BAROMETR RYNKU PRACY VII

Transkrypt

1 BAROMETR RYNKU PRACY VII I kwartał 2017 r.

2

3 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 RAPORT W LICZBACH 6 ZDANIEM PRACOWNIKA 8 OBAWY O UTRATĘ PRACY 10 ZMIANA MIEJSCA PRACY 11 SPOSOBY SZUKANIA PRACY 12 OCZEKIWANIA PŁACOWE 13 ZDANIEM PRACODAWCY 14 PREFERENCJE ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÓW 16 PLANOWANE REKRUTACJE 17 POLITYKA PŁACOWA PRZEDSIĘBIORSTW 18 DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZATRZYMANIE PRACOWNIKÓW 19 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY 20 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACOWNIK 26 PROPOZYCJE ZATRUDNIENIA Z RYNKU 28 POLITYKA WYNAGRODZEŃ 29 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACODAWCA 30 NIEDOBÓR KANDYDATÓW 30 PRACOWNICY Z UKRAINY 31 OKIEM EKSPERTA 32 METODOLOGIA BADANIA 34

4 WPROWADZENIE 4

5 BAROMETR RYNKU PRACY VII WPROWADZENIE Szanowni Państwo, cieszę się, że już po raz siódmy spotykamy się na łamach Barometru Rynku Pracy. To jedna z najbardziej kompleksowych publikacji, prezentujących aktualny obraz polskiego rynku zatrudnienia. Podobnie jak w poprzednich edycjach patrzymy na niego z perspektywy pracowników, dotykając takich tematów jak: obawy o stabilność zatrudnienia, plany zmiany pracy, spodziewany wzrost i spadek wynagrodzeń. Z drugiej strony prezentujemy również punkt widzenia pracodawców, których pytamy o plany zatrudnienia i zmiany polityki płacowej. Na polski rynek pracy patrzymy z perspektywy ogólnokrajowej, jak i lokalnej. O sytuacji w poszczególnych regionach informujemy w naszym regionalnym barometrze. Ostatnia część raportu poświęcona jest trendom, które zmieniają współczesny rynek pracy. Te dość pozytywne nastroje, znajdują swoje odzwierciedlenie w deklaracjach pracodawców. Ponad 28% z nich planuje w swoich firmach podwyżki, co stanowi najwyższy wynik w historii naszych badań. Pracodawcy przyznają, że pomimo planowanego zwiększenia rekrutacji deklaruje to 22,6%, szczególnie duże firmy mają problem ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników. Luki kadrowe eliminowane są dzięki pracownikom z Ukrainy. O ich zatrudnieniu myśli już 39% pracodawców. Te i inne ciekawe wnioski znajdą Państwo w Barometrze Rynku Pracy VII. Stopa bezrobocia w Polsce cały czas spada. Ubiegły rok zamknęliśmy na najniższych poziomach od 25 lat, a według prognoz MRPiPS styczniu 2017 roku bezrobocie wyniosło 8,7 proc. wobec 10,2 proc. w styczniu 2016 r. Mimo to, utraty pracy obawia się dziś co szósty aktywny zawodowo Polak. Pracownicy bardzo aktywnie myślą o zmianie pracy, najczęściej są to osoby młode przedstawiciele generacji Y i Z, którzy nie skończyli jeszcze 35 roku życia. To potwierdzenie ich mobilności i dużej otwartości na zawodowe zmiany, wobec której pracodawcy nie powinni pozostawać obojętni. Wśród powodów motywujących do zmiany pracy obok finansów i chęci rozwoju, uwagę przykuwa dopadająca Polaków rutyna. A potwierdzeniem dużej pewności siebie i swoich kompetencji niech będzie fakt, że ponad 1/3 pracowników zakłada, że znalezienie nowej pracy zajmie im nie więcej niż miesiąc. Życzę Państwu przyjemnej lektury, Maciej Witucki Prezes Zarządu Work Service S.A. 5

6 RAPORT W LICZBACH PRACOWNICY 17,9% pracujących Polaków obawia się utraty zatrudnienia 27,6% 36,4% 43,1% 45,4% osób w wieku (przedstawiciele generacji Z i Y) chce zmienić pracę w ciągu najbliższych 2 lat pracowników uważa, że nowej pracy będzie szukać miesiąc lub krócej osób chce zmienić pracę z powodu braku perspektyw awansu pracowników otrzymało w ubiegłym roku podwyżkę 6

7 RAPORT W LICZBACH PRACODAWCY 32,1% firm planuje rekrutacje w nadchodzącym kwartale 59% 28,8% 53,5% 39% pracodawców będzie zatrudniać pracowników niższego szczebla przedsiębiorców planuje podwyżki dla swoich pracowników firm z sektora handlowego ma problemy z dostępnością odpowiednich kandydatów pracodawców planuje zatrudniać pracowników z Ukrainy 7

