zapisać dokument jako szablon lub w innym formacie, który może być czytany przez inne poprzednie wersje Excela bądź inne programy. Przed kliknięciem przycisku Zapisz sprawdź lokalizację, w której program proponuje zapisanie pliku Poruszanie się pomiędzy arkuszami skoroszytu i między otwartymi skoroszytami. Między arkuszami możemy poruszać się na kilka sposobów: Odszukaj zakładkę z nazwą żądanego arkusza, która znajduje się na dole okna skoroszytu (Rysunek 0.3Rysunek 0.3) a następnie kliknij na niej lewym przyciskiem myszki lub Naciśnij kombinację klawiszy CTRL-Page Up bądź CTRL-Page Down, aby przełączać się pomiędzy kolejnymi arkuszami skoroszytu. Rysunek 0.3 Aktywny Arkusz 1,by przełączyć się na inny arkusz wystarczy kliknąć na reprezentującej go zakładce. Jeżeli żądana zakładka nie jest widoczna na ekranie powinieneś skorzystać z przycisków przewijania znajdujących się na boku paska zakładek Rysunek 0.4 Przyciski przewijania. Można zmodyfikować ilość jednocześnie wyświetlanych zakładek. Przeciągnij w odpowiednią stronę pole podziału. Zmieniając szerokość paska zakładek zmieniasz jednocześnie szerokość poziomego paska przewijania. Niekiedy istnieje potrzeba zaznaczenia kilku arkuszy (np. by przyśpieszyć drukowanie lub formatowanie). W tym celu: Kliknij na zakładce pierwszego arkusza, który chcesz zaznaczyć. Naciśnij i przytrzymaj klawisz CTRL a następnie klikaj kolejno na zakładkach pozostałych arkuszy, które chcesz zaznaczyć. Zakładki zaznaczonych arkuszy zmieniają kolor na biały. Przy kilku sąsiadujących arkuszach możesz kliknąć na zakładce pierwszego z nich, wcisnąć i przytrzymać klawisz Shift, a następnie kliknąć na zakładce ostatniego arkusza, który chcesz zaznaczyć. Wszystkie arkusze znajdujące się pomiędzy tymi dwoma wybranymi również zostaną zaznaczone. str. 7

8 Wykorzystanie funkcji Pomoc. Wiele czynności w programie Excel można wykonać na kilka sposobów. Także funkcja Pomoc daje nam taką możliwość. Asystent pakietu Office Asystent pakietu Office jest animacją ( Rysunek 0.5 Rysunek 0.5 Asystent pakietu Office. Rysunek 0.5), która pojawia się od czasu do czasu na ekranie, dostarcza różnego rodzaju porad i odpowiada na pytania użytkownika. By go wyświetlić należy wybrać z menu Pomoc Pokaż Asystenta pakietu Office. Ukrywa się go w analogiczny sposób Pomoc Ukryj Asystenta pakietu Office. Jeżeli na ekranie pojawi się dymek wybierz opcję Nie, po prostu ukryj mnie. Jednak ukrycie Asystenta spowoduje tylko jego chwilowe zniknięcie z ekranu. Dopiero wyłączenie bądź zablokowanie spowoduje jego trwałe usunięcie. Wyłączanie Asystenta. By to zrobić wyświetl Asystenta a następnie kliknij na nim lewym przyciskiem myszki pojawi się dymek naciśnij przycisk Opcje. Na ekranie pojawi się okno dialogowe zatytułowane Asystent pakietu Office. Przejdź na zakładkę Opcje i wyłącz opcję Użyj Asystenta pakietu Office. Naciśnij przycisk OK. o Korzystanie z porad Asystenta Rysunek 0.6 Dymek Asystenta Gdy Asystent chce coś zasugerować to w jego pobliżu pojawia się żarówka. Kliknij na nią. Porada pojawi się w swego rodzaju dymku obok Asystenta (Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.). Po przeczytaniu wskazówki naciśnij przycisk OK. Rysunek 0.7 Porada Asystenta o Zadawanie pytań Asystentowi Kliknij Asystenta na ekranie pojawi się dymek z instrukcją postępowania. Wpisz pytanie w polu tekstowym i naciśnij przycisk Wyszukaj. W kolejnym dymku pojawi się lista potencjalnych odpowiedzi na Twoje pytanie. str. 8

9 Kliknij wybrany temat. Na ekranie pojawi się okno systemu pomocy programu Excel zawierające szczegółowe informacje na wybrany temat Zwróć uwagę na prawą stronę tego okna. W treści tematu pomocy znajdziesz podkreślone słowa-łącza, których kliknięcie spowoduje wyświetlenie dodatkowych informacji. Aby wybrać inny temat pomocy skorzystaj z listy tematów znajdującej się w lewej części okna. Po zakończeniu kliknij na przycisku Zamknij. Rysunek 0.8 Okno systemu pomocy programu Excel str. 9

