Książka streszczeń Book of Abstracts

Transkrypt

1 IV Międzynarodowa Konferencja Sekcji Otologii i Neurootologii Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi Otologia 2013 Warszawa, listopada 2013 Książka streszczeń Book of Abstracts

2 Innovative solutions for various degrees of hearing loss Książka streszczeń Book of Abstracts "Otologia 2013" NEW RONDO MAESTRO Cochlear Implant System Now featuring RONDO, the world s first CI Single- Unit Processor. For individuals with severe to profound sensorineural hearing loss. EAS Hearing Implant System Combined electric stimulation and acoustic amplification in the second generation. The ideal solution for individuals affected by Partial Deafness. BONEBRIDGE Bone Conduction Implant System The world s first active bone conduction implant system designed for individuals with singlesided deafness, conductive or mixed hearing loss. VIBRANT SOUNDBRIDGE Middle Ear Implant System The world s most successful middle ear implant system. For individuals with sensorineural, conductive and mixed hearing losses r3.0 medel.com 1

3 Katarzyna Amernik, A. Konarska, J. Tomaszewska, Ewa Jaworowska Wyniki operacji tympanoplastycznych przeprowadzonych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w latach Results of tympanoplastic surgeries performed in Clinic of Otolaryngology and Laryngological Oncology Pomeranian Medical University in Klinika Otolaryngologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Polski Związek Głuchych, Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży oraz Osób Dorosłych z Uszkodzonym Słuchem im. Marii Góralówny. W pracy przedstawiono analizę retrospektywną operacji tympanoplastycznych wykonanych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w latach Analizie poddano wskazania oraz wyniki czynnościowe. W latach w Klinice Otolaryngologii PUM wykonano 89 operacji tympanoplastycznych. Wiek pacjentów wahał się od 9 do 84 lat (średnia 43 lata). Operowano 43 mężczyzn oraz 46 kobiet. Najczęstszym wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu było przewlekłe perlakowe zapalenie ucha środkowego, które rozpoznano u 35 chorych (39,3%), pozostałe to przewlekłe proste zapalenie ucha środkowego 28 pacjentów (31,5%), przewlekłe zapalenie ucha z ziarniną i polipami u 8 (9%), suchą perforacją u 8 (9%), tympanoskleroza u 4 (4,5%), adhezyjne zapalenie ucha u 4 (4,5%) oraz wady wrodzone u 2 (2,2%). Mastoidektomię wykonano w 54 przypadkach (60,7%). Operację ucha techniką zamkniętą wykonano u 55 (61,8%) chorych, a techniką otwartą u 34 (38,2%). Zachowany łańcuch kosteczek słuchowych stwierdzono śródoperacyjnie u 37 chorych (41,6%), odtworzenie łańcucha kosteczek wykonano u 30 chorych (33,7%). W 14 przypadkach (15,7%) wykonano jedynie myringoplastykę, a ossikuloplastykę pozostawiono do wykonania w II etapie. W 8 przypadkach (9%) wykonano IV typ tympanoplastyki. Do badań kontrolnych zgłosiło się 25 osób. U 23 (92%) z nich stwierdzono prawidłowe gojenie. Wtórną perforację błony bębenkowej odnotowano u 2 badanych (8%). Rozstęp powietrzno kostny (ABG) poniżej 20dB występował u 16 (64%) osób, u 3 (12%) 21-30dB i u 3 (12%) od 31 do 40dB. U trojga pacjentów przed i po leczeniu operacyjnym występował głęboki niedosłuch czuciowo nerwowy. Wykonywanie operacji tympanoplastycznych jest celowe gdyż wiąże się z poprawą słuchu oraz jakości życia. Katarzyna Bieńkowska i wsp. Wdrożenie wieloośrodkowego programu oceny postępów rehabilitacji dzieci z implantem ślimakowym od 0 48 miesiąca życia. Implementation of the multicenter programme of the evaluation of progress in rehabilitation of children in the age 0 48 months. Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci z Wadą Słuchu, Krosno i inne. Literatura światowa potwierdza wpływ wszczepienia implantu ślimakowego na rozwój kompetencji lingwistycznych i słuchowych. Jednocześnie brakuje obserwacji procesu rehabilitacji poszczególnych umiejętności w czasie. Celem niniejszego badania jest zbadanie rozwoju umiejętności słuchowych i lingwistycznych dzieci z implantem ślimakowym w wieku do 4 r.ż. w porównaniu do prawidłowo słyszących dzieci. Jest to wieloośrodkowe badanie z prospektywną rekrutacją użytkowników w wieku 0-4 lat. Zintegrowana Skala Rozwoju została zastosowana jako narzędzie obserwacji postępu rehabilitacji słyszenia i mowy. Przedstawia ona typowe poziomy rozwoju w obszarach słuchu, rozumienia, komunikacji (ekspresji mowy), spostrzegania oraz komunikacji społecznej. Pacjenci zostali włączeni do badania po pierwszym podłączeniu procesora dźwięku. Obserwacja została wykonana w odstępach 3-miesięcznych do 18-ego miesiąca życia dziecka, a następnie co pół roku do ukończenia przez dziecko 4-ego roku życia. Niniejsza praca opisuje protokół badawczy wieloośrodkowego badania obserwacyjnego oraz wstępne wyniki dla pierwszych 40 pacjentów z implantem ślimakowym. Rozwój kompetencji słuchowych i lingwistycznych zaimplantowanych dzieci z głębokim niedosłuchem jest tym bardziej zbliżony do normy słuchowej wyznaczonej przez Zintegrowaną Skalę Rozwoju, im wcześniej dziecko zostało zaimplantowane. Praca powstała we współpracy z: Renata Antoniuk, Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Częstochowa; Jolanta Antosz, Ośrodek rehabilitacji Słuchu i Mowy CM "Medyk", Rzeszów; Barbara Bednarska, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Gdańsk; Elżbieta Błońska, Ośrodek rehabilitacji Słuchu i Mowy CM "Medyk", Rzeszów; Alina Butkiewicz, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Wrocław; Małgorzata Chłopecka, Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Warszawa; Maria Gawłowska, Medicus AIM Sp. z o.o. S.K.A., Wrocław; Urszula Kasperska-Jachimiak, Fundacja ECHO, Warszawa; Jolanta Kociemba, Ośrodek Rehabilitacji Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego, Poznań; Izabela Kowalik, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci z Wadą Słuchu, Krosno; Grażyna Krupa, Spe- cjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Kraków; Joanna Kuśmierczyk, Medicus AIM Sp. z o.o. S.K.A., Wrocław; Katarzyna Leppert, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu, Bydgoszcz; Liwo Helena, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Gdańsk; Magdalena