UCZENIE OPARTE NA WSPÓŁDZIAŁANIU: ZBIÓR SCENARIUSZY LEKCJI I METODY

Transkrypt

1 UCZENIE OPARTE NA WSPÓŁDZIAŁANIU: ZBIÓR SCENARIUSZY LEKCJI I METODY Chorzów 2015

2 Spis treści WSTĘP... 3 SCENARIUSZ LEKCJI Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO mgr Anna Czyżewska- Pieprzyca... 5 SCENARIUSZ LEKCJI Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO mgr Anna Grodzka... 9 SCENARIUSZ LEKCJI Z PLASTYKI mgr Anna Łodkowska SCENARIUSZ LEKCJI Z ZAWODOZNAWSTWA mgr Monika Marzec SCENARIUSZ LEKCJI Z ZAWODOZNAWSTWA mgr Monika Marzec SCENARIUSZ LEKCJI Z CHEMII mgr Sylwia Piela SCENARIUSZ LEKCJI BIBLIOTECZNEJ mgr Bożena Szczyrbowska SCENARIUSZ LEKCJI Z GEOGRAFII mgr Marcin Piwoń SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA WŁOSKIEGO mgr Dorota Mazur SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA WŁOSKIEGO mgr Dorota Mazur SCENARIUSZ LEKCJI EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA mgr Beata Musiał SCENARIUSZ LEKCJI NA GODZINĘ WYCHOWAWCZĄ mgr Katarzyna Mirek SCENARIUSZ LEKCJI Z RELIGII ks. Wojciech Solik METODY COOPERATIVE LEARNING WZAJEMNE PRZESŁUCHANIE ŚNIEŻNE KULE METODA ROTACYJNA NIEPASUJĄCY GRUPOWANIE ZABŁĄKANY KOŁA KONSEKWENCJI KĄTY WYŚLIJ PROBLEM GRA PAMIĘCIOWA - RAZEM PAMIĘTAMY WIĘCEJ! PONUMEROWANE GŁOWY PARY PRACUJĄ WSPÓLNIE STREFY WAŻNOŚCI CZYTANIE W PARACH OBROTOWY KRĄG MÓWIĄCE ŻETONY/FASOLKI Europejskiej Erasmus+ 1

3 17. DIAMENTOWY RANKING SZYBKA RANDKA PAPIEROWE SAMOLOCIKI Europejskiej Erasmus+ 2

4 WSTĘP W ramach programu Erasmus+ KA1 Mobilność kadry edukacji szkolnej; numer projektu PL01-KA w dniach od w miejscowości Borgarnes w Islandii został przeprowadzony przez instytucję szkoleniową Kurs metodyczny InterCulturalIceland ( W projekcie Reaching, teaching, keeping learners wzięło udział dwunastu nauczycieli z Gimnazjum nr 1 w Chorzowie. Tematyka szkolenia dotyczyła aktywizujących metod pracy z uczniami o specyficznych trudnościach w nauce. Nauczyciele poznali wiele intersujących metod opartych na współpracy i wzajemnym uczeniu się m.in. Jigsaw, Jigsaw+, CLIM. Podczas ćwiczeń uczestnicy projektu mogli zobaczyć możliwości wykorzystania poznanych metod nauczania w praktyce. W trakcie trwania kursu przedstawione zostały również sposoby motywowania i angażowania uczniów w proces uczenia się,a także metody budowania poczucia bezpieczeństwa w zespole klasowym oraz właściwych relacji w grupie. Cooperative learning to nowoczesne metody nauczania polegające na uczeniu się we współpracy, co oznacza: dobrze zorganizowaną grupę, tworzenie grupy przez nauczyciela w zależności od umiejętności uczniów, odpowiedzialność wszystkich członków grupy za realizację zadania, przydzielenie każdemu członkowi określonej roli w grupie, dobór zadań wymagających współdziałania, współpracy, różnych zdolności i umiejętności, praca w myśl zasady: nikt nie kończy dopóki nie skończą wszyscy. Metody te można zastosować zarówno jako uzupełnienie pracy nauczyciela, poprzez stworzenie okazji uczniom do analizowania zdobytych informacji, jak i do zdobycia przez uczniów nowej wiedzy i umiejętności. Publikacja zawiera przykładowe scenariusze zajęć opracowane przez nauczycieli, którzy poznane metody pracy wdrożyli do codziennej praktyki dydaktyczno-wychowawczej oraz Europejskiej Erasmus+ 3