10 Otwieranie okna pomocy Z menu głównego wybierz polecenie Pomoc Microsoft Excel pomoc lub naciśnij klawisz F1 bądź kliknij na przycisk Microsoft Excel pomoc, znajdujący się na standardowym pasku narzędzi. Rysunek 0.9 Zakładka Kreator odpowiedzi okna systemu pomocy programu Excel Zadawanie pytań Otwórz system pomocy programu Excel. Jeżeli to konieczne, przejdź na zakładkę Kreator odpowiedzi. Wpisz treść pytania w polu tekstowym na górze zakładki a następnie naciśnij przycisk Wyszukaj. W polu Wybierz temat, który chcesz wyświetlić pojawi się lista tematów, które potencjalnie zawierają odpowiedź na zadane pytanie. Po kliknięciu tematu pomocy, który chcesz wyświetlić w prawej części okna pomocy zostanie wyświetlony szczegółowy opis danego tematu. Korzystanie z indeksu pomocy Otwórz system pomocy programu Excel. Jeżeli to konieczne, przejdź na zakładkę Indeks. W polu tekstowym Wpisz słowa kluczowe znajdującym się na górze okna wpisz jedno lub więcej poszukiwanych słów kluczowych a następnie naciśnij przycisk Wyszukaj. Możesz też w polu tekstowym Wpisz słowa kluczowe wpisać jedno lub więcej poszukiwanych słów kluczowych a następnie w liście słów kluczowych znajdującej się poniżej odszukaj i dwukrotnie kliknij interesujące Cię słowo. W polu Wybierz temat pojawi się lista znalezionych tematów. Po kliknięciu na wybranym temacie pomocy - w prawej części okna pojawi się szczegółowy opis wybranego tematu. str. 10

11 Rysunek 0.10 Zakładka Indeks okna pomocy programu Excel 4.2 Arkusze Praca z arkuszami w skoroszycie Wstawianie nowego arkusza do skoroszytu. Kliknij na zakładce arkusza, przed którym chcesz wstawić nowy arkusz Z menu głównego wybierz polecenie Wstaw Arkusz. Nowy arkusz danych jest wstawiany zawsze przed arkuszem zaznaczonym. Domyślnie nowy arkusz posiada nazwę ArkuszX, gdzie X to kolejny, wolny numer arkusza Zmiana nazwy arkusza. Kliknij na zakładce arkusza, którego nazwę chcesz zmienić. Z menu głównego wybierz polecenie Format Arkusz Zmień nazwę lub po prostu dwukrotnie kliknij na wybranej zakładce. Nazwa zakładki zostanie podświetlona. Wpisz nową nazwę zakładki i naciśnij klawisz Enter. Rysunek 0.11 Zaznaczona nazwa arkusza (teraz można ją zmienić) Nazwa zakładki zostanie zmodyfikowana. Nazwa zakładki arkusza może zawierać maksymalnie 31 znaków i składać się z dowolnych znaków z wyjątkiem dwukropka (:) oraz operatorów matematycznych. str. 11

12 Usuwanie arkusza ze skoroszytu. Kliknij na zakładce arkusza, który chcesz usunąć. Z menu głównego wybierz polecenie Edycja Usuń arkusz. Na ekranie pojawi się okno z ostrzeżeniem. Jeżeli jesteś pewny, że chcesz usunąć arkusz, naciśnij przycisk Usuń. Rysunek 0.12 Menu Edycja. Rysunek 0.13 Przy próbie usunięcia arkusza Excel wyświetla okno z ostrzeżeniem. Wygląd menu Edycja zmienia się w zależności od rodzaju arkusza. Zgodnie z ostrzeżeniem Rysunek 0.13usunięcie arkusza jest trwałe, co oznacza, że nie można tej operacji wycofać poleceniem Cofnij. Jeżeli na innych arkuszach znajdują się komórki odwołujące się do komórek usuniętego arkusza, to pojawi się w nich błąd #ADR! W takiej sytuacji będziesz musiał ręcznie zmodyfikować takie formuły. str. 12

13 Kopiowanie lub przenoszenie arkusza w obrębie jednego skoroszytu i pomiędzy otwartymi skoroszytami. Zaznacz zakładkę arkusza, który chcesz przenieść bądź skopiować. Z menu głównego wybierz polecenie Edycja Przenieś lub kopiuj arkusz - na ekranie pojawi się okno dialogowe Przenieś lub kopiuj arkusz. Rysunek 0.14 Okno Przenieś lub kopiuj arkusz Z listy Do skoroszytu Rysunek 0.14wybierz arkusz docelowy. Z listy Przed arkuszem wybierz arkusze, przed którymi zostanie umieszczony przenoszony (kopiowany) arkusz. Jeżeli zamiast przenoszenia chcesz utworzyć duplikat arkusza, powinieneś zaznaczyć opcję Utwórz kopię. Naciśnij przycisk OK. Arkusze możesz przenosić bądź kopiować przy użyciu metody przeciągnij i upuść. Aby przenieść arkusz wystarczy złapać jego zakładkę i przeciągnąć w wybrane miejsce, natomiast aby skopiować arkusz wystarczy podczas przeciągania trzymać wciśnięty klawisz CTRL. Rysunek 0.15 Przenoszenie arkusza w obrębie jednego skoroszytu Operacje przenoszenia bądź kopiowania arkusza do innego skoroszytu przebiega podobnie. Jednak zanim wybierzesz polecenie Przenieś lub kopiuj arkusz musisz się upewnić, że skoroszyt docelowy jest otwarty (nie może być aktywny) - w przeciwnym wypadku nie znajdziesz takiego skoroszytu na liście Do skoroszytu. Jeżeli z listy Do skoroszytu wybierzesz opcję (nowy skoroszyt), to Excel utworzy nowy, pusty skoroszyt i umieści w nim przenoszone (kopiowane) arkusze. Polecenia Przenieś lub kopiuj arkusz możesz również używać do zmiany kolejności zakładek reprezentujących arkusze. W tym celu powinieneś z listy Do skoroszytu wybrać bieżący arkusz Rysunek 0.16a następnie wybrać odpowiednie arkusze z listy Przed arkuszem Rysunek 0.14, bądź też wybrać opcję (przenieś na koniec). str. 13

