Ekonomia sektora publicznego
|
|
- Bernard Wasilewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Katarzyna Metelska-Szaniawska Ekonomia sektora publicznego Studia podyplomowe Zarządzenie ryzykiem i kontrola zarządcza w sektorze publicznym WNE UW,
2 Plan zajęć I II III IV Ekonomia sektora publicznego wprowadzenie Uzasadnienie ekonomiczne interwencji państwa w gospodarkę Krytyczna ocena interwencji państwa w gospodarkę Sektor publiczny w Polsce 2
3 Część I Ekonomia sektora publicznego - wprowadzenie 3
4 Plan wykładu I Przykłady problemów II Czym jest sektor publiczny? III Ewolucja sektora publicznego w XX w. IV Funkcje sektora publicznego V Prawo a gospodarka VI Analiza sektora publicznego w ESP 4
5 I Przykłady problemów w jaki sposób państwo wpływa na gospodarkę? czym państwo powinno się zajmować? dlaczego niektóre rodzaje działalności są realizowane przez sektor publiczny, a inne przez sektor prywatny? czy państwo powinno się angażować w gospodarkę bardziej niż obecnie czy też mniej? czy potrzebna jest zmiana celów polityki gospodarczej i/lub sposobów jej realizacji? 5
6 II Czym jest sektor publiczny? definicje sektora publicznego zbiór wszystkich państwowych i komunalnych osób prawnych (ze Skarbem Państwa włącznie) oraz nieposiadających osobowości prawnej jednostek organizacyjnych podległych organom władzy publicznej (państwowej i samorządowej) (Malinowska i Misiąg, 2002) państwowe i samorządowe instytucje i jednostki organizacyjne finansowane (wyłącznie lub głównie) ze środków Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, wykonujące na zasadach niekomercyjnych zadania publiczne, a więc zadania prawnie przypisane państwu i samorządowi terytorialnemu (Malinowska i Misiąg, 2002) 6
7 II Czym jest sektor publiczny? definicje sektora publicznego cd. instytucje, których podstawową działalnością jest wykonywanie funkcji rządu. Oznacza to, że mają one władzę ustawodawczą, sądową i wykonawczą nad innymi instytucjami w danym regionie; odpowiadają za dostarczanie dóbr i usług ( ) gospodarstwom domowym na zasadach nierynkowych; dokonują płatności transferowych w celu redystrybucji dochodu i finansują swoją działalność, bezpośrednio lub pośrednio, wpływami z podatków lub innych obowiązkowych transferów od jednostek z innych sektorów gospodarki = szeroki sektor rządowy (MFW) segment gospodarki narodowej finansowany podatkami i opłatami pobieranymi przez władze publiczne albo segment gospodarki składający się z instytucji publicznych i wykonujący na zasadach niekomercyjnych zadania państwa (Malinowska, Misiąg, Niedzielski, Pancewicz, 1999) 7
8 II Czym jest sektor publiczny? definicje sektora publicznego cd. dwie podstawowe cechy odróżniające sektor publiczny od prywatnego (Stiglitz, 2004): 1) sprawowanie funkcji w instytucjach państwowych jest legitymizowane (bezpośrednio lub pośrednio) w procesie wyborczym 2) państwo dysponuje środkami (legalnego) zinstytucjonalizowanego przymusu sektor publiczny ~ państwo 8
9 II Czym jest sektor publiczny? jak mierzyć wielkość sektora publicznego? wielkość (zakres) własności publicznej wielkość zatrudnienia w sferze publicznej udział całkowitych wpływów z podatków w PKB wielkość dochodów i/lub wydatków publicznych w stosunku do PKB 9
10 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. wzajemne oddziaływanie na siebie teorii i rzeczywistości przełom XIX i XX w.: relatywnie niewielki sektor publiczny 1870: wydatki publiczne = 10% PKB 1913: wydatki publiczne = 13% PKB + I WŚ wpływ teorii Smitha, Saya i Ricardo wzrost wielkości sektora publicznego do lat 1970 prawo Wagnera Wielki Kryzys lat i II WŚ industrializacja koncepcja państwa opiekuńczego keynesizm (koncepcja interwencjonizmu państwowego) 10
11 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. ideologiczny odwrót od koncepcji aktywnego państwa inflacja, bezrobocie i słabszy wzrost w państwach rozwiniętych w latach 1970 rozczarowanie keynesizmem krytyka Friedmana i Phelpsa krytyka Lucasa rozwój teorii wyboru publicznego polityka M. Thatcher i R. Reagana doświadczenia krajów Ameryki Łacińskiej upadek socjalizmu (komunizmu) kryzys w państwach azjatyckich współcześnie wciąż spory na temat roli państwa w gospodarce i granic między państwem a rynkiem 11
12 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. faktyczne dane dotyczące wielkości sektora publicznego w wybranych krajach w XX w. (Siwińska, 2005) Kraj Australia 16,5 19,3 14,8 21,2 25,0 32,4 33,2 35,7 33,3 Austria - 14,7 20,6 35,7 37,3 46,9 48,8 52,5 47,9 Belgia 13,8* 22,1* 21,8* 30,3 39,5 53,3 50,4 50,2 46,3 Francja 17 27, ,6 37,6 45,5 49,5 53,5 50,8 Japonia 8,3 14,8 25,4 17,5 18,3 29,2 30,4 34,4 36,9 Kanada - 16, ,6 33,8 39,1 45,7 45,0 37,8 Niemcy 14, ,1 32,4 37,2 46,5 43,8 46,3 45,7 Norwegia 9, ,8 29,9 34,9 43,9 49,7 47,6 40,8 Stany Zjednoczone 7,5 12,1 19, ,6 31,3 33,6 32,9 30,4 Szwajcaria ,1 17, ,5 39,4 - Szwecja 10,4 10,9 16, ,0 57,6 55,9 61,8 52,9 Wielka Brytania 12,7 26, , ,1 42,2 38,4 Włochy 11,1* 22,5* 24,5* 30,1 32,0 41,0, 52,9 51,1 45,3 ŚREDNIA 11,9 18,2 22,4 27,9 33,7 43,4 44,7 45,2 41,1 12
13 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. udział wydatków publicznych w PKB dla UE, (Handler et al., 2005) 13
14 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. udział wydatków publicznych w PKB dla UE, USA i Japonii, (Handler et al., 2005) 14
15 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. zatrudnienie w sektorze publicznym jako % siły roboczej w UE, (Handler et al., 2005) 15
16 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. zatrudnienie w sektorze publicznym jako % siły roboczej w UE, USA i Japonii, (Handler et al., 2005) 16
17 III Ewolucja sektora publicznego w XX w. udział wpływów podatkowych w PKB dla UE, USA i Japonii, (Handler et al., 2005) 17
18 IV Funkcje sektora publicznego funkcje sektora publicznego (Siwińska, 2007) alokacyjna (dostarczanie dóbr i usług; cel: efektywność ekonomiczna) redystrybucyjna (system podatków i transferów; cel: sprawiedliwość) stabilizacyjna (zapobieganie recesjom; cele: pełne zatrudnienie, stabilne ceny i równowaga ekonomiczna) tworzenie ram prawnych dla gospodarki (prawa własności, reguły dotyczące przepływu i dostępu do informacji, standardy miar i wag, system dla zawierania transakcji; cele: sprawne i jak najmniej kosztowne funkcjonowanie gospodarki, umożliwianie i ułatwianie transakcji) 18