5 opisy i charakterystyki metod, opracowanych na podstawie materiałów otrzymanych podczas szkolenia od trenera- specjalisty nauczania opartego na współdziałaniu i wzajemnym uczeniu się Gudrun Petursdottir (InterCultural Iceland). Europejskiej Erasmus+ 4

6 SCENARIUSZ LEKCJI Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO mgr Anna Czyżewska- Pieprzyca Temat: Ich habe Deutsch gelernt. Perfekt Einführung und Űbungen. Uczyłem się języka niemieckiego czas przeszły Perfekt wprowadzenie i ćwiczenia. Cel główny: Uczniowie poznają zasady tworzenia czasu przeszłego Perfekt. Potrafią stworzyć zdania w czasie przeszłym. Cele operacyjne lekcji: 1. Poziom wiadomości: A B - uczeń zna odmianę czasowników haben i sein - uczeń wymienia czasowniki potrzebne do tworzenia Partizip II - uczeń rozpoznaje czasowniki regularne - uczeń wyjaśnia zastosowanie czasowników haben i sein - uczeń rozumie zasady tworzenia czasu przeszłego 2. Poziom umiejętności C - uczeń wyodrębnia czasowniki i przekształca je na Partizip II - uczeń konstruuje zdania z zastosowaniem czasu przeszłego D - uczeń planuje własną wypowiedź w oparciu o poznany na lekcji materiał - uczeń proponuje własne rozwiązania zadań Europejskiej Erasmus+ 5

7 Metody i formy pracy: - ćwiczenia indywidualne, w parach, w grupach Środki i pomoce dydaktyczne: - instrukcje, karteczki z podziałem na role, teoria dotycząca czasu przeszłego, plansze papieru (np. brystol lub szary papier), kolorowe mazaki Przebieg lekcji 1. Faza wstępna: - przywitanie - przedstawienie celu głównego i tematu lekcji 2. Wprowadzenie: - omówienie metody pracy, podział na grupy, rozdanie instrukcji i materiałów 3. Rozwinięcie a) uczniowie pracują w grupach b) tworzą grupy eksperckie c) przygotowują w pierwotnych grupach prezentacje dot. czasu przeszłego 4. Podsumowanie: - podsumowanie treści lekcji - ocena pracy uczniów - podanie zadania domowego zdania do przekształcenia na czas przeszły Perfekt. Europejskiej Erasmus+ 6

8 Wyjaśnienie: praca metodą Jigsaw+ Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy. Każda osoba w grupie ma przypisaną rolę: 1. PLANISTA (PLANNER) Opracuj harmonogram planowanych działań. Pilnuj ilości czasu, w którym należy wykonać poszczególne zadania. Sprawdzaj czas i zwróć uwagę, kiedy trzeba zakończyć pracę w grupie. 2. TRENER MOTYWACYJNY (HARMONAIZER) Zachęć członków swojej grupy do wzajemnej pomocy. Zachęć członków swojej grupy do współpracy. Chwal członków swojej grupy, kiedy dobrze pracują. Upewnij się, że wszyscy w grupie pracują. 3. REPORTER (REPORTER) Zapoznajesz się z opiniami grupy Omawiasz z grupą co powinno być w raporcie Podsumowujesz zadanie w celu przedstawienia wyników przed klasą Przygotowujesz prezentację i upewniasz się, że każdy z grupy wykonał swoje zdanie. 4. MODERATOR (FACILITATOR) Upewnij się, że grupa pracuje. Upewnij się, że wszyscy współpracują i że każdy ma szansę zabrać głos. Decyduj czyja jest kolej w dyskusji. Pytaj wszystkich w grupie, czy wiedzą, co jest do zrobienia. Zadaj pytanie nauczycielowi, jeśli macie wątpliwości co do zadań. Nauczyciel rozdaje kartki z instrukcjami (opis ról, zadania) Zadaniem każdej grupy jest przygotowanie prezentacji w dowolnej formie (na planszach) dotyczącą zasad tworzenia czasu przeszłego. Europejskiej Erasmus+ 7