8 ZDANIEM PRACOWNIKA 8

9 OBAWY O UTRATĘ PRACY ZMIANA MIEJSCA PRACY CZAS ZNALEZIENIA PRACY OCZEKIWANIA PŁACOWE 9

10 ZDANIEM PRACOWNIKA OBAWY O UTRATĘ PRACY Niemal co szósty (17%) pracujący Polak obawia się utraty pracy w ciągu najbliższych 2 lat. Częściej dotyczy to pracowników dojrzałych osób pomiędzy 45 a 55 rokiem życia (26,9%), niż obecnych na rynku pracy krótko (wśród osób w wieku lata odsetek wynosi 11,7%). Wśród osób obawiających się utraty pracy częściej występują kobiety (56%) niż mężczyźni (44%). Pewność zatrudnienia rośnie wraz z dochodem. Utraty pracy boi się 24,6% ankietowanych zarabiających od do zł i tylko 9% osób, którzy miesięcznie otrzymują ponad zł. Częściej zatrudnienia pewni są prowadzący własną działalność gospodarczą (10.7%) niż osoby zatrudnione na pełny etat (19%) czy jego część (31,4%). 10 Czy obawia się Pan/Pani utraty pracy? 17,9% Tak 77,5% Nie 4,6% Nie wiem Utraty pracy częściej boją się kobiety niż mężczyźni 56% 44% kobiety mężczyźni 1,7% Tak, w najbliższym miesiącu 5,1% Tak, w najbliższym półroczu 5,6% Tak, w najbliższym roku 5,5% Tak, w najbliższych dwóch latach I kwartał 2017 a poprzednie edycje badania Wraz ze spadkiem bezrobocia i stosunkowo dobrymi wskaźnikami makroekonomicznymi poprawiły się nastroje Polaków. W porównaniu do poprzedniej edycji badania odsetek osób niepewnych o swoją zawodową przyszłość spadł o 6 p.p. i osiągnął najniższy poziom od ponad 2 lat. Wiek lat lat lat lat ,7% 85% 3,3% 21,1% 77,2% 1,7% 26,9% 61,8% 11,3% 13,4% 83,2% 3,5% 17,9% 4,6% 77,5% 23,9% 7% 69,1% 18,6% 4,1% 77,3% 19,4% 4,5% 28% 6,2% 16% 5% 27% 8,5% Tak Nie 76,1% 65,9% 79% 64,5% Nie wiem

11 ZDANIEM PRACOWNIKA ZMIANA MIEJSCA PRACY Co szósty pracujący Polak (17,9%) chce zmienić swoje obecne miejsce zatrudnienia w ciągu najbliższych dwóch lat. W porównaniu z badaniem sprzed roku, odsetek osób zainteresowanych zmianą pracy spadł o prawie 4 p.p. Zmianę miejsca zatrudnienia najczęściej rozważają młodzi pracownicy (27,6% osób w wieku i tylko 6,6% osób w wieku 55-67). Spośród osób planujących zmianę pracy 1/3 obawia się zwolnienia Czy planuje Pan/Pani zmienić obecnie miejsce pracy? 17,9% Tak Dlaczego zamierza Pan/Pani zmienić swoje obecne miejsce pracy? Zbyt niski poziom wynagrodzenia Brak perspektywy awansu Chęć samorealizacji Rutyna /nuda Powody osobiste Zła atmosfera pracy Redukcja etatów 79,5% Nie 2,6% Nie wiem 18,9% 18,7% 17,6% 29,3% 2,5% Tak, w najbliższym miesiącu 5,9% Tak, w najbliższym półroczu 4,1% Tak, w najbliższym roku 5,3% Tak, w najbliższych dwóch latach 36,6% 45,5% 43,1% Najczęstszymi powodami chęci zmiany pracy są zbyt niskie zarobki (45% wskazań) oraz brak perspektyw awansu (43% wskazań). Co trzecia osoba, które zamierza zmienić pracę jako powód wskazuje chęć samorealizacji. Częściej niż w VI edycji badania Polacy jako powód zmiany pracy wskazywali rutynę i nudę (29,3%). Nieco rzadziej do poszukiwania pracy skłaniają niskie zarobki. Jak długo spodziewa się Pan/Pani szukać nowej pracy? 12,9% Około tygodnia 23,6% 36,4% 44,4% Około miesiąca 17,8% Około 3 miesięcy 16,7% Około pół roku 3,7% Około roku 6,2% Ponad rok 19,1% Nie wiem 1/3 badanych zamierza szukać nowej pracy miesiąc lub krócej 23,6% ankietowanych uważa, że poświęci na to mniej niż 30 dni, a 12% mniej niż 7 dni. Tak pozytywnym nastawieniem do czasu trwania poszukiwań nowej pracy cieszą się przede wszystkim mężczyźni (54,5% uważa, że nową pracę znajdzie w czasie krótszym niż kwartał, w przypadku kobiet ten wskaźnik wynosi tylko 17,1%), osoby młode (53,3% wierzy, że nowe zatrudnienie znajdzie szybciej niż w ciągu 90 dni) i z wykształceniem zawodowym (52,2% deklaruje, że pracy będzie szukać najwyżej 3 miesiące). Wśród respondentów z wykształceniem wyższym, ponad połowa (51,6%) uważa, że na poszukiwanie pracy przeznaczy od 3 miesięcy do roku. Co piąta osoba nie wie, ile czasu będzie potrzebować, żeby znaleźć nową pracę. 11