19 IV Funkcje sektora publicznego funkcje sektora publicznego (Stiglitz, 2004) stworzenie systemu prawnego (w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej) produkcja dóbr (obrona narodowa, edukacja, usługi pocztowe) oddziaływanie na produkcję sektora prywatnego (poprzez subwencje, podatki, kredyty i regulacje) zakupy od sektora prywatnego dóbr i usług (następnie dostarczane przez państwo gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom) redystrybucja dochodów 19
20 V Prawo a gospodarka prawo a gospodarka zmniejszanie niepewności w stosunkach między podmiotami z sektora prywatnego (np. prawo zobowiązań) w stosunkach między podmiotami z sektora prywatnego a władzą publiczną (np. prawa własności) zmniejszanie kosztów transakcyjnych (problem nadmiernej regulacji) uwalnianie zasobów i zwiększanie efektywności funkcjonowania gospodarki prawa własności 20
21 V Prawo a gospodarka prawo a gospodarka prawa własności: uwalnianie zasobów i zwiększanie efektywności Stan natury (brak praw własności) ROLNIK KUKURYDZA WYHODOWANA KUKURYDZA UZYSKANA Z KRADZIEŻY KUKURYDZA UTRACONA W DRODZE KRADZIEŻY KONSUMPCJA KUKURYDZY NETTO A B Suma Społeczeństwo obywatelskie (prawa własności ustanowione i egzekwowane) ROLNIK WARTOŚĆ GROŹBY UDZIAŁ W NADWYŻCE KONSUMPCJA KUKURYDZY NETTO A B Suma
22 VI Analiza sektora publicznego w ESP podstawowe pytania ESP (Stiglitz, 2004) Co produkować? Dobra publiczne czy prywatne? Jak produkować? W ramach sektora publicznego czy prywatnego? Dla kogo produkować? Programy publiczne przynoszą korzyści różnym grupom społecznym, podatki je obciążają. W jaki sposób podejmuje się decyzje w tych sprawach? Wybory zbiorowe i proces polityczny. 22
23 VI Analiza sektora publicznego w ESP etapy analizy (Stiglitz, 2004) rozpoznanie zakresu działań, w które jest zaangażowany sektor publiczny i zrozumienie sposobu organizacji tych działań zrozumienie i przewidzenie skutków działań państwa ocena alternatywnych wariantów decyzji, przed jakimi staje państwo zrozumienie mechanizmów politycznych 23
24 Koniec części I 24
25 Część II Uzasadnienie ekonomiczne interwencji państwa w gospodarkę 25
26 Plan wykładu I II III IV Zawodności rynku Dostarczanie dóbr wspólnych Problem efektów zewnętrznych Podsumowanie 26
27 I Zawodności rynku ekonomiczne uzasadnienie interwencji państwa w gospodarkę: zawodności rynku I twierdzenie ekonomii dobrobytu Rynki zapewnią efektywną alokację zasobów, pod warunkiem, że wszystkie rynki istnieją, są doskonale konkurencyjne, a informacja jest pełna. jeżeli rynek samoistnie nie osiąga efektywności, interwencja państwa może być korzystna (uzasadniona) ekonomicznie 27
28 I Zawodności rynku klasyczne przykłady zawodności rynku dobra publiczne efekty zewnętrzne niedoskonała konkurencja niedoskonała informacja dyskusyjne: cykl koniunkturalny 28
29 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 29
30 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 30
31 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii dobra wspólne: MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 31
32 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 32
33 II Dostarczanie dóbr wspólnych niesprawność mechanizmu rynkowego free riding dylemat więźnia dobro nie zostaje dostarczone 33
34 II Dostarczanie dóbr wspólnych Dylemat więźnia KARGUL NAPRAWIAĆ CZEKAĆ NAPRAWIAĆ 2,2-2,6 PAWLAK CZEKAĆ 6,-2 0,0 34
35 II Dostarczanie dóbr wspólnych Dylemat więźnia KARGUL NAPRAWIAĆ CZEKAĆ NAPRAWIAĆ 2,2-2,6 PAWLAK CZEKAĆ 6,-2 0,0 35
36 II Dostarczanie dóbr wspólnych niesprawność mechanizmu rynkowego free riding dylemat więźnia dobro nie zostaje dostarczone gra chicken dobro dostarczone w ilości mniejszej niż optymalna 36
37 II Dostarczanie dóbr wspólnych Gra chicken KARGUL NAPRAWIAĆ CZEKAĆ NAPRAWIAĆ 4,4 2,6 PAWLAK CZEKAĆ 6,2 0,0 37
38 II Dostarczanie dóbr wspólnych Gra chicken KARGUL NAPRAWIAĆ CZEKAĆ NAPRAWIAĆ 4,4 2,6 PAWLAK CZEKAĆ 6,2 0,0 38
39 II Dostarczanie dóbr wspólnych niesprawność mechanizmu rynkowego free riding dylemat więźnia dobro nie zostaje dostarczone gra chicken dobro dostarczone w ilości mniejszej niż optymalna model równowagi na rynku dobra publicznego 39
40 II Dostarczanie dóbr wspólnych Równowaga na rynku dobra prywatnego P S Cena (za jednostkę) P 1 E 1 D 0 Q 1 Ilość (w jednostkach) Q 40
41 II Dostarczanie dóbr wspólnych Równowaga na rynku dobra prywatnego (zmiana popytu) Cena (za jednostkę) P E 2 P 2 E 1 P 1 D 2 D 1 0 Q 1 Q 2 Q Ilość (w jednostkach) S 41
42 II Dostarczanie dóbr wspólnych Równowaga na rynku dobra prywatnego (popyt zagregowany) Cena Popyt osoby 1 Popyt osoby 2 Popyt osoby 3 Popyt łączny 5 zł = = = = =
43 II Dostarczanie dóbr wspólnych Równowaga na rynku dobra prywatnego (popyt zagregowany) 43
44 II Dostarczanie dóbr wspólnych Równowaga na rynku dobra publicznego (popyt zagregowany) Ilość Skłonność do zapłaty osoby 1 Skłonność do zapłaty osoby 1 Łączna skłonność do zapłaty zł zł = = = = = 9zł
45 II Dostarczanie dóbr wspólnych P Skłonność do zapłaty osoby 1 D Q 45
46 II Dostarczanie dóbr wspólnych P Skłonność do zapłaty osoby D 2 D Q 46
47 II Dostarczanie dóbr wspólnych P Łączna skłonność do zapłaty 3 1 D 2 D D C Q 47
48 II Dostarczanie dóbr wspólnych Model równowagi na rynku dobra publicznego E 48
49 II Dostarczanie dóbr wspólnych Model równowagi na rynku dobra publicznego Zadanie 1: Z punktu widzenia mieszkańców pewnego osiedla usługi świadczone przez firmę ochroniarską są dobrem publicznym. Populacja osiedla składa się z dwóch typów mieszkańców: młodych małżeństw i starych małżeństw. Te pierwsze są niezbyt bogate i nie mają wielu cennych rzeczy do stracenia. Ich odwrotna funkcja popytu na ochroniarzy jest dana zależnością P(x) = 10 3x, gdzie x jest liczbą ochroniarzy. Natomiast odwrotna funkcja popytu na ochroniarzy ze strony starych małżeństw ma postać P(x) = 20 x. Podaż ochroniarzy można przybliżyć wzorem P(x) = 20 + x. a) Zapisz funkcję zagregowanego popytu na ochroniarzy. Sporządź odpowiedni rysunek. b) Ilu ochroniarzy należy zatrudnić na tym osiedlu? c) Ilu ochroniarzy zostanie najprawdopodobniej zatrudnionych na tym osiedlu w rzeczywistości? 49