Magierska-Krzysztoń, Ośrodek Rehabilitacji Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego, Poznań; Teresa Meyer, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu, Koszalin; Elżbieta Szmyt, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Olsztyn; Barbara Tabaka, Ośrodek Rehabilitacji Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego, Poznań; Katarzyna Wojnarowska, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu PZG, Wrocław; Małgorzata Zerbst, Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu, Bydgoszcz. Łukasz Borucki, Roland Zydroń, Piotr Dąbrowski, Witold Szyfter Rekonstrukcja błony bębenkowej za pomocą chrząstki i powięzi skroniowej porównanie skuteczności i wyników słuchowych. Reconstruction of the tympanic membrane with fascia and cartilage comparison of hearing results and efficacy. UM w Poznaniu. Myringoplastyka to zabieg polegający na odtworzeniu ciągłości błony bębenkowej. Zasadniczym celem zabiegu jest oddzielenie delikatnych struktur ucha środkowego od środowiska zewnętrznego, a co za tym idzie poprawa jakości życia chorego, który od tej pory nie będzie musiał unikać kontaktu ucha z wodą. Drugim, 2 Książka streszczeń "Otologia 2013" 3

4 niemniej ważnym celem zabiegu jest poprawa niedosłuchu powstałego wskutek perforacji. Badaną grupę stanowiło 49 chorych w tym 26 u których rekonstrukcję błony bębenkowej wykonano przy użyciu powięzi z mięśnia skroniowego, u 13 zastosowano technikę palisadową, u 9 użyto chrząstki, a u 1 ochrzęstnej. U wszystkich pacjentów wykonano audiometrię tonalną. U 6 chorych badanie wykonano po reoperacji. Średni czas obserwacji wynosił 25 miesiące. Wyniki audiometrii porównywano zgodnie z wytycznymi Komitetu Słuchu i Równowagi Amerykańskiej Akademii Otolaryngologii Chirurgii Głowy i Szyi. Za istotną poprawę / pogorszenie słuchu uznano sytuację, w której progi słyszenia zmieniły się średnio o ponad 10 db. U 80% pacjentów stwierdzono szczelną zrekonstruowaną błonę bębenkową (89% - chrząstka, 85% - palisada, 73% - powięź). U 49% pacjentów słuch nie zmienił się; u 41% chorych słuch poprawił się (średnio o 21 db), u 3 pacjentów słuch pogorszył się (średnio o odpowiednio 12,5; 17,5 i 40 db). 2 pacjentów miało zdiagnozowaną głuchotę przed zabiegiem. W naszym materiale najbardziej skuteczną metodą postępowania był przeszczep z użyciem chrząstki oraz technika palisadowa. Największe korzyści słuchowe odniesiono w przypadku techniki palisadowej (poprawa słuchu u 62% chorych, średnio o 21 db); nieco mniejsze w przypadku użycia powięzi (poprawa u 35% chorych, średnio o 23 db) u chorych u których wykorzystano chrząstkę słuch poprawił się w 22% przypadków średnio o 14 db. Łukasz Borucki, Damian Budzyński, Rafał Madoński, Michał Rychik, Piotr Przybyła, Piotr Sauer, Witold Szyfter zgowia - badania doświadczalne. The use of an industrial robot for surgical treatment of otogenic brain abscess - experimental studies. UM w Poznaniu, Politechnika Poznańska. Technika robotowa to obecnie dynamicznie rozwijająca się dziedzina chirurgii. Znajduje zastosowanie również w otologii. Aktualnie standardem postępowania w leczeniu usznopochodnych ropni mózgowia jest drenaż ropnia pod kontrolą neuronawigacji. Procedura ta znacznie ułatwiła identyfikację i leczenie ropnia. Nadal problemem jest stabilizacja końca igły w trakcie nakłuwania. Jednym z możliwych rozwiązań jest zastosowanie robota do wykonania punkcji. Ocena możliwości wykorzystania robota przemysłowego KUKA do nakłucia usznopochodnego ropnia mózgowia. Do budowy modelu czaszki wykorzystano technikę druku 3D. Symulację mózgowia i ropni mózgowia wykonano za pomocą dwubarwnych roztworów żelatynowych. Wykorzystano najnowszy model robota przemysłowego KUKA przeznaczonego do testów laboratoryjnych. Przygotowano system informatyczny sterujący robotem. Nakłucie kontrolowano za pomocą kamer umieszczonych w trzech osiach. Stworzono model 3D czaszki z wykonaną antromastoidektomią. Wykonano symulację mózgowia i ropnia mózgu za pomocą masy żelatynowej. Ramię robota uzbrojono w typową igłę punkcyjną. Stworzono wirtualną siatkę trójwymiarową do umiejscowienia modelu czaszki i sterowania robotem. Za pomocą robota przemysłowego KUKA wykonano szereg punkcji ropnia oceniając zakres ruchu igły. Zastosowanie robota przemysłowego KUKA Problemy dotyczące płata skórnego po imw procedurze nakłucia ropnia może być korzystne. Opracowanie stresowania opartego o współrzędne ropnia jest najtrudniejszym zadaniem w integracji robota przemysłowego z rzeczywistością sali operacyjnej. Materiały zastosowane do symulacji wiernie odzwierciedlają anatomiczne warunki operacyjne. Łukasz Borucki, Wojciech Gawęcki, Michał Karlik, Maciej Wróbel, Witold Szyfter Implanty ślimakowe u chorych z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego. Cochlear implant in patients with chronic otitis media. Katedra i Klinika Otolaryngologii, Katedra i Klinika Foniatrii i Audiologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego u osób z obustronną głuchotą kwalifikowanych do implantacji ślimakowej jest trudnym zagadnieniem otologicznym. Ten proces chorobowy łączy się z zakażeniem licznymi bakteriami opornymi na większość antybiotyków. W piśmiennictwie opisywane są różne sposoby postępowania w takich przypadkach. W ośrodku poznańskim stosowane są następujące metody: 1. W przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego z perforacją mezotympanalną tympanoplastyka z odtworzeniem ciągłości błony bębenkowej, najczęściej z użyciem chrząstki; po 12 miesiącach implantacja. 2. W przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego z perlakiem operacja usunięcia zmian chorobowych zawsze z użyciem techniki zamkniętej; po 12 miesiącach operacja zwiadowcza i ewentualna implantacja ślimakowa. 