14 Rysunek 0.16 Rozwijana lista Do skoroszytu (zawiera nazwy wszystkich aktualnie otwartych skoroszytów) 4.3 Formuły i funkcje Formuła to ciąg odwołań do komórek, liczb, funkcji, rozdzielonych operatorami. Formuła służy do obliczenia konkretnej wartości liczbowej. W dużym uproszczeniu można stwierdzić, iż formuła to wzór matematyczny przełożony na język Excela. Przykład: =c2/d2*100 Formuła spowoduje podzielenie przez siebie wartości liczbowych zawartych w komórkach c2 i d2, iloraz zostanie pomnożony przez 100. Formuła musi być zawsze poprzedzona znakiem = Funkcje są wstępnie zdefiniowanymi formułami wykonującymi obliczenia z wykorzystaniem określonych wartości nazywanych argumentami i w konkretnym porządku nazywanym składnią. str. 14

15 4.3.1 Kategorie funkcji (wybrane) Funkcje matematyczne LN(liczba) - logarytmu naturalnego LOG(liczba, podstawa) logarytm liczby przy zadanej podstawie. LOG10(liczba) logarytm przy podstawie 10 PIERWIASTEK(liczba) - Zwraca wartość pierwiastka kwadratowego z liczby. SILNIA(liczba) - Zwraca wartość silni argumentu liczba. SUMA.ILOCZYNÓW(tablica1;tablica2; tablica3...) - Mnoży odpowiadające sobie elementy dwóch lub więcej tablic, a następnie zwraca wartość sumy iloczynów. SUMA.KWADRATÓW(zakres) zwraca sumę kwadratów dla podanych argumentów. SUMA.JEŻELI(zakres; kryteria; zakres_suma) - Sumuje komórki z zakresu_suma, jeśli odpowiadające im komórki z zakresu spełniają podane kryteria Funkcje trygonometryczne COS(kąt) - cosinus kąta. SIN(kąt) - sinus kąta Funkcje statystyczne ŚREDNIA(liczba1,liczba2...) średnia SUMA(liczba1;liczba2...) suma ODCH.STANDARDOWE(x2:xn) odchylenie standardowe MAX(liczba1;liczba2...) wartość maksymalna MIN(liczba1; liczba2...) wartość minimalna MEDIANA(liczba1; liczba2...) mediana Funkcje finansowe IPMT(stopa; okres; liczba_rat; wa; wp; typ) Oblicza wartość odsetek od pożyczonej sumy do zapłacenia w podanym okresie. NPER(stopa; rata; wa; wp; typ) Podaje liczbę rat potrzebnych do spłaty inwestycji przy stałych wpłatach i stałej stopie oprocentowania. stopa stopa oprocentowania dla okresu str. 15

16 rata płatność okresowa, jest stała dla całego okresu, obejmuje zazwyczaj kapitał i odsetki wa (pv) wartość bieżąca lokaty, teraźniejsza wartość wszystkich przyszłych rat łącznie wp (fv) wartość przyszła, saldo jakie chcemy uzyskać po płatności ostatniej raty. Jeżeli jest pominięta, używane jest zero przyszła wartość pożyczki wynosi 0. typ wartość logiczna, płatność na początku okresu = 1, płatność na końcu okresu = 0 lub pominięta Funkcje logiczne Funkcje logiczne służą do wykonywania operacji związanych z wartościami logicznymi PRAWDA i FAŁSZ. Do funkcji logicznych zaliczamy funkcje LUB, ORAZ, NIE, PRAWDA, FAŁSZ oraz JEŻELI. LUB(wartość_logiczna1; wartość_logiczna2;...) lub(b2>c3;b3=d4) Jest ona alternatywą (sumą logiczną) podanych argumentów. Zwraca wartość logiczną PRAWDA, jeżeli przynajmniej jeden z argumentów na wartość PRAWDA. Natomiast gdy wszystkie argumenty (może ich być 30) mają wartość FAŁSZ funkcja zwraca wartość FAŁSZ. Argumentami tej funkcji powinny być wartości logiczne lub adresy zawierające wartości logiczne. ORAZ(wartość_logiczna1; wartość_logiczna2;... ) oraz(b8>=b5;b8<=c5) podobna do funkcji ORAZ jest koniunkcją (iloczynem logicznym) podanych argumentów, które powinny być wartościami logicznymi lub adresami zawierającymi wartości logiczne. Jako wynik zwraca wartość logiczną PRAWDA, jeżeli wszystkie argumenty mają wartość PRAWDA natomiast FAŁSZ jeżeli przynajmniej jeden argument przyjmuje wartość FAŁSZ. JEŻELI(warunek; wartość_jeżeli_prawda; wartość_jeżeli_fałsz). Funkcja daje w wyniku jedną wartość zależną od warunku (jest to warunek logiczny który może przyjąć wartość PRAWDA lub wartość FAŁSZ). Jeżeli argument warunek jest prawdziwy (przyjmuje wartość PRAWDA) funkcja JEŻELI zwraca wartość ustaloną przez drugi argument wartość_jeżeli_prawda. Jeżeli argument warunek nie jest spełniony (przyjmuje wartość FAŁSZ) to funkcja JEŻELI zwraca ustaloną przez trzeci argument wartość_jeżeli_fałsz. Argumenty wartość_jeżeli_prawda i wartość_jeżeli_fałsz mogą być liczbą, tekstem ujętym w podwójne cudzysłowie, wartością logiczną lub formułą. str. 16

17 Składnia funkcji: zaczyna się od nazwy funkcji, po której występuje otwierający nawias, argumenty funkcji oddzielone przecinkami i na końcu nawias zamykający. Jeśli funkcja zaczyna się od formuły, przed nazwą funkcji należy wpisać znak równości (=). Przykład: =suma(b2:b17) Powyższa funkcja oblicza sumę elementów z zakresu b2:b17 Argumenty - liczby, tekst, wartości logiczne takie, jak PRAWDA lub FAŁSZ, tablice, wartości błędów takie, jak #N/D lub odwołania do komórek. Mogą także być stałe, formuły lub inne funkcje. Wyznaczony argument musi mieć prawidłową wartość dla tego typu argumentu, Przykład: (b2:b17); (10) Wprowadzanie funkcji Z klawiatury, tj. całe polecenie wprowadzane jest z klawiatury Poprzez kreatora funkcji: str. 17