50 II Dostarczanie dóbr wspólnych niesprawność mechanizmu rynkowego free riding dylemat więźnia dobro nie zostaje dostarczone gra chicken dobro dostarczone w ilości mniejszej niż optymalna model równowagi na rynku dobra publicznego lepszy mechanizm dostarczania dóbr publicznych? 50
51 II Dostarczanie dóbr wspólnych efektywne dostarczanie dobra publicznego pojedynczy konsument: społeczeństwo: max p.w. mechanizm rynkowy: równowaga w konkurencji: i MRS MC MC G i = = X MRT 51
52 II Dostarczanie dóbr wspólnych efektywne dostarczanie dobra publicznego Ogólna zasada: MB = MC krańcowe korzyści = krańcowe koszty 52
53 II Dostarczanie dóbr wspólnych analiza kosztów i korzyści (AKiK) /cost-benefit analysis CBA/ A: poszerzenie B: nowe 2 pasy C: nowe 4 pasy D: nowe 6 pasów koszty całkowite projektu koszty krańcowe korzyści całkowite korzyści krańcowe korzyści netto 53
54 II Dostarczanie dóbr wspólnych analiza kosztów i korzyści (AKiK) jeśli MC > MB => tej części projektu nie należy realizować plan C stanowi wybór optymalny uwagi: efektywność = konieczność zminimalizowania wydatków publicznych efektywność = alokacja zasobów między sektorem publicznym a prywatnym tak by maksymalizować korzyści netto trudności z pomiarem kosztów i korzyści 54
55 II Dostarczanie dóbr wspólnych model Lindahla pozwala wskazać ilość dobra publicznego i jego cenę w postaci podatku, na który osoby z niego korzystające zgodzą się jednogłośnie wszyscy konsumują taką samą ilość dobra publicznego mając różną skłonność do płacenia za nie dwie osoby A: B: 55
56 II Dostarczanie dóbr wspólnych model Lindahla 56
57 II Dostarczanie dóbr wspólnych model Lindahla 57
58 II Dostarczanie dóbr wspólnych problemy dostarczania dóbr publicznych problem ujawniania preferencji czy poszczególne osoby mają bodźce do ujawniania prawdziwych preferencji względem dóbr publicznych? problem agregacji preferencji w jaki sposób pogodzić różne preferencje poszczególnych osób dotyczące dostarczania dóbr publicznych? mechanizmy zbiorowego podejmowania decyzji teoria wyboru społecznego 58
59 II Dostarczanie dóbr wspólnych mechanizm ujawniania preferencji podatek Grovesa-Clarke a 1) pytamy pojedyncze osoby o wyceny dóbr publicznych 2) porównujemy projekty (dobra) wygrywa ten, który uzyskuje w sumie najwyższą wycenę 3) znajdujemy osobę decyzyjną dla wybranego projektu 4) obciążamy tę osobę podatkiem Grovesa-Clarka 59
60 II Dostarczanie dóbr wspólnych mechanizm ujawniania preferencji podatek Grovesa-Clarke a wybrany projekt: Park osoby decyzyjne: A i C podatek: różnica pomiędzy sumą wycen projektów przy założeniu, że dana osoba nie uczestniczy w głosowaniu osoba A: = 30 osoba C: = 10 60
61 II Dostarczanie dóbr wspólnych mechanizm ujawniania preferencji podatek Grovesa-Clarke a pojedyncze osoby nie mają motywacji do zawyżania ani do zaniżania swoich wycen dobra publicznego nie ma motywacji do zawyżania swojej wyceny bo albo nie zmieni to wybranego projektu ani wysokości podatku (A) albo można stać się osobą decyzyjną i zostać obciążonym podatkiem wyższym niż prawdziwa wycena projektu (B) nie ma motywacji do zaniżania swojej wyceny bo ryzykuje się przegraniem projektu ilustracja: aukcja 61
62 II Dostarczanie dóbr wspólnych Podatek Grovesa-Clarke a Zadanie 2: Zaprojektowano aukcję wymagającą dostarczenia ofert w zamkniętych kopertach (sealed bid auction). Nabywcą jest ten, kto zaoferował najwyższą kwotę, ale nabywa po cenie równej drugiej (co do wysokości) ofercie. Uzasadnij, że przy takim mechanizmie oferenci nie mają motywacji, aby oferować kwotę różną od wartości licytowanego dobra. Uzasadnij też, że przy analogicznym mechanizmie ale z zasadą, iż nabywca płaci cenę równą swojej ofercie, oferenci mają motywację do tego, by zaniżać wysokość oferty (w stosunku do jej wartości). 62
63 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 63
64 II Dostarczanie dóbr wspólnych Gra wspólne pastwisko funkcja wypłat dla gracza i: wybór optymalny dla gracza i: wypasam 2 krowy πi = 3 4 = 12 optimum społeczne: Q = 4, π =16 >12 i 64
65 II Dostarczanie dóbr wspólnych Gra wspólne pastwisko współpraca przy ograniczaniu korzystania z pastwiska (1 krowa codziennie a 2-ga co 3 dni)? wieloosobowy dylemat więźnia (każdy ma bodźce by się wyłamać) tragedia zasobów wspólnych (ang. tragedy of the commons) rozwiązania praktyczne (pastwiska w Islandii, prywatyzacja, własność oceanu) 65
66 II Dostarczanie dóbr wspólnych klasyfikacja dóbr w ekonomii MOŻNOŚĆ WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE KONKURENCYJNOŚĆ W KONSUMPCJI TAK NIE DOBRA PRYWATNE DOBRA KLUBOWE WSPÓLNE ZASOBY DOBRA PUBLICZNE 66
67 II Dostarczanie dóbr wspólnych model dóbr klubowych Buchanana (1965) założenia: F koszt budowy basenu dzielony równo pomiędzy członków klubu, niezależny od wielkości klubu N liczba członków klubu optymalna wielkość klubu? korzyść krańcowa z przyjęcia dodatkowego członka klubu: MB = F/N (pokrywa 1/N kosztu całkowitego) koszt krańcowy z przyjęcia dodatkowego członka klubu: MC rosnący (zatłoczenie) 67
68 II Dostarczanie dóbr wspólnych model dóbr klubowych Buchanana (1965) E 68
69 II Dostarczanie dóbr wspólnych znaczenie zróżnicowanych gustów i wielkości populacji model Tiebouta (1956) głosowanie nogami (ang. voting-with-the-feet) mieszkańcy różnych rejonów tworzą kluby osób o podobnych preferencjach co do lokalnie dostarczanych dóbr publicznych głosowanie nogami jako mechanizm ujawniania preferencji względem dóbr publicznych 69
70 III Problem efektów zewnętrznych efekt zewnętrzny koszt/korzyść przypadający/a jednostce bądź grupie ( osobie trzeciej ) zewnętrzny/a względem mechanizmu rynkowego ~ efekty uboczne efekty zewnętrzne produkcji i konsumpcji negatywne efekty (koszty) zewnętrzne pozytywne efekty (korzyści) zewnętrzne przykłady: zanieczyszczenia szczepienia 70
71 III P Problem efektów zewnętrznych koszty zewnętrzne S t S E S EP D 0 Q S Q P Q 71
72 III Problem efektów zewnętrznych P S t E P E S korzyści zewnętrzne D t D 0 Q P Q S Q 72
73 III Problem efektów zewnętrznych konsekwencja efektów zewnętrznych: równowaga rynkowa jest nieefektywna koszty zewnętrzne: zbyt duża skala działalności generującej efekt zewnętrzny korzyści zewnętrzne: zbyt mała skala działalności generującej efekt zewnętrzny 73
