Drogi i ulice. Skrzyżowania. doc. dr inż. Tadeusz Zieliński r. ak. 2016/17

Transkrypt

1 Drogi i ulice Skrzyżowania doc. dr inż. Tadeusz Zieliński r. ak. 2016/17

2 Układ wykładu podstawowe pojęcia czynniki wpływające na rozwiązanie typy skrzyżowań zasady wyboru typu skrzyżowania ogólne zasady projektowania przegląd niektórych typów skrzyżowań jak projektować skrzyżowanie? forma przedstawienia literatura

3 Podstawowe pojęcia skrzyżowanie i jego elementy zjazd prędkości charakterystyczne pojazd miarodajny największy, jaki może niesporadycznie występować na skrzyżowaniu (typowy, przyjmowany do analizy przejezdności)

4 Podstawowe pojęcia; skrzyżowanie i jego elementy skrzyżowanie przecięcie lub połączenie dróg w jednym poziomie; umożliwia wybór kierunku (pełen lub częściowy) wlot wylot wyspa kanalizująca punkt kolizji punkt przecięcia, rozdzielenia lub połączenia osi torów ruchu pojazdów co najmniej 2 strumieni Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

5 Podstawowe pojęcia; zjazd nie jest skrzyżowaniem publiczny do obiektów użyteczności publicznej (stacja benzynowa, handel i usługi itp.) indywidualny do indywidualnie użytkowanych posesji (może być jeden do kilku obiektów) dopuszczalność zależy od klasy drogi: GP absolutnie wyjątkowo G bardzo ograniczona liczba Z ograniczona liczba L i D bez ograniczeń

6 Podstawowe pojęcia; prędkości charakterystyczne wlot drogi z pierwszeństwem przejazdu prędkość miarodajna tej drogi wlot drogi z podporządkowanej prędkość projektowa tej drogi wlot na rondo prędkość jazdy przy dojeździe: prędkość pojazdu swobodnego przy wjeździe bez zatrzymania

7 Czynniki wpływające na rozwiązanie skrzyżowania parametry krzyżujących się dróg ruch warunki lokalne Skrzyżowania analiza ekonomiczna

8 Czynniki wpływające na rozwiązanie skrzyżowania; parametry krzyżujących się dróg klasy funkcje Skrzyżowania przekroje (liczba pasów)

9 Czynniki wpływające na rozwiązanie skrzyżowania; ruch uwzględnia się ruch istniejący i prognozowany ruch pojazdów podstawowy parametr: natężenia miarodajne (Wytyczne skrzyżowań 2.4) struktura kierunkowa wahania ruchu struktura rodzajowa pojazd miarodajny (gabaryty, promienie skrętu szerokość pasa) (Ws 2.6) ruch pieszych i rowerów komunikacja zbiorowa Skrzyżowania informacja o zdarzeniach drogowych (modernizacja istniejącego skrzyżowania)

10 Czynniki wpływające na rozwiązanie skrzyżowania; warunki lokalne urbanistyczne: drogowe: charakter zagospodarowania terenu dostępność terenu (linie rozgraniczające, linie zabudowy) położenie i rozwiązania sąsiednich skrzyżowań zjazdy ukształtowanie wysokościowe terenu infrastruktura techniczna możliwość odwodnienia zieleń Skrzyżowania

11 Czynniki wpływające na rozwiązanie skrzyżowania; analiza ekonomiczna koszty budowy koszty ruchu koszty eksploatacji Skrzyżowania koszty ochrony środowiska koszty = wydatki i zyski

12 Typy skrzyżowań wg rodzaju skanalizowania: zwykłe skanalizowane wg liczby wlotów: 3-wlotowe 4-wlotowe wielowlotowe wg organizacji ruchu: Skrzyżowania bez pierwszeństwa (równorzędne) z pierwszeństwem (z drogą podporządkowaną) z ruchem okrężnym (podporządkowanie wszystkich wlotów)

13 Typy skrzyżowań; zwykłe na żadnym wlocie nie ma wysp lub pasów dzielących bez poszerzeń o poszerzonych wlotach Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

14 Typy skrzyżowań; skanalizowane cele kanalizacji ruchu ogólne zasady kanalizacji ruchu typy skrzyżowań skanalizowanych skanalizowane wloty na jednym kierunku skanalizowane wloty na wszystkich kierunkach skanalizowane o przesuniętych wlotach z ruchem okrężnym: rondo skrzyżowanie z wyspą centralną inne (szeroki pas dzielący, itp.)