12 ZDANIEM PRACOWNIKA SPOSOBY SZUKANIA PRACY Co drugi zapytany Polak (58,3%) zamierza szukać nowego miejsca zatrudnienia poprzez znajomych, w przypadku osób z doświadczeniem zawodowym odsetek sięga 78,8%. Niewiele mniej, bo 57,2% poszukiwać jej będzie w dostępnych portalach pracy (najczęściej robią o kandydaci z wyższym wykształceniem, najrzadziej z wykształceniem zawodowym), a 45,5% przejrzy firmowe zakładki Kariera. Co ciekawe, w porównaniu z edycjami badania z roku 2016 i 2015 spadła liczba osób zamierzających szukać pracy poprzez znajomych, a także na stronach pracodawców i poprzez media społecznościowe (21,8%). Wzrosła natomiast liczba kandydatów, którzy będą szukać jej w lokalnych urzędach pracy (26,3%). W jaki sposób zamierza Pan/Pani poszukiwać nowej pracy? Poprzez znajomych 58,3% Przeglądanie ogłoszeń na portalach pracy 57,2% 12 Samodzielne wyszukiwanie ofert w zakładkach Kariera na stronach internetowych firm Poprzez Urząd Pracy Na targach pracy Poprzez media społecznościowe Poprzez zgłoszenie się do agencji zatrudnienia KOMENTARZ EKSPERTA Piotr Adamczyk, Prezes Zarządu serwisu Kariera.pl Rynek pracy ulega ciągłym zmianom, ale jeden trend jest niezmiennie kontynuowany. To narastająca dominacja nowych technologii i opanowywanie procesów rekrutacyjnych przez narzędzia on-line. W obecnych warunkach jedynie rekomendacja znajomych może stanowić lepsze źródło informacji o ofertach pracy, choć portale są już niemal tak samo popularne. Pracodawcy zaczynają podążać ścieżkami, którymi poruszają się kandydaci, przez co stawiają na rozwijanie swojego wizerunku w sieci i budowanie nowych narzędzi promujących ich warunki zatrudnienia. W takich działaniach wykorzystany jest Talent Acquisition Marketing, łączący kreowanie wizerunku pracodawcy z jego aktywnością rekrutacyjną. Po takie rozwiązania coraz chętniej sięgają firmy na portalu kariera.pl, który zawiera nie tylko oferty pracy, ale również informacje o zarobkach, opinie o pracodawcach czy porady pomagające w zawodowym rozwoju. 19,7% 21,8% 23,5% 26,3% 45,5%

13 ZDANIEM PRACOWNIKA OCZEKIWANIA PŁACOWE Spodziewana zmiana wynagrodzenia w najbliższych miesiącach Czego oczekuje Pan/Pani w najbliższych miesiącach? 53,1% Podniesienie 40,7% Utrzymanie 1,9% Obniżenie 4,3% Nie wiem W grupie zatrudnionych Polaków połowa spodziewa się podniesienia poziomu swojego wynagrodzenia (53,1%). Mniej, bo 40,7% twierdzi, że ich pensja utrzyma się na tym samym poziomie. Obniżenia zarobków obawia się zaledwie 1,9% pracujących. Największymi optymistami w zakresie wzrostu wynagrodzeń są osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło lub zlecenie 63,1%. Wśród pracowników zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pełny etat podwyżki spodziewa się tylko 52,9% osób. Wiek lat 55,9% 37,8% 2,3% 4% KOMENTARZ EKSPERTA Artur Skiba, Prezes Antal i wiceprezes Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia Analizy Antal wskazują, że pozyskanie i zatrzymanie pracownika staje się coraz trudniejsze. Ponad połowa osób na rynku pracy oczekuje wzrostu płacy, a w przypadku zmiany miejsca zatrudnienia specjaliści i menedżerowie liczą na 23% wzrost pensji. Wskaźnik rotacji dobrowolnej na poziomie 10,8%, wzrost płac specjalistów i menedżerów o 5,85%, a przeciętnie wg GUS o 3,6% przekłada się na coraz silniejszą presję płacową wywieraną na firmy. Zaczynają one w coraz bardziej zaawansowanym stopniu analizować siatki płacowe, aby w optymalny sposób zaspokoić rosnące oczekiwania pracowników. W systemach wynagradzania coraz ważniejszą rolę również pełnią dodatkowe benefity. Ich rolą jest zwiększanie motywacji pracownika dzięki np. elementom ułatwiającym godzenie życia zawodowego z prywatnym czy budowanie lojalności wobec firmy oferując np. opcje na akcje. Wciąż organizacje często sugerują się modą niż faktycznymi potrzebami pracowników. Tymczasem jak każdy inny element w funkcjonowaniu firmy, benefity powinny być wybierane i oferowane względem jasno określonych i mierzalnych celów lat lat lat Stosunek pracy umowa o pracę na pełny etat umowa o pracę na niepełny etat umowa zlecenia/dzieło samozatrudnienie Podniesienie 53,3% 52,2% 48,4% 52,9% 53,1% 63,1% 49,6% Utrzymanie Obniżenie 40,8% 43,3% 43,1% 41,4% 46,9% 1,2% 4,7% 1,4% 3,1% 2,7% 5,8% 2,4% 3,3% 35,1% 1,8% 38,4% 1,3% 10,7% Nie wiem 13

14 ZDANIEM PRACODAWCY 14

15 PREFERENCJE ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÓW PLANOWANE REKRUTACJE POLITYKA PŁACOWA PRZEDSIĘBIORSTW 15

16 ZDANIEM PRACODAWCY PREFERENCJE ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÓW Podczas gdy co szósty Polak obawia się o swoje zatrudnienie, zdecydowana większość pracodawców (60,9%) planuje utrzymać obecny poziom miejsc pracy. Na zwiększenie poziomu zatrudnienia w najbliższym kwartale zdecyduje się 16,1% pracodawców, a 16% otworzy nowe rekrutacje. O redukcji etatów myśli jedynie 3,6% respondentów. Rekrutacje planują głównie duże firmy ponad 60% z nich zamierza przeprowadzić rekrutacje w celu utrzymania lub zwiększenia zatrudnienia. Najwięcej rekrutacji będzie miało miejsce w firmach handlowych (51,8% planuje rekrutacje) i usługowych (38,1% planuje rekrutacje). Wśród przedsiębiorstw działających w sektorze publicznym takie plany ma tylko co piąta firma. Z kolei w sektorze produkcyjnym 36% firm planuje rekrutacje. 16 Planowane zmiany zatrudnienia ,1% Firm planuje rekrutację Zwiększenie 60,9% firm planuje utrzymanie obecnego poziomu zatrudnienia bez rekrutacji 16,1% Zwiększenie poprzez rekrutację 16% Utrzymanie poprzez rekrutację 3,6% Zmniejszenie 3,4% Nie wiem 16,1% 76,9% 3,6% 3,4% 14,6% 74,2% 6,3% 4,9% 16,4% 73% 7,4% 3,2% 14,7% 77,3% 6,6% 1,4% 12,4% 81% 6,1% 0,5% 11,7% 78% 6,2% 4,1% 12% 74,3% 7,5% 6,2% Utrzymanie Zmniejszenie Nie wiem W zależności od branży Zwiększenie Utrzymanie poprzez rekrutację Utrzymanie bez rekrutacji Zmniejszenie Nie wiem Handel 5,9% 15,1% 5,4% 14,3% 5,3% 4,1% 2,6% 2,2% 5,1% 1,2% 2,6% 5% 17,8% 23% 30,6% Usługi 34% 37,8% Produkcja 56,6% 58,9% 72,6% Sektor publiczny I kwartał 2017 a poprzednie edycje badania Wyniki badania potwierdzają hossę na rynku pracy. W porównaniu z rokiem 2016 o prawie 4 p.p. spadł odsetek pracodawców deklarujących zmniejszenie liczby prowadzonych rekrutacji. Odsetek pracodawców deklarujących utrzymaniu lub wzrost poziomu zatrudnienia pozostaje na porównywalnym poziomie.