74 III Problem efektów zewnętrznych potencjalne rozwiązania rola państwa: indywidualne negocjacje (twierdzenie Coase a) prawo deliktów (reguły odpowiedzialności) interwencja państwa ograniczenia bezpośrednie podatki subsydia i dostarczanie dóbr/usług przez państwo rynki praw do generowania efektów zewnętrznych (prawa do emisji) 74
75 III Problem efektów zewnętrznych indywidualne negocjacje twierdzenie Coase a: strony same rozwiążą problem efektów zewnętrznych jeśli: zostały jasno określone prawa własności koszty transakcyjne są zerowe rola państwa: stwarzać dogodne warunki do indywidualnych negocjacji (zamiast bezpośredniego zaangażowania) 75
76 III Problem efektów zewnętrznych prawo deliktów reguły odpowiedzialności wypłata odszkodowania (rekompensata) w przypadku zaistnienia szkody rola państwa: dostarczenie efektywnego prawa deliktów i procesowego 76
77 III Problem efektów zewnętrznych interwencja państwa ograniczenia bezpośrednie np. regulacje dotyczące ograniczenia zanieczyszczeń podatki w przypadku negatywnych efektów zewnętrznych subsydia i dostarczanie dóbr/usług przez państwo w przypadku pozytywnych efektów zewnętrznych (~ dobra publiczne) 77
78 III Problem efektów zewnętrznych P koszty zewnętrzne S t S E S EP podatek 0 Q S Q P rozwiązanie problemu D Q 78
79 III P Problem efektów zewnętrznych S korzyści zewnętrzne E P E S subsydium dla konsumenta zwiększa popyt D t rozwiązanie problemu 0 Q P Q S D Q 79
80 III P Problem efektów zewnętrznych subsydium dla producenta zwiększa podaż S S t E P E S korzyści zewnętrzne 0 Q P Q S rozwiązanie problemu D Q 80
81 III Problem efektów zewnętrznych prawa do emisji zanieczyszczeń instrument mający na celu ograniczenie zanieczyszczeń instytucja kontrolująca stan środowiska: decyduje o dopuszczalnym poziomie zanieczyszczeń na konkretnym terenie tworzy prawa, które firmy mogą nabywać aby móc zanieczyszczać każde prawo daje możliwość generowania określonego poziomu zanieczyszczeń całkowita podaż praw jest doskonale sztywna 81
82 III Problem efektów zewnętrznych prawa do emisji zanieczyszczeń 82
83 IV Podsumowanie klasyczne przykłady zawodności rynku dobra publiczne Problemy: - dostarczanie zbyt małej ilości dóbr i usług - free-riding Przykłady rozwiązań: - dostarczanie, finansowanie lub subsydiowanie dóbr publicznych 83
84 IV Podsumowanie klasyczne przykłady zawodności rynku efekty zewnętrzne Problem: - optimum prywatne różne od optimum społecznego Przykłady rozwiązań: - koszty zewnętrzne: regulacje ograniczające działalność; opłaty powodujące internalizację - korzyści zewnętrzne: subsydiowanie 84
85 IV Podsumowanie klasyczne przykłady zawodności rynku niedoskonała konkurencja Problemy: - cena powyżej kosztu krańcowego Przykłady rozwiązań: - regulacje uniemożliwiające ograniczanie konkurencji - regulacja wysokości cen 85
86 IV Podsumowanie klasyczne przykłady zawodności rynku niedoskonała informacja Problem: - uniemożliwianie transakcji lub zwiększanie ich kosztów (np. negatywna selekcja, pokusa nadużycia) Przykłady rozwiązań: - wprowadzenie obowiązku ubezpieczenia - polityka społeczna (publiczne systemy ubezpieczeń społecznych) 86
87 IV Podsumowanie klasyczne przykłady zawodności rynku dyskusyjne: cykl koniunkturalny - recesje jako przejaw niedoskonałości rynku (wahania produkcji w odpowiedzi na sztywne ceny i płace) czy - recesje jako efektywna reakcja na zmieniające się warunki zewnętrzne uwaga: pozaekonomiczne uzasadnienie interwencji państwa (dystrybucja sprawiedliwość) 87
88 Koniec części II 88
89 Część III Krytyczna ocena interwencji państwa w gospodarkę 89
90 Plan wykładu I II III IV V Koszty a korzyści interwencji Zawodność państwa Sektor publiczny a wzrost gospodarczy Sektor publiczny w Polsce Efektywność a sprawiedliwość 90
91 I Koszty a korzyści interwencji ocena interwencji państwa w gospodarkę korzyści z interwencji: doprowadzenie (potencjalnie) do efektywności w gospodarce versus koszty interwencji: bezpowrotna strata dobrobytu (podatki) + zawodność państwa 91
92 II Zawodność państwa definicja zawodności państwa (government failure) suma działań (państwa) lub ich braku, których rezultatem jest nieoptymalne rozwiązanie (Krueger, 1991) działania (państwa) prowadzące do rozwiązania, które jest gorsze od tego, które mogłoby zaistnieć bez interwencji (Krueger, 1991) 92
93 II Zawodność państwa przyczyny zawodności państwa ograniczenia informacji ograniczona kontrola nad funkcjonowaniem rynków prywatnych problemy związane z realizacją, zamiast interesu ogółu, interesu: decydentów politycznych, urzędników publicznych, biurokratów, oddolnych grup nacisku brak mechanizmów weryfikujących sprawność sektora publicznego 93
94 II Zawodność państwa czy rząd może jechać na gapę? interwencja rządu jako rozwiązanie dla problemu gapowicza przy prywatnym dostarczaniu dóbr publicznych ALE (teoria wyboru publicznego): osoby decyzyjne u władzy są w mniejszym stopniu zainteresowane rozwiązywaniem problemów alokacji niż realizacją własnych celów (w ramach ograniczeń, np. konstytucyjnych) 94
95 II Zawodność państwa Becker i Lindsay (1994): badanie empiryczne finansowania szkolnictwa w USA dane: przychody (wg źródeł pochodzenia) blisko 3000 college ów i uniwersytetów w USA (publicznych i prywatnych) w latach 1976, 1982 i 1984 konkluzje: prywatne składki dobroczynne wypychają wydatki rządów lokalnych na publiczne szkolnictwo wyższe (w niektórych przypadkach dolar za dolara ) 95
96 III Sektor publiczny a wzrost gospodarczy model Barro stopa wzrostu wydatki publiczne wzrost produktywności kapitału prywatnego, wzrost inwestycji (+) wydatki publiczne konieczność obciążania sektora prywatnego podatkami ( ) udział wydatków publicznych w PKB 96
97 IV Sektor publiczny w Polsce wydatki publiczne a PKB per capita w krajach OECD, (Siwińska, 2005) 0.6 Wydatki publiczne, % PKB 0.55 Szw ecja Dania Francja 0.5 Węgry Grecja Finlandia Austria Belgia Niemcy 0.45 Polska Włochy Czechy Holandia Norw egia 0.4 Portugalia Hiszpania UK Kanada 0.35 Japonia Irlandia 0.3 USA 0.25 Turcja Korea PKB per capita, PPP 97
