Maszyny i urządzenia do przygotowania pasz

Transkrypt

1 Maszyny i urządzenia do przygotowania pasz Chów i hodowla zwierząt wymaga dostarczania im wody i paszy. Pasza może być pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mineralnego. Najczęściej stosowane i możliwe do wyprodukowania w gospodarstwie są pasze pochodzenia roślinnego. Pasze te w zależności od koncentracji składników pokarmowych można podzielić na pasze treściwe i pasze objętościowe. Pasze treściwe to ziarno zbóż, nasiona roślin motylkowych, otręby, śruty poekstrakcyjne, wysłodki buraczane, mączki z kukurydzy itp. Pasze objętościowe w zależności od zawartości wody podzielić można na objętościowe suche (do 15% wody i do 40% błonnika) - siano, słoma i pasze objętościowe soczyste (16-90% wody i węglowodany) - zielonka, kiszonka, okopowe i rośliny pastewne. Pasze przeznaczone do spożycia przez zwierzęta powinny być odpowiednio przygotowane. Przygotowanie to polega na: oczyszczeniu z zanieczyszczeń (okopowe z gleby), rozdrobnieniu mechanicznym (cięcie - zielonka, siekanie lub przecieranie - buraki pastewne, gniecenie - ziemniaki), zmiękczeniu (gotowanie lub parowanie - ziemniaki), konserwowaniu (kiszenie zielonek, ziemniaków), mieszaniu (przygotowanie mieszanek objętościowo-treściwych). Gospodarskie instalacje wodociągowe Woda umożliwia prowadzenie działalności produkcyjnej w gospodarstwie i wykorzystywana jest do pojenia zwierząt, przygotowania pasz, utrzymania higieny zwierząt i pomieszczeń inwentarskich. Woda przeznaczona do spożycia przez zwierzęta powinna nadawać się do celów konsumpcyjnych, a zwierzęta powinny mieć do niej stały dostęp. Zwiększa to ich przyrost (o około 10%) lub np. mleczność (o około 15%). Średnie zużycie wody w gospodarstwie przedstawione w tabeli, zależne jest od rodzaju i sposobu produkcji, liczby utrzymywanych zwierząt, ilości sprzętu będącego na wyposażeniu gospodarstwa. Średnie zużycie wody w gospodarstwie rolnym

2 Wyszczególnienie Potrzeby bytowe na 1 osobę - bez wodociągu - woda w mieszkaniu z kanalizacją Litrów na dobę Potrzeby dla zwierząt - krowy mleczne - tuczniki ciągnik rolniczy 120 Do zaopatrzenia gospodarstwa w wodę należy uwzględnić wodę niezbędną do celów przeciwpożarowych. Zapotrzebowanie na wodę zmienia się w ciągu doby (większe rano, w południe i wieczorem) i w ciągu roku (największe latem). Niektóre wiejskie gospodarstwa rolne pobierają wodę z podziemnych ujęć - studni kręgowych (kopanych do głębokości około 15 m), wkręcanych lub wbijanych stosowanych przy płytkiej warstwie wodonośnej (do 6 m). Obecnie przy prawie 100% zwodociągowaniu wsi stosuje się pobór wody ze studni wierconych z głębokości poniżej 20 m. Woda pobierana ze studni doprowadzana jest do gospodarstwa instalacją wodociągową, która może obejmować obszar gospodarstwa (budynek mieszkalny, budynki inwentarskie i gospodarcze, hydranty, itp.).

3 Odległość studni od budynku inwentarskiego powinna wynosić - 15 m, od wybiegów nieutwardzonych dla zwierząt przy budynku inwentarskim - 70 m, a od wybiegów utwardzonych dla zwierząt przy budynku inwentarskim - 5 m. Wiejskie instalacje wodociągowe obejmują: ujęcie wody, stację pomp z urządzeniami oczyszczającymi, zbiorniki wyrównawcze (urządzenia hydroforowe lub wieża ciśnień) i sieć rozdzielcza z hydrantami. W budynkach z własną siecią wodociągową stosowane są urządzenia hydroforowe, które składają się z agregatu silnikowo-pompowego, przewodu ssawnego z zaworem zwrotnym, zbiornika wodno-powietrznego, wyłącznika ciśnieniowego.