17 ZDANIEM PRACODAWCY PLANOWANE REKRUTACJE Jakich pracowników planują rekrutować firmy 13,5% Kadrę zarządzającą 48,3% Pracowników średniego szczebla 59,1% Pracowników niższego szczebla 1,5% Nie wiem Aż 32,1% przedsiębiorstw planuje w najbliższym czasie uruchomić rekrutacje pracowników w celu utrzymania lub zwiększenia poziomu zatrudnienia. Firmy poszukiwać będą głownie pracowników niższego (59,1%) i średniego szczebla (48,3%). Jedna na siedem firm (13,8%) planuje rekrutować członków kadry zarządzającej. Warto jednak zwrócić uwagę, że w porównaniu do I kwartału 2016 roku jest to wzrost o 11 p.p. Największe zapotrzebowanie na pracowników niższego szczebla zgłasza branża usługowa (69,6%), najmniejsze sektor publiczny (47,6%). Pracowników średniego szczebla będzie poszukiwało prawie 66,1% firm z branży handlowej. Ten sektor będzie również najbardziej dynamicznie rekrutować pracowników kadry zarządzającej. Jak pokazują wyniki badania firmy duże częściej od małych i średnich planują zatrudniać pracowników niższego szczebla (w przypadku firm zatrudniających ponad 250 osób odsetek wynosi aż 78,7%). Wielkość firmy Kadrę zarządzającą Pracowników średniego szczebla Pracowników niższego szczebla Branża Nie wiem Kadrę zarządzającą Pracowników średniego szczebla Pracowników niższego szczebla Nie wiem 2,7% 1,6% 5,4% 0% Firmy duże (powyżej 249 pracowników) Handel 0% 0% 0% 6,8% 16,4% 17,2% 19,2% 17,4% 12,4% 11,1% Usługi Firmy średnie ( pracowników) 32,5% 47,5% 48,6% 48,3% 54,1% 58,6% 39,2% 53,6% 46,9% 47,6% Produkcja 66,1% 69,6% 62,1% 78,7% Firmy małe (10-49 pracowników) Sektor publiczny 17

18 ZDANIEM PRACODAWCY POLITYKA PŁACOWA PRZEDSIĘBIORSTW Co w ciągu najbliższych miesięcy planują firmy w zakresie wynagrodzeń? 63,7% Utrzymanie 28,8% Zwiększenie 7,5% Nie wiem Planowane zmiany wynagrodzenia w zależności od branży 38% 27,5% Zwiększenie 33,7% 24,8% 59% 66,7% Utrzymanie 59,3% 64% 3% 5,8% Nie wiem 7,1% 11,2% Przeszło co czwarty pracodawca (28,8%) planuje w ciągu najbliższego kwartału podwyżki dla swoich pracowników. Największą skłonność do zwiększenia wynagrodzenia mają firmy małe, zatrudniające do 49 pracowników (30%) oraz przedsiębiorstwa z branży handlowej (38%) i produkcyjnej (33,7%). Co ciekawe, żadna ze zbadanych firm nie planowała obniżenia stawek dla swoich pracowników. I kwartał 2017 a poprzednie edycje badania W porównaniu z poprzednimi edycjami wyraźnie widoczna jest większa skłonność pracodawców do podwyżki pensji swoich pracowników. W porównaniu z ostatnią edycją badania skok wynosi ponad 19 p.p. i oznacza najwyższy wynik w historii raportów Barometr Rynku Pracy. Handel Usługi Produkcja Planowane zmiany wynagrodzenia ,8% 9,4% 13,5% 5,2% 14,1% 5,3% 2,8% 63,7% 81,1% 81,2% 86,5% 80,6% 87,2% 88,3% Sektor publiczny 7,5% 0,5% 9% 5,3% 1,2% 7,1% 1,3% 4% 1,5% 6% 2,3% 6,6% 18 Zwiększenie Utrzymanie Zmniejszenie Nie wiem