9 Nauczyciel prezentuje na tablicy tabelkę z nazwiskami osób rozpisanych na poszczególne grupy od 1 do 4. Eksperci A Eksperci B Eksperci C Eksperci D Grupa 1 Uczeń 1 - planista Uczeń 2 - Uczeń 3 trener Uczeń 4 - reporter moderator motywacyjny Grupa 2 Uczeń 5 - Uczeń 6 trener Uczeń 7 - reporter Uczeń 8 - planista moderator motywacyjny Grupa 3 Uczeń 9 trener motywacyjny Uczeń 10 - reporter Uczeń 11 - planista Uczeń 12 - moderator Grupa 4 Uczeń 13 reporter Uczeń 14 - planista Uczeń 15 - moderator Uczeń 16 trener motywacyjny Tabela powinna być cały czas widoczna. Po zapoznaniu się z instrukcjami (ok. 5 min), uczniowie tworzą grupy eksperckie od A do D wg tabelki. Każda z grup mam za zadanie opracowanie element teorii czasu przeszłego: A: Otrzymują materiały z teorią dotyczącą czasowników posiłkowych haben i sein (odmiana, zastosowanie) B: Zasady tworzenia Partizip II czasowników regularnych i o temacie zakończonym na: - t, -d, -t, -tm, -chn, -ffn C: Teoria dotycząca czasowników pozbawionych w Partizipie II przedrostka ge (czasowniki zakończone na ieren, rozpoczynające się na be-, ge-, er- ver-, zer- ent-, emp-, miss-) D: czasowniki nieregularne Wszystkie osoby robią notatki, by po powrocie do swoich pierwotnych grup móc wytłumaczyć fragment teorii. (15 min) Uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup. Wszyscy przedstawiają swoje informacje, łączą je w całość. Nauczyciel rozdaje i omawia materiał dotyczący schematu zdania w Perfekcie. Uczniowie pracują w grupach nad prezentacją czasu przeszłego (ok. 30 min). Reporterzy prezentują efekty pracy, następuje ocena i podsumowanie pracy. (ok. 15 min) Europejskiej Erasmus+ 8

10 SCENARIUSZ LEKCJI Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO mgr Anna Grodzka Podczas lekcji została wykorzystana strategia wzajemnego uczenia się o nazwie Numbered heads together. Metoda ta polega na tym, że nauczyciel dzieli uczniów klasy na grupy i każdemu członkowi grupy przydziela numer. Nauczyciel przydziela uczniom jakiś problem do rozwiązania bądź tekst do przeczytania ze zrozumieniem. Nauczyciel zadaje pytanie i uczniowie pracują wspólnie w grupie nad odpowiedzią. Gdy nauczyciel wywoła jakiś numer, ta osoba musi odpowiedzieć na pytanie w imieniu grupy. Ta strategia wymaga od uczniów wspólnej pracy w grupie nad pytaniami, w związku z tym wszyscy członkowie grupy muszą znać odpowiedzi na pytania zadawane przez nauczyciela. Nikt nie wie jaki numer zostanie wywołany, więc wszyscy członkowie zespołu muszą być przygotowani. Temat: Welcome to Canada! Witamy w Kanadzie! Klasa: 2a Cele główne: - rozumienie tekstu czytanego - porównywanie faktów dotyczących najciekawszych miejsc Kanady i Polski - doskonalenie umiejętności współpracy w grupie Cele operacyjne: - poznanie najważniejszych informacji z zakresu geografii, zabytków, ciekawych miejsc w Kanadzie - poznanie nowego słownictwa - doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem - wyrażanie swojego zdania na temat ciekawych miejsc w Kanadzie i w Polsce Formy pracy: - indywidualna - praca w grupach Środki dydaktyczne: : Voices 1 podręcznik (wydawnictwo Macmillan), tablica Europejskiej Erasmus+ 9