15 Typy skrzyżowań; skanalizowane; cele kanalizacji ruchu uporządkowanie ruchu: rozdzielenie potoków ruchu uściślenie torów jazdy redukcja prędkości wydzielanie miejsc oczekiwania pojazdów i pieszych skrócenie drogi ewakuacji pieszych optymalizacja obszarów kolizji: redukcja punktów i powierzchni kolizji oddzielenie punktów kolizji poprawienie kątów kolizji Skrzyżowania poprawa zauważalności skrzyżowania

16 Typy skrzyżowań; skanalizowane; ogólne zasady kanalizacji ruchu realizowana przez tworzenie wysp kanalizujących (w krawężnikach i malowanych) wyznaczających korytarze ruchu (najpierw korytarze wyspy) unikanie stosowania małych wysepek najpierw kanalizacja wlotów podporządkowanych odsunięcie wysepki od strony najazdu efekt kanalizacji: poprawa bezpieczeństwa poprawa czytelności wzrost przepustowości Skrzyżowania

17 Typy skrzyżowań; skanalizowane: skanalizowane wloty na jednym kierunku na wlocie podporządkowanym Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

18 Typy skrzyżowań; skanalizowane; skanalizowane wloty na wszystkich kierunkach Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

19 Typy skrzyżowań; skanalizowane; w prawo (zalecane) Skrzyżowania o przesuniętych wlotach Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I w lewo

20 Typy skrzyżowań; skanalizowane: z ruchem okrężnym; rondo małe rondo Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

21 Typy skrzyżowań; skanalizowane: z ruchem okrężnym; wyspa centralna zawsze z sygnalizacją świetlną Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

22 Typy skrzyżowań; wielowlotowe niepożądane korekta w zależności: od ważności dróg dostępności terenu Skrzyżowania Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

23 Zasady wyboru typu skrzyżowania czynniki wpływające na wybór: klasy dróg położenie ruch (natężenie, struktura kierunkowa i rodzajowa) przekroje poprzeczne (droga jedno lub dwujezdniowa) koszty bezpieczeństwo

24 Zasady wyboru typu skrzyżowania; klasy dróg Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I, 4.1.2

25 Zasady wyboru typu skrzyżowania; położenie poza terenem zabudowy na terenie zabudowy

26 Zasady wyboru typu skrzyżowania; położenie poza terenem zabudowy dominujące czynniki: bezpieczeństwo warunki ruchu Skrzyżowania małe ograniczenia mało pieszych i rowerzystów sygnalizacja wyjątkowo

27 Zasady wyboru typu skrzyżowania; położenie na terenie zabudowy dominujące czynniki: Skrzyżowania funkcje dróg zagospodarowanie otoczenia bezpieczeństwo warunki ruchu silne ograniczenia silny wpływ funkcji urbanistycznych dużo pieszych i ew. rowerzystów komunikacja zbiorowa sygnalizacja często

28 Zasady wyboru typu skrzyżowania; ruch w Wytycznych projektowania skrzyżowań orientacyjne wykresy do wstępnego wyboru typu skrzyżowania: z pierwszeństwem rondo z sygnalizacją pominięto wpływ kanalizacji ruchu Skrzyżowania więcej: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych 4.6

29 Zasady wyboru typu skrzyżowania; przekroje poprzeczne droga dwujezdniowa : inne kryteria doboru typu skrzyżowań stosowanie dodatkowych pasów dla pojazdów skręcających jeśli rondo to wielopasowe mniejsze bezpieczeństwo

30 Zasady wyboru typu skrzyżowania; koszty koszty budowy: zajętość terenu powierzchnia nawierzchni kanalizacja ew. sygnalizacja ew. przełożenie infrastruktury koszty eksploatacji: Skrzyżowania sygnalizacja kanalizacja koszty utrzymania straty czasu

31 Zasady wyboru typu skrzyżowania; bezpieczeństwo redukcja zdarzeń i ofiar (w stosunku do skrzyżowania zwykłego): małe rondo jednopasowe % skanalizowane z sygnalizacją % skanalizowane bez sygnalizacji 5 20 %