19 ZDANIEM PRACODAWCY DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZATRZYMANIE PRACOWNIKÓW Czy firma prowadzi działania mające na celu zatrzymanie pracowników? Prowadzone działania mające na celu zatrzymanie pracowników 15,3% Tak 81,2% Nie 3,5% Nie wiem 9,3% Tak, podnosząc wynagrodzenia 3,1% Tak, tworząc możliwości rozwoju i awansu 1,6% Tak, zapewniając benefity pozapłacowe 1,3% Tak, inne Tylko niemal co szósta (15,3%) firma prowadzi zorganizowane działania mające na celu zatrzymanie pracowników. Najczęściej należą do nich podnoszenie wynagrodzeń, wdrażanie polityki rozwoju i awansów oraz dodatkowe benefity pozapłacowe. Im większa firma, tym częściej prowadzone są działania mające na celu zatrzymanie pracowników planujących odejść (prowadzi je 41,6% dużych organizacji, 28% średnich i tylko co dziesiąta mała firma). Aż 1/4 firm dużych oraz prawie 1/5 średnich proponuje w takich sytuację podwyżkę. Natomiast 7,9% spośród dużych firm zapewnia wtedy pracownikom możliwość rozwoju i awansu. Tak, podnosząc wynagrodzenia Tak, tworząc możliwości rozwoju i awansu Tak, zapewniając benefity pozapłacowe KOMENTARZ EKSPERTA Andrzej Kubisiak, Dyrektor Zespołu Analiz i Komunikacji w Work Service S.A. W naszej najnowszej edycji Barometru Rynku Pracy widać, że co piąty pracowników w ostatnim roku otrzymał ofertę pracy, mimo że sam o nią nie zabiegał. To obrazuje klasyczny mechanizm walki o kandydatów, który dopadł firmy z wielu branż. Przy rekordowo niskich poziomach bezrobocia uwidocznił się rosnący niedobór na rynku pracy, co spowodowało, że pracodawcy zaczęli sięgać po kadry zatrudnione w konkurencyjnych firmach i innych segmentach gospodarki. Rywalizacja dotyka już nie tylko specjalistów, ale również pracowników niższego i średniego szczebla. W tych warunkach kluczowe stają się mechanizmy ograniczenia rotacji kadrowej. Z badań wynika, że jedynie 15% firm podejmuje takie działania i głównie dotyczy to kwestii finansowych. Jednak gdy spojrzymy na powody zmiany pracy, to poza czynnikiem finansowym pracownicy wskazują m.in. na perspektywy awansu czy chęć samorealizacji. To wskazówka dla wielu pracodawców, co należy poprawić (czasem bez kosztowo), aby zatrzymać kluczowych pracowników w firmie. Tak, inne Nie 7,9% 6% 2% 5% 3% 1% 2% 2% 1% Firmy duże (powyżej 249 pracowników) 6% 17% 26,7% Firmy średnie ( pracowników) 51,5% 71% 41,6% 28% 10% 86% Firmy małe (10-49 pracowników) 19

20 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY 20

21 21

22 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY Północny Północno-zachodni 6 Południowo-zachodni REGIONÓW 16 WOJEWÓDZTW Centralny Południowy Wschodni 22

23 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY ZDANIEM PRACOWNIKA Jak długo spodziewa się Pan/Pani szukać nowej pracy? Czy oczekuje Pan/Pani zmiany wysokości wynagrodzenia? Północny 13,2% Północny 49,8% Północno-zachodni 59,3% Północno-zachodni 49,7% Południowo-zachodni 33,7% Na mapie zaprezentowano procent odpowiedzi mniej niż miesiąc Centralny 30% Południowy 40,5% Wschodni 32,9% Jak pokazały wyniki Regionalnego Barometru Rynku Pracy najpewniej czują się mieszkańcy regionu Północno Zachodniego. Tam aż 59,3% pracowników uważa, że nową pracę znajdzie w ciągu miesiąca lub krócej. Swojej zawodowej pozycji najmniej pewni są mieszkańcy województwa pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Tam tylko co ósmy pracownik twierdzi, że nową pracę znajdzie w ciągu 30 dni. Południowo-zachodni 46,3% Na mapie zaprezentowano procent spodziewających się podwyżki wynagrodzenia Centralny 50% Południowy 62,5% Wschodni 55% Najwięcej optymistów pracuje w regionie Południowym w województwach śląskim i małopolskim. Tam podwyżki spodziewa się aż 62,5% pracowników. Dobre nastroje dopisują też respondentom z regionu Wschodniego: województw podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego, w których podwyżki spodziewa się ponad połowa pracowników (55%). Wiary w wyższe wynagrodzenie brakuje osobom zatrudnionym w regionie Południowo-zachodnim tj. w województwach dolnośląskim i opolskim. 23

24 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY ZDANIEM PRACODAWCY Plany dotyczące rekrutacji w których regionach Polski najlepiej szukać pracy? Problem ze znalezieniem pracowników w których regionach Polski najtrudniej o kandydata? Północny 23,8% Północny 42,4% 24 Północno-zachodni 44,4% Południowo-zachodni 33,3% Na mapie zaprezentowano procent deklarujących zamiar zwiększania poziomu zatrudnienia Centralny 44,3% Południowy 20,9% Wschodni 19,4% Jak pokazują wyniki Regionalnego Barometru Rynku Pracy największe zapotrzebowanie na pracowników deklarują pracodawcy z Polski zachodniej i centralnej. W województwach wielkopolskim, zachodniopomorskim, lubuskim, mazowieckim i łódzkim rekrutacje planuje 44% firm. W regionie Południowozachodnim rekrutować będzie 1/3 pracodawców. Najmniej rekrutacji, podobnie jak w poprzednich edycjach badania, będzie we wschodniej Polsce, czyli w województwach świętokrzyskim, podkarpackim, lubelskim i podlaskim, gdzie zaledwie 19,4% firm planuje zwiększyć zatrudnienie. Niewiele wyższy wynik (20,9%) deklarują pracodawcy w regionu południowego. Północno-zachodni 41,2% Południowo-zachodni 45,1% Na mapie zaprezentowano procent firm deklarujących trudność ze znalezieniem pracowników Centralny 33,5% Południowy 18,5% Wschodni 32,8% Najczęstsze problemy ze znalezieniem pracowników występowały w województwach dolnośląskim, i opolskim (45,1%). Ponad 40% deficyty notowano również w zachodniej i północnej części kraju. Najmniejsze niedobory kadrowe odnotowano na południu, gdzie przyznawało się do nich jedynie 18%. Co ciekawe w województwach podlaskim, podkarpackim i lubelskim występuje już porównywalny poziom niedoborów kadrowych jak w przypadku Mazowsza i województwa łódzkiego.

