Naliczanie odsetek i egzekucja.

Transkrypt

1 Naliczanie odsetek i egzekucja. Jak postępować w przypadku zaległości z tytułu opłaty planistycznej, a jak w przypadku opłaty adiacenckiej? W jakiej wysokości naliczać odsetki - moim zdaniem wg Ordynacji podatkowej, zgodnie z dyspozycją z art. 67 ustawy o finansach publicznych w przypadku opłaty planistycznej (ustawa o planowaniu przestrzennym nic nie mówi na ten temat) a odsetki ustawowe w przypadku opłaty adiacenckiej, bo mówi o tym ustawa o gospodarce nieruchomościami - art Jakie stosować zasady do egzekucji - chyba z art tj. z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, czyli upomnienie i tytuły egzekucyjne. Proszę o opinię czy mój tok rozumowania jest prawidłowy. Od opłaty adiacenckiej nieuiszczonej w terminie nalicza się odsetki ustawowe, natomiast od opła Opłatę adiacencką ustala w drodze decyzji wójt, burmistrz, prezydent miasta, stosownie do art. 145 ustawy o gospodarce nieruchomościami, po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi. Właściciel nieruchomości, w stosunku do 1 / 8

2 którego taka opłata została ustalona, obowiązany jest ją uiścić w terminie wskazanym w art. 148 ust. 1 ustawy, a do skutków zwłoki lub opóźnienia w zapłacie opłaty adiacenckiej stosuje się odpowiednio, zgodnie z art. 148 ust. 2 ustawy, przepisy Kodeksu cywilnego. Stosownie do art KC należne są wówczas odsetki ustawowe. Natomiast zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości. Opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości potocznie nazywana jest opłatą planistyczną (rentą planistyczną). Odmiennie niż przy opłacie adiacenckiej ustawodawca nie wprowadza w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zapisów dotyczących sposobu postępowania w przypadku zwłoki w zapłacie opłaty planistycznej. Charakter opłaty planistycznej oraz możliwość stosowania do niej przepisów ustawy Ordynacja podatkowa (dalej: OrdPodU) wielokrotnie były przedmiotem orzecznictwa sądowego. Obecnie orzecznictwo w tej kwestii jest jednolite i stoi na stanowisku, że wprawdzie opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości jest daniną posiadającą pewne cechy podatku, ale obowiązek jej zapłaty nie wynika z ustawy podatkowej i nie ma do niej zastosowania ww. ustawa. 2 / 8

3 Podsumował to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z r. (II OSK 1908/09) wskazując, że gdyby ustawodawca chciał nadać opłacie planistycznej status podatku czy też innej należności podatkowej, uczyniłby to wprost w jednej z ustaw podatkowych, jak tego wymagają przepisy art. 4 i 6 OrdPodU, lub przynajmniej zobowiązałby do stosowania w tych sprawach przepisów OrdPodU. Jeżeli tego nie zrobił, to takiego faktu nie można domniemywać i przyjmować, że ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mieści się w kręgu ustaw podatkowych. Stanowisko odnośnie do stosowania w sprawach dotyczących opłaty planistycznej przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego wyrażone zostało w doktrynie (J. Stelmasiak, W. Falczyński, Glosa do wyroku NSA z r., OSK 520/04, OSP z 2005 Nr 7-8, poz. 91) oraz w szeregu orzeczeń sądów administracyjnych (wyroki NSA: z r., II OSK 935/06, z r., II OSK 1322/06, z r., II OSK 28/05), które odnosiły się wprawdzie po części do przepisów poprzedniej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, jednak w związku z tym, że regulacja dotycząca opłaty planistycznej nie uległa zmianie, zachowały aktualność na gruncie obowiązującej ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Skoro w przepisach ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustawodawca nie zamieścił odpowiednich regulacji, przesądził o wyłączeniu opłaty planistycznej z kategorii należności określonych w art. 2 1 pkt 1 OrdPodU i tym samym rozstrzygnął o stosowaniu w tych sprawach przepisów KPA. Przepisy KPA mają charakter norm powszechnie stosowanych, co skutkuje tym, że w razie wątpliwości, które regulacje procesowe stosować, domniemanie przemawia za stosowaniem KPA, nie zaś OrdPodU (wyrok NSA z r., II OSK 408/07). Skoro zatem do opłaty planistycznej mają zastosowanie przepisy KPA, a nie przepisy ustawy Ordynacja 3 / 8

4 Ponadto, jak już wskazano powyżej, z samej treści przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (w odróżnieniu od ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami i opłaty adiacenckiej) nie wynika prawo do naliczania odsetek od nieterminowo uiszczonej opłaty. W ustawie tej nie wprowadzono również odniesienia do stosowania innych ustaw, z których mogłaby wynikać możliwość dochodzenia od zobowiązanego odsetek (tak jak w przypadku opłaty adiacenckiej odniesienie do przepisów KC). Oznacza to zatem, że brak jest podstaw prawnych do naliczania odsetek od nieterminowo uiszczonej opłaty planistycznej, a w związku z tym odsetki nie powinny być naliczane i pobierane. Potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z r. (II SA/Sz 84/08O) w którym Sąd wskazał, że rozstrzygnięcie organu administracji o obowiązku zapłaty odsetek ustawowych z tytułu niedotrzymania terminu zapłaty opłaty planistycznej, bez wskazania podstaw prawnych, z których taki obowiązek można wyprowadzić, stanowi naruszenie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawodawca w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dopuścił możliwość naliczenia odsetek ustawowych jedynie w art. 37 ust. 9, dotyczącym roszczeń odszkodowawczych właściciela i użytkownika wieczystego nieruchomości. Sąd ponadto wskazał, że w polskim prawie odsetki stanowią wynagrodzenie za używanie cudzych pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych bądź za opóźnienie zapłaty wymagalnej już sumy pieniężnej, bądź wreszcie za utratę możliwości używania sumy wyłożonej w interesie drugiej strony i podlegającej zwrotowi. 4 / 8