32 Ogólne zasady projektowania zasady: bezpieczeństwo przepustowość uwarunkowania środowiskowe uwarunkowania ekonomiczne konsekwencje: Skrzyżowania rozwiązanie w planie rozwiązanie wysokościowe kanalizacja ruchu organizacja ruchu inne

33 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo dostrzegalność widoczność zrozumiałość (czytelność) przejezdność ograniczenie prędkości (najlepiej geometrią) minimalizacja liczby i wagi punktów kolizji przykładowe środki zaradcze: zmiana typu skrzyżowania sygnalizacja oznakowanie (znak stop)

34 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; dostrzegalność skrzyżowanie dostatecznie wcześnie zauważane ( np. zakończenie wyprzedzania) środki: Skrzyżowania lokalizacja na łuku wklęsłym lub na prostej niwelety wyspy na wlotach podporządkowanych (ew. ich wydłużenie) źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I oznakowanie pionowe zmiana otoczenia drogi (np. zieleń za koroną drogi)

35 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; widoczność wzajemna widoczność wszystkich uczestników ruchu środki: trójkąty widoczności (w ostateczności znak stop) lokalizacja na łuku wklęsłym lub na prostej niwelety kąt skrzyżowania ok. 90 o jednopasowe wloty podporządkowane (wyjątki: pas włączeń lub sygnalizacja) unikanie: Skrzyżowania projektowania wlotów po wewnętrznej stronie łuków poziomych w pobliżu łuków wypukłych o małych promieniach

36 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; zrozumiałość (czytelność) przejrzystość torów jazdy i organizacji ruchu środki: geometria wskazuje pierwszeństwo przejazdu stosowanie prostych, ogólnie znanych typów skrzyżowań niezmuszanie kierowcy do podejmowania kilku decyzji jednocześnie dobre optyczne prowadzenie dobre oznakowanie Skrzyżowania unikanie nadmiernej kanalizacji i małych wysp

37 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; zrozumiałość (czytelność)

38 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; przejezdność dostosowanie geometrii do pojazdu miarodajnego sprawdzenie: szablony i programy dla pojazdów występujących sporadycznie przejezdność możliwa źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I i II

39 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; przejezdność; szablony i programy szablony Skrzyżowania programy (np.: AutoTurn, MS Turn) źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I źródło:

40 Zasady projektowania ogólne; bezpieczeństwo; punkty kolizji zasady: minimalizacja liczby punktów korzystne rozwiązania: skrzyżowania 3-wlotowe skrzyżowanie o wlotach przesuniętych 4-wlotowe rondo lewoskręty z ominięciem środka redukcja kolizji typu krzyżowanie minimalizacja powierzchni kolizji

41 Zasady projektowania ogólne; uwarunkowania środowiskowe główne czynniki: zajętość terenu hałas i wibracje zanieczyszczenie powietrza wkomponowanie w krajobraz zalecenia: Skrzyżowania szczególnie istotne w mieście zapewnienie płynności ruchu wykorzystanie do ok. 75% przepustowości unikanie dużych (> 3%) pochyleń na wlotach (zwłaszcza podporządkowanych)

42 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie usytuowanie kształt wloty wyloty przedłużenie pasów na wlocie

43 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie; usytuowanie odległości między skrzyżowaniami linie rozgraniczające

44 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie; usytuowanie odległości między skrzyżowaniami

45 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie; linie rozgraniczające ulice: węzły i skrzyżowania Z indywidualnie L i D ścięcia narożników 5*5 m drogi: Skrzyżowania węzły i skrzyżowania Z z wyższymi indywidualnie skrzyżowania drogi Z z L i D ścięcia narożników 10*10 m (5*5 m) L i D ścięcia narożników 5*5 m

46 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie; kształt stosować typowe rozwiązania, nie zaskakiwać unikać skrzyżowań wielowlotowych kąt skrzyżowania zbliżony do 90 o unikać na łukach (ograniczenie widoczności po stronie wewnętrznej); ew. stosować możliwie największe promienie nie stosować zbyt dużych promieni dla prawo- i lewoskrętu 6 10 (30) m