3. W przypadku przewlekłego zapalenia ucha środkowego z perlakiem u chorych, u których trzeba było wykonać zabieg z użyciem techniki otwartej oraz w przypadkach obustronnych Zastosowanie robota przemysłowego do chirurgicznego leczenia usznopochodnego ropnia móoperacji radykalnych z wyciekiem dojście przez środkowy dół czaszki. Łukasz Borucki, Wojciech Gawęcki, Michał Karlik, Witold Szyfter Problemy z płatem skórnym u pacjentów po implantacji ślimakowej. Problems with skin flap after cochlear implantation. Katedra i Klinika Otolaryngologii, Katedra i Klinika Foniatrii i Audiologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Celem pracy jest przedstawienie postępowania w przypadku problemów z płatem skórnym u pacjentów po implantacji ślimakowej oraz jego skuteczności. W Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej w Poznaniu wykonano dotychczas 1024 zabiegi wszczepienia implantu ślimakowego. W tej grupie do września 2013 roku problemy z płatem skórnym nad implantem ślimakowym wystąpiły u 17 pacjentów co stanowi 1,7% wszystkich implantowanych. Analizie poddano postępowanie chirurgiczne w takich przypadkach i jego skuteczność. U pacjentów, u których wystąpiły problemy z płatem skórnym (zakażenie i ubytek tkanek zwykle z odsłonięciem implantu) stosowano intensywną antybiotykoterapię celowaną, a następnie podejmowano próbę chirurgicznego oczyszczenia rany i jej zamknięcia zwykle za pomocą lokalnych płatów jedno- lub dwuwarstwowych przesuwanych z okolicy skroniowociemieniowej. U 13 chorych istniała niestety konieczność usunięcia implantu. 4 Książka streszczeń "Otologia 2013" 5

5 plantacji ślimakowej występują rzadko, ale ich leczenie jest złożone i trudne. Powinno ono obejmować intensywną antybiotykoterapię celowaną a następnie leczenie chirurgiczne z usunięciem zakażonych tkanek i zamknięciem ubytku. W niektórych przypadkach konieczna jest eksplantacja. Łukasz Borucki, Krystian Klimowski, Damian Budzyński, Piotr Sauer, Witold Szyfter Ocena precyzji chirurgicznej w otologii doświadczenia na symulatorach. Precision in otology - study on simulators. UM w Poznaniu, Politechnika Poznańska. Operacje w obrębie kości skroniowej wymagają dużej precyzji od chirurga. Jest to związane z pracą z powiększeniem, z małymi i bardzo delikatnymi strukturami takimi jak strzemiączko. Precyzję tę nabywa się podczas ćwiczeń na kościach skroniowych jak i w codziennej praktyce chirurgicznej. Drżenie rąk w istotny sposób wpływa na skuteczność i bezpieczeństwo leczenia chirurgicznego. Celem badania było porównanie precyzji chirurgicznej dwóch grup chirurgów praktykujących otologów i rezydentów pierwszego roku na trzech prostych modelach otologicznych. Badaniom poddano trzech praktykujących otologów (wykonujących rutynowo zabiegi implantacji ślimakowej) i sześciu rezydentów pierwszego roku i stażystów. Zastosowano 3 proste modele symulujące założenie drenika wentylacyjnego stapedotomię i założenie protezki strzemiączka. Ćwiczenia wyskalowano od najprostszego do najtrudniejszego. Do badań wykorzystano 3 czujniki przyspieszenia badające ruchy ręki i przedramienia w trzech osiach. Najistotniejszym pomiarem była amplituda przyspieszenia. Pomiary skorelowano z dokumentacją filmową. Badanie wykonywano w dwóch pozycjach z przedramieniem podpartym i bez podparcia. Stwierdzono istotną różnicę w precyzji wykonywania zadania pomiędzy obydwiema grupami. W grupie niedoświadczonej połowa nie ukończyła najtrudniejszego zadania. Brak podparcia istotnie zwiększał drgania ręki podczas wykonywania zadania w obydwu grupach. Badania za pomocą czujników przyspieszenia są przydatne w ocenie precyzji działania chirurga. Mogą one stanowić istotną metodę badawczą podczas ewaluacji modeli do ćwiczeń otologicznych jak i postępów szkolenia chirurgicznego. Istnieje istotna różnica w drganiach ręki między praktykującymi otologami a osobami zaczynającymi przygodę z chirurgią. Hanna Czerniejewska, Magdalena Kałos, Bożena Wiskirska-Woźnica, Alicja Sekula Projekt IROS - badanie obserwacyjne zaimplantowanego pacjenta. Cochlear Implanted Recipient Observational Study (IROS) of the adolescent patients implanted with the cochlear implant. Katedra i Klinika Foniatrii i Audiologii, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Badanie trendów współcześnie stosowanych praktyk klinicznych dowodzi, że rośnie liczba publikowanych dowodów klinicznie obserwowanych korzyści z używania jednostronnej i obustronnej stymulacji poprzez implantowane urządzenia u pacjentów z wadami słuchu. Jed- nakże zebrane dane wykazują sporą rozbieżność między doświadczeniami i praktykami klinicznymi, a późniejszymi wynikami. Widoczny jest brak danych związanych z odczuciami pacjentów zbieranych dla implantowanych w przyszłości pacjentów, w tym danych porównujących stan przed implantacją lub przed uruchomieniem implantu, z danymi uzyskanymi w wyniku badań przeprowadzonych w ustalonych odstępach czasu. Międzynarodowe, wieloośrodkowe, prospektywne i długoterminowe badanie obserwacyjne ma na celu zestawić subiektywne wrażenia zaimplantowanych pacjentów w regularnych odstępach czasu za pomocą narzędzi subiektywnej oceny. Dane wprowadzane są do elektronicznej bazy w zabezpieczonym środowisku. Oceny dokonuje się 4 tygodnie po implantacji (przed podłączeniem procesora) oraz rok, dwa i trzy lata po implantacji. Narzędziami oceny pacjentów są skale subiektywnej samooceny (klinicznie wystandaryzowane kwestionariusze SSQ oraz HUI Mk III), karty profilu pacjenta, jak również pomiary progów słuchowych. Przedstawienie pierwszych wyników, włączając w nie dane demograficzne, epidemiologiczne oraz wyniki subiektywnej oceny zaimplantowanych dorosłych pacjentów włączonych do badania od października 2012 r. Dane są konsekwentnie gromadzone jako część wieloośrodkowego badania, aby zapewnić statystycznie ważne dane przydatne w decydowaniu o zarządzaniu pacjentami na poziomie klinicznym, administracyjnym oraz wykonawczym w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej. Piotr Dąbrowski, Wojciech Gawęcki, Witold Szyfter Endoskopowa tuboplastyka. Endoscopic tuboplasty. Katedra i Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Dysfunkcję trąbki słuchowej (TS) obserwuje się u ok. 1-5% osób dorosłych. U dzieci poniżej 10 roku życia patologia ta dotyczy prawie 40%. Niedrożność TS może prowadzić do szeregu schorzeń ucha środkowego takich jak wysiękowe zapalenie ucha, nawracające ostre zapalenia uszu, atrofia i perforacja błony bębenkowej, powstawanie kieszonek retrakcyjnych, a w konsekwencji do rozwoju perlaka i przewlekłego stanu zapalnego. Zaburzenia czynności TS rozwijające się w dzieciństwie bardzo często mają największe konsekwencje w wieku dorosłym. Głównymi czynnikami prowadzącymi do patologii TS są nawracające ostre lub przewlekłe zapalenia błony śluzowej nosa i ucha środkowego, alergia, choroba refluksowa, zmiany w budowie anatomicznej nosa (skrzywienie przegrody nosowej, przerost małżowin nosowych dolnych), czynniki morfologiczne (polipy nosowe, polipy choanalne), zaburzenia czynności mięśni podniebienia otwierających światło TS. Pacjenci ze stwierdzoną dysfunkcją TS. Endoskopowa tuboplastyka przy użyciu balonów wypełnionych roztworem soli fizjologicznej o wysokim ciśnieniu. Autorzy pracy przedstawiają doświadczenia własne w zastosowaniu endoskopowej tuboplastyki. Tuboplastyka jest skuteczną i łatwą do wyk nania metodą poprawy czynności TS. Można ją stosować wielokrotnie u tego samego pacjenta. 6 Książka streszczeń "Otologia 2013" 7