98 IV Sektor publiczny w Polsce czy w Polsce mamy właściwy poziom wydatków publicznych? teoria model Barro: poszukiwanie optymalnego z punktu widzenia wzrostu gospodarczego poziomu wydatków publicznych praktyka znaczenie struktury wydatków publicznych 98
99 IV Sektor publiczny w Polsce wydatki produktywne jako % całości wydatków publicznych w krajach OECD, koniec lat (Siwińska, 2005) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 99 Kanada Hiszpania Szwecja Japonia Niemcy Norwegia Węgry Dania Polska Finlandia UK Austria Grecja Holandia Francja Słowacja Czechy Irlandia Estonia USA Średnia dla krajów Europy Zachodniej
100 IV Sektor publiczny w Polsce czy w Polsce mamy właściwy poziom wydatków publicznych? teoria model Barro: poszukiwanie optymalnego z punktu widzenia wzrostu gospodarczego poziomu wydatków publicznych praktyka znaczenie struktury wydatków publicznych badania empiryczne 100
101 V Efektywność a sprawiedliwość pojęcie efektywności ekonomicznej wieloaspektowość: alokacyjna, produkcyjna, adaptacyjna itd. kryteria efektywności: Pareto, Kaldora-Hicksa, Nasha, Rawlsa, Buchanana itd. ekonomia dobrobytu: maksymalizacja dobrobytu społecznego FDS funkcja dobrobytu społecznego: różne koncepcje agregacji preferencji 101
102 V Efektywność a sprawiedliwość Ogólnie FDS: max FDS Bergsona-Samuelsona: FDS Benthama (utylitarystyczna): FDS Nasha: FDS Rawlsa (maksymin): 102
103 V Efektywność a sprawiedliwość porównanie różnych FDS FDS Benthama: wygrywa x FDS Nasha: wygrywa y FDS Rawlsa: wygrywa z Wybór spośród stanów społecznie pożądanych i efektywnych zależy od przyjętych kryteriów etycznych. 103
104 V Efektywność a sprawiedliwość koszty redystrybucji ale: nierówności dochodowe a wzrost gospodarczy znaczenie utraconych możliwości inwestycyjnych (w tym kredyt) znaczenie konfliktów społecznych, niestabilności politycznej problem ograniczenia oszczędności w gospodarce badania empiryczne: niejednoznaczne współczynnik Giniego 104
105 Dziękuję za uwagę 105
106 Polecana literatura Stiglitz J.E., 2004, Ekonomia sektora publicznego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Siwińska J., 2008, Sektor publiczny w gospodarce, w: Bednarski M., Wilkin J. (red.), Ekonomia dla prawników i nie tylko, Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis (wyd. IV lub wcześniejsze). Siwińska J., 2005, Ewolucja sfery pulicznej w gospodarce, w: Wilkin J. (red.), Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Buchanan J.M., Musgrave R.A., 2005, Finanse publiczne a wybór publiczny. Dwie odmienne wizje państwa, Warszawa: 106 Wydawnictwo Sejmowe.
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Wykład 2 Sektor publiczny oczami ekonomistów Katarzyna Metelska-Szaniawska 27/02/2008 PLAN WYKŁADU I II III Czym jest sektor publiczny? Uzasadnienie ekonomiczne interwencji państwa
Bardziej szczegółowoRola państwa w gospodarce
Rola państwa w gospodarce Wykład 7 WNE UW Jerzy Wilkin Pojęcie państwa w ekonomii Państwo jako podmiot gospodarczy; Państwo i rynek jako komplementarne i substytucyjne regulatory gospodarki; Państwo minimalne,
Bardziej szczegółowoDr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej
Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Katedra Makroekonomii i Historii Myśli Ekonomicznej Terminy konsultacji: E-mail: magdalena.knapinska@ue.poznan.pl Inne przedmioty: Makroekonomia (wykłady i
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI
EKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI Wykład 1 Homo Oeconomicus w świecie polityki wprowadzenie do ekonomicznej analizy polityki Katarzyna Metelska-Szaniawska SPRAWY ORGANIZACYJNE wykład + ćwiczenia strona przedmiotu:
Bardziej szczegółowoEKONOMIA TOM 1 WYD.2. Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS
EKONOMIA TOM 1 WYD.2 Autor: PAUL A. SAMUELSON, WILLIAM D. NORDHAUS Przedmowa CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA Rozdział 1. Podstawy ekonomii 1.1. Wprowadzenie Niedobór i efektywność: bliźniacze tematy ekonomii
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoCzy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko
Czy równe dopłaty bezpośrednie w UE byłyby sprawiedliwe? Prof. J. Kulawik, Mgr. inż. A. Kagan, Dr B. Wieliczko Teza do potwierdzenia Zawodność rynku i państwa a rolnictwo Efektywne dostarczanie dobra publicznego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII
Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 7
Mikroekonomia Wykład 7 Dobra wspólne Przykład: publiczne pastwisko, na którym okoliczni mieszkańcy wypasają krowy (c). Całkowita produkcja mleka: f(c) gdzie f >0 oraz f
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa Michał Możdżeń
Finanse publiczne Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa Michał Możdżeń michal.mozdzen@uek.krakow.pl Kategorie instrumentów państwa w polityce gospodarczej Instrumenty monetarne (polityka pieniężna)
Bardziej szczegółowoAnaliza Kosztów i Korzyści
Analiza Kosztów i Korzyści I. Wprowadzenie dr Anna Bartczak WNE UW CBA Teoria racjonalnego wyboru: Osoby fizyczne: Korzyści prywatne (TPB) > Koszty prywatne (TPC) Przedsiębiorstwa: Rentowność => korzyści
Bardziej szczegółowoTypy systemów gospodarczych
Typy systemów gospodarczych socjalizm gospodarka centralnie gospodarka sterowana wolna Typy systemów gospodarczych kapitalizm sterowany wolny Dwa główne spojrzenia na rolę państwa w gospodarce LIBERAŁOWIE,
Bardziej szczegółowoE f e k t y z e w n ę t r z n e
EFEKTY ZEWNĘTRZNE I DOBRA PUBLICZNE E f e k t y z e w n ę t r z n e Gdy część kosztów społecznych produkcji ponoszą lub część korzyści społecznych odnoszą podmioty nie uczestniczące bezpośrednio w procesie
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 6
Mikroekonomia Wykład 6 Rodzaje dóbr Dobra Publiczne Konsumpcję takich dóbr charakteryzują zasady niewykluczalności oraz niekonkurencyjności. Zasada niewykluczalności wszyscy konsumenci mogą wykorzystywać
Bardziej szczegółowoZatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Mierniki dobrobytu gospodarczego Przemysław Pluskota Uniwersytet Szczeciński 05 listopada 2015r. Mierniki dobrobytu gospodarczego MIERZENIE ROZMIARÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ PKB PKB per capita PNB W gospodarce