47 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie w planie; wloty i wyloty wlot podporządkowany: bez sygnalizacji 1 pas (bezpieczeństwo); chyba, że dla prawoskrętu jest pas włączeń z sygnalizacją 2 pasy (sprawność) dodatkowe pasy dla lewoskrętów: drogi dwujezdniowe i wielopasowe drogi jednojezdniowe lewoskręt 50 p/h długość dostosowana do natężeń (1 pojazd ok. 6 m)

48 Zasady projektowania ogólne; rozwiązanie wysokościowe na odcinku prostym niwelety lub w pobliżu łuku wklęsłego unikać dużych pochyleń niwelety nie za wierzchołkiem wzniesienia zapewnić odpływ wody ze skrzyżowania

49 Zasady projektowania ogólne; kanalizacja ruchu umożliwić jednoczesny skręt w lewo z przeciwnych wlotów (promienie, szerokość korytarzy) źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I parametry skrzyżowania (szerokość pasów, promienie skrętu itp.) dostosować do pojazdu miarodajnego

50 Zasady projektowania ogólne; organizacja ruchu stosować oznakowanie uprzedzające skrzyżowania z sygnalizacją zwarte (minimalizacja drogi ewakuacji) skrzyżowania bez sygnalizacji wyznaczyć wysepkami powierzchnie oczekiwań i azyle dla pieszych liczba pasów (dla danej relacji, np. na wprost) na wylocie nie może być mniejsza niż na wlocie dążyć do prostoliniowego przebiegu pasów na wprost pas ruchu na wprost nie powinien przechodzić w pas dla skrętu (wyjątek b. duży potok skręcający)

51 Zasady projektowania ogólne; inne ruch pieszych i rowerzystów: odsunąć przejście dla pieszych poza łuk prawoskrętu (w miarę możliwości) Skrzyżowania nie stosować malowanych azylów nie łamać przejść w obrębie jezdni źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I ruch komunikacji zbiorowej przystanki na wylotach oświetlenie nie dopuszczać do ustawiania obiektów rozpraszających uwagę (agresywne reklamy)

52 Przegląd niektórych typów skrzyżowań skrzyżowania skanalizowane ronda: klasyczne turbinowe szwedzkie wyspa centralna

53 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; skrzyżowania skanalizowane najpierw kanalizacja wlotu podporządkowanego duża kropla wyspa trójkątna źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I kanalizacja drogi głównej poprawa kąta (~90 o, dopuszczalny o )

54 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; skrzyżowania skanalizowane; poprawa kąta źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część I

55 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne typy elementy ronda ogólne zasady projektowania ocena rond

56 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; typy typ średnica zewnętrzna wyspa środkowa jezdnia i wloty liczba wlotów typ kolizji duże > 65 (55) średnie (65) małe (22 45) mini (25) stanowiąca wizualna przeszkodę przejezdna, krawężnik do 6 cm, środek 16 cm 1 lub 2 pasy 1 pas może być > 4 3 lub 4 przeplatanie kolizje (wyjątkowo; ew. miejskie)

57 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; elementy źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

58 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; ogólne zasady projektowania prędkość rozwiązanie w planie rozwiązanie wysokościowe wybrane szczegóły

59 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; ogólne zasady; prędkość prędkość przy dojeździe do ronda (przy możliwości wjazdu bez zatrzymania): podstawowy parametr decydujący o geometrii km/h więcej: Ws cz. II, 2.6 prędkość na rondzie v = km/h

60 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; ogólne zasady; plan geometria: małe promienie szerokie pasy na łukach węższe wloty niż wyloty średnica ronda zależy od liczby pasów na rondzie (1 czy 2) pojazdu miarodajnego Skrzyżowania V w sprawdzenie przejezdności: dla pojazdu miarodajnego największy z dopuszczonych do ruchu i występujących na rondzie; na ogół min. to śmieciarka przejezdność możliwa dla pojazdów występujących sporadycznie (z dopuszczeniem zajmowania sąsiednich pasów itp.) ograniczenia dla latarni, znaków drogowych itp.