6 Marcin Durko, Anna Pajor, Andrzej Jankowski, Wioletta Pietruszewska, Jiri Skrivan, Tomasz Durko, Joanna Hima, Joanna Chądzyńska Ocena jakości słyszenia u pacjentów łódzkiego programu wszczepów ślimakowych pierwsze wyniki projektu IROS rok po operacji. The quality of hearing after cochlear implantation evaluation of patients of cochlear implant program in Łódź the first results of the IROS study, one year after surgery. I Katedra Otolaryngologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, USK nr 1 im. N. Barlickiego; Pierwszy Wydział Lekarski Uniwersytetu Karola w Pradze, Oddział Otorynolaryngologii i Chirurgii Głowy i Szyi. Projekt IROS, czyli obserwacyjne badanie zaimplantowanego pacjenta, jest międzynarodowym, wieloośrodkowym badaniem, którego głównym celem jest zebranie subiektywnych i jednorodnych danych dotyczących użytkowników i zestawienie ich w regularnych odstępach czasowych. W ramach projektu prowadzona jest elektroniczna baza, w której gromadzone są dane użytkowników wszczepialnych urządzeń wspomagających słyszenie. Ocena pacjentów przeprowadzana jest w pierwszym tygodniu po implantacji (przed podłączeniem procesora mowy), kolejne wizyty odbywają się rok, dwa i trzy lata po operacji. Subiektywnej samooceny pacjenci dokonują za pomocą wystandaryzowanych klinicznie kwestionariuszy SSQ (Speech, Spatial, Quality Index) oraz HUI Mk III (Health Utility Index). Zestawienie wyników demograficznych i epidemiologicznych oraz podsumowanie subiektywnych wrażeń dorosłych pacjentów z implantem ślimakowym włączonych do badania w czerwcu 2012 r. drugi etap badania, rok po implantacji. Według subiektywnej oceny pacjentów implantacje ślimakowe zwiększają zdolność i jakość słyszenia zarówno mowy jak i słyszenia przestrzennego już po roku użytkowania implantów. Dane są konsekwentnie gromadzone jako część wieloośrodkowego badania, pacjenci są nadal sekwencyjnie rekrutowani, aby zapewnić dane istotne statystyczne. Wojciech Gawęcki, Joanna Łączkowska- Przybylska, Maciej Tokarski, Witold Szyfter Wyniki leczenia choroby Meniere a za pomocą dobębenkowych wstrzyknięć gentamycyny obserwacje wieloletnie. Results of treatment of Meniere s disease with intratympanic injections of gentamicin long-term observations. Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Celem pracy jest ocena wyników leczenia choroby Meniere a za pomocą dobębenkowych wstrzyknięć gentamycyny. Materiał stanowi 48 chorych ze zdefiniowaną, oporną na leczenie zachowawcze chorobą Meniere a leczonych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach Stosowano wstrzyknięcia dobębenkowe gentamycyny w dawce 0,3ml (12mg) jednorazowo lub kilkukrotnie z co najmniej 7-dniową przerwą, a liczba iniekcji zależna była od reakcji ucha wewnętrznego. Oceniano subiektywne odczucia pacjentów oraz wyniki badań narządu równowagi i słuchu w okresie wczesnym (3 miesiące) i odległym (2 lata i 5 lat) po zastosowanym leczeniu. U prawie wszystkich pacjentów (ponad 95%) uzyskano całkowitą lub istotną kontrolę zawrotów głowy (klasa A i B). U większości chorych nie obserwowano pogorszenia słuchu we wczesnym okresie po zastosowanym leczeniu (ok. 85%), choć w dalszej obserwacji odsetek pacjentów bez pogorszenia słuchu uległ zmniejszeniu (do ok. 75%). Dobębenkowe iniekcje gentamycyny stanowią skuteczną i mało obciążającą metodę terapii opornej na leczenie zachowawcze choroby Meniere a. U większości chorych terapia nie powoduje pogorszenia słuchu. Liczba stosowanych iniekcji i czas pomiędzy nimi jest zależny od efektu dotychczasowego leczenia i oczekiwań pacjenta. Jolanta Jadczyszyn, Małgorzata Dębska, Lidia Zawadzka-Głos Usznopochodne powikłania wewnątrzczaszkowe u dzieci. Intracranial complications of otitis media in children. Klinika Otolaryngologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Usznopochodne powikłania wewnątrzczaszkowe częściej dotyczą dzieci i osób młodych niż osób dorosłych. Głównie występują w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego, rzadziej w przewlekłym zapaleniu ucha z perlakiem lub ziarniną. Celem pracy jest przedstawienie 8 pacjentów z usznopochodnymi powikłaniami wewnątrzczaszkowymi. Wszyscy pacjenci byli leczeni operacyjnie w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w latach W czasie operacji został pobrany materiał do badań bakteriologicznych. U wszystkich pacjentów zastosowano intensywną dożylną antybiotykoterapię. Przedstawiamy wyniki leczenia hospitalizowanych pacjentów. U 3 pacjentów wystąpiły powikłania odległe. 1. Usznopochodne powikłania wewnątrzczaszkowe należą do bardzo ciężkich, rzadkich powikłań. 2. Nadal istnieje trudny problem diagnostyczny i leczniczy. 3. Szybkie wkroczenie z leczeniem operacyjnym decyduje o bezpieczeństwie dziecka i przebiegu dalszego leczenia. Anna Kabacińska, Adam Koryzma Nagła głuchota jako objaw osłoniaka nerwu VIII w materiale Kliniki Otolaryngologii PUM w okresie od stycznia 2011 do czerwca 2013 r. Sudden hearing loss as a symptom of the Vestibular Schwannoma. PUM w Szczecinie, Zakład Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej PUM w Szczecinie. Szacuje się, że nagła głuchota może być pierwszym objawem u około 10% chorych z guzem nerwu VIII. Znajomość tego faktu powoduje, że chorzy, którzy doznali nagłego pogorszenia słuchu, powinni być poddani wnikliwej diagnostyce audiologicznej. Analizie poddano okres od stycznia 2011 do czerwca 2013 r. W tym czasie w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej PUM hospitalizowano 87 pacjentów z powodu nagłej jednostronnej głuchoty niejasnego pochodzenia. Do analizy nie włączono chorych z głuchotą na tle pourazowym (w tym po urazie akustycznym), infekcyjnym oraz z rozpoznaną w dalszym procesie diagnostycznym chorobą Meniere'a. W grupie badanej były 42 kobiety 8 Książka streszczeń "Otologia 2013" 9