11 Przebieg lekcji: 1. Po powitaniu klasy i sprawdzeniu obecności nauczyciel sprawdza zadanie domowe i zapoznaje uczniów z tematem lekcji. Uczniowie zapisują temat do zeszytu. W ramach wprowadzenia tematu nauczyciel pyta uczniów co wiedzą o Kanadzie (stolica, najważniejsze miejsca, symbol, flaga, języki). Nauczyciel zapisuje odpowiedzi uczniów na tablicy. 3. Nauczyciel wprowadza nowe słownictwo (province, degree, journey, enourmous), następnie prosi uczniów aby zakryli tekst Welcome to Canada! i spróbowali zgadnąć jakie miejsca przedstawiają zdjęcia. Odpowiedzi zapisywane są na tablicy. 4. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy po cztery osoby i każdej osobie z grupy przydziela numer od 1 do Nauczyciel zadaje klasie pierwsze pytanie (How many national parks are there in Canada?) i prosi aby uczniowie w grupach przeczytali tekst i zastanowili się wspólnie nad odpowiedzią. 6. Nauczyciel zadaje pytanie i wywołuje numer od 1 do 4. Uczniowie z danym numerem podnoszą rękę i wskazany uczeń udziela odpowiedzi w imieniu grupy. Odpowiedź zostaje zapisana na tablicy, uczniowie również zapisują ją do zeszytu. 7. Procedura z punktów 5 i 6 zostaje powtórzona dla pozostałych pytań (Can we visit the Arctic Circle?, How high are the Niagara Falls?, We want to travel from east to west. How far is it?, How high are the Rocky Mountains?, How big are Canada s Great Lakes?) 8. Nauczyciel upewnia się że wszyscy uczniowie znają odpowiedzi na pytania dotyczące Kanady i że zapisali odpowiedzi. 9. Nauczyciel prosi aby uczniowie w grupach zastanowili się nad pytaniami dotyczącymi ciekawych miejsc w Polsce. Po chwili uczniowie przedstawiają swoje pytania, które są zapisywane na tablicy (np. Are there any big mountains in Poland?, Which places do tourists visit?). 10. Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają listę ok.10 pytań dotyczących Polski na które uczniowie odpowiadają w ramach zadania domowego. Europejskiej Erasmus+ 10

12 SCENARIUSZ LEKCJI Z PLASTYKI mgr Anna Łodkowska Temat- Polskie malarstwo historyczne- twórczość Jana Matejko. Czas trwania: 2 godziny lekcyjne. Celem lekcji prowadzonej metodą Jigsaw jest zaktywizowanie wszystkich uczniów w klasie, pracując w grupie uczeń przekaże zdobytą w czasie pracy na lekcji wiedzę kolegom ze swojej grupy. Każdy jest odpowiedzialny za efekt pracy całej grupy i każdy jest jednakowo ważny w grupie. Cele dydaktyczne: - przedstawienie uczniom przykładów, że malarstwo może być źródłem wiedzy o historii narodów. - zapoznanie uczniów z twórczością Jana Matejki, - poznanie kontekstów historycznych wybranych obrazów malarza, - wykonanie dowolną techniką prac plastycznych, - prezentacja efektów pracy w grupach. Cele wychowawcze: - kształcenie umiejętności pracy w grupie i odpowiedzialności za grupę. - rozbudzanie zainteresowania sztuką. Metody pracy: - pogadanka, - pokaz, - ćwiczenia praktyczne Formy pracy: - grupowa - zastosowanie metody Jigsaw Środki dydaktyczne: - reprodukcje obrazów; Bitwa pod Grunwaldem Hołd pruski - tekst dla każdej grupy, opracowany na podstawie materiałów źródłowych podzielony na 4 części, mazaki, papier, kredki, materiały różne. - projektor. Europejskiej Erasmus+ 11