18 4.4 Formatowanie Formatowanie dat. Excel musi rozpoznać, że to co wpisujemy do komórki jest DATĄ a nie TEKSTEM gdyż każdego z tych typów wartości dotyczą inne operacje, funkcje i sposoby formatowania. Aby Excel prawidłowo rozpoznawał wpisywane do komórek daty - najlepiej wpisywać te daty w postaci: rrrr-mm-dd na przykład: Inne sposoby wpisywania mogą spowodować, że Excel potraktuje datę jako tekst co uniemożliwi operowanie na tych datach i wyświetlanie ich w różnych możliwych postaciach (formatach). Formatowania używamy, aby dane wyświetlane były w żądany przez nas sposób. Do zmiany formatu służy polecenie menu Format, Komórki. Polecenie zmiany formatu komórki możemy także wywołać przez naciśnięcie prawego przycisku myszki i wybranie polecenia Format komórki. Można także formatować zaznaczone zakresy postępując tak samo. Aby zmienić format wszystkich komórek w kolumnie lub wierszu klikamy myszką na etykietę kolumny lub wiersza co zaznaczy wszystkie komórki. Kliknięcie na puste pole leżące na przecięciu lini etykiet kolumn i wierszy spowoduje zaznaczenie całego arkusza. Polecenie formatowania wywołuje następującą tabelkę. str. 18

19 Tabelka składa się z sześciu zakładek z których teraz omówię zakładkę "Liczby". Zakładka ta pozwala na zmianę sposobu wyświetlania danych. Składa się z listy "Kategoria", Przykładu oraz ewentualnych formatów. Zmiana formatu komórki (-ek) polega na wybraniu odpowiedniego formatu z danej kategorii. Przykład: w komórce D1 wcześniej była wpisana data, co zmieniło format na daty. Jeśli teraz wpiszemy 1, to wyświetli się Komórka posiadająca format daty zmieni automatycznie liczbę reprezentującą dzień na datę. Kalendarz Excela zaczyna się od więc 1 oznacza tą datę, itd. Dlatego wpisanie liczby wymaga zmiany formatu z dat na ogólny lub lepiej liczbowy. Jak to zrobić? Jak wcześniej wspomniałem najpierw wybieramy kategorię. W naszym przypadku - Liczbowe. Po prawej stronie wyświetli się nam lista dostępnych formatów oraz opcje dodatkowe. Standardowo wybierany jest format z dwoma miejscami po przecinku, a liczby minusowe są czarne. Teraz zmieniamy miejsca dziesiętne na 0 aby nie wyświetlał liczb po przecinku i dodajemy separator, który odzieli setki od tysięcy itd. W ramce Przykład: pojawia się forma liczby, która będzie wyświetlona. Po wykonaniu tych czynności powinno być i klikamy OK. Tak samo postępujemy z każdą kategorią. Jeśli nie zmienimy formatu komórki, w której jest suma komórek E1 i E2 to pokaże nam się 01:20, bo standardowo format godzin wyświetla do 0:00 do 23:59. Jeśli chcemy, aby wyświetlił sumę 25:20 to zmieniamy format na 37:30:55. Jeszcze kilka uwag na temat formatu czas. Excel jest tak skonstruowany, że doba=dzień=1. Dlatego 0,5 liczbowo oznacza 12:00 godzin, a każda godzina to 1/24 i proporcjonalnie minuta to 1/1440 (bo 1/24/60). Jest to ważna informacja bo do formuł nie wolno wpisywać innych formatów jak liczbowe, mimo odpowiednich formatów komórek. Na przykład aby dodać do komórki 6 godzin piszemy formułę =A1+0,25, a nie wolno =A1+6:00. Ważne jest także, aby komórka z formułą miała format czasu. Czas na coś trudniejszego! Oprócz zwykłych formatów są jeszcze formaty niestandardowe - na samym końcu. Pokażę jak je wykorzystać na przykładzie z zadania. W Excelu nie ma formatu standardowego, który po wpisaniu daty wpisze odpowiedni dzień tygodnia. Dlatego musimy sami stworzyć taki format, korzystając z opcji formatów niestandardowych. Format jest złożony ze składowych: d - wyświetla liczbę dnia bez zera z przodu czyli 1 zamiast 01 dd - wyświetla liczbę dnia z zerem (odwrotnie do d) ddd - wyświetla skrót nazwy dnia np. Pt dddd - wyświetla nazwę dnia np. Piątek str. 19

20 Dla składowej miesiąca jest tak samo, tylko m zamiast d np. mmm dla skrótu. Natomiast r jest składową roku. Możemy stosować rr lub rrrr. Ta wiedza wystarczy do utworzenia niestandardowego formatu, który wyświetli to co będziemy chcieli. Jeśli chcemy, aby wyświetlana była tylko nazwa dnia to wybieramy jako kategorię Niestandardowe. Następnie do pola Typ: wpisujemy dddd. W polu Przykład powinna być odpowiednia nazwa dnia. Dodać można jeszcze, że można łączyć składowe np. dddd dd-mmmm-rrrr. Taki format wyświetli np. wtorek 09 lipca Aby wyświetlić: Miesiące jako 1-12 Miesiące jako Miesiące jako Sty-Gru Miesiące jako Styczeń-Grudzień Użyj formatu: m mm mmm mmmm str. 20