7 i 45 mężczyzn. Wiek chorych: 9-80 lat, średnia wieku 52 lata, średnia wieku badanych kobiet to 49 lat, mężczyzn 54 lata. U wszystkich chorych w procesie diagnostycznym wykonano audiometrię tonalną, impedancyjną, zarejestrowano słuchowe potencjały z pnia mózgu (ABR), elektronystagmografię (ENG). Audiometrię tonalną kontrolowano co drugi dzień. W przypadku braku poprawy słuchu oraz w przypadku nieprawidłowego wyniku badania ABR (nawet w przypadku poprawy słuchu), pacjenta kierowano na badanie MRI z oceną nerwu VIII i kąta mostowo-móżdżkowego. W wyniku przeprowadzonego leczenia poprawę słuchu zarejestrowaną w audiometrii tonalnej uzyskano u 60 pacjentów (61%), w tym poprawę słuchu do normy u 20 pacjentów (20%). Nieprawidłowy wynik badania ABR zarejestrowano u 29 chorych. Zostali oni, jak również 12 chorych bez poprawy słuchu skierowani na badanie MRI. W wyniku tomografii rezonansu magnetycznego (z kontrastem) u 5 chorych, co stanowi 5,7% badanej grupy, rozpoznano osłoniaka nerwu VIII. U jednego z tych chorych, pomimo uzyskanej poprawy słuchu do normy, nieprawidłowy wynik badania ABR i w konsekwencji badanie MRI ujawniło obecność osłoniaka wielkości 25x16x23 mm. 1. Jeśli w procesie diagnostycznym zarejestrowano nieprawidłowe odpowiedzi ABR, poprawa słuchu w wyniku leczenia nagłej głuchoty nie zwalnia z wykonania tomografii rezonansu magnetycznego. 2. Badanie ABR stanowi wartościową metodę pozwalającą torować drogę w procesie diagnostycznym osłoniaków nerwu VIII. Agnieszka Kargul, Grzegorz Juras, Jan Pilch, Małgorzata Witkowska, Lucyna Klimczak Gołąb, Jarosław Markowski Wpływ implantacji ślimakowej na równowagę statyczną ciała. The influence of cochlear implantation on static balance. Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Zaburzenia równowagi stanowią obecnie duży problem medyczny, ekonomiczny i społeczny. Zmniejszona zdolność do adaptacji ciała na różnego rodzaju bodźce może być przyczyną niestabilności ciała i zwiększonej podatności na upadki. Implanty ślimakowe są obecnie bezpieczną i szeroko stosowaną metodą leczenia osób z głuchotą. Doświadczenie kliniczne pokazuje jednak, że fakt implantacji ślimakowej może być przyczyną nowych zaburzeń posturalnych. Celem badania była ocena wpływu implantacji ślimakowej na równowagę ciała. Grupę kliniczną (K) stanowiło (n=14) pacjentów po implantacji ślimakowej (wiek: 31,7±11,78). W celach porównawczych do badania włączono dwie grupy kontrolne osób zdrowych bez zaburzeń słuchu: młodszą (n=16) w wieku 19,31±0,60 i starszą (n=15) w wieku 43,86±6,93. Głównym narzędziem badawczym była platforma dynamograficzna AccuGait firmy AMTI. Zadaniem badanego było dwukrotne wykonanie stania swobodnego (60s, 50Hz). Do oceny równowagi statycznej użyto programu MatLab, przy pomocy którego analizowano zmienne uzyskane w trakcie dekompozycji sygnału COP (center of pressure). Badania w grupie klinicznej wykonywano z włączonym i wyłączonym implantem. Badane osoby po zabiegu wszczepienia implantu ślimakowego osiągają nieróżniące się istotnie wartości parametrów charakteryzujących zarówno równowagę statyczną podczas prób wykonywanych z włączonym/wyłączonym urządzeniem. Stwierdzono istotne statystycznie zmniejszenie się zakresu wychwiań postawy w grupie klinicznej na tle grup porównawczych. Zaobserwowane usztywnienie postawy osób po wszczepieniu implantu prawdopodobnie związane jest z procesami kompensacyjnymi oraz czynnikami natury psychicznej (lęk przed upadkiem). Zasadnym wydaje się wdrożenie u pacjentów zakwalifikowanych do implantacji ślimakowej zarówno w okresie przed jak i pooperacyjnym procedur usprawniających ukierunkowanych na kształtowanie odruchów związanych z zachowaniem równowagi ciała. Michał Karlik, Olgierd Stieler, Renata Gibasiewicz Pilot do pomiarów śródoperacyjnych CR120 - doświadczenia własne. Control Remote 120 (CR120) for intraoperative measurements our experience. Katedra i Klinika Foniatrii i Audiologii, Katedra i Klinika Otolaryngologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Celem pracy była ocena przydatności klinicznej urządzenia firmy Cochlear służącego do pomiarów śródoperacyjnych (Control Remote 120, CR120). Materiał stanowiło 26 pacjentów, w tym 16 dzieci i 10 dorosłych w wieku od 1 do 79 lat. Pomiary śródoperacyjne obejmowały: (1) pomiary impedancji elektrod oraz rejestrację AutoNRT użyciu standardowo stosowanego zestawu z użyciem oprogramowania Custom Sound 3.2, (2) pomiary impedancji elektrod oraz NRT z wykorzystaniem urządzenia CR120 oraz (3) pomiary pooperacyjne impedancje elektrod oraz AutoNRT (CS3.3) rejestrowane podczas podłączenia procesora mowy. Dodatkowo mierzono czas każdej rejestracji NRT. U 11 pacjentów udało się zarejestrować wszystkie pomiary. U 6 pacjentów nie można było zarejestrować pooperacyjnie AutoNRT. U 17 pacjentów udało się wykonać tylko po- miary śródoperacyjne. Czas wykonania badania śródoperacyjnego AutoNRT wahał się 07:51 do 24:17, dla CR120 NRT wynosił 04:21 do 07:04, a dla pooperacyjnego AutoNRT - 07:42 to 15:00. U 2 pacjentów stwierdzono duże rozbieżności w pomiarach śródoperacyjnych z wykorzystaniem 2 metod. Ze względu na czas niezbędny do wykonania pomiarów, urządzenie wydaje się być bardzo cennym rozwiązaniem. Problematyczna była jedynie duża rozbieżność uzyskanych wyników u 2 pacjentów. Urządzenie to może być obsługiwane przez personel sali operacyjnej, co może w przyszłości w niektórych sytuacjach zwalniać akustyków z konieczności osobistego wykonywania pomiarów. Michał Karlik, Olgierd Stieler, Renata Gibasiewicz Śródoperacyjna rejestracja elektrycznie wywołanego odruchu strzemiączkowego podczas implantacji ślimakowych. The value of intraoperative ESRT in children with CI. Katedra i Klinika Foniatrii i Audiologii, Katedra i Klinika Otolaryngologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Celem pracy była ocena przydatności klinicznej śródoperacyjnej rejestracji elektrycznie wywołanego odruchu z mięśnia strzemiączkowego (iesrt) podczas zabiegu założenia implantu ślimakowego. Pomiar ten wykonywany jest rutynowo w Ośrodku Poznańskim od 1995 r. podczas każdej implantacji ślimakowej. Do chwili obecnej w naszym ośrodku założono ponad 1020 implantów ślimakowych. Materiał analizy stanowiło 100 dzieci w wieku od 1 do 4 r.ż, z minimalnym okresem 1 roku korzystania 10 Książka streszczeń "Otologia 2013" 11