13 Przebieg lekcji: Czynności organizacyjne: 1. Zapisanie tematu lekcji na tablicy. 2. Przedstawienie podziału na grupy. ( przydział ról; organizator pracy, plastycy, prezenter). Wprowadzenie do tematu: 3. Nawiązanie do szkolenia, na którym zapoznałam się z różnymi metodami aktywizującymi pracę w grupie. 4. Omówienie metody Jigsaw. a) Podział uczniów na 5 grup, z których każda dostaje tekst dotyczący lekcji podzielony na 4 części - A, B, C, D. b) Praca samodzielna polegająca na przeczytaniu w ciągu 5 minut fragmentu tekstu. c) Praca w grupach eksperckich polegająca na ustaleniu najważniejszych wiadomości dotyczących tego samego fragmentu tekstu czas pracy 5 minut d) Praca w grupach polegająca na tym, że każdy uczeń z grupy zapoznaje innych ze swoim fragmentem tekstu, czas pracy każdej osoby 3 minuty, czas pracy całej grupy 15 minut. 1. Po zapoznaniu się z materiałami grupa ma wykonać samodzielnie pracę zgodnie z tematem przydzielonym grupie. 2. Ocena prac z uwzględnieniem ilości i jakości informacji przez nauczyciela lub wspólnie z całą klasą. Polecenie dla grupy: Podzielcie się całym tekstem, niech każdy z was weźmie jedną część. Przeczytajcie uważnie poniższe teksty, każdy swój własny, w ciszy i skupieniu. Zastanówcie się, jakie informacje są w nich najważniejsze, potem po upływie 5 minut przedstawicie to czego się dowiedzieliście swoim kolegom. Następnie przeczytajcie temat zadania i wykonajcie go wspólnie korzystając z wiadomości które nawzajem sobie przekazaliście. Po zakończonej pracy każda grupa przedstawi efekty swojej pracy, prezenter będzie mówił w imieniu grupy. Grupa zostanie oceniona przez nauczyciela Treść materiału źródłowego. Jan Alojzy Matejko (ur. 24 czerwca 1838 r. w Krakowie, zm. 1 listopada 1893 r. w Krakowie) polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof. W latach studiował u Władysława Łuszczkiewicza i Wojciecha Stattlera w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której później był dyrektorem (od 1873). Jego uczniami byli m.in. Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański Ojciec malarza, Franciszek Ksawery Matejko, właśc. František Xaver Matějka (Matieyka), był Czechem, urodzonym w Roudnicach koło Hradca Králové jako syn chłopski. Przybył do Galicji Europejskiej Erasmus+ 12

14 w charakterze guwernera i nauczyciela muzyki. Początkowo pracował u rodziny Wodzickich w Kościelnikach (dziś część Nowej Huty), a następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie poślubił Joannę Karolinę Rossberg ( ), wywodzącą się z polsko-niemieckiej rodziny zamożnych rymarzy. Franciszek był katolikiem, Joanna protestantką. Matejkowie zamieszkali przy ulicy Floriańskiej w Krakowie. Jan był dziewiątym dzieckiem, z jedenastu, jakie mieli państwo Matejkowie (było wśród nich dziewięciu chłopców i dwie dziewczynki). Gdy Jan miał siedem lat, zmarła jego matka; dziećmi zajęła się jej siostra. Śmierć matki niewątpliwie wywarła wpływ na osobowość przyszłego malarza. Jego dzieciństwo obfitowało w lęki i przykrości, nie zaznawał także raczej przesadnie starannej opieki (jego złamany nos nie zwrócił niczyjej uwagi i zrósł się krzywo). Ojciec nie okazywał dzieciom swoich uczuć, był surowy i pozbawiony akceptacji dla artystycznej pasji syna. Uczęszczał do szkoły św. Barbary od Mimo zdradzanych od najmłodszych lat niepospolitych zdolności plastycznych, z pozostałymi dziedzinami radził sobie z ogromnym trudem. Także koledzy nie byli dla niego wyrozumiali i, jak pisał Marian Gorzkowski, doświadczał od swych współtowarzyszy pewnego znęcania się. Wkrótce został przeniesiony do Gimnazjum św. Anny (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie). Choć Matejko i jego rodzeństwo z pochodzenia w połowie byli Czechami, czuli się polskimi patriotami, o czym świadczy działalność wyzwoleńcza dwóch starszych braci Jana. Brak rodzinnego ciepła po części rekompensowała Matejce przyjaźń z rodziną Giebułtowskich. O Paulinie Giebułtowskiej pisał później, że była dla niego jakby drugą matką; często bywał u jej córki Joanny Serafińskiej w Wiśniczu, a Stanisława traktował jak starszego brata. W wieku trzynastu lat Jan Matejko został przyjęty do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych przy ulicy Wesołej, której dyrektorem był wówczas Wojciech Stattler. Przejawiał w szkole ogromną ambicję i pracowitość, choć także tam jego edukacja nie przebiegała gładko, na co zapewne wpływ miała osoba Stattlera, trudności finansowe i znaczna wada wzroku. Wpływ na młodego malarza wywarli natomiast inni nauczyciele: Józef Kremer i Władysław Łuszczkiewicz, którzy zainspirowali go do szkicowania krakowskich zabytków, zbierania materiałów, studiowania detali i obrazów, tworząc tzw. Skarbczyk. W 1858 roku otrzymał stypendium na studia w Monachium. Tu zetknął się z dziełami wybitnych malarzy dawnych i współczesnych. Cenił twórczość Paula Delaroche a i jego ucznia, Carla von Piloty ego, tworzących dzieła historyczne. Matejko przekonał się, że to właśnie temu gatunkowi pragnie się poświęcić (w 1853 roku namalował swój pierwszy obraz historyczny, Carowie Szujscy przed Zygmuntem III). Schemat Delaroche a, oparty na wybraniu z historii dramatycznego momentu i przedstawieniu go w sposób teatralny i emocjonalny, młody Matejko zastosował w malowanym w Monachium i Krakowie Otruciu królowej Bony (1859). W 1860 roku Matejko wyjechał do Wiednia, skąd szybko wrócił. Tutaj wydał Ubiory w Polsce publikację, zawierającą ryciny z postaciami w historycznych strojach, świadectwo jego zainteresowań historycznych, co później będzie wielokrotnie wykorzystywał w swoich płótnach. Złą sytuację Europejskiej Erasmus+ 13