5 Wynagrodzenie to charakteryzuje się tym, że jest: - płatne z reguły w rzeczach zamiennych tego samego rodzaju co dług główny, - jego wysokość jest obliczona według określonej stopy procentowej w stosunku do czasu użycia tej sumy, - jest świadczeniem ubocznym istniejącym obok świadczenia głównego, stanowiącego właściwy przedmiot zobowiązania między stronami. W systemie prawa polskiego nie istnieje jakiś ogólny obowiązek płacenia odsetek w każdym wypadku is Również Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku w piśmie nr RIO II /10 z r. stanęła na stanowisku, że w przypadku renty planistycznej z przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wynika prawo do naliczania odsetek od nieterminowo uiszczonej opłaty. Brak w niej również odniesienia do posiłkowego stosowania innych ustaw, z których ewentualnie mogłoby wynikać uprawnienie do dochodzenia od zobowiązanego tego typu świadczenia w razie nieuiszczenia przedmiotowej opłaty w terminie. Z uwagi natomiast na publicznoprawny, a nie cywilnoprawny charakter świadczenia, nie znajdują tu, bez wyraźnego wskazania, zastosowania przepisy KC. 5 / 8

6 Zatem brak jest bezpośrednich podstaw prawnych w randze ustawy do naliczania odsetek od nieterminowo uiszczonej zapłaty renty planistycznej. Dodano ponadto, że przepisy ustawy o finansach publicznych (dalej: FinPublU) nie rozciągają przepisów OrdPodU na wymiar i zapłatę należności wymienionych w art. 60 FinPublU. Odnosząc się ponadto do wskazanego w pytaniu zapisu art. 67 FinPublU stanowiącego, że do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych niniejszą ustawą, stosuje się przepisy KPA i odpowiednio przepisy działu III OrdPodU, wskazać należy, że również przepis ten nie może stanowić podstawy do naliczania odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Jak wynika bowiem z brzmienia tego przepisu, wyłącznie w zakresie spraw określonych w FinPublU, które nie posiadają szczegółowych rozstrzygnięć w samej FinPublU, a dotyczą niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym, znajdują zastosowanie m.in. przepisy działu III OrdPodU. W FinPublU w odniesieniu do niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym uregulowano zagadnienia udzielania ulg oraz dokonywania potrącenia. I w tym zakresie stosuje się odpowiednio przepisy KPA i OrdPodU. Zasada ta nie odnosi się do zagadnienia ustalania i poboru niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym, ponieważ zagadnienia te nie są przedmiotem regulacji FinPublU. Gdyby zamierzeniem ustawodawcy było wprowadzenie zasady, że do nieuregulowanych spraw niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym stosuje się przepisy KPA i odpowiednio przepisy działu III OrdPodU, wówczas byłby to zapis w brzmieniu, że do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych w innych ustawach 6 / 8

7 stosuje się przepisy KPA i odpowiednio przepisy działu III OrdPodU. Natomiast egzekucja niezapłaconej opłaty adiacenckiej oraz opłaty planistycznej odbywa się według przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Opłaty te bowiem spełniają dwa kryteria wskazujące na dopuszczalność egzekucji administracyjnej. Obowiązki administracyjne wskazane w art. 2 1 są poddane egzekucji administracyjnej jedynie wówczas, gdy spełniają warunki określone w art. 3 ustawy. Oznacza to, że egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo - w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego - bezpośrednio z przepisu prawa pod warunkiem, że są wymienione w art. 2. Powyższe kryteria spełnia zarówno opłata adiacencka, jak i opłata planistyczna. Obie opłaty wynikają z decyzji organów jednostki samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) i stanowią należności wymienione w art. 2 1 pkt 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, czyli należności pieniężne inne niż: podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy OrdPodU oraz należności inne niż grzywny i kary wymierzane przez organy administracji publicznej, a pozostające we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej. Potwierdzeniem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z r. I SA/Lu 635/10, wskazujący, że objęcie ustawą egzekucyjną egzekucji opłaty ustalonej w warunkach art. 145 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym ma podstawę prawną w art. 2 1 pkt 3 i art. 3 1 ustawy egzekucyjnej. Wskazany w pytaniu art. 66 FinPublU stanowiący, że do egzekucji należności, o których mowa w art. 60, mają zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, może być traktowany w zakresie egzekucji opłaty adiacenckiej i opłaty planistycznej posiłkowo. Obie opłaty są bowiem niepodatkowymi należnościami o charakterze publicznoprawnym, stanowiąc dochody pobierane przez samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw stosownie do art. 60 pkt 7 FinPublU. 7 / 8

8 Podstawa prawna: - art. 145, art. 148 ustawy o gospodarce nieruchomościami, - art. 481 Kodeksu cywilnego, - art. 2, art. 37 Ordynacji podatkowej, - art. 60, art. 66, art. 67 ustawy o finansach publicznych, - art. 2, art. 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, - art. 145 ustawy o gospodarce nieruchomościami, - art. 26 ustawy o samorządzie gminnym. 8 / 8