25 25

26 TRENDY TRENDY NA RYNKU PRACY 26

27 PRACOWNIK PROPOZYCJE ZATRUDNIENIA Z RYNKU POLITYKA WYNAGRODZEŃ PRACODAWCA NIEDOBÓR KANDYDATÓW PRACOWNICY Z UKRAINY 27

28 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACOWNIK PROPOZYCJE ZATRUDNIENIA Z RYNKU Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy otrzymał/a Pan/Pani propozycję zawodową z rynku? Wiek 4% lat 21,2% 10,5% 64,3% 22,6% Tak 77,4% Nie 4,2% Tak i ją przyjął 10,5% Tak i ją odrzucił (po procesie rekrutacyjnym) 7,9% Tak, ale jej nie rozważał 3,1% 7,2% 11,9% lat 7% 4,8% 3,2% lat 3,1% 2,5% 2,3% lat 85% 92,1% 77,9% Co piąta (22,6%) aktywna zawodowo osoba otrzymała w ciągu ostatniego roku bezpośrednią propozycję zatrudnienia, o którą sama nie zabiegała. W większości (35,7%) były to osoby młode, które nie skończyły jeszcze 35 roku życia. Propozycję zatrudnienia częściej otrzymały osoby mieszkające w miastach i zarabiające powyżej zł. Dochód do 999 zł zł zł zł powyżej 3999 zł 1,9% 15,1% 5,7% Tak 22,6% 4,3% 5,3% 4,0% Tak 13,5% 3,4% 14,6% 6,2% Tak 24,2% 5,9% 7,2% 12,3% Tak 25,5% 6,6% 17,6% 14,7% Tak 38,9% 77,4% 86,5% 75,8% 74,5% 61,1% 28 Tak i ją przyjął Tak i ją odrzucił Tak, ale jej nie rozważał (po procesie rekrutacyjnym) Nie

29 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACOWNIK POLITYKA WYNAGRODZEŃ Czy w ciągu ostatniego roku otrzymał/a Pan/Pani podwyżkę? Wiek 6,6% lat 29,6% 14,2% 49,5% 45,4% Tak 54,6% Nie 8,3% Tak, sam o nią wystąpił 22,4% Tak, na wniosek pracodawcy 14,7% Tak, to coroczna podwyżka 17% lat 5,4% 16,7% lat 1,2% 16,6% lat 11,8% 21,9% 14,4% 17,5% 63,6% 70,4% 43,6% 45,4% pracujących Polaków w ciągu ostatnich 12 miesięcy dostało podwyżkę. W większości przypadków podwyżkę zaproponował sam pracodawca (22,4%) lub było to coroczne podniesienie płac (14,7%). Tylko 8,3% pracowników sama wystąpiła o podwyższenie pensji. Podwyżkę częściej dostały osoby młode, poniżej 45 roku życia, pracujące na pełny etat oraz lepiej zarabiające (powyżej zł). Dochód 11% 6,1% 7,9% do 999 zł 7,5% 16,7% 15,8% zł 9,5% 27,5% zł 2,9% 36,5% zł 13,2% 24,4% powyżej 3999 zł 13,4% 20,1% 16,8% 75% 60% 49,6% 40,5% 45,6% Tak, sam o nią wystąpił Tak, na wniosek pracodawcy Tak, to coroczna podwyżka Nie 29

30 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACODAWCA NIEDOBÓR KANDYDATÓW Co trzeci pracodawca deklaruje, że ma problem ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników. Najczęściej pojawiające się problemy rekrutacyjne dotyczyły pracowników niższego (16,9%) i średniego szczebla (11,6%). Największe trudności z rekrutacją miały duże firmy (54,5%) zatrudniające powyżej 250 pracowników. Co czwarta duża firma ma problem z rekrutacją pracowników niższego szczebla, a co dziesiąta średniego. Problemy z rekrutacją pracowników występują najrzadziej wśród firm z sektora publicznego tylko 7,2% z nich miało w ciągu ostatnich miesięcy problem ze znalezieniem pracowników. Najczęściej problemy pojawiały się w firmach zajmujących się handlem 53,5% (głównie pracownicy średniego szczebla) oraz usługami 50% (pracownicy niższego szczebla). 30 Czy w ostatnich miesiącach Państwa firma miała trudności z pozyskaniem kandydatów? 33% Tak 65,3% Nie 2,9% Tak, wszystkich szczebli 1,5% Tak, wyższego szczebla 11,6% Tak, średniego szczebla 16,9% Tak, niższego szczebla 1,7% Nie wiem Wielkość firmy 45,5% 60% 68% 7,9% 5% 2% 9,9% 5,0% 54,5% 0% 39% 30% 10,9% 14% 11% 25,7% 15,0% 17% Firmy duże (powyżej 249 pracowników) Firmy średnie ( pracowników) Firmy małe (10-49 pracowników) KOMENTARZ EKSPERTA Jacek Opala, dyrektor rozwoju sprzedaży w Exact Systems i ekspert Polskiej Izby Motoryzacji Motoryzacja to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki. Nowe inwestycje, rekordowe wartości eksportu, a przy tym, jak wynika z naszego MotoBarometru, oczekiwany w najbliższym czasie przez niemal dwie trzecie przedsiębiorców wzrost zatrudnienia. A to oznacza, że uruchomionych zostanie setki rekrutacji, zwłaszcza na pracowników niższego szczebla. Jednak w otoczeniu dużej podaży pracy, pracodawcy borykają się z problemem dostępności kandydatów. Mała ich liczba trapi już co trzeciego przedsiębiorcę, którzy zauważają również, że brakuje osób o kierunkowym wykształceniu. W związku z tym, że dostęp do wykwalifikowanej kadry będzie trudniejszy, istotna jest dywersyfikacja kanałów poszukiwania kandydatów i wyjście poza utarte schematy. W naszej firmie m.in. uruchomiliśmy na stronie internetowej live chat, przy pomocy którego kandydat może szybko, w czasie rzeczywistym, i bez wychodzenia z domu otrzymać szczegóły oferty. Nie Tak, wszystkich szczebli Tak, wyższego szczebla Tak, średniego szczebla Tak, niższego szczebla 5,3% 4,9% 3,8% 0,6% 1,6% 2% 2,3% 1,4% 27,3% 15% 18,6% 1,2% 19,2% 28% 22,8% 4% Handel Usługi Produkcja Sektor publiczny 42,6% 48% 51,3% Branża 53,5% 50% 47,5% 7,2% 92,8%