15 materialną malarza poprawiło honorarium za Ubiory, sprzedaż Otrucia Bony i Kochanowskiego nad trumną Urszulki. Mimo tych sukcesów Matejko był niezwykle przygnębiony, czego powodem była nieodwzajemniona miłość do Teodory Giebułtowskiej. W 1862 roku namalował jeden ze swoich najwybitniejszych obrazów, Stańczyka. Miał wtedy zaledwie 24 lata. 22 stycznia 1863 roku jego dwaj bracia przyłączyli się do powstania styczniowego. Jan nie poszedł, ponieważ nie potrafił posługiwać się bronią i źle widział. Woził natomiast broń i pomagał powstańcom materialnie. Jan miał 26 lat, gdy odniósł ogromny sukces dzięki Kazaniu Skargi. Dochód ze wstępu na wystawę oddał na sieroty. W 1864 r. po sprzedaży obrazu mógł pozwolić sobie na małżeństwo z Teodorą Giebułtowską. Mieli razem pięcioro dzieci: Tadeusza ( ), Helenę ( ), Beatę ( ), Jerzego ( ) oraz Reginę (1878), która zmarła jako niemowlę. Żona uważana była za osobę despotyczną, kłótliwą i egoistyczną. Przez męża zwana Gwiazdą, Panią, Władczynią. Gdy uważała, że jej pozycja muzy jest zagrożona, urządzała straszliwe awantury, udawała, że mdleje lub choruje. Jej twarz posiadają niemal wszystkie kobiety na obrazach Matejki. Namalowana została również jako królowa Bona Sforza w Hołdzie pruskim. Została zamknięta w szpitalu psychiatrycznym. Dzieci także przysparzały mu wielu kłopotów. Pogłębiające się z czasem problemy finansowe Matejki spowodowane były chorobą żony, a także nadmiernym szafowaniem własnym dorobkiem artystycznym. Kilka wielkich płócien podarował Narodowi Polskiemu, papieżowi przekazał Sobieskiego pod Wiedniem, a Francja otrzymała od niego Joannę d Arc. Obdarowywał też obrazami swoich znajomych ludzi zwykle bardzo bogatych. Nic nie wziął za portret od hr. Stanisława Tarnowskiego, bezpłatnie podarował portret ks. Marcelinie Czartoryskiej. Nie szczędził też datków na wsparcie ubogich. Do końca życia cieszył się wielką sławą, tak w Polsce, jak na całym świecie, do czego przyczyniały się liczne nagrody (m.in. na wystawach w Paryżu). Unikał publicznych wystąpień, które go przerażały. W ramach Salonu dostał Złoty Medal w 1865 roku, podobnie jak za obraz Rejtan. W 1870 roku, po namalowaniu Unii Lubelskiej, został udekorowany w Paryżu Legię Honorową. W końcu zaczął bogacić się na swojej pracy i przeprowadził się na ulicę Floriańską 41 (dom Jana Matejki w Krakowie został w roku 1895 przekształcony w muzeum malarza). Wkrótce został dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie.Artystę doceniła międzynarodowa społeczność, został honorowym członkiem Akademii paryskiej, berlińskiej, praskiej, wiedeńskiej, a także Akademii Rafaelowskiej w Urbino. Poświęcał też czas Szkole Sztuk Pięknych oraz walczył o upiększanie Krakowa i zachowanie jego zabytków. Jan Matejko zmarł po pęknięciu wrzodu żołądka 1 listopada 1893 roku w wieku 55 lat. Jego ostatnie słowa brzmiały: Módlmy się za ojczyznę! Boże błogosławiony!. W czasie jego pogrzebu bił dzwon Zygmunt, a w ostatniej drodze towarzyszyły mu tysiące krakowian. Jego Europejskiej Erasmus+ 14