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoTransformacja systemowa polskiej gospodarki
Transformacja systemowa polskiej gospodarki Wykład 12 WNE UW Jerzy Wilkin Główne cele transformacji Przejście od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej Przejście od autorytarnego socjalizmu
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI
EKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI Wykład 10 Pogoń za rentą Katarzyna Metelska-Szaniawska PLAN ZAJĘĆ I II III IV Pojęcie renty Teoria pogoni za rentą Przykłady Podsumowanie 2 I Pojęcie renty pojęcie renty w
Bardziej szczegółowoPodstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon
Podstawy ekonomii wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 2 Rynki
Bardziej szczegółowoGlobalizacja a nierówności
Wykład 11 Globalizacja a nierówności Plan wykładu 1. Wpływ nierówności na wzrost 2. Ewolucja nierówności 3. Efekty globalizacji 4. Nierówności a kryzys i powolne ożywienie 1 1. Wpływ nierówności na wzrost
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 4
Mikroekonomia Wykład 4 Ekonomia dobrobytu Na rynku doskonale konkurencyjnym, na którym występuje dwóch konsumentów scharakteryzowanych wypukłymi krzywymi obojętności, równowaga ustali się w prostokącie
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce
Bardziej szczegółowoWyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski
Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Lubelska Konferencja Spółek Komunalnych, 22.10.2014 Od 20 lat Polska skutecznie goni bogaty Zachód 70.0 PKB
Bardziej szczegółowoWydatki na ochronę zdrowia w
Wydatki na ochronę zdrowia w wybranych krajach OECD Seminarium BRE CASE Stan finansów ochrony zdrowia 12 czerwca 2008 r. Agnieszka Sowa CASE, IZP CM UJ Zakres analizy Dane OECD Health Data 2007 (edycja
Bardziej szczegółowoInformacja i decyzje w ekonomii
Informacja i decyzje w ekonomii Prof. Tomasz Bernat tomasz.bernat@usz.edu.pl Krótko o programie Informacja i decyzje w ekonomii miejsce i zastosowanie w teorii Ryzyko, niepewność i informacja w podejmowaniu
Bardziej szczegółowoEKONOMIA INTERDYSCYPLINARNA
EKONOMIA INTERDYSCYPLINARNA Zajęcia 3 Ekonomia a polityka Katarzyna Metelska-Szaniawska 15/10/2007 PLAN WYKŁADU I Ekonomia polityczna dzisiaj wprowadzenie II Teoria wyboru publicznego III Przykłady problemów
Bardziej szczegółowoWykład IV. Dobra wspólne, dobra publiczne
Wykład IV Dobra wspólne, dobra publiczne Konsumpcja każdego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumować tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)
Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoElementy teorii wyboru publicznego. Marek Oramus
Elementy teorii wyboru publicznego Marek Oramus Prowadzący Marek Oramus marek.oramus@uek.krakow.pl tel. 12 293 58-40 Konsultacje: Czwartki 10:00-11:00 + do ustalenia Rakowicka 16, pok. 22 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoFORUM NOWOCZESNEGO SAMORZĄDU
FORUM NOWOCZESNEGO SAMORZĄDU Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich Warszawa 02.12.2015 Transformacja polskiej gospodarki w liczbach PKB w Polsce w latach 1993,2003 i 2013 w mld PLN Źródło:
Bardziej szczegółowoPomiar dobrobytu gospodarczego
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego Uniwersytet w Białymstoku 07 listopada 2013 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (Bogusław Fiedor) Część I. Teoretyczne podstawy ochrony środowiska i gospodarowania jego zasobami
Spis treści Wstęp (Bogusław Fiedor) Część I. Teoretyczne podstawy ochrony i gospodarowania jego zasobami Rozdział 1. Problemy ekologiczne w teorii ekonomii ujęcie retrospektywne 1.1. Wstęp 1.2. Ekonomia
Bardziej szczegółowoTEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Ćwiczenia 11
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Ćwiczenia 11 Teoria grup interesu dr Dominika Milczarek 16/05/2007 PLAN ZAJĘĆ 1 Podstawy ekonomicznej teorii biurokracji Definicja; Podejście w naukach politycznych; Teoria działań
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Wybrane problemy gospodarki rynkowej Rok akademicki: 2014/2015 Kod: ZIE-2-107-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Zarządzania Kierunek: Informatyka i Ekonometria Specjalność: - Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowoDobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych. Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP
Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Plan wykładu Dobra publiczne Dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Warunki efektywności
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Bardziej szczegółowoWZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:
DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje
Bardziej szczegółowoPopyt i podaż w ochronie zdrowia. Ewelina Nojszewska (SGH, NFZ)
Popyt i podaż w ochronie zdrowia Ewelina Nojszewska (SGH, NFZ) Ochrona zdrowia i ekonomia (zdrowia): -Analiza ekonomiczna w ochronie zdrowia -Ocena ekonomiczna w ochronie zdrowia Ochrona zdrowia i gospodarka
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia Blok III. Budżet państwa Polityka fiskalna
Makroekonomia Blok III Budżet państwa Polityka fiskalna Budżet a rola państwa w gospodarce Neoklasycy contra Keynesiści Efektywność rynku i efektywność sfery publicznej O co ten hałas? Czyli jaki jest
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski
Spis treści Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO EKONOMII Rozdział 1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii S. Krajewski, R. Milewski 1.1. Czym się zajmuje
Bardziej szczegółowoSzara strefa w Polsce
Szara strefa w Polsce dr hab. prof. nadzw. Konrad Raczkowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Finansów www.mf.gov.pl Rodzaje nierejestrowanej gospodarki Szara strefa obejmuje działania produkcyjne w sensie
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty ABC eknomii Prof. Agnieszka Poczta-Wajda Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 18 kwietnia 2019 r. Czym zajmuje się ekonomia? zasoby potrzeby ludzkie problem rzadkości naturalne
Bardziej szczegółowoSpis treêci. www.wsip.com.pl
Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................