21 Miesiące jako pierwszą literę miesiąca mmmmm Dni jako 1-31 Dni jako Dni jako Nie-Sob Dni jako Niedziela-Sobota Lata jako Lata jako d dd ddd dddd rr rrrr Przykłady: Znamy daty urodzenia pewnych osób (swoje, rodziny) i chcemy się przekonać jakie to były dni tygodnia. Wystarczy w tym celu wpisać odpowiednią datę a po zakończeniu jej wpisywania ustawić format niestandardowy uwzględniający nazwę dnia tygodnia na przykład: rrrr-mmm-dd-dddd Aby wyświetlić godziny, minuty i sekundy można użyć opisanych niżej formatów niestandardowych: Aby wyświetlić: Godziny jako 0-23 Godziny jako Minuty jako 0-59 Minuty jako Sekundy jako 0-59 Sekundy jako Godziny jako 4 AM Czas jako 4:36 pm Czas jako 4:36:03 p Upływający czas w godzinach; na przykład, Użyj formatu: g gg m mm s ss g AM/PM g:mm am/pm g:mm:ss a/p [g]:mm str. 21

22 Upływający czas w minutach; na przykład, 63:46 Upływający czas w sekundach Ułamki sekund [mm]:ss [ss] g:mm:ss.00 "AM, am, A lub a wskazuje czas 12-to godzinny od północy do południa. PM, pm, P, p wskazuje czas 12-to godzinny od południa do północy. W innym przypadku godziny są oparte na zegarze dwudziestoczterogodzinnym. Kod m lub mm musi pojawić się zaraz za kodem formatu g lub gg lub zaraz przed kodem ss albo program Ms Excel wyświetli miesiąc zamiast minut. pierwszy dzień bieżącego miesiąca =DATA(ROK(DZIŚ());MIESIĄC(DZIŚ());1) ostatni dzień bieżącego miesiąca =DATA(ROK(DZIŚ());MIESIĄC(DZIŚ())+1;1)-1 pierwszy poniedziałek miesiąca dla daty z komórki A2 =DATA(ROK(A2);MIESIĄC(A2);WYBIERZ(DZIEŃ.TYG(DATA(ROK(A2);MIESIĄC(A2);1) );2;1;7;6;5;4;3)) UWAGA KŁOPOT: Czasem może się zdarzyć, że wpisujemy do komórek liczby a po wpisaniu pojawiają się jakieś idiotyczne daty. Tak będzie jeśli przed wpisaniem liczby pusta komórka ma już ustawiony format daty lub jeśli poprzednio była tam wpisana data. Wystarczy wtedy zaznaczyć komórki do których będą wpisywane liczby i ustawić (przed lub po wpisaniu) odpowiedni format liczbowy. str. 22

23 4.4.2 Zawartość komórki Domyślną czcionką używaną przez program Excel jest Arial o rozmiarze 10 punktów. Oczywiście w każdej chwili możesz zmienić sposób formatowania wielu opcji czcionek w dowolnym obszarze arkusza, tak jak to przedstawiono poniżej: 1. Czcionka - jest to inaczej mówiąc krój pisma, używany do wyświetlania znaków na ekranie. Excel umożliwia korzystanie ze wszystkich, prawidłowo zainstalowanych w systemie czcionek. 2. Styl czcionki - określa tzw. wagę oraz kąt ustawienia znaków czcionki. Zazwyczaj do wyboru masz następujące style: Normalny, Pogrubiony, Kursywa i Pogrubiona kursywa. 3. Rozmiar czcionki - określa rozmiar czcionki wyrażony w punktach. 4. Podkreślenie - określa sposób podkreślenia znaków czcionki. Nie należy mylić podkreślenia czcionki z obramowaniem komórki (np. na dolnej krawędzi) - te dwa elementy nie mają ze sobą nic wspólnego. 5. Kolor - określa kolor, w jakim czcionka jest wyświetlana na ekranie (drukowana na drukarce). 6. Efekty - różnego rodzaju dodatkowe efekty specjalne mające wpływ na sposób wyświetlania czcionki. Zmiany formatowania czcionek możesz dokonać za pomocą paska narzędzi formatowania, skrótów klawiszowych oraz okna dialogowego Formatuj komórki. Rada Zmianom formatowania czcionki mogą podlegać nawet pojedyncze znaki. Aby zmienić sposób formatowania pojedynczego znaku powinieneś dwukrotnie kliknąć na wybranej komórce, zaznaczyć znak (znaki), których formatowanie chcesz zmodyfikować a następnie zastosować wybrane opcje formatowania. Aby zmienić sposób formatowania czcionki za pomocą paska narzędzi formatowania lub klawiszy skrótu: 1. Zaznacz komórki lub znaki, w których chcesz zmienić sposób formatowania czcionki. 2. Aby zmienić krój czcionki wybierz odpowiedni krój z listy rozwijanej Czcionka : str. 23