8 z procesora mowy. Śródoperacyjnie wywołany odruch strzemiączkowy oceniany był na drodze wzrokowej, obserwując w mikroskopie operacyjnym skurcz ścięgna mięśnia strzemiączkowego po podaniu bodźca elektrycznego. Uzyskane wartości progowe skurczu mięśnia porównano z poziomami T i C określonym podczas podłączenia procesora mowy, po 6 oraz 12 miesiącach użytkowania systemu. U wszystkich dzieci poziomy stymulacji elektrycznej określano wyłącznie w oparciu o metody behawioralne. U wszystkich badanych obserwowano dobre reakcje na dźwięki podczas badania VRA, jak i audiometrii zabawowej w wolnym polu słuchowym. Śródoperacyjne odruchy z mięśnia strzemiączkowego zarejestrowano u 82 dzieci badanej grupy. We wszystkich przypadkach ustalony poziom stymulacji elektrycznej C znajdował się poniżej poziomu śródoperacyjnego odruchu z mięśnia strzemiączkowego. Monika Klepas, Eugeniusz Szymiec, Helena Sęk, Anna Sowinska, Zofia Obrebowska Psychologiczna charakterystyka pacjentów leczonych z powodu szumów usznych Psychological characteristics of patients for tinnitus. w Poznaniu. Celem badania było stworzenie psychologicznej charakterystyki pacjentów leczonych z powodu szumów usznych. W perspektywie planowana jest organizacja psychologicznych grup terapeutycznych i prowadzenie zajęć w zakresie szumów usznych pacjentów Ośrodka Rehabilitacji Laryngologicznej. W badaniu wzięło udział 169 pacjentów Ośrodka Rehabilitacji Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. 76 kobiet /44,71%/ oraz 94 mężczyzn /54,71%/ w wieku od 22 lat do 88 lat /średnia 53/. Badana grupa była zróżnicowana pod kątem czasu doświadczenia szumów usznych - od 5 miesięcy do 30 lat /średnia 5,29/.Wśród osób badanych znajdowali się zarówno pacjenci słyszący prawidłowo oraz pacjenci z uszczerbkiem słuchu. W badaniu wykorzystano dwa narzędzia: Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-28 D. Goldberga oraz przetłumaczony na język polski Tinnitus Hendicap Inventory opracowany przez Newmana i wsp. Przeprowadzone badanie pozwoliło ocenić stan zdrowia oraz rodzaj dolegliwości i nasilenie problemów doświadczanych przez pacjentów z szumami usznymi. Ocena profilu psychologicznego pacjentów, jest etapem wstępnym do organizacji grup terapeutycznych. Po zakwalifikowaniu chętnych pacjentów będą prowadzone zajęcia w mniejszych grupach stanowiące formę wspomagania leczenia szumów usznych. Podobne zajęcia psychoterapeutyczne prowadzone są w innych ośrodkach zajmujących się leczeniem szumów usznych. Tomasz Kopeć, Łukasz Borucki, Witold Szyfter, Maciej Tokarski Pourazowe uszkodzenia nerwu twarzowego leczone chirurgicznie. Posttraumatic facial nerve injuries treated surgically. w Poznaniu. Do przyczyn pourazowego porażenia nerwu U 85 chorych (85,9%) stwierdzono powikłania zewnątrzczaszkowe, u 10 chorych (10,1 %) zewnątrz- i wewnątrzczaszkowe a u 4 chorych (4,0%) tylko wewnątrzczaszkowe. W całej grupie chorych stwierdzono 121 powikłań (106 zewnątrzczaszkowych i 15 wewnątrzczaszkowych). Wśród powikłań zewnątrzczaszkowych stwierdzono u 84 chorych powikłania pojedyncze a u 11 mnogie w tym 55 (55,1%) przetok perylimfatycznych, 24 (27,5%) zapalenia błędnika, 20 (20,3%) porażeń lub niedowładów nerwu twarzowego, 7 (7,1%) zapaleń wyrostka sutkowatego z towarzyszącym ropniem podotwarzowego zaliczamy: złamania kości skroniowej (podłużne w około 20% niedowład lub porażenie n.vii), poprzeczne (porażenie nerwu twarzowego u około 50%), uszkodzenia jatrogenne najczęściej podczas operacji otologicznych, operacje ślinianki przyusznej, urazy penetrujące (rany postrzałowe) i urazy okołoporodowe. W uszkodzeniach pourazowych decydujące znaczenie ma badanie tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości pozwalające na ocenę miejsca uszkodzenia. W przypadku braku zmian w badaniach obrazowych decydującą rolę prognostyczną odgrywają testy elektrofizjologiczne. Celem pracy była ocena możliwości leczenia chirurgicznego chorych z pourazowym uszkodzeniem nerwu twarzowego. W latach leczono 5 chorych z pourazowym uszkodzeniem nerwu twarzowego w odcinku wewnątrzskroniowym (przyczynami były: uraz, operacja otologiczna, wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego). Dodatkowo leczono 5 chorych z uszkodzeniem zewnątrzskroniowym (nowotwór złośliwy ślinianki przyusznej). W 3 przypadkach patologii wewnątrzskroniowej wykonano dekompresję nerwu, w 2 wykonano zespolenie uszkodzonego odcinka koniec do końca. We wszystkich przypadkach nowotworu złośliwego ślinianki przyusznej wykonano rekonstrukcję nerwu przeszczepem z n. usznego wielkiego. W grupie chorych z patologią wewątrzskroniową czynność nerwu po leczeniu w skali H-B wyniosła I-II-III, w grupie chorych z uszkodzeniem zewnątrzskroniowym wyniosła III-IV. W uszkodzeniach pourazowych zastosowanie odpowiedniego leczenia pozwala na uzyskanie zadowalających wyników funkcjonalnych. Jerzy Kuczkowski, Tomasz Przewoźny, Dmitry Tretiakow, Wojciech Sierszeń, Edyta Szurowska Powikłania zewnątrz- i wewnątrzczaszkowe przewlekłego zapalenia ucha środkowego. Extracranial and intracranial complications of chronic otitis media. Katedra i Klinika Otolaryngologii1 GU- Med, II Zakład Radiologii GUMed Przewlekłe zapalenie ucha środkowego (pzuś) może prowadzić do rozwoju powikłań zewnątrz- i wewnątrzczaszkowych. Rozpoznanie i leczenie powikłań usznopochodnych jest trudnym zadaniem otolaryngologa. Ocena epidemiologiczno- kliniczna chorych z powikłaniami zewnątrz- i wewnątrzczaszkowymi przewlekłego zapalenia ucha środkowego leczonych w Klinice Otolaryngologii GUMed. W okresie od do roku (13 lat) w Klinice Otolaryngologii GUMed leczono 99 chorych (58 mężczyzn i 41 kobiet w wieku od 6 do 84 lat, średnia wieku 49,1±17,3 lat) z powikłaniami zewnątrz- i wewnątrzczaszkowymi pzuś. Analizie poddano następujące czynniki: wiek, płeć, rodzaj powikłania, typ niedosłuchu, sposób i wyniki leczenia. 12 Książka streszczeń "Otologia 2013" 13

