ANALIZA MAKROSKOPOWA GRUNTÓW według PN-EN ISO

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ANALIZA MAKROSKOPOWA GRUNTÓW według PN-EN ISO"

Michalina Pietrzyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 Dr inż. Grzegorz Straż Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych pt: ANALIZA MAKROSKOPOWA GRUNTÓW według PN-EN ISO Wprowadzenie. Większość gruntów to twory złożone, zbudowane z: frakcji głównej (dominującej), od której pochodzi nazwa główna (symbol) pisana dużą literą np. Gr, Sa, Si frakcji drugorzędnych, które są opisywane symbolami gruntu w postaci małych liter np. gr, sa, si, Grunty stanowiące przewarstwienia mogą być pisane małymi podkreślonymi literami, następującymi po głównej frakcji gruntu np. gr, sa, si. W przypadku gruntów gruboziarnistych (niespoistych) należy precyzować ich osób poprzez dodanie pierwszych liter przymiotników określających wielkość frakcji: C (coarse - gruby), M (medium - średni), F (fine drobny) pisanych dużymi literami. Nazwę gruntu tworzy kombinacja powyższych terminów np.: piasek gruby ze żwirem drobnym (fgrcsa) pył z piaskiem grubym z domieszką żwiru drobnego (fgrcsasi) - glina ilsta (sasicl) - ił pylasty przewarstwiony piaskiem (siclsa). Rys.1. Fragment schemat blokowego do oznaczania i opisu gruntów wg PN-EN ISO

2 METODY OZNACZANIA I OPISU GRUNTU: Oznaczanie składu granulometrycznego: w celu oznaczenia rozkładu wielkości cząstek próbkę należy rozłożyć na płaskiej powierzchni lub na dłoni. Wymiary cząstek próbki należy porównać ze standardami uziarnienia obejmującymi wydzielenia zawierające materiał o różnych przedziałach wymiarów cząstek zgodnie z Tab.1. PN-EN ISO Ponieważ poszczególne cząstki pyłu i iłu nie są widoczne gołym okiem, do oznaczenia cech takiego gruntu należy stosować następujące metody: oznaczanie drobnych cząstek oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym oznaczanie dylatancji pyłu i iłu oznaczanie plastyczności. Oznaczanie kształtu cząstek: w przypadku grubych frakcji, opisuje się kształt cząstek w nawiązaniu do ich stopnia obtoczenia (który wskazuje na stopień zaokrąglenia krawędzi i naroży), ich ogólny kształt i charakter powierzchni. Terminy stosowane w opisach, wykorzystywane zwykle do żwiru lub grubszych frakcji, podano w tablicy 8.1. Tab.1. Terminy określające kształt cząstek. Parametr OSTROŚĆ KRAWĘDZI STOPIEŃ OBTOCZENIA FORMA CHARAKTER POWIERZCHNI Kształt cząstki Bardzo ostrokrawędzisty Ostrokrawędzisty Słabo ostrokrawędzisty Słabo obtoczony Obtoczony Dobrze obtoczony Sześcienna Płaska Wydłużona Szorstka Gładka Oznaczanie drobnych cząstek: przy oznaczaniu składu gruntu drobne frakcje występujące w małej ilości w próbce należy wypłukać, a grubszą pozostałość opisać na podstawie wymiarów i kształtów cząstek, rodzaju materiału i innych specyficznych składników. Czas trwania i dokładność procesu przemywania oraz badanie otrzymanego osadu wskazują na rodzaj i zawartość procentową frakcji drobnych. Oznaczanie barwy gruntu: Barwa gruntu często wskazuje na skład materiału i jego rozkład. Barwa pozwala rozróżnić grunty mineralne i organiczne. Z uwagi na fakt, iż wiele gruntów zmienia szybko swoją barwę na powietrzu, ważne jest, aby barwy określać na świeżo odsłoniętej powierzchni przy pełnym świetle dziennym. Zaleca się, aby zawsze odnotowywać takie zmiany barwy, jak te w następstwie utleniania bądź wysuszania. Tab.2. Oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym: Rodzaj testu Pył (Si) Pył /Ił (Si/Cl) Ił (Cl) WYTRZYMAŁOŚĆ W STANIE SUCHYM: miarodajny jest opór suchej próbki gruntu podczas naciskania palcami MAŁA ŚREDNIA DUŻA Grudka wysuszonego gruntu rozpada się pod lekkim lub średnim naciskiem palców Grudka wysuszonego gruntu rozpada się pod wyraźnym naciskiem palców na bryłki, które nadal wykazują spoistość Grudki wysuszonego gruntu nie można rozdrobnić pod naciskiem palców, a może być jedynie rozłamana