24 lub Kliknij w polu Czcionka (jego zawartość zostanie zaznaczona), a następnie wpisz pierwsze litery lub calą nazwę wybranej czcionki i naciśnij klawisz Enter. 3. Aby zmienić rozmiar czcionki wybierz odpowiednią opcję z listy rozwijanej Rozmiar czcionki lub Kliknij w polu Rozmiar czcionki (jego zawartość zostanie zaznaczona), a następnie wpisz wybrany rozmiar czcionki i naciśnij klawisz Enter. 4. Aby zmienić styl czcionki naciśnij dowolną kombinację przycisków stylów czcionki lub naciśnij odpowiadające im kombinacje klawiszy: Przycisk Pogrubienie lub kombinacja klawiszy CTRL-B - powoduje pogrubienie zaznaczonego tekstu Przycisk Kursywa lub kombinacja klawiszy CTRL-I - powoduje pochylenie zaznaczonego tekstu. Przycisk Podkreślenie lub kombinacja klawiszy CTRL-U - powoduje podkreślenie zaznaczonego tekstu. 5. Aby zmienić kolor zaznaczonych znaków, wybierz odpowiednią opcję z menu podręcznego Kolor czcionki na Pasku narzędzi. Rady 1. Rozmiar czcionki może być zmieniany w zakresie od 1 do 409 punktów z krokiem co pół punktu (tak dla porównania, czcionka o rozmiarze 72 punkty ma wysokość 1 cala). 2. Wybranie opcji Automatyczny w menu podręcznym Kolor czcionki powoduje, że Excel sam dobiera kolor czcionki w oparciu o wybrane inne opcje formatowania. str. 24

25 4.4.3 wyrównanie, obramowanie komórek Excel oferuje wiele różnych stylów obramowań, które możesz stosować zarówno do pojedynczych komórek jak i całych grup komórek. Do zmiany obramowania komórek możesz wykorzystać pasek narzędzi Formatowanie bądź odpowiednie opcje okna dialogowego Formatuj komórki. Aby dodać obramowanie za pomocą paska narzędzi formatowania: 1. Zaznacz komórkę(ki), do których chcesz dodać obramowanie. 2. Z menu podręcznego przycisku Obramowanie, który znajduje się na pasku narzędzi, wybierz odpowiednią opcję. Rady 1. Aby usunąć obramowanie z zaznaczonego obszaru komórek na Pasku Narzędzi z menu podręcznego przycisku Obramowanie wybierz opcję Brak krawędzi (lewa, górna opcja menu). Jeżeli mimo to obramowanie nie zniknie, to powtórz tą operację również w sąsiednich komórkach. 2. Podkreślenia księgowe dostępne w liście rozwijanej Podkreślenie okna dialogowego Formatuj komórki nie są równoznaczne z obramowaniami komórki - nie rozciągają się na całą szerokość komórki oraz znikają, gdy komórka jest pusta. Aby dodać obramowanie za pomocą okna dialogowego Formatuj komórki 1. Zaznacz komórkę(ki), do których chcesz dodać obramowanie. 2. Z menu głównego wybierz polecenie Format a potem Komórki lub naciśnij kombinację klawiszy CTRL Na ekranie pojawi się okno dialogowe Formatuj komórki - przejdź na zakładkę Obramowanie: str. 25

26 4. W grupie opcji Linia wybierz odpowiedni styli linii obramowania. 5. Jeżeli to konieczne, z listy rozwijanej Kolor wybierz odpowiedni kolor linii obramowania. 6. Ustaw rodzaj obramowania korzystając z jednej z poniższych metod: Aby wybrać jeden z predefiniowanych rodzajów obramowania naciśnij wybrany przycisk z grupy Ustawienia wstępne (naciśnięcie przycisku Brak spowoduje usunięcie obramowania). Aby dodać obramowanie wybranej krawędzi naciśnij odpowiadający jej przycisk z grupy Obramowanie. 7. Powtarzaj kroki 4, 5 i 6 aż do uzyskania żądanego wyglądu obramowania. 8. Naciśnij przycisk OK. Rada: Aby uzyskać pożądany wygląd obramowania komórek arkusza będziesz zapewne musiał wielokrotnie powtarzać opisaną powyżej procedurę. Wyrównywanie zawartości komórek: do lewej, do prawej, wyśrodkowanie w poziomie, do góry, do dołu, wyśrodkowanie w pionie. Excel oferuje szereg opcji umożliwiających zmianę sposobu wyrównywania danych zapisanych w komórkach : str. 26

27 Opcje wyrównywania tekstu pozwalają na zmianę położenia tekstu w obrębie komórki. Opcje orientacji pozwalają na modyfikację kąta, o jaki obrócony będzie tekst wyświetlany w komórkach. Opcje kontroli wyświetlania pozwalają na modyfikację sposobu wyświetlania tekstu w komórce. Opcje kierunku tekstu pozwalają na zmianę kierunku wyświetlania tekstu (opcje te są szczególnie użytecznie w przypadku używania języków, w których słowa zapisywane są od prawej do lewej). Sposób wyrównywania dla zaznaczonych komórek może być modyfikowany za pomocą paska narzędzi Formatowanie: Bądź opcji zlokalizowanych w menu gównym : Format -> Komórki -> Wyrównanie: str. 27

28 Rady 1. Domyślnie Excel wyrównuje wpisywane teksty do lewego marginesu, a wpisywane liczby do prawego marginesu. Jest to tzw. Ogólny sposób formatowania. 2. Pomimo, że zazwyczaj nagłówki kolumn są centrowane na środku kolumny, to jednak w niektórych przypadkach będą wyglądać lepiej, jeżeli zostaną wyrównane do prawego marginesu, np: Aby zmienić sposób formatowania komórki za pomocą opcji okna dialogowego Formatuj komórki: 1. Z menu głównego wybierz polecenie Format -> Komórki lub po prostu naciśnij kombinację klawiszy CTRL Na ekranie pojawi się okno dialogowe Formatuj komórki - przejdľ na zakładkę Wyrównanie 3. Wybierz odpowiednie opcje z listy rozwijanej Wyrównanie tekstu: Poziomo Opcja Ogólne - nadaje komórce format ogólny Opcja Lewa (Wcięcie) - wyrównuje zawartość komórki do lewego marginesu, jak również pozwala na dokonywanie wcięć tekstu. Opcja Środek - ustawia zawartość dokładnie po środku komórki. str. 28