31 TRENDY NA RYNKU PRACY PRACODAWCA PRACOWNICY Z UKRAINY W związku z rosnącymi trudnościami z pozyskaniem wykwalifikowanych kandydatów, aż 39% pracodawców rozważa zatrudnianie pracowników z Ukrainy. W większości przypadków (22,4%) dotyczy to pracowników niższego szczebla. Co dziesiąty pracodawca rozważa zatrudnienia pracowników średniego szczebla. Pracowników z Ukrainy częściej zatrudnią firmy duże (49,1%). Zazwyczaj są to organizacje związane z branżą produkcyjną (55,9%). Obcokrajowcy znajdują jednak głównie zatrudnienia na stanowiskach niższego szczebla. Pracodawcy z branży handlowej i usługowej rozważają zatrudnienie pracowników z Ukrainy odpowiednio w 38,9% i 33,8% przypadków. Czy w związku z deficytem kandydatów, myśleli Państwo o zatrudnianiu pracowników z Ukrainy? Zamiar zatrudnienia pracowników z Ukrainy w zależności od branży 39% Tak 59,3% Nie 5,3% Tak, wszystkich szczebli 0,3% Tak, wyższego szczebla 11,1% Tak, średniego szczebla 22,4% Tak, niższego szczebla 1,7% Nie wiem Nie Tak, wszystkich szczebli Tak, wyższego szczebla Tak, średniego szczebla Tak, niższego szczebla 4,1% 0,5% 0% 0% 0% 0% 3,4% 1,7% 0% 6,5% 8,2% 17,3% 19,3% 15,1% 21,5% 41,1% 36,1% 61,1% 66,2% 82,8% 38,9% 33,8% 55,9% 5,2% Handel Usługi Produkcja Sektor publiczny 31

32 OKIEM EKSPERTA Nadchodzi gospodarka niedoboru pracowników Piotr Arak, Główny Badacz Polityka INSIGHT Czeka nas okres intensywnego poszukiwania pracowników. Bezrobocie będzie nadal malało, a pracodawcy będą mieć największe od ćwierć wieku problemy ze znalezieniem pracowników. Mamy najniższe bezrobocie od 1990 r. Średnia stopa bezrobocia rejestrowanego w 2016 r. wyniosła 8,95 proc., najmniej od czasu transformacji gospodarczej w tym roku będzie to jeszcze mniej 8,1 proc. W najbliższych latach bezrobocie będzie nadal spadać, możliwe, że do obserwowanego ostatnio w 1989 r. poziomu, gdy stopa bezrobocia wynosiła 3,4 proc. Z 1,3 mln zarejestrowanych bezrobotnych, zatrudnienia nie znajdzie ok. 56 proc. długotrwale bezrobotnych. Ponadto osoby pozostające bez pracy mogą przestać się rejestrować w urzędach, ponieważ od 2018 r. nie będą tego potrzebować, by zachować prawo do opieki zdrowotnej. Jesteśmy więc na dobrej drodze do tego by bezrobocie przestało być problemem. Mamy najwyższe wskaźniki zatrudnienia od lat, ale nadal niższe od reszty Unii. W grupie osób wieku lat tylko 63 proc. jest aktywnych zawodowo. To mniej niż średnio w Europie (66 proc.) i znacznie mniej niż w takich krajach jak Niemcy (74 proc.), czy Czechy (70 proc.). Niższe wskaźniki aktywności zawodowej ma tylko Cypr, Słowacja, Belgia, Rumunia oraz kraje południa: Włochy (56 proc.), Grecja (51 proc.), czy Turcja (50 proc.). Główną przyczyną jest niska aktywność zawodowa kobiet w Polsce (57 proc. versus 61 proc. średnio w UE) oraz osób powyżej 55. roku życia (44 proc. versus 53 proc. średnio w UE). Czas wielkiego poszukiwania pracownika Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku lat i stopa bezrobocia (BAEL) w latach wskaźnik zatrudnienia lat stopa bezrobocia 32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OECD.