4 Pompa wirowa (zwykle wielostopniowa) zasysa wodę z ujęcia przez kosz ssawny i tłoczy do zbiornika hydroforowego. Napełnianie zbiornika wodą powoduje sprężanie znajdującego się tam powietrza do górnej wartości ustawionej na wyłączniku ciśnieniowym (0,4 MPa). Wyłącznik odcina dopływ prądu do silnika i pompa przestaje tłoczyć wodę do zbiornika. Ciśnienie powietrza w zbiorniku wypycha wodę do punktów odbioru - kranów, hydrantów, poideł. Gdy pobór wody spowoduje spadek ciśnienia poniżej dolnej wartości ustawionej na wyłączniku (0,2 MPa), wyłącznik włączy prąd do silnika i uruchomi agregat silnikowopompowy. Woda znowu będzie tłoczona do zbiornika hydroforu i cykl ten będzie się powtarzał. W miarę użytkowania hydroforu zgromadzone w zbiorniku powietrze ulega rozpuszczeniu w wodzie. W związku z tym, co pewien czas należy uzupełniać ilość powietrza, zapobiega to zbyt częstemu włączaniu się agregatu pompowego. W budynkach inwentarskich przeznaczonych do przebywania zwierząt, pojenie odbywa się przy pomocy automatycznych poideł. Zwierzęta mają wtedy nieograniczony dostęp do wody i mogą z niej korzystać według własnych potrzeb. Dla bydła i owiec stosuje się poidła miskowe. Metalowa miska przykryta jest pokrywą w celu zabezpieczenia przed zanieczyszczeniami. Zwierzę podnosi pokrywę, na dnie miski znajduje się woda, pijąc tę wodę naciska nosem na przycisk (zawór), który powoduje otwarcie dopływu świeżej wody. W oborach uwięziowych jedno poidło umieszcza się pomiędzy stanowiskami dla dwóch krów.

5 W oborach wolnostanowiskowych jedno poidło wystarcza na krów. Dostarczanie wody na pastwiska wykonuje się cysternami zaopatrzonymi w automatyczne poidła, lub pojemniki (wanny). Pojenie trzody chlewnej zależy od sposobu żywienia tych zwierząt. Karmienie paszą płynną eliminuje potrzebę dostarczania wody od pojenia. Podawanie natomiast suchej paszy wymaga dostarczania wody do picia - około 2-3 litrów na 1 kg suchej paszy. W tym celu stosuje się pojenie. Dla niewielkiej ilości świń w korytach jednak jest to niehigieniczne i marnuje wodę. Innym sposobem pojenia jest stosowanie poideł smoczkowych.

6 Poidła te montuje się nad kanałem gnojowym lub nad korytarzem i podłącza bezpośrednio do instalacji wodociągowej. Nowoczesne karmniki dla zwierząt na suchą paszę wyposażane są w automatyczne poidła, należy je tylko podłączyć do instalacji z wodą. Dla drobiu hodowanego w systemie wybiegowym stosuje się poidła miskowe o stałym poziomie wody, wymagające stałej kontroli - ulegają częstym zanieczyszczeniom. W klatkowym chowie drobiu stosuje się poidła kropelkowe, są to poidła uruchamiane przez ptaki. Gdy ptak dotknie zaworu, z poidła wysączą się krople wody.

7 Maszyny do przygotowania pasz objętościowych Nie wszystkie gatunki zwierząt gospodarskich lub zwierzęta młode mogą przyswajać pasze podawane w całości. Zielonka nie wymaga specjalnego przygotowania do karmienia, ale można ją pociąć na sieczkę. Słomę podaje się zwierzętom w całości lub w postaci sieczki, którą przygotowuje się sieczkarniami. Sieczkę podawaną zwierzętom często miesza się z innymi paszami wzbogacając jej wartość pokarmową. Sieczkę przygotowuje się sieczkarniami bębnowymi lub toporowymi. Sieczkarnia bębnowa posiada zespół podający umieszczony w korycie. Zespół wciągającozgniatający tworzą dwa walce (górny ruchomy) dociskane do siebie sprężyną. Zespół zapewnia odpowiednie zgniecenie warstwy zielonki lub słomy. Sprasowana masa trafia do zespołu rozdrabniającego w postaci bębna z zamocowanymi na obwodzie nożami (jak w sieczkarni polowej). Długość sieczki może być regulowana szybkością podawania materiału lub zmianą ilości noży na bębnie rozdrabniającym. Sieczkarnia toporowa działa podobnie do sieczkarni bębnowej, ale ma inną konstrukcję zespołu rozdrabniającego, który tworzy koło z dwoma lub czterema nożami. Skarmiane rośliny okopowe - ziemniaki, buraki pastewne, marchew czy rzepę - również należy odpowiednio przygotować do skarmiania. Przygotowanie do skarmiania tych pasz polega na oczyszczeniu z resztek gleby, odpowiednim rozdrobnieniu (uparowaniu) dostosowanym do gatunku i wieku zwierząt. Przygotowane pasze podaje się zwykle jako mieszanki z koncentratami i paszami objętościowymi. Nie nadają się one w takim stanie do przechowywania. Dlatego wydajności maszyn powinny być dostosowane do wielkości

8 produkcji zwierzęcej, gatunku i wieku zwierząt. Do oczyszczania okopowych stosuje się płuczki bębnowe lub otrząsaczo-siekacze. Otrząsaczo-siekacz oczyszcza okopowe transportując je przenośnikiem ślimakowym do zespołu rozdrabniającego. Prętowa obudowa przenośnika zapewnia wypadanie zanieczyszczeń i umożliwia spłukiwanie korzeni wodą. Rozdrabnianie na plastry lub kawałki odbywa się siekaczami.