29 Opcja Prawa (Wcięcie) - wyrównuje zawartość komórki do prawego marginesu, jak również pozwala na dokonywanie wcięć tekstu. Opcja Wypełnienie - powiela zawartość danej komórki aż do jej całkowitego wypełnienia Opcja Wyjustuj - powoduje takie formatowanie komórki, aby wpisana zawartość z wyjątkiem ostatniego wiersza została wyrównana do obydwu marginesów. Opcja Wyrównaj - zaznaczenie do środka centruje zawartość aktywnej komórki w całym obszarze zaznaczonych komórek. Opcja Rozłożone (Wcięcie) - rozmieszcza tekst poziomo w komórce. 4. Wybierz odpowiednie opcje z listy rozwijanej Wyrównanie tekstu: Pionowo : Opcja Górne wyrównuje zawartość do górnej krawędzi komórki Opcja Środek wyrównuje zawartość na środku komórki pomiędzy jej górną i dolną krawędzią. Opcja Dolne wyrównuje zawartość do dolnej krawędzi komórki Opcja Wyjustuj wyrównuje zawartość do środka komórki Opcja Rozłożone wyrównuje zawartość komórki w pionie symetrycznie w całej komórce. 5. Naciśnij przycisk OK. 4.5 Wykresy i diagramy Wykres jest graficzną reprezentacją danych. Wykres może być osadzony bezpośrednio na arkuszu danych bądź może zostać umieszczony na osobnym arkuszu wykresów Tworzenie wykresów i diagramów Tworzenie wykresów Kreator wykresów przeprowadza użytkownika krok po kroku przez cały proces tworzenia wykresu. Każdy kolejny etap jest reprezentowany przez osobne okna dialogowe, które pozwalają na obserwowanie wyglądu wykresu na każdym etapie jego tworzenia. W dowolnym momencie pracy z kreatorem możesz powrócić do wcześniejszych okien i zmodyfikować żądane elementy. Po zakończeniu pracy z kreatorem i umieszczeniu wykresu na arkuszu zawsze istnieje możliwość ponownej edycji i formatowania wykresu. Zaznacz serie danych, które chcesz umieścić na wykresie. str. 29

30 Z menu głównego wybierz polecenie Wstaw Wykres lub naciśnij przycisk Kreator wykresów znajdujący się na standardowym pasku narzędzi. Na ekranie pojawi się okno dialogowe Kreator wykresów Krok 1 z 4 Typ wykresu. Z listy Typ wykresu wybierz żądany rodzaj wykresu a następnie wybierz podtyp wykresu i naciśnij przycisk Dalej. Na ekranie pojawi się kolejne okno dialogowe Kreator wykresów krok 2 z 4 Źródło danych. Upewnij się, że zakres komórek widoczny w polu Zakres danych odpowiada zakresowi, który powinien zostać przedstawiony na wykresie. Jeżeli analiza zakresu sprawia Ci trudność, to możesz nacisnąć przycisk minimalizacji okna kreatora wykresu, dzięki czemu będziesz mógł obejrzeć arkusz danych łącznie z zaznaczonym zakresem komórek. Jeżeli okaże się, że zakres nie jest prawidłowy, to możesz teraz go poprawić. Aby powrócić do okna dialogowego kreatora wykresu, powinieneś nacisnąć przycisk rozwijania okna kreatora wykresu. Jeżeli chcesz zmienić układ prezentowanych na wykresie danych wybierz jedną z opcji Serie w: a następnie naciśnij przycisk Dalej. Na ekranie pojawi się kolejne okno dialogowe: Kreator wykresów Krok 3 z 4 Opcje wykresu. Za pomocą zakładek umiejscowionych na górze tego okna możesz ustawiać modyfikować szereg opcji formatowania wykresu: Zakładka Tytuły - pozwala na nadanie nazw poszczególnym osiom wykresu oraz zdefiniowanie tytułu całego wykresu. Zakładka Osie - pozwala na zdefiniowanie osi, które pojawią się na wykresie. Zakładka Linie siatki - pozwala na zdefiniowanie podziałek poszczególnych osi wykresu. Zakładka Legenda - pozwala na określenie lokalizacji legendy wykresu oraz zdefiniowanie, czy legenda będzie wyświetlana. Zakładka Etykiety danych - pozwala na zdefiniowanie opcji etykiet danych wykresu. Zakładka Tabela danych - umożliwia dołączenie tabeli danych do wykresu. Powyższe opcje mogą być ustawiane wedle upodobań użytkownika efekt zmian opcji będzie automatycznie wyświetlany w oknie podglądu kreatora wykresów. Po zakończeniu ustawiania opcji wykresu naciśnij przycisk Dalej. str. 30

31 Rysunek Tworzenie diagramów Z menu głównego wybierz polecenie Wstaw Diagram Masz do wyboru sześć rodzajów diagramu. Wybierz np Schemat organizacyjny. Na ekranie pojawi się ramka zawierająca podstawową strukturę schematu organizacyjnego oraz pasek narzędzi Schemat organizacyjny. Rysunek 0.19 Ramka zawierająca podstawową strukturę schematu organizacyjnego oraz pasek narzędzi Schemat organizacyjny Dokonaj w schemacie niezbędnych modyfikacji, wpisując odpowiednie nazwiska, tytuły i komentarze. Aby zmienić zawartość danej ramki dwukrotnie kliknij na jej zawartości. Modyfikacji struktury możesz dokonywać według poniższych zasad: Po zakończeniu wprowadzania modyfikacji schematu kliknij w dowolnym miejscu poza nim. Na arkuszu pojawi się kompletny schemat organizacyjny a jego pasek narzędzi zniknie. str. 31