16 ciało spoczęło w grobowcu rodzinnym na głównej alei na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Matejko często umieszczał na swoich płótnach osoby, których w danym miejscu nie było (np. Kołłątaj i gen. Wodzicki na obrazie Bitwa pod Racławicami), bo nie chodziło mu o przedstawienie faktu, lecz danie syntezy historiozoficznej. Mimo krytyki historyków, wiele wydarzeń historycznych w publicznej świadomości funkcjonuje tak, jak przedstawił je na swych dziełach malarz. Tajemnicą popularności artysty jest nie tylko kunszt wykonania prac, ale przede wszystkim filmowość ujęcia historii. Obrazy są kadrowane, spiętrzone i przepełnione namiętnością. Artystę wyróżniała skłonność do komponowania tłumnych, wielopostaciowych scen, często rozwiniętych panoramicznie, rozgrywających się w pozbawionej głębi przestrzeni pierwszego planu, a także potężna skala ekspresji (niekiedy granicząca z patosem), doskonała dramaturgia zarówno w aranżacji całych scen, jak i w oddaniu póz i gestów poszczególnych postaci, dynamika linii konturu, efektowna, intensywna kolorystyka, często oparta na dysonansach barw lokalnych, przede wszystkim zaś zdolność kreowania postaci o niezwykle wyrazistych, pełnych ekspresji rysach fizjonomicznych i psychicznych. W portrecie nie idealizuje, jest bliższy realistycznemu podejściu Precyzja konturu, drobiazgowe opracowanie szczegółów oraz starannie wygładzona powierzchnia malarska, uzyskana dzięki oszczędnemu nakładaniu farb. Z upływem czasu w młodzieńczych pracach artysty pojawia się dążenie do indywidualizacji postaci i uchwycenia odmienności ich reakcji psychicznych, do pogłębienia dramaturgii przedstawianych scen. Zastępuje to pewien schematyzm wcześniejszych prac. Warto zwrócić uwagę na jego zamiłowanie do precyzyjnego odtwarzania dawnych strojów, elementów architektury wnętrz, rozmaitych sprzętów i akcesoriów. Najsłynniejsze jego obrazy to: - Stańczyk, - Kazanie Skargi, - Rejtan, - Stefan Batory pod Pskowem, - Zawieszenie dzwonu Zygmunta, - Bitwa pod Grunwaldem, - Hołd pruski, Europejskiej Erasmus+ 15

17 - Jan III Sobieski pod Wiedniem, - Konstytucja 3 maja. Wszystkie z wymienionych obrazów są obrazami realistycznymi i przedstawiają chlubne karty historii Polski.Ponadto Matejko jest autorem serii rysunków pt. Poczet królów i książąt polskich. Jego obrazy świadczą o wielkim patriotyźmie, gdyż zajmował się tylko wielką historią narodu, czyli tą, która mogła być dumą każdego Polaka. 5. Praca twórcza uczniów : każda grupa otrzymuje do wykonania jedno zadanie: grupa I- Napisz i przeprowadź wywiad z Janem Matejką- pytania i odpowiedzi- przedstaw wywiad wybierając reportera i artystę. grupa II- Jesteś przewodnikiem po muzeum, przedstaw opis obrazu tak aby zainteresować turystów, możesz posłużyć się rysunkiem, wykresem, przedstawieniem itp. pomysł należy do grupy. grupa III- Stwórz pomoc naukową w dowolnej formie, aby można się było z niej dowiedzieć jak najwięcej o twórczości Jana Matejki. grupa IV- Przedstaw własną interpretację dzieła Jana Matejki. grupa V- Wymyśl i zapisz trzy hasła reklamowe zachęcające do oglądania obrazów Jana Matejki, zadbaj o oprawę plastyczną. - praca w grupach- uczniowie pracują nad własną interpretacją tematów. 6. Podsumowanie lekcji: - prezentacja poszczególnych grup. - zapis notatki w zeszytach: Jan Matejko ( )jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa historycznego, twórca obrazów z dziejów ojczystych. Większość dzieł to ogromnych rozmiarów kompozycje, które cechuje realizm i dbałość o szczegóły strojów i rekwizytów związanych z prezentowaną epoką.najsłynniejsze jego obrazy to: Stańczyk, Kazanie Skargi,Rejtan, Stefan Batory pod Pskowem, Zawieszenie dzwonu Zygmunta, Bitwa pod Grunwaldem, Hołd pruski, Jan Sobieski pod Wiedniem, Konstytucja 3 maja. 7. Zakończenie lekcji: - sprzątanie stanowisk pracy, wystawka prac uczniów. Europejskiej Erasmus+ 16

