Instrukcja do ćwiczenia: Analiza makroskopowa wg normy PN-EN ISO :2006

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Instrukcja do ćwiczenia: Analiza makroskopowa wg normy PN-EN ISO :2006"

Błażej Przybysz
7 lat temu
Przeglądów:

1 1) Wymiar ziarna lub cząstki Grunty podstawowe o jednolitym uziarnieniu

2 2) Skład granulometryczny Próbkę rozkładamy na płaskiej powierzchni lub dłoni. Wymiary porównujemy ze standardami zawartymi w powyższej tabeli. Oznaczenie frakcji głównej Podawana dużymi literami, np. piasek gruby (CSa), pył średni (MSi). Grunt można nazwać iłem lub pyłem w zależności od plastyczności frakcji drobnej. Uwaga: Minimalne wymiary próbki wzrastają wraz z wymiarem największych ziaren. Oznaczenie frakcji drugorzędnej Podawana małymi literami. Umieszczane w drugiej kolejności ze spójnikiem z lub wyrazem domieszka w kolejności ich ważności, po terminach opisujących frakcję główną, np. żwir z piaskiem (sagr). Uwaga: Jeśli w gruntach gruboziarnistych występują dwie frakcje w równych proporcjach to umieszczamy ukośnik, np. żwir/piasek (Gr/Sa). Jeśli grube frakcje drugorzędne występują w wyjątkowo małej lub dużej ilości wstawiamy określenie mało lub dużo przed terminem opisującym. Domieszki / przewarstwienia Grunty stanowiące przewarstwienia można pisać małymi podkreślonymi literami, np. ił pylasty przewarstwiony piaskiem siclsa. Oznaczanie zawartości piasku, pyłu i iłu w gruntach I sposób: Małą próbkę rozcieramy między palcami na sucho lub w wodzie. Ilość zawartej frakcji piaszczystej może być określona ze stopnia szorstkości materiału. Gruby pył wyczuwalny jest jako szorstki. Grunt ilasty wyczuwalny jest jak mydło oraz przykleja się do palców. Nie można go usunąć bez opłukiwania, nawet w stanie suchym. Grunty pylaste wyczuwa się jako gładkie w dotyku. Suche cząstki można łatwo zdmuchnąć lub usunąć przez klaskanie dłońmi. II sposób: Próbkę o naturalnej wilgotności należy rozciąć nożem. Błyszcząca, nacięta powierzchnia wskazuje na ił, matowa na pył lub pył ilasto-piaszczysty o małej plastyczności. Dla szybkiej oceny powierzchnię próbki można zarysować lub wygładzić paznokciem. 3) Oznaczenie kształtu cząstek grunty gruboziarniste i bardzo gruboziarniste Opisuje się kształt cząstek w nawiązaniu do ich stopnia obtoczenia, ogólny kształt i charakter powierzchni stosując poniższe określenia: Ostrość krawędzi stopień obtoczenia Forma Charakter powierzchni Bardzo ostrokrawędzisty Ostrokrawędzisty Słabo ostrokrawędzisty Słabo obtoczony Obtoczony Dobrze obtoczony Sześcienna Płaska Wydłużona Szorstka Gładka 2

3 4) Zawartość części organicznych Intensywność zapachu oraz barwa pozwala na ocenę proporcji substancji organicznej do mineralnej. 5) Opis gruntów organicznych Świeże, wilgotne grunty organiczne zwykle mają zapach pleśni, który jest bardziej intensywny, gdy wilgotna próbka zostanie podgrzana. Rozkładające się składniki organiczne mają zapach siarkowodoru, z kolei suche iły nieorganiczne po zawilgoceniu zapach ziemisty. Grunt organiczny ze składnikami mineralnymi opisuje się precyzyjnymi terminami, np. torf z piaskiem drobnym. Torfy mają na ogół małą gęstość i wyrazny zapach. Jest opisywany w zależności od stopnia rozłożenia, co określa się w stanie mokrym przez wyciskanie wody i zawartości włókien. Torf włóknisty Torf pseudowłóknisty Torf amorficzny Gytia Humus Struktura włóknista, łatwo rozpoznawalne tkanki roślinne, zachowuje pewną wytrzymałość Rozpoznawalne tkanki roślinne: brak wytrzymałości rozpoznawalnego materiału roślinnego Brak widocznych struktur roślinnych, konsystencja papkowata Rozłożone szczątki roślinne i zwierzęce: może zawierać składniki organiczne Pozostałości roślin, żywe organizmy i ich odchody razem ze składnikami nieorganicznymi; tworzy warstwę przypowierzchniową grunt na powierzchni terenu 6) Plastyczność/Spoistość grunty drobnoziarniste i organiczne Oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym Jest miarą oporu wysuszonej próbki (w suszarce) w trakcie jej rozdrabniania lub sproszkowania pomiędzy palcami. Dostarcza informacji o plastyczności gruntu i odróżnienia pyłu od iłu. Wyróżniamy: małą wytrzymałość suchej próbki wysuszony grunt rozpada się pod lekkim lub średnim naciskiem palców, średnią wytrzymałość suchej próbki wysuszony grunt rozpada się pod wyraźnym naciskiem palców na bryłki, które nadal wykazują spoistość, dużą wytrzymałość suchej próbki gruntu nie można rozdrobnić pod naciskiem palców, a może być jedynie rozłamany. Uwaga: Pył posiada mała wytrzymałość, z kolei ił dużą. Mieszanina iłu i pyłu średnią wytrzymałość w stanie suchym. Oznaczanie dylatacji pyłu i iłu Wilgotną próbkę o wymiarach mm należy wstrząsać, przerzucając pomiędzy dłońmi. Próbka staje się błyszcząca na skutek pojawienia się wody na jej powierzchni. Przy ściskaniu próbki palcami woda znika. 3