9 Sposób rozdrabniania reguluje się ustawieniem dwustronnych noży (gładkie i grzebieniowe) na stożkowym bębnie, a stopień rozdrobnienia szczeliną między nożem a stalnicą. Do przygotowania ziemniaków na paszę dla zwierząt w tradycyjnie prowadzonej produkcji zwierzęcej, stosuje się parowanie w parnikach elektrycznych. Uparowane ziemniaki poddaje się gnieceniu w gniotownikach. Przygotowanie ziemniaków do zakiszania i przechowywania w silosach wymaga ich oczyszczenia, uparowania i rozdrobnienia - ugniecenia. Wykonuje się to przewoźnymi kolumnami parnikowymi, które pracują w sposób ciągły transportując ziemniaki przenośnikami napędzanymi silnikami elektrycznymi.

10 Kolumna parnikowa osiąga wydajność około 1500 kg/h parowanych ziemniaków. Maszyny do przygotowania pasz treściwych Przygotowanie do skarmiania pasz treściwych pochodzenia gospodarskiego polega na rozdrobnieniu nasion zbóż i innych roślin pastewnych na śrutę lub płatki. Rozdrabnianie, mielenie lub gniecenie ma na celu ułatwienie przyswajania przez zwierzęta i umożliwienie wymieszania z innymi paszami. Do wykonania śruty służą śrutowniki tarczowe lub walcowe.

11 Śrutownik tarczowy rozciera ziarno między tarczami - jedna nieruchoma, druga wprawiana w ruch obrotowy silnikiem elektrycznym. Śrutownik walcowy rozrywa nasiona między walcami z rowkami, które obracają się z różną prędkością obrotową, Grubość śruty reguluje się szczeliną między tarczami lub walcami. Urządzeniem służącym do przygotowania śruty w formie płatków jest zgniatacz (gniotownik). Ziarno wstępnie zgniatane jest mniejszym walcem górnym, następnie zgniatane walcami dolnymi o jednakowej średnicy, po czym wypada do worków. Pasza wykonana zgniataczem charakteryzuje się dobrymi właściwościami, zawiera niewiele części mączystych, co korzystnie wpływa na zdrowie zwierząt. Rozdrabniacze stosowane do przygotowania pasz nie tylko z nasion, ale innych materiałów (siano, słoma, okopowe, itp.) są bardziej uniwersalne w zastosowaniu, osiągają większe wydajności. Rozdrabniacz bijakowy rozdrabnia ziarno rozbijając je obrotowym bijakiem.

12 Nasiona z kosza zasypowego podawane są do komory rozdrabniającej, która zamknięta jest sitem. Wewnątrz komory umieszczony jest wirnik z ruchomymi bijakami. Pod wpływem obrotów (siła odśrodkowa) bijaki ustawiają się promieniowo, wsypywane ziarno trafia na bijaki, jest rozbijane i odrzucane na sita. Gdy śruta osiągnie wielkość oczek w sicie przelatuje przez nie i wpada do workownika. Grubość otrzymanej śruty zależna jest od zastosowanego sita. Rozdrabniacz uniwersalny posiada poziomo ustawiony talerz z nożami, który wprawiany jest w szybki ruch obrotowy. Nad talerzem znajduje się kosz zasypowy, z którego podaje się pasze do rozdrobnienia (nasiona), przecierania (zielonka, siano) lub siekania (okopowe). Rozdrobniona pasza

13 wygarniana jest przez wyrzutnik na sito i po osiągnięciu odpowiednich rozmiarów wyrzucana do pojemników lub worków. Ważnym elementem przygotowania pasz do skarmiania jest sporządzanie mieszanek paszowych składających się z pasz suchych lub przygotowanie półpłynnych pasz złożonych z różnych składników. Przygotowanie mieszanek pasz treściwych suchych wykonuje się mieszalnikami. Mieszalnik zbudowany jest z kosza zasypowego, do którego wsypuje się składniki paszy. Wewnątrz lejowatego zbiornika znajduje się pionowy przenośnik ślimakowy. Pasza transportowana ślimakiem do górnej części jest mieszana i opada w dół zbiornika, gdzie odbierana jest wylotem mieszanki. Przygotowanie pasz płynnych i półpłynnych przeznaczonych do żywienia trzody chlewnej polega na rozdrobnieniu przez głowicę nożową znajdującą się wewnątrz zbiornika, stałych składników paszowych jak: buraki, ziemniaki parowane lub świeże, marchew, liście buraczane lub inne zielonki świeże z równoczesnym mieszaniem ich ze składnikami ciekłymi (wodą, serwatką). Mieszalnik-rozdrabniacz