Bardziej szczegółowoDlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate?
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Dlaczego jedne kraje są biedne a inne bogate? Od czego zależy rozwój i dobrobyt? Uniwersytet w Białymstoku 17 maja 2012 r. dr Anna Gardocka-Jałowiec EKONOMICZNY UNIWERSYTET
Bardziej szczegółowoNowe podejście systemowe. D. Hallin, P. Mancini
Nowe podejście systemowe D. Hallin, P. Mancini Kryteria analizy Halliniego i Manciniego: Rozwój rynków medialnych ze szczególnym uwzględnieniem stopnia rozwoju prasy Paralelizm polityczny, czyli stopień
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Makro- i mikroekonomia na kierunku Administracja
Dr hab. Maria Majewska Katedra Nauk Ekonomicznych Poznań, 1.10.2016 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Makro- i mikroekonomia na kierunku Administracja I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCJA W ŚWIETLE NAUK EKONOMICZNYCH
KONSTYTUCJA W ŚWIETLE NAUK EKONOMICZNYCH dr Katarzyna Metelska-Szaniawska Wydział Nauk Ekonomicznych UW Seminarium PSEAP 25/10/2007 PLAN WYSTĄPIENIA I II III IV Ekonomia konstytucyjna jako program badawczy
Bardziej szczegółowoPolityka fiskalna państwa
Polityka fiskalna państwa Ekonomia - Wykład 10 WNE UW Jerzy Wilkin Finanse publiczne i polityka fiskalna główne składniki i funkcje Sektor publiczny, jego składniki, znaczenie i źródła finansowania. Finanse
Bardziej szczegółowoTEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Wykład 10 Ekonomiczna teoria biurokracji, regulacji i grup interesu Katarzyna Metelska-Szaniawska 27/04/2009 PLAN ZAJĘĆ I Ekonomiczna teoria biurokracji II I Ekonomiczna teoria
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )
przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność
Bardziej szczegółowoInflacja - definicja. Inflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji.
Wykład: NFLACJA nflacja - definicja nflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji. Pomiar inflacji ndeks cen konsumpcyjnych (CP Consumer Price
Bardziej szczegółowoSpis treści. Podsumowanie... 107
Przedmowa........................................ XIX Część I. WPROWADZENIE.............................. 1 Rozdział 1. Sektor publiczny w gospodarce mieszanej.............. 3 Rola państwa w gospodarce.............................
Bardziej szczegółowoZarys historii myśli ekonomicznej
Zarys historii myśli ekonomicznej Ekonomia Rok akademicki 2009/2010 Literatura H. Landreth, D.C. Colander, Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, cz. I: rozdz. 3; cz. II:
Bardziej szczegółowo1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2
1. Które z następujących funkcji produkcji cechują się stałymi korzyściami ze skali? (1) y = 3x 1 + 7x 2 (2) y = x 1 1/4 + x 2 1/3 (3) y = min{x 1,x 2 } + min{x 3,x 4 } (4) y = x 1 1/5 x 2 4/5 a) 1 i 2
Bardziej szczegółowoMikroekonomia. Wykład 8
Mikroekonomia Wykład 8 Efekty zewnętrzne Dotychczas zakładaliśmy, że wszystkie interakcje między konsumentami a producentami dokonywały się poprzez rynek: Zysk firmy zależy wyłącznie od zmiennych znajdujących
Bardziej szczegółowoTetiana Poplavska KrDUMg1013
Tetiana Poplavska KrDUMg1013 THE GINI COEFFICIENT Współczynnik Giniego nazywany jest wskaźnikiem nierówności społecznej Wartość zerowa współczynnika wskazuje na pełną równomierność rozkładu Został wymyślony
Bardziej szczegółowoBudżet państwa. Polityka fiskalna
Budżet państwa. Polityka fiskalna Budżet państwa Budżet państwa jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej.
Bardziej szczegółowo- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,
WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna
Bardziej szczegółowoDeterminanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa
Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich
Bardziej szczegółowoJak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce?
Jak pokonać bariery dla (eko)innowacji w Polsce? Maciej Bukowski Instytut Badań Strukturalnych Warszawa, 25.05.2012 Plan Wprowadzenie po co Polsce (eko)innowacje. Pułapka średniego dochodu Nie ma ekoinnowacyjności
Bardziej szczegółowoI = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ
realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym
Bardziej szczegółowoCASE-Doradcy Spółka z o.o. POZIOM WYDATKÓW NA LEKI. POLSKA NA TLE KRAJÓW OECD
CASE-Doradcy Spółka z o.o. POZIOM WYDATKÓW NA LEKI. POLSKA NA TLE KRAJÓW OECD Poniżej przedstawiamy opracowanie porównawcze, przygotowane na podstawie najnowszych międzynarodowych danych statystycznych.
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę
Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę 8 maja 2014 Łukasz Zalicki 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
Bardziej szczegółowoSpis treści (skrócony)
Spis treści (skrócony) WSTĘP Rozdział 1. SPOŁECZNY PROCES GOSPODAROWANIA A EKONOMIA (Jerzy Wilkin) 1.1. Potrzeby człowieka i moŝliwości ich zaspokajania 1.2. Gospodarowanie, ekonomizacja działań ludzkich
Bardziej szczegółowoprzedsiębiorcy Lp. Pełna nazwa (firma) Adres lub siedziba % wartości udziałów 0 1 2 3
FORMULARZ SPRAWOZDAWCZY PRZEDSIĘBIORCY KORZYSTAJĄCEGO Z POMOCY PUBLICZNEJ W SEKTORZE WŁÓKIEN SYNTETYCZNYCH W ROKU.... Pełna nazwa (firma) przedsiębiorcy. Adres lub siedziba przedsiębiorcy województwo gmina
Bardziej szczegółowoEkonomia wykład 03. dr Adam Salomon
Ekonomia wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2 Rynki makroekonomiczne
Bardziej szczegółowo6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym
Spis treœci Przedmowa do wydania ósmego... 11 Przedmowa do wydania siódmego... 12 Przedmowa do wydania szóstego... 14 1. UWAGI WSTĘPNE... 17 1.1. Przedmiot i cel ekonomii... 17 1.2. Ekonomia pozytywna
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa, część 2 Michał Możdżeń
Finanse publiczne Wykład Polityka fiskalna i budżetowa państwa, część 2 Michał Możdżeń michal.mozdzen@uek.krakow.pl Polityka fiskalna a cykl koniunkturalny Jest kilka kanałów wpływu polityki fiskalnej
Bardziej szczegółowoKonwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Bardziej szczegółowoMetody obliczania produktu krajowego brutto (PKB)
Dochód narodowy Spis treści: 1. Sposoby liczenia produktu krajowego brutto... 2 2. Produkt krajowy brutto a dochód narodowy... 3 3. Co naprawdę wyraża dochód narodowy? Dochód narodowy jako wskaźnik dynamiki
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ekonomia Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BGE-3-605-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Geologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia III stopnia Forma
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia w liczbach 2012. Rynek ubezpieczeń w Polsce
Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Ubezpieczenia w liczbach 2012 Rynek ubezpieczeń w Polsce Autorem niniejszej broszury jest Polska Izba Ubezpieczeń. Jest ona chroniona prawami autorskimi.