9 kostnowym w 2 przypadkach (2,0%), ropniem Bezolda w 2 (2,0%) oraz zapaleniem szpiku kości skroniowej w 1 przypadku (1,0%). Wśród powikłań wewnątrzczaszkowych stwierdzono u 13 chorych powikłania pojedyncze a u 1 mnogie w tym 5 (5,0%) zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, 4 (4,0%) ropnie mózgu, 3 (3,0%) zakrzepowe zapalenia zatoki esowatej, 2 (2,0%) ropnie zewnątrzoponowe i 1 (1,0%) przepuklinę oponową. Leczenie operacyjne zastosowano u 87 chorych (87,9%), leczenie zachowawcze u 10 chorych (10,1%), 2 chorych (2,0%) nie wyraziło zgody na leczenie szpitalne. W badanej grupie stwierdzono 11/75 przypadków (14,7%) całkowitej głuchoty ucha dotkniętego powikłaniem oraz 34/75 niedosłuchów mieszanych (45,3%). Największy niedosłuch stwierdzano dla częstotliwości 6 i 8 khz. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego częściej doprowadza do wystąpienia powikłań wewnątrzskroniowych (przetoka przychłonkowa). Wśród powikłań wewnątrzczaszkowych najczęściej występuje zapalenie opon mózgowordzeniowych. U chorych z powikłaniami usznopochodnymi występuje niedosłuch mieszany wysokotonowy. Rozpoznanie powikłań ułatwia TK uszu oraz MRI głowy. Leczenie chirurgiczne jest metodą leczenia z wyboru. Jerzy Kuczkowski, Wojciech Sierszeń, Dmitry Tretiakow, Tomasz Przewoźny, Andrzej Molisz Postępowanie w pierwotnych perlakach ucha zewnętrznego. Management in the primary cholesteatoma of the external auditory canal. Klinika i Katedra Otolaryngologii i Zakład Medycyny Rodzinnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Pierwotny perlak przewodu słuchowego zewnętrznego (pppsz) rozwija się w tylno-dolnej części kostnej przewodu, przed niezmienioną błoną bębenkową. Objawami tego perlaka są ropne wycieki z ucha, ubytek skóry przewodu, ból ucha oraz niedosłuch. Chorobę należy różnicować z pozapalnym zwężeniem psz, keratosis obturans, złośliwym zapaleniem oraz rakiem psz. Leczenie pppsz jest chirurgiczne z dojścia wewnątrzusznego lub zausznego z następowym zaopatrzeniem ubytku skórno-kostnego płatem chrzęstno-ochrzęstnowym. Celem pracy jest przedstawienie sposobu postępowania w pierwotnych perlakach psz u chorych leczonych w Klinice Otolaryngologii GUMed. W okresie od do roku w Klinice Otolaryngologii GUMed leczono 9 chorych (5 kobiet i 4 mężczyzn w wieku od 23 do 68 lat) z powodu pierwotnych perlaków psz. U wszystkich chorych rozpoznanie pppsz postawiono w oparciu o badanie otoskopowe, TK HR uszu oraz badanie histopatologiczne usuniętego guza przewodu. Operację usunięcia perlaka z dojścia wewnątrzusznego (Heermann B) wykonano u 7 chorych, u 2 z dojścia zausznego. Ubytek skóry i kości przewodu słuchowego zaopatrzono płatem chrzęstnoochrzęstnowym lub ochrzęstnowym. Uzyskano we wszystkich przypadkach ustąpienie perlaka z dobrym wgojeniem przeszczepu. Pierwotny perlak psz jest bardzo rzadkim guzem ucha, który wymaga leczenia chirurgicznego z rekonstrukcją ścian psz. Warunkiem powodzenia w leczeniu jest dokładne usunięcie zmienionej zapalnie kości przewodu z pokryciem ubytku przeszczepem ochrzęstnowym lub chrzęstno-ochrzęstnowym. Jerzy Kuczkowski Leczenie powikłań wewnątrzskroniowych przewlekłego zapalenia ucha środkowego. Treatment of intratemporal complications chronic otitis media. Katedra i Klinika Otolaryngologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego najczęściej prowadzi do rozwoju powikłań wewnątrzskroniowych. Rozpoznanie i leczenie tych powikłań jest trudnym zadaniem otolaryngologa. Celem pracy jest przedstawienie metod rozpoznawania i leczenia powikłań wewnątrzskroniowych u chorych z przewlekłym zapaleniem ucha środkowego leczonych w Klinice Otolaryngologii GUMed. W okresie od do (13 lat) w Klinice Otolaryngologii GUMed leczono 85 chorych z powikłaniami wewnątrzskroniowymi przewlekłego zapalenia ucha środkowego. Wśród powikłań stwierdzono: przetoki perylimfatyczne, zapalenia błędnika, porażenia nerwu twarzowego, zapalenia wyrostka sutkowatego z ropniem podokostnowym, ropnie Bezolda oraz zapalenie szpiku kostnego kości skroniowej. W pracy dokładnie omawia się szczegóły diagnostyczno-lecznicze powikłań wewnątrzskroniowych przewlekłego zapalenia ucha środkowego. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego może prowadzić do wystąpienia powikłań wewnątrzskroniowych. Rozpoznanie tych powikłań ułatwia TK HR uszu. Leczenie chirurgiczne jest metodą z wyboru leczenia tych powikłań. M. Kusiński, J. Koźmińska, P. Lepka, N. Porańska Nagła głuchota obustronna w przebiegu infekcji Mycoplasma pneumoniae. Sudden bilateral deafness following Mycoplasma pneumoniae infection. Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny 4-tego WSK we Wrocławiu, Ośrodek Badania i Leczenia Narządu Słuchu i Równowagi 4-tego WSK we Wrocławiu, Zakład Patomorfologii i Cytologii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Nagła głuchota to schorzenie o trudnych do ustalenia przyczynach. Rozróżnia się trzy grupy czynników etiologicznych: naczyniowe, infekcyjne i immunologiczne. Część autorów uważa, iż jest to jedynie objaw, a nie odrębna jednostka chorobowa. Nagłe uszkodzenie słuchu w przebiegu zakażenia mykoplazmą występuje rzadko, a patomechanizm uszkodzenie ślimaka w tym powikłaniu nie poznany. W lipcu br. do oddziału laryngologicznego została przyjęta 56-letnia pacjentka z obustronną głuchotą w przebiegu zapalenia płuc oraz nieżytu uszu środkowych. Wykonano diagnostykę audiologiczną obrazową i laboratoryjną. Wdrożono leczenie otoprotekcyjne oraz antybiotykoterapię. Nie uzyskano poprawy słuchu. W dziewiątej dobie leczenia włączono terapię tlenem hiperbarycznym. Przy przyjęciu w badaniu BERA trzaskiem 90dB nie zarejestrowano fali V, w otoemisji akustycznej nie uzyskano odpowiedzi z komórek słuchowych zewnętrznych. W tomografii komputerowej kości skroniowych uwidoczniono zacienienie komórek wyrostków sutkowatych. W badaniach serologicznych stwierdzono wysokie miano przeciwciał M. pneumoniae w klasach IgM i IgG. W leczeniu farmakologicznym zastosowano glikokortykosteroidy, leki naczyniowe, hemodilucję, lignokainę, klarytromycynę. Po 8 dniach leczenia nie uzyskano poprawy słuchu (średni próg słuchu w audiometrii tonalnej ustalono na poziomie 110dB obustronnie). W 9-tej dobie leczenia wdrożono 14 Książka streszczeń "Otologia 2013" 15