3 Oznaczanie plastyczności (zwięzłości): W celu oznaczenia plastyczności (zwięzłości) wilgotną próbkę gruntu należy, wałeczkować na gładkiej powierzchni, aby otrzymać wałeczek o średnicy około 3 mm, następnie zlepić go z powrotem i powtarzać wałeczkowanie do chwili, kiedy na skutek utraty wody nie daje się wałeczkować, a tylko zlepiać. Osiąga się w ten sposób granicę plastyczności. Tab.3. Oznaczanie plastyczności (zwięzłości): Plastyczność (zwięzłość) MAŁA DUŻA Symbol Próbka wykazuje spoistość, lecz nie można wykonać wałeczka o średnicy 3 mm. Próbkę można wałeczkować do uzyskania cienkich wałeczków (o średnicy mniejszej niż 3 mm). Uwagi Duża zawartość pyłu Duża zawartość iłu Tab.4. Oznaczanie zawartości piasku, pyłu i iłu w gruncie: Rodzaj testu Piasek (Sa) Pył (Si) Ił (Cl) ROZCIERANIE GRUNTU PALCAMI (ewentualnie w wodzie) ROZCIERANIE WILGOTNEGO GRUNTU NOŻEM LUB ZARYSOWANIE PAZNOKCIEM Ilość frakcji piaszczystej może być określona na podstawie wyczuwalnego stopnia szorstkości gruntu Gładki w dotyku, suche cząsteczki gruntu można łatwo usunąć z palców przez zdmuchnięcie czy klaśnięcie Powierzchnia próbki matowa W dotyku przypomina mydło, przykleja się do palców, cząsteczki gruntu trudno usunąć z palców bez opłukiwania (nawet suche) Powierzchnia próbki błyszcząca Uwaga! Gruby pył może być szorstki w dotyku, lecz poszczególne ziarna nie są widoczne gołym okiem. Tab.5. Oznaczanie dylatancji pyłu i iłu: Rodzaj testu Pył (Si) Ił (Cl) DYLATANCJA: zachowanie gruntu podczas wstrząsania tzn. przerzucania 10-20mm próbki między dłońmi lub nacisku Woda na powierzchni pojawia się szybko i znika Woda się nie pojawia Tab.6. Oznaczanie zawartości węglanów: zawartość węglanów oznaczana jest na podstawie reakcji gruntu na kroplę 10-procentowego lub rozcieńczonego wodą w proporcji 3:1 roztworu kwasu solnego. Rodzaj grutu Symbol Stopień reakcji BEZWAPNISTY 0 WAPNISTY + nie reaguje z kwasem solnym lekko pieni się pod wpływem kropli kwasu SILNIE WAPNISTY + + intensywnie pieni się pod wpływem kwasu solnego

4 Tab.7. Oznaczanie konsystencji: Konsystencja gruntu Miękkoplastyczny Plastyczny Cechy charakterystyczne Grunt przy ściskaniu wydostaje się między palcami Grunt można formować przy lekkim nacisku palców Twardoplastyczny Zwarty Bardzo zwarty Grunt nie może być formowany palcami, lecz może być wałeczkowany do średnicy ok. 3mm bez spękań i rozdrabniania się Grunt rozpada się i pęka podczas wałeczkowania do średnicy ok. 3mm, lecz ciągle jest dostatecznie wilgotny, aby uformować z niego kulkę Grunt jest wysuszony, najczęściej ma jasną barwę. Nie można uformować z niego kulki. Rozdrabnia się pod naciskiem. Można grunt zarysować paznokciem. W celu poprawy zgodności opisów przez różne osoby wskazane jest stosowanie wzorcowej skali barw. Rys. 2. Wzorcowa skala barw (fotografia udostępniona przez CONTROLS Polska sp. z o.o.). Rys. 3. Trójkąt ISO krajowy do określania symboli gruntów wg [21,22].

5 FORMULARZ WYNIKÓW BADAŃ: Opis badanych próbek: Nr otworu Nr próbki Głębokość pobrania [m] p.p.t. Data Rodzaj próbki Wyniki analizy makroskopowej: Nr próbki Barwa Wilgotność (su, mw, w, m, nw) Frakcja główna Frakcja drugorzędna Wytrzymałość w stanie suchym Dylatancja Zawartość węglanów ( 0, +, ++ ) Plastyczność Oznaczenie Rozcieranie piasku, pyłu Zarysowanie i iłu Konsystencja (mpl, pl, tpl, zw, bzw) RODZAJ GRUNTU (symbol) Uwagi PODSUMOWANIE I WNIOSKI:

Podobne dokumenty

ANALIZA MAKROSKOPOWA

ANALIZA MAKROSKOPOWA Analiza makroskopowa gruntu polega na przybliżonym określeniu: rodzaju, nazwy, niektórych cech fizycznych oraz stanu badanego gruntu bez użycia przyrządów. Stosuje się ją w terenie