Bardziej szczegółowoRola i funkcje państwa w gospodarce
Rola i funkcje państwa w gospodarce PAŃSTWO to : zrożnicowana wewnętrznie, złożona i wieloszczeblowa struktura administracyjna społeczeństwazamieszkującego określone terytorium i dysponującego władzą wykonawczą,
Bardziej szczegółowoInflacja - definicja. Inflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji.
Wykład: NFLACJA nflacja - definicja nflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji. Pomiar inflacji ndeks cen konsumpcyjnych (CP Consumer Price
Bardziej szczegółowoPrzedmiot kod nr w planie ECTS studiów PODSTAWY EKONOMII TR/1/PP/EKON 11 6
Przedmiot kod nr w planie ECTS studiów PODSTAWY EKONOMII TR/1/PP/EKON 11 6 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia I stopień Rok/Semestr 2017/2018 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny) Obowiązkowy
Bardziej szczegółowoInstytucje gospodarki rynkowej. Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9
Instytucje gospodarki rynkowej Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9 Dobra prywatne a dobra publiczne DOBRA PRYWATNE Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym Możliwość wykluczenia
Bardziej szczegółowoLiteratura i egzamin. R. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii, Wydawnictwo PWN, Warszawa. r. ZALICZENIE: egzamin pisemny w formie testu.
MAKROEKONOMIA dr Andrzej Pieczewski Instytut Ekonomii Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gosp. apieczewski@uni.lodz.pl DYŻUR: wtorki godz. 18.00-19.30 pok. A410 Literatura i egzamin R. Milewski,
Bardziej szczegółowoCykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej
Cykl koniunkturalny Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny - definicja Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo
Bardziej szczegółowoInstytucje gospodarki rynkowej. Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9
Instytucje gospodarki rynkowej Polityka a ekonomia. Dobra publiczne i wybór publiczny Blok 9 Dobra prywatne a dobra publiczne DOBRA PRYWATNE Konsumpcja o charakterze rywalizacyjnym Możliwość wykluczenia
Bardziej szczegółowoPOPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI
Wykład: POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI 13 milionów Amerykanów traci pracę Wielka depresja w USA, 1929-1933 Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936) John Maynard Keynes
Bardziej szczegółowoŁAD KORPORACYJNY A ZDOBYWANIE PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ - PRZYKŁADY PRAKTYK W UE
ŁAD KORPORACYJNY A ZDOBYWANIE PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ - PRZYKŁADY PRAKTYK W UE DR MARIUSZ BARANOWSKI Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa KONCEPTUALIZACJA POJĘCIA ŁAD KORPORACYJNY Ład korporacyjny
Bardziej szczegółowoDr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski
Dr Łukasz Goczek Uniwersytet Warszawski Wpływ podatków na podaż i popyt Co decyduje, kto naprawdę ponosi ciężar podatku Koszty i korzyści wynikające z podatków i dlaczego podatki nakładają koszt, który
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt?
Akademia Młodego Ekonomisty Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 7 marzec 2013 r. Dobrobyt, w potocznym rozumieniu, utożsamiać można
Bardziej szczegółowoCzęść pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH
Stanisław Owsiak, Finanse publiczne teoria i praktyka. Spis treści: Wstęp Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH Rozdział 1. Przedmiot nauki o finansach publicznych Pojęcie nauki o finansach
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY
Wykład: MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY Wielka depresja w USA, 1929-1933 Stopa bezrobocia w USA w 1933 r. 25,2% Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników dotyczące
Bardziej szczegółowoFinanse ubezpieczeń społecznych
Finanse ubezpieczeń społecznych Wykład 4. Procesy demograficzne a polityka społeczna Averting... rozdz. 1, Clark et al. (2004) Społeczeństwo się starzeje. Coraz więcej osób dożywa starości, ale również
Bardziej szczegółowoEkonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon
1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą
Bardziej szczegółowoHandel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia. Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW
Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW Struktura wykładu Dlaczego istnieje handel międzynarodowy? Funkcja produkcji i możliwości produkcyjne gospodarki;
Bardziej szczegółowoMakroekonomia I. Jan Baran
Makroekonomia I Jan Baran Model klasyczny a keynesowski W prostym modelu klasycznym zakładamy, że produkt zależy jedynie od nakładów czynników produkcji i funkcji produkcji. Nie wpływają na niego wprowadzone
Bardziej szczegółowoWspółczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści
Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wprowadzenie 10 Część I. Główne kierunki ekonomii a teoria dynamicznej gospodarki 25
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i
Ekonomia rozwoju wykład 7 Rola instytucji w rozwoju ekonomicznym. Prawa własności, ryzyka ekonomiczne, polityczne i prawne. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I http://www.e-sgh.pl/piotr_bialowolski/er
Bardziej szczegółowoNAUKOMETRYCZNA CHARAKTERYSTYKA POZIOMU BADAŃ NAUKOWYCH PROWADZONYCH W DYSCYPLINIE INŻYNIERIA ŚRODOWISKA
NAUKOMETRYCZNA CHARAKTERYSTYKA POZIOMU BADAŃ NAUKOWYCH PROWADZONYCH W DYSCYPLINIE INŻYNIERIA ŚRODOWISKA Lucjan Pawłowski Politechnika Lubelska, Wydział Inżynierii Środowiska, ul. Nadbystrzycka 40B, 20-618
Bardziej szczegółowoWykład X. Dobra publiczne
Wykład X Dobra publiczne Konsumpcja każdego takiego dobra, zwanego dobrem prywatnym, dokonuje się indywidualnie i każdy może skonsumowad tylko tyle jednostek, ile sobie nabył. Dobra publiczne (ogólna charakterystyka)
Bardziej szczegółowoPozapłacowe koszty pracy w Polsce na tle innych krajów europejskich. Jakub Bińkowski
Pozapłacowe koszty pracy w Polsce na tle innych krajów europejskich Jakub Bińkowski Warszawa 2014 1 POSTULATY ZPP Bogactwo bierze się z pracy. Kapitał czy ziemia, póki nie zostają ożywione pracą, są martwe.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych
Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Makroekonomia. Podstawowe zagadnienia makroekonomiczne Makroekonomia bada sposób działania
Bardziej szczegółowo