10 terapię tlenem hiperbarycznym, którą kontynuowano przez 15 dni, uzyskując stopniową poprawę słuchu. W badaniu kontrolnym BERA określono próg słuchu na poziomie 80dB dla ucha prawego oraz 65dB dla ucha lewego. Leczenie nagłej głuchoty w przebiegu infekcji Mycoplasma pneumoniae powinno być skierowane nie tylko na intensywne działania otoprotekcyjne z terapią tlenem hiperbarycznym włącznie. Maciej Kusiński, Grzegorz Pitala Zespół zawrotów głowy u pacjenta z niedowładem kanałowym i udarem pnia mózgu. Dizziness syndrome in a patient with vestibular lesion and brainstem stroke. Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny 4-tego WSK we Wrocławiu, Zakład Patomorfologii i Cytologii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Wskazania do hospitalizacji w oddziale laryngologicznym w trybie pilnym z powodu zawrotów głowy określane są głównie na podstawie oceny oczopląsu i prawidłowym obrazie TK głowy. Trudności diagnostyczne sprawiają zawroty głowy o mieszanej etiologii. 65-letni pacjent został przyjęty do oddziału laryngologicznego z powodu nasilenia trwających od dwóch tygodni zawrotów głowy o typie wirowania z towarzyszącymi prawostronnymi szumami usznymi. Wykonano badania laboratoryjne, TK głowy i podstawową diagnostykę audionystagmograficzną, wdrożono leczenie. Po trzech dniach hospitalizacji pacjenta wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym. Chory był ponownie hospitalizowany po 48 godzinach z nawrotem dolegliwości. Z uwagi na niewspółmierność objawów i wyników badań obrazowych diagnostykę poszerzono o MRI głowy i angiotomografię tętnic szyjnych i kręgowych. Pacjenta przekazano do oddziału neurologicznego celem dalszego leczenia i diagnostyki. Przy przyjęciu stwierdzono prawostronny poziomo-obrotowy oczopląs II stopnia, w TK głowy nie uwidoczniono istotnych patologii. Rozpoznano obustronny niedosłuch odbiorczy, niedowład kanałowy prawostronny w okresie kompensacji, zaburzone śledzenie ciągłe. Podczas drugiej hospitalizacji ponownie wykluczono tło ośrodkowe na podstawie TK głowy, w badaniach laboratoryjnych stwierdzono znamienny wzrost D-dimerów. W trakcie pobytu w oddziale chory miał problemy z pionizacją, zmienił się charakter oczopląsu, pojawiły się cechy niedowładu lewego. W MRI głowy rozpoznano ognisko niedokrwienne w rdzeniu przedłużonym po stronie lewej. W angiotomografii opisano tętniakowate poszerzenie tętnic szyjnych wspólnych z przyściennymi skrzeplinami, krytyczne zwężenie lewej tętnicy kręgowej. Pacjenci z ostrymi zawrotami głowy z niekompensującym się klinicznie niedowładem kanałowym powinni być obserwowani w kierunku dodatkowej etiologii ośrodkowej. Magdalena Lachowska, Agnieszka Pastuszka, Paulina Glinka, Zuzanna Łukaszewicz, Lidia Mikołajewska, Kazimierz Niemczyk Implanty ślimakowe wyniki audiologiczne w grupie starszych pacjentów. Audiological results of cochlear implantation in deafened elderly. Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Ocena audiologiczna efektów implantacji ślimakowej u starszych pacjentów z obustronnym znacznym lub głębokim niedosłuchem odbiorczym. Materiał i metoda: Retrospektywna ocena wyników badań audiologicznych u implantowanych pacjentów powyżej 65 roku życia. Analiza obejmowała wyniki następujących badań słuchu wykonanych przed i po operacji wszczepienia protezy ślimakowej: audiometria tonalna i słowna, audiometria wolnego pola tonalna i słowna. Podczas badań po wszczepie protezy ślimakowej pacjenci nie korzystali z aparatu słuchowego. Po implantacji wyniki badań audiologicznych poprawiły się u zdecydowanej większości pacjentów. Wśród analizowanych pacjentów można wyróżnić trzy grupy pod względem korzyści słuchowych wynikających z implantacji ślimakowej. Pierwsza to grupa z bardzo małymi korzyściami implant zapewnia tylko detekcję dźwięków, brak komunikacji na drodze słuchowej, PTA 50 dbhl. W drugiej grupie korzyści z implantacji są dobre komunikacja na drodze słuchowej, PTA w wolnym polu < 50 dbhl i 30 dbhl. W grupie trzeciej korzyści z implantacji zostały bardzo dobre komunikacja na drodze słuchowej bez odczytywania mowy z ust, PTA < 30 dbhl. Implantacja ślimakowa u starszych osób z obustronnym niedosłuchem odbiorczym daje dobre i bardzo dobre wyniki słuchowe. Osoby starsze są dobrymi kandydatami do tej metody leczenia głuchoty, niemniej grupa ta nie jest homogeniczna i każdy kandydat powinien być poddany wnikliwej procedurze kwalifikacyjnej. Magdalena Lachowska, Małgorzata Staciwa, Kazimierz Niemczyk Ocena ryzyka uszkodzenia nerwu twarzowego i pogorszenia słyszenia u chorych operowa- nych z powodu guza nerwu VIII. Hearing preservation and facial nerve function following vestibular schwannoma surgery. Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Analiza ryzyka uszkodzenia słuchu i pogorszenia funkcji nerwu twarzowego u chorych operowanych z powodu nerwiaka nerwu przedsionkowo-ślimakowego w zależności od typu dojścia chirurgicznego: przezbłędnikowe (TL) lub przez środkowy dół czaszki (MF). Materiał i metoda: Retrospektywna analiza obejmowała 104 chorych leczonych otochirurgicznie z powodu przedsionkowego schwannoma: 41 MF i 63 TL. Oceniono ryzyko wystąpienia pogorszenia funkcji nerwu twarzowego w zależności od wyboru dojścia chirurgicznego (TL lub MF) i wielkości guza, a także ryzyko pogorszenia słyszenia po stronie operowanej. Wybór drogi operacji (MF lub TL) był zależny od wielkości guza i wystąpienia niedosłuchu przed operacją. Wykazano korelację między drogą dostępu chirurgicznego, a pogorszeniem słuchu po operacji oraz wielkością guza a pogorszeniem funkcji nerwu twarzowego po operacji. Dojście operacyjne przez środkowy dół czaszki pozwala na zachowanie użytecznego słuchu u większości operowanych chorych. Dojście operacyjne przezbłędnikowe powoduje bezpowrotnie całkowitą utratę słuchu po stronie operowanej (głuchota), co wynika z techniki operacyjnej. Ryzyko pogorszenia funkcji nerwu twarzowego po operacji wzrasta wraz z wielkością guza, natomiast nie jest zależne od zastosowanego dojścia chirurgicznego (MF lub TL). 16 Książka streszczeń "Otologia 2013" 17