4 Uwaga: Woda pojawia się i znika szybko w przypadku pyłu. Wstrząsanie i nacisk nie dają efektu w ile. Im wolniej pojawia się woda na powierzchni próbki, tym mniejsza jest zawartość pyłu i większa zawartość iłu. Oznaczanie plastyczności Wilgotną próbkę należy wałeczkować na gładkiej powierzchni aż do otrzymania średnicy 3 mm. Następnie zlepić go z powrotem i powtarzać wałeczkowanie do chwili, gdy próbkę można tylko zlepiać. Osiąga się w ten sposób granicę plastyczności. Wyróżniamy grunt o: małej plastyczności próbka wykazuje spoistość, lecz nie można wykonać wałeczka o średnicy 3 mm, dużej plastyczności próbkę gruntu daje się wałeczkowa do uzyskania cienkich wałeczków. Uwaga: Mała plastyczność wskazuje na dużą zawartość pyłu. Duża plastyczność odpowiada dużej zawartości iłu. 7) Konsystencja Wyróżniamy konsystencję: zwartą grunt jest wysuszony, najczęściej ma jasną barwę. Nie można z niego uformować kulki, rozdrabnia się pod naciskiem. Można go zarysować paznokciem twardoplastyczną grunt rozpada się i pęka podczas wałeczkowania do wałeczka o średnicy 3 mm. Można jednak z niego uformować bryłkę plastyczną grunt nie może być formowany przy lekkim nacisku palców. Może być wałeczkowany w ręku do wałeczka o średnicy 3 mm, bez spękań i rozdrabniania się miękkoplastyczną bardzo miękkoplastyczną grunt formujemy przy lekkim nacisku palców grunt wydostaje się pomiędzy palcami przy ściskaniu 8) Wilgotność Wilgotność gruntu Suchy (su) Małowilgotny (mw) Wilgotny (w) Mokry (m) Nawodniony (nw) Opis cech gruntu obserwowanych w terenie Grunt wygląda i zachowuje się jak przesuszony Grunt chłodny w dotyku, o ciemniejszej barwie Grunt chłodny w dotyku, o ciemniejszej barwie, na powierzchni próbki widoczna wolna woda Grunty gruboziarniste Grunt nie wykazuje śladu wilgoci, przy przesypywaniu kurzy się Grunt nie zostawia wilgotnego śladu na papierze lub dłoni Grunt zostawia wilgotny ślad na papierze lub dłoni Woda odsącza się z gruntu grawitacyjnie Grunty drobnoziarniste Grunt pęka przy zgniataniu, po rozdrobnieniu ma postać proszku Grunt przy mocniejszym nacisku palców odkształca się plastycznie, przyłożony do papieru lub ręki nie pozostawia na nich wilgotnego śladu Grunt przy zgniataniu odkształca się plastycznie, przyłożony do papieru lub ręki pozostawia na nich wilgotny ślad Grunt przy ściskaniu przeciska się między palcami i maże się 4

5 9) Geneza Umieszczana na końcu opisu gruntu w nawiasie. Wskazuje na właściwości i skład mineralny. Wyróżniamy następujące symbole i oznaczenia: Mg R L O E GL W D C grunty antropogeniczne grunty rzeczne grunty jeziorne grunty organiczne grunty eoliczne grunty lodowcowe zwietrzeliny deluwia koluwia Możliwe jest łączenie symboli w przypadku braku określenia jednoznaczności genezy, np. C+D koluwia i deluwia nierozdzielone. 10) Barwa Jest zależna od lokalnych warunków gruntowo-wodnych. Wskazuje na skład materiału i jego rozkład. Pozwala rozróżnić grunty mineralne i organiczne. Barwę określamy na świeżo odsłoniętej powierzchni. 5

Podobne dokumenty

ANALIZA MAKROSKOPOWA GRUNTÓW według PN-EN ISO

Dr inż. Grzegorz Straż Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych pt: ANALIZA MAKROSKOPOWA GRUNTÓW według PN-EN ISO 14688-1. Wprowadzenie. Większość gruntów to twory złożone, zbudowane z: frakcji głównej (dominującej),