14 Zależnie od skali produkcji tuczu trzody chlewnej urządzenie to może być stosowane w małych lub średnich gospodarstwach rolnych. Urządzenia do zadawania pasz Poziom mechanizacji zadawania pasz zwierzętom uzależniony jest od sposobu utrzymania i gatunku zwierząt. W budynkach przystosowanych do chowu zwierząt urządzenia do zadawania pasz stanowią ich wyposażenie. W budynkach, które nie mają takiego wyposażenia pasze dowozi się środkami transportowymi - wózkami, taczkami, kolejkami szynowymi, wozami paszowymi.

15 Wozy paszowe służą do wstępnego przygotowania (pocięcie), dostarczania zielonki z pola i zadawania jej do żłobów. Do przygotowania i zadawania kiszonek budowane są wozy paszowe ze ślimakowymi mieszadłami, które rozdrabniają i mieszają przygotowywaną paszę. Rozładunek do żłobów odbywa się poprzecznym przenośnikiem.

16 Sianokiszonki dostarczane są do obór rozwijaczami bel wyposażonymi w tarcze z kolcami.

17 Bele sianokiszonki rozwijane są na korytarzu paszowym w oborze lub zadawane rozdrabniaczami. Kiszonka z silosów pobierana jest na przyczepę za pomocą wybieraków z silosów i transportowana do obory. Przygotowane pasze rozdzielać można do żłobów przenośnikami żłobowymi - taśmowymi, zgarniakowymi i ślimakowymi. Przenośniki taśmowe nadżłobowe umieszczane na pewnej wysokości na żłobem umożliwiają odpas w dowolnym czasie, zadają paszę równomiernie.

18 Przenośniki nadżłobowe umożliwiają swobodne przemieszczanie się zwierząt i ludzi w oborze. Przy zmechanizowanym sposobie zadawania pasz stosuje się automatyczne odmierzanie porcji paszy lub składnika służącego do sporządzania mieszanki. Jednakowe porcje zapewniają dozowniki objętościowe o działaniu ciągłym - taśmowe, wałkowe i ślimakowe, oraz objętościowe o działaniu okresowym. Bardzo dokładne w działaniu, ale drogie w zastosowaniu, są dozowniki wagowe stosowane w mieszalniach przygotowujących pasze gotowe do skarmienia. Do żywienia trzody chlewnej paszami suchymi, stosuje się automaty paszowe.

19 Mają one możliwość automatycznego dozowania paszy, a kosz zasypowy o większej pojemności zmniejsza pracochłonność zadawania paszy, którą można zadawać raz na dwa dni. Bardzo często pasze suche przygotowywane są przez wyspecjalizowane zakłady przemysłu paszowego, które dostarczają do gospodarstwa gotowe mieszanki o ściśle określonej recepturze. Pasze te występują w dwóch postaciach: niegranulowanej (sypkiej) i granulowanej. Pasza sypka zadawana jest do koryta, natomiast pasza granulowana może być zadawana bezpośrednio na podłogę w kojcu. Automaty do pasz ciastowatych posiadają wbudowane automatyczne poidła i zraszacze paszy. Pasze płynne i półpłynne zadawać można mobilnymi mieszalnikami przystosowanymi do zadawania paszy do koryt. Karma płynna może być przygotowana i zadawana za pomocą zautomatyzowanej linii. Zadawanie paszy w kurnikach odbywa się w pełni zautomatyzowanym systemem wyposażonym w zbiorniki na paszę suchą, zespół przenośników transportujących paszę do klatek ułożonych piętrowo w baterie. Do żywienia krów mlecznych w systemie wolnostanowiskowym stosuje się automaty paszowe z komputerowym sterowaniem i identyfikacją każdej krowy. Silosy na paszę treściwą umieszczane są na zewnątrz obory,

20 skąd pasza przenośnikiem transportowana jest do karmnika. Po indywidualnej identyfikacji krowy pasza dozowana jest w ilości zaprogramowanej dla danej sztuki w zależności od obliczonego zapotrzebowania. Indywidualne zadawanie pasz treściwych stosuje się podczas doju krów mlecznych. Może ono być automatyczne - w halach udojowych lub ręczne w mniejszych dojarniach.