33 Poszukiwanie pracy w Polsce zajmuje średnio 12 miesięcy. To o prawie cztery miesiące dłużej niż przeciętnie w krajach OECD. W USA znalezienie pracy zajmuje 7 miesięcy, w krajach G7 to 6,5 miesiąca, w Norwegii 6,4 miesiąca, w Kanadzie 4,6 miesiąca, a w niektórych krajach jak Holandia mniej niż cztery miesiące. W krajach Wyszehradu ten okres jest nawet dłuższy, ponieważ jeszcze więcej osób zarejestrowanych jako bezrobotni nie chce podjąć legalnej pracy i zawyża dane o poszukiwaniu zatrudnienia na Węgrzech znalezienie pracy zajmuje 18,1 miesiąca, w Czechach 19,4 miesiąca, a na Słowacji 31,5 miesiąca. Długi okres poszukiwania pracy pokazuje, jak niewydolne są publiczne instytucje pośrednictwa pracy. Rynek nie wypełnił tej próżni. W najbliższych miesiącach poszukujący zatrudnienia będą coraz częściej sami zgłaszać się do firm pośrednictwa, bo stosunkowo długi okres poszukiwania pracy jest spowodowany także niską skutecznością serwisów ogłoszeniowych, sieci społecznościowych, czy rekomendacji znajomych. Nieustającym problemem pozostają jednak ukryte miejsca pracy czyli ogłoszenia o pracę, które mają ograniczony zasięg i są rozpowszechniane tylko przez sieć znajomych menadżera zamiast trafić do głównego obiegu. Sam networking może dziś nie wystarczyć, by znaleźć wykwalifikowanego pracownika. Ukraińcy nie uratują polskiego rynku pracy. Dziś już 39 proc. pracodawców chce zatrudnić obywateli naszych wschodnich sąsiadów, a w zeszłym roku w Polsce pracowało około 800 tys. Ukraińców. Całkowity potencjał emigracyjny na Ukrainie to aż 2,5 mln osób, choć nie wszyscy chcący wyjechać z powodów ekonomicznych przyjadą do Polski, bo są też inne kraje z wyższymi zarobkami, które konkurują o pracowników z Ukrainy. Ważne jest, by do czasu uruchomienia własnych rezerw zatrudnienia (osoby z niepełnosprawnościami, kobiety, osoby 50+), można było łatwo zatrudnić ukraińskich pracowników na polskim rynku. Nawet jeśli zwiększymy aktywność rodzimych pracowników to i tak nie będą oni chcieli wykonywać części zawodów, do których trzeba będzie ściągać imigrantów. Ukraińcy jeżdżą teraz do Polski, Węgier, Niemiec i Hiszpanii Liczba wiz wjazdowych do Unii wydanych dla obywateli Ukrainy w 2015 r. ze względu na kraj docelowy (w tys.) Polska Węgry Niemcy Hiszpania Litwa Czechy Grecja Włochy Słowacja Francja Holandia Austria Estonia Finlandia Łotwa Szwajcaria Portugalia Szwecja Belgia Dania Słowenia Norwegia ,3 72,8 62,9 51, ,5 32,3 22,6 19,4 14,7 14,6 14,1 7,8 7,5 7,5 6,8 6,4 5,4 4,8 457,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Komisji Europejskiej. 33

34 METODOLOGIA BADANIA Dane prezentowane w ramach Barometru Rynku Pracy VII zostały przygotowane i opracowane na zlecenie Work Service S.A. przez instytut Millward Brown S.A. Badanie zostało podzielone na dwie kategorie: Pracowników Badanie zrealizowano na próbie osób pracujących (N=522) dobranej z ogólnopolskiej reprezentatywnej próby dorosłych Polaków N=1000 (dobranych zgodnie ze strukturą populacji pod względem płci, wieku, wykształcenia oraz klasy wielkości i województwa miejsca zamieszkania), wyniki poddano procedurze ważenia. Maksymalny błąd pomiaru dla całej próby pracujących to +/-4,4%. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych CATI okresie r. Pracodawców Badanie zrealizowano na próbie pracodawców (N=300) dobranych w kwotach dla wielkości zatrudnienia, po 100 wywiadów dla firm małych (10-49 pracowników), średnich ( pracowników) oraz dużych (250+ pracowników), z uwzględnieniem województwa miejsca prowadzenia działalności oraz branży firmy. Maksymalny błąd pomiaru dla całej próby to +/- 4,2%, a dla wyróżnionych trzech klas wielkości zatrudnienia +/- 10,2%. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych CATI okresie r. 34 Grupa Kapitałowa Work Service działa od 1999 roku i jest największym dostawcą kompleksowych usług HR w Europie Środkowo-Wschodniej. Prowadzi działalność na terenie całej Polski za pośrednictwem sieci oddziałów oraz za granicą w 16 krajach (Rosja, Niemcy, Czechy, Turcja, Rumunia, Węgry, Słowacja, Wielka Brytania, Belgia, Francja, Szwajcaria, Słowenia, Chorwacja, Serbia, Bułgaria, Chiny). Specjalizuje się zarówno w usługach z zakresu doradztwa personalnego, jak i restrukturyzacji w obszarze HR, rekrutacji i outsourcingu pracowniczym. Już ponad 3000 firm wybrało Work Service na swojego partnera w biznesie. Każdego dnia osób i pracowników rocznie znajduje zatrudnienie za pośrednictwem spółek należących do Grupy Kapitałowej Work Service. Work Service jest spółką notowaną na giełdach w Warszawie i Londynie. Więcej informacji na:

35

36 REDAKCJA: Andrzej Kubisiak, Beata Pilichowska Work Service S.A. Opracowanie graficzne: LABORATORIUM Grzegorz Janiszewski WIĘCEJ INFORMACJI udziela: Andrzej Kubisiak, Dyrektor Zespołu Analiz i Komunikacji, Work Service S.A. M: , E: andrzej.kubisiak@workservice.pl BAROMETR RYNKU PRACY VII 2017 Work Service S.A., Wszystkie prawa zastrzeżone. Cytowanie danych za: Raport Work Service Barometr Rynku Pracy VII