61 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; ogólne zasady; rozwiązanie wysokościowe dojazd: jak dla skrzyżowań zalecane i 3% na długości 20 m pochylenie poprzeczne jezdni: % (4%) na zewnątrz wyjątkowo do środka pochylenie całej wyspy 3% Skrzyżowania pierścień (na małym rondzie): wzniesiony o 2 4 cm pochylenie 4 6 % więcej: Ws cz. II, rozdz. 6 źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

62 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; ocena rond zalety: bezpieczeństwo (ronda 1 pasowe) przepustowość (na ogół większa od skrzyżowania z pierwszeństwem bez sygnalizacji) wady: Skrzyżowania znaczne ograniczenie prędkości problemy z przejezdnością (jak dla wszystkich skrzyżowań skanalizowanych, ale nieco większe)

63 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; wybrane szczegóły projektowania zmniejszanie prędkości na wlotach zapewnienie przejezdności możliwej: brukowanie pierścienia brukowanie poszerzeń dla prawoskrętów przejścia dla pieszych i drogi rowerowe prawoskręt poza rondem

64 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; szczegóły projektowania; wloty zmniejszanie prędkości na wlotach: mała szerokość (niedopuszczalna na innych typach skrzyżowań skanalizowanych) Skrzyżowania likwidowanie utwardzonych poboczy esowanie źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

65 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; szczegóły projektowania; brukowanie prawoskrętu źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

66 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; szczegóły projektowania; prawoskręt poza rondem źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

67 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; szczegóły projektowania; prawoskręt poza rondem źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

68 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda klasyczne; szczegóły projektowania; ronda małe źródło: Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych, część II

69 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda turbinowe idea naprowadzenie na właściwy pas ruchu źródło:

70 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda turbinowe źródło: ; Gdańsk

71 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda turbinowe źródło: ; Puławy

72 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda szwedzkie typy ronda zamiejskie (bez ruchu pieszego): wolny wjazd (esowanie, przesunięcie) szybki zjazd źródło: Kania L., Wolski A., Rozwiązania dla skrzyżowań z ruchem wokół wyspy, Magazyn Autostrady 5/2007

73 Przegląd niektórych typów skrzyżowań; ronda szwedzkie przesunięcie środka ronda względem przecinających się dróg źródło: Kania L., Wolski A., Rozwiązania dla skrzyżowań z ruchem wokół wyspy, Magazyn Autostrady 5/2007

74 Typy skrzyżowań; skanalizowane: z ruchem okrężnym; wyspa centralna typowo miejski zawsze z sygnalizacją świetlną średnica zależy od wymaganej powierzchni akumulacji liczba pasów zależy od przepustowości (najczęściej 2 4) krytycznym elementem pojemność powierzchni akumulacji G (Z) zalety: duża przepustowość 4 8 tys. p/h prosta sygnalizacja 2-fazowa wady duża powierzchnia

75 Typy skrzyżowań; skanalizowane: z ruchem okrężnym; wyspa centralna źródło: ; Warszawa

76 Jak projektować skrzyżowanie? wybór typu skrzyżowania (warianty) przebieg drogi podrzędnej w planie (korekta liczby wlotów, kąta) wstępny schemat rozwiązania w planie (rodzaje kanalizacji, liczba pasów) sprawdzenie przepustowości wstępne rozwiązanie wysokościowe, sprawdzenie widoczności, odwodnienia ew. korekty szczegóły rozwiązania w planie (szerokości pasów, promienie skrętów, długości pasów dodatkowych, konstrukcja wysepek) ewentualnie korekta obliczeń przepustowości szczegółowe sprawdzenie widoczności i odwodnienia projekt organizacji ruchu (oznakowanie pionowe i poziome)

77 Forma przedstawienia plan sytuacyjno-wysokościowy organizacja ruchu

78 Literatura Rozporządzenie MTiGM z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Dz. U. nr 43/1999, poz. 430 Komentarz do warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne, cz. II, GDDKiA 2002 Wytyczne projektowania skrzyżowań drogowych. Część I i II, Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, Warszawa 2001 Kania L., Wolski A., Rozwiązania dla skrzyżowań z ruchem wokół wyspy, Magazyn Autostrady 5/2007 (rozwiązania szwedzkie) Więckowski M., Skrzyżowania, wykład na studium podyplomowym inżynierii komunikacyjnej, Politechnika Warszawska 2010