32 4.6 Formatowanie arkusza Podgląd wydruku. Opcja Podgląd wydruku pozwala na sprawdzenie wyglądu strony jeszcze przed jej wydrukowaniem, co umożliwia zaoszczędzenie czasu i papieru na wykonywanie wydruków próbnych. Z menu głównego wybierz polecenie Plik Podgląd wydruku lub naciśnij przycisk Podgląd wydruku znajdujący się na standardowym pasku narzędzi, możesz też naciśnąć przycisk Podgląd wydruku znajdujący się w oknie dialogowym Ustawienia strony lub Drukuj. Na ekranie pojawi się podgląd wydruku aktywnego arkusza, uwzględniający wszystkie bieżące ustawienia opcji drukowania Drukowanie Operacja drukowania składa się w zasadzie z trzech głównych etapów: Za pomocą okna dialogowego Ustawienia strony określasz sposób drukowania i wygląd strony (możesz pominąć ten etap jeżeli chcesz wykorzystać ustawienia z poprzedniego drukowania). Za pomocą okna dialogowego Podgląd wydruku kontrolujesz wygląd strony przed wydrukowaniem na papierze (również ten etap możesz pominąć, jeżeli wiesz, jak będzie wyglądała strona po wydrukowaniu). Za pomocą polecenia Drukuj wysyłasz żądaną liczbę kopii danego dokumentu na drukarkę. Okno dialogowe Ustawienia strony pozwala na przygotowanie dokumentu do wydruku. Poszczególne opcje zostały pogrupowane na czterech zakładkach: Strona - pozwala na ustawienie orientacji papieru, sposobu skalowania, numeracji pierwszej strony wydruku oraz jakości wydruku. Marginesy - pozwala na zdefiniowanie ustawień marginesów strony, odstępu nagłówka i stopki od krawędzi strony oraz umiejscowienia dokumentu na stronie. Nagłówek/stopka - pozwala na ustawienie predefiniowanych lub własnych nagłówków i stopek. Arkusz - umożliwia zdefiniowanie obszaru drukowania, tytułu wydruku, drukowanych elementów oraz kolejności drukowanych stron. Jeżeli drukowany będzie arkusz wykresu, to zamiast zakładki Arkusz pojawia się zakładka Wykres, która pozwala na ustawienie rozmiaru drukowanego wykresu oraz jakości wydruku. str. 32

33 Ustawienia strony W obszarze Orientacja wybierz żądany układ strony papieru: Pionowa opcja domyślna dla arkuszy danych, strona drukowana jest pionowo Poziomo opcja domyślna dla arkuszy wykresów, strona drukowana jest poziomo W obszarze Skalowanie, dostępnym tylko dla arkuszy danych, ustaw żądane opcje skalowania: Dopasuj do pozwala na procentowe określenie rozmiaru strony względem jej rzeczywistego rozmiaru. Jest to opcja domyślna i ustawiona początkowo na 100%. Wpasuj w strony Przy drukowaniu skaluje drukowany arkusz tak, aby zmieścił się na określonej liczbie stron. Z listy rozwijanej Rozmiar papieru wybierz żądany rozmiar strony. Z listy rozwijanej Jakość wydruku wybierz żądaną jakość wydruku. Jeżeli to konieczne, w polu Numer pierwszej strony wprowadź liczbę, od której rozpocznie się numerowanie kolejnych stron wydruku takie rozwiązanie pozwala na rozpoczęcie numerowania stron od liczby innej niż 1. Aby zachować ustawienia naciśnij przycisk OK. Marginesy i wyśrodkowanie strony Wpisz odpowiednie wartości w polach Górny, Lewy, Prawy i Dolny, określających szerokość danego marginesu liczoną od krawędzi strony. Wpisz odpowiednie wartości w polach Nagłówek i Stopka, określających odległość nagłówka i stopki od krawędzi strony. W razie potrzeby zaznacz odpowiednie opcje w obszarze Wyśrodkuj na stronie (opcje dostępne tylko dla arkuszy danych): W poziomie powoduje umieszczenie drukowanej zawartości centralnie pomiędzy lewym i prawym marginesem strony W pionie powoduje umieszczenie drukowanej zawartości centralnie pomiędzy górnym i dolnym marginesem strony Aby zachować ustawienia naciśnij przycisk OK. str. 33

34 Nagłówek lub stopkę Przejdź na zakładkę Nagłówek/stopka okna dialogowego Ustawienia strony. Wybierz żądaną opcję z listy rozwijanej Nagłówek bądź Stopka. Wybrana opcja pojawi się w obszarze podglądu okna dialogowego. Naciśnij przycisk OK Drukowanie bloku komórek arkusza, całego arkusza, wskazanego wykresu, skoroszytu. Ustalanie liczby kopii wydruku. Drukowanie do pliku. Arkusz Aby wydrukować tylko część arkusza wprowadź żądany zakres w polu Obszar wydruku. Aby powielić nagłówki kolumn lub wiersze tytułowe na wszystkich stronach wydruku, wprowadź odpowiednie zakresy w polach U góry powtarzaj wiersze oraz Z lewej powtarzaj kolumny. Zaznacz odpowiednie opcje definiujące dodatkowe ustawienia wydruku: o o Rysunek 0.21 Zakładka Arkusz Linie siatki powoduje drukowanie siatki arkusza Tryb czarno-biały drukuje dokument w wersji czarno-białej. Zaznaczenie tej opcji może przynieść znaczne oszczędności czasu wydruku. o o Jakość robocza powoduje zredukowanie czasu tworzenia wydruku poprzez pomijanie linii siatki arkusza oraz większości elementów graficznych. Nagłówki kolumn i wierszy powoduje umieszczenie na wydruku literowych nagłówków kolumn oraz liczbowych nagłówków wierszy str. 34