Wpisany przez Barbara Wiater poniedziałek, 02 stycznia :21 - Poprawiony środa, 04 stycznia :50

Transkrypt

1 Na całym świecie istnieje szereg metod (odmian) naturalnego planowania rodziny, które wykorzystują pomiary podstawowej temperatury ciała, obserwacje objawu śluzu i obliczenia, a niektóre samoobserwację szyjki macicy. Poszczególne metody w zależności od autora i kraju, różnią się sposobem prowadzenia kart obserwacji cyklu, innymi liniami pomocniczymi oraz stosunkowo mało istotnymi różnicami w sformułowaniu kryteriów rozpoznawania płodności i niepłodności. Zróżnicowane metody Znane metody naturalnego planowania poczęć to: wg Kramarek ( Polska) - metoda objawowo - termiczna wg Bilingsów (Anglia) - obserwacje śluzu wg Kippley (Ameryka) - metoda podwójnego sprawdzenia wg Rötzera (Austria) - metoda podwójnego sprawdzenia wg Flynn (Anglia) metoda podwójnego sprawdzenia 1 / 15

2 Umiejętność samoobserwacji Wszystkie te metody polegają na wykorzystaniu umiejętności prowadzenia przez kobietę samoobserwacji cyklu miesiączkowego (objawów obiektywnych i subiektywnych towarzyszących fazie płodności i niepłodności) w celu poznania swojego organizmu i świadomego dostosowania czasu współżycia małżeńskiego do zadań odpowiedzialnego rodzicielstwa. Propozycja naturalnego planowania rodziny z reguły nie nadaje się dla osób dążących do zapewnienia bezpłodności wielopartnerskim aktom, przypadkowym kontaktom seksualnym. NPR wymaga nie tylko systematycznego prowadzenia obserwacji przez kobietę, ale także współpracy mężczyzny, pozostającego z nią w trwałej wspólnocie miłości, który respektowałby okresową powściągliwość. Efektywność NPR Efektywność metod naturalnego planowania rodziny zależy od: błędów nauczania, błędów użytkownika oraz błędów metody. Po wyłączeniu dwu pierwszych efektywność, zawodność wynikająca z błędów poszczególnych metod jest znikoma. Nauczanie naturalnego planowania rodziny oprócz poznania podstaw teoretycznych wymaga spotkania z instruktorem wybranej metody, podczas której dochodzi do weryfikacji poprawności prowadzenia obserwacji, oraz rozpoznawania faz płodności i niepłodności w własnych cyklach danej kobiety. Kontakt z instruktorem możliwy jest w poradni diecezjalnej lub w poradniach życia rodzinnego. Każdego instruktora obowiązuje tajemnica z prowadzonej konsultacji. Wymagania Naturalne planowanie rodziny wymaga: 2 / 15

3 poznania fizjologii płodności kobiety, poznania fizjologii płodności mężczyzny, poznania zasad samoobserwacji, poznania zasad określania okresu płodności i niepłodności wg danej metody, poznania zastosowania metody we własnej obserwacji, poznania zastosowania metod w szczególnych okresach: np. po porodzie, w okresie klimakterium, po odstawieniu antykoncepcji. Metody pozwalają na obserwację płodności i niepłodności każdego dnia, przede wszystkim świadomie począć dziecko i wypracować harmonijny styl życia dający wewnętrzną wolność pokój, i radość. Zabierają jedynie 5-6 minut dziennie! Nie kosztują! Fizjologia płodności kobiety W każdym pęcherzyku znajduje się jedna komórka jajowa w płynie pęcherzykowym i liczne małe komórki ziarniste.w warstwie korowej znajdują się pęcherzyki jajnikowe pierwotne w różnych stadiach dojrzewania i zanikania. żeński gruczoł płciowy, wielkości ok. 5 x 3 x 1,5 cm. Składa się z dwu warstw: korowej i rdzeniowej. Istota rdzeniowa zawiera tkankę łączną z licznymi włóknami sprężystymi, naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi, komórkami nerwowymi. 3 / 15