18 Europejskiej Erasmus+ 17

19 SCENARIUSZ LEKCJI Z ZAWODOZNAWSTWA mgr Monika Marzec Temat: Czynniki warunkujące wybór zawodu Klasa: II gimnazjum Czas trwania: 1 h Cele: - poznanie i uświadomienie uczniom czynników warunkujących wybór zawodu, - uwzględnianie czynników warunkujących wybór zawodu podczas planowania rozwoju edukacyjno-zawodowego, - poznanie świata zawodów, - poznanie i poszerzenie możliwości wyboru zawodu, - wzbudzenie refleksji nad samym sobą, - rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, - doskonalenie umiejętności podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów, - tworzenie przyjaznej i bezpiecznej atmosfery w zespole klasowym, - przekazywanie uczniom pozytywnej informacji zwrotnej. Treść zajęć: podział czynników warunkujących wybór zawodu na czynniki wewnętrzne (zainteresowania, zdolności i umiejętności, temperament, stan fizyczny i zdrowie) i czynniki zewnętrzne (rodzina, warunki finansowe, miejsce zamieszkania, odległość pomiędzy domem a szkołą, rówieśnicy, rynek pracy, szkoła, system kształcenia) oraz zależność między cechami osobowości, predyspozycjami a światem zawodów. Rezultaty braku dopasowania zawodowego i nietrafnego wyboru zawodu m.in. brak zadowolenia i satysfakcji z wykonywanej pracy, niska jakość wykonywanej pracy spowodowana np. brakiem koniecznych zainteresowań czy wymaganych uzdolnień w danym zawodzie, napięcie psychiczne (wykonywanie zadań, których się nie lubi, brak przyjemności), niepodejmowanie pracy w wyuczonym zawodzie. Europejskiej Erasmus+ 18

20 Przebieg: 1. Wprowadzenie do tematu pytania otwarte np.: - jak myślisz, dlaczego jedna osoba wybiera zawód mechanika pojazdów samochodowych a inna prawnika? - jak myślisz, jaka jest najlepsza droga do wyboru dobrego zawodu dla siebie? I dlaczego? - nazwij wszystkie czynniki wpływające na wybór zawodu, o których myślisz. - czy jako grupa zgadzacie albo nie zgadzacie się z stwierdzeniem.? Podaj powód Twojej odpowiedzi. - wyjaśnij, dlaczego uważasz, że. 2. Strefy ważności ćwiczenie: Uczniowie mogą pracować w grupach wykorzystując tablicę albo plansze z dużymi arkuszami papieru. Alternatywnie mogą pracować przy stołach, wykorzystując zaprezentowany poniżej arkusz Stref ważności w rozmiarze A3 bądź A4. Przebieg: a) uczniowie są podzieleni na pary albo grupy, b) każda grupa otrzymuje zestaw zawierający karty z czynnikami wpływającymi na wybór zawodu, c) każda grupa otrzymuje arkusz Stref ważności (zaprezentowany poniżej) z zapisanym kluczowym pytaniem w środkowej części arkusza przykładowe kluczowe pytanie: jak myślisz, czy podany na karcie czynnik jest ważny podczas podejmowania decyzji o wyborze