4 spłaszczonej trzonem Macica wyścielająca cyklicznym Szyjka zadania poczęcia czasie macicy (1) jest w oraz miesiączki, dziecka. zależności zbudowana zmianom miejscem, ją gruszki dolną zaś jest posiada miękka i a węższą pod o w dł. z którym tkanki zmian wpływem niej 7-8 i krypty, gładka. zwaną regeneruje cm. mięśniowej zachodzących matka Rozróżnia w hormonów szyjką. Jej których nosi warstwa z warstwy wyścielonej i żywi produkowany się w jajnika w cyklu podstawowa rozwijające niej podstawowej. ( kobiety. górną faza wewnątrz jest wzrostu część się i Śluz śluz, czynnościowa dziecko. grubszą jest i mający błoną wydzielania), bardzo Błona śluzową, różny i szerszą podlega ważny śluzowa wygląd łuszczy o zwaną kształcie dlai się Jajnik W małe różnych Składa każdym komórki (2) się stadiach z pęcherzyku dwu ziarniste.w dojrzewania warstw: znajduje warstwie korowej i zanikania. się i korowej rdzeniowej. jedna komórka znajdują żeński gruczoł jajowa się pęcherzyki w płciowy, płynie pęcherzykowym jajnikowe wielkości ok. pierwotne 5 x i 3 liczne x w1,5 cm. Istota krwionośnymi Jajowody przeprowadzenia wyłapuje Gdy delikatnych miejscem rozciągliwe pokryte Utrzymująca splotu komórki zapewniając Pochwa wypełnienie Srom oraz strzępki. rozbłyśnie łechtaczka. rdzeniowa naczyniowego tworzy nabłonkiem nabłonka (4) jest dojrzała (3) złożenia tworzą fałdach i bogato kwaśny się pocieranie. jest i wzgórek przewody limfatycznymi, życie, stała Wejście zawiera komórki komórkę kanałem i nasienia. poprzeczne bakterie wielki wielowarstwowym unerwiona odczyn otaczającego natychmiast wilgotność łonowy, do tkankę o dar. jajowej jajową łączącym długości kwasu pochwy Kanał komórkami fałdy wargi łączną pochwy słabo do i przygotowuje o mlekowego, jest ściany ok. prawie zamknięte macicy. długości szyjkę (ph sromowe płaskim jednak jej z 10- spowodowana 4-5). licznymi nerwowymi. pierwszą pochwy. 13 przylegające macicy Kielich ok. reaguje cm. nierogowaciejącym. jest które i się, wargi 8cm włóknami Przewody Znajdują z kołyską. częściowo jajowodu by zmieniają przedsionkiem i sromowe szerokości hołubić jest do bodźce sprężystymi, siebie przesiękiem te zakończony przez i glikogen w służą prowadzić mniejsze, bólowe, 2-4 w pochwy, błonę osi jako również cm. na przednio-tylnej, płynu naczyniami natomiast strzępkami Ściany korytarz przedsionek dziewiczą w kwas a swoich złuszczające surowiczego zarazem mlekowy pochwy do silnie lub sprytnie pochwy jej na ze Fizjologia płodności mężczyzny Jądra są parzystymi gruczołami wielkości orzecha włoskiego umieszczonymi w worku mosznowym. Zawierają płacików z kanalikami nasiennymi krętymi, gdzie wytwarzane 4 / 15

5 są plemniki. W wysepkach komórek gruczołowych jądra (komórek Leydiga) są wytwarzane i wydzielane hormony męskie androgeny (głównie testosteron). Plemnik ma ok. 60 um. długości. Składa się z główki, szyjki i witki. Owalna główka otoczona jest od przodu czapeczką akrosomu. Plemniki wytwarzane są stale od okresu dojrzewania do starości. Proces ich rozwoju przebiega falami i trwa 74 dni. Zdolność plemnika do zapłodnienia w narządach rodnych kobiety zależy od warunków panujących w pochwie i może trwać do 5-6 dni. Funkcja jąder pozostaje pod kontrolą hormonów gonotropowych przedniego płata przysadki mózgowej: LH pobudza komórki Leydiga do wydzielania testosteronu a FSH łącznie z testosteronem wpływają na spermatogenezę. Najądrza przylegają do tylnego brzegu górnego bieguna jądra. Stanowią przechowalnię plemników. Kwaśna wydzielina jego nabłonka powoduje zagęszczenie plemników i ich obniżony metabolizm. W dłuższych okresach bez współżycia plemniki ulegają cytolizie, część ich przechodzi do nasieniowodu i jest pochłaniana przez spermatofagi (makrofagi). 5 / 15

6 Nasieniowody przewody dł. ok. 50 cm. Służą do transportu nasienia. Pęcherzyki nasienne to gruczoły ślepo zakończone uchyłki nasieniowodu. Wytwarzają wydzielinę zasadową zawierająca substancje odżywcze, stanowiące źródło energii dla plemników i pobudzają je do ruchu. Gruczoł krokowy prostata pojedynczy gruczoł, wielkości kasztana. Wydzielina gruczołu stanowi ok. 20 % płynnej części nasienia. Prącie utworzone przez parę ciał jamistych i nieparzystego ciała gąbczastego obejmującego cewkę moczową. W czasie wzwodu ciała jamiste wypełniają się krwią i usztywniają, pogrubiają i wydłużają członka. Ciekawostki medyczne z Naturalnego Planowania Rodziny Zasady samoobserwacji Samoobserwacja kobiety niezależnie od wybranej metody polega na: Pomiarze PTC ( podstawowej temperatury ciała) Obserwacji śluzu szyjkowego Badaniu szyjki macicy. PTC jest to temperatura spoczynkowa mierzona jest: 6 / 15

7 1. zaraz po przebudzeniu, przed wstaniem z łóżka 2. po co najmniej 3 godzinnym śnie. 3. przez 5 min. w pochwie lub odbytnicy, przez 8 min pod językiem (termometrem rtęciowym) 4. tym samym termometrem i w tym samym miejscu 5. najlepiej o tej samej godzinie 6. zakłócenia, które mogą mieć wpływ na temperaturę należy zapisywać na karcie np; choroba, przyjmowane leki, stres, podróże, alkohol, przemęczenie, krótka noc 7. pomiar zapisujemy na karcie Typowy przebieg temperatur w cyklu kobiety układa się w dwie fazy niższą i wyższą, a odzwierciedla pracę hormonów jajnika. Faza wyższych temperatur jest stała dla danej kobiety i trwa ±ok. 14 dni. 7 / 15

8 Obserwujemy do Mogą Wzrokowo W Śluz szyjkowy suchość wilgotność mokrość, mętny, przejrzysty, po typowym ujścia miesiączce występować kleisty, pochwy. ( śliskość, można brak cyklu rozciągliwy lepki, często ciągu jakiegokolwiek zwykle Wieczorem rozróżnić następujące naoliwienie, rwący dnia, odczucie występuje gęsty, w następujące białko się zapisujemy czasie śluzu) odczucia: (cechy suchości; lepki, następująca bytności mniej cechy: cechy, brak płodnego w śluzu, toalecie. kolejność które zaobserwujemy. śluzu) Należy zjawisk dotknąć dotyczących papierem śluzu: toaletowym - Uwaga: Szyjka Kobieta opierając odczucie macicy. u bada jedną niektórych mokrości, wilgotności; szyjkę nogę raz kobiet śliskości, na śluz dziennie, krześle śluz naoliwienia,; występuje lub lub o ustalonej wannie), ponownie od śluz wprowadzając porze, razu odczucie rozciągliwy, po w miesiączce. tej suchości; samej do przejrzysty, pochwy pozycji brak jeden ( śluzu. kucając lub dwa lub stojąc palce. i Obserwacja cyklu szyjka szyjki, macicy jeśli wygląda dwa pozostałe jak na rysunku czynniki powyżej. są czytelne, nie jest nieodzowna. W typowym Metoda objawowo termiczna według Teresy Kramarek Kilka słów rysu osobowego: 8 / 15

9 T. Kramarek ( dr medycyny) ginekolog i położnik. Badaniami w zakresie planowania rodziny zajmowała się od 1956roku. Najpierw jako lekarz w szpitalu ginekologiczno - położniczym we Wrocławiu, z którego została zwolniona z powodu nierespektowania przepisów wykonawczych proaborcyjnej ustawy z 1956 roku. Następnie zajmowała się diagnostyką cytologiczną i prowadziła przychodnię ginekologiczną dla dziewcząt, następnie dla kobiet. Swoje badania przeprowadziła obserwacji na bardzo wielu cykli, zebranych bezpośrednio od pacjentek. Efektem tej pracy była pierwsza poradnia korespondencyjna NPR. Równocześnie prowadziła szkolenia instruktorek do pracy w poradni dla całego kraju. Współpracowała między innymi z Teresą Strzembosz, Włodzimierzem Fijałkowskim, ojcem Leonem Mońko. Swoje bogate doświadczenie spisała w książce Naturalne metody Planowania Rodziny" wydane przez Poznań w 1997 roku, wyd. Fundacja Głos dla życia. Obecnie pracuje Ona udzielając porad listownie i telefonicznie, służąc pomocą na szkoleniach instruktorów. Zasady określania okresu płodności i niepłodności 9 / 15

10 Metoda co do określenia: Termiczno - Objawowa na podstawie PTC, obserwacji śluzu, obliczeń formułuje zasady 10 / 15

11 cykli Najkrótszy Najkrótsza Np. dni dołączamy poprzedzonych Szczyt choć 0,3 Skok Okres wyniku 6 przed 027- danej jedną temperatury, C, niepłodności objawu 19 9 związany odejmowania jajeczkowaniem. dni. cykl kobiety. = faza do cechę 8, Kończy dni 13 sześcioma niższej następuje 19 płodnych. śluzu jest czyli Oblicza przed 6 dni go = jest z temperatury decyduje przejście płodnego (wg tworzeniem 7, trzecia jajeczkowaniem to Gdyby dniami bezpośrednio się: Ogino) dzień, wyższa PTC mniejsza np. w temperatury w dniach się wilgotność. którym 6 w ciałka temperatura cyklu po na liczba obliczeń (wg okresie śluz podstawie żółtego miesięcznym niższej. reguły i wykazuje w niepłodności pojawiła tym. Dóinga) obliczeń dniu wypadku w na się szczytu porównaniu wyższy wydzielina i przed okres danych objawu poziom jajeczkowaniem. niepłodności z do śluzowa ostatnich śluzu dnia zwykle następnego, to wynosi 6 o te 0,2- Trwa 12 śluzu. kobiety, niepłodności, i Trwa utrzymanie niepłodności uniemożliwiają do biologicznie miesiączki się po wyższej spotkanie jajeczkowaniu uwarunkowany. około temperatury 10 się dni. komórki Wszystkie zaczyna są jajowej pośrednim procesy z plemnikami. trzech dowodem zachodzące dniach Jest odbytego w to szczycie narządach pewny jajeczkowania. okres objawu rodnych dni 7 Zastosowanie metody we własnej obserwacji Przykłady kart: 1. Małżonkowie, którzy nie zamierzają poczęcia dziecka, wstrzymują się od współżycia w okresie płodności. Mogą sobie okazywać miłość przez czułość, serdeczność i delikatność. Odkładanie poczęcia dziecka na później zwłaszcza u starszych małżonków jest ryzykowne i szansa poczęcia i urodzenia obniża się wraz z latami. Lekarze i pedagodzy zalecają różnicę wieku między dziećmi około 2-3 lata. 11 / 15

12 2. Utrzymanie nastąpiło Pewność Uwaga! trzeciego podczas Cykl Małżonkowie ciążowy: Przy pierwszej poczęcie osiągamy miesiąca się zagrożeniu temperatury pragnący ciąży. dziecka. ciąży, po 20 poronieniem, stąd począć dniach. na zalecana poziomie dziecko temperatura jest fazy współżyją obserwacja wyższej może w ponad okresie u się osób 16 obniżać płodności. po dni przebytych może przed sugerować, ukończeniem poronieniach że lub Przedłużony cykl miesięczny: 12 / 15

13 Krótki cykl miesięczny: Zastosowanie metody w szczególnych okresach: np. po porodzie Około 6 tygodni po porodzie w organizmie kobiety cofają się zmiany spowodowane ciążą i porodem. W okresie tym należy zaniechać współżycia. Pierwsza karta obserwacji po porodzie polega na obserwacji temperatury i śluzu, przez 2 do 3 tygodni po połogu, by ustalić model niepłodności dla danej kobiety.w razie problemów i niejasności najlepiej zasięgnąć rady w poradni. 13 / 15

14 Lub: 1. Temperaturę mierzyć rano, przed wstaniem z łóżka i obserwować łaty śluzu, można pomóc sobie badaniem szyjki. Kilkakrotne wstawanie do dziecka w nocy i niestała godzina mierzenia - nie przeszkadza w uzyskaniu czytelnych wykresów temperatury, jeśli zapisujemy czas, ilość karmień, długość przerwy nocnej. Po wstaniu do dziecka nad ranem jeśli to możliwe zmierzyć temperaturę po ponownym położeniu do łóżka. 2. Kobiety karmiące wyłącznie piersią mogą mierzyć temperaturę sporadycznie, przy codziennej obserwacji śluzu. 3. Kobiety nie karmiące powinny zacząć obserwacje po ustąpieniu odchodów po połogowych, ponieważ należy spodziewać się wystąpienia jajeczkowania w krótkim czasie po porodzie. 4. Okres niepłodności po porodzie można wyznaczyć przed pierwszą miesiączką. Zaczyna się on czwartego dnia fazy wyższej temperatury liczonej od dnia po szczycie śluzu i po sześciu dniach wyższej temperatury. 5. W oczekiwaniu na jajeczkowanie współżycie planuje się w określonym czasie niepłodnym, nie częściej nią co drugi dzień wieczorem wyłączając plamienia, pojawiający się śladowo śluz plus 3dni po ustąpieniu objawu. Model niepłodności to sucho lub nie zmienna ciągle wydzielina. Uwaga! Po porodzie dziecko może się począć przed wystąpieniem pierwszej miesiączki. 14 / 15

15 Metoda kalendarzowa jest po porodzie nie przydatna. Pierwsze cykle po porodzie mogą być nieregularne, czasem bardzo długie z krótszą fazą wyższej temperatury. Możliwa jest obserwacja po odstawieniu antykoncepcji i w okresie klimakterium. mgr Barbara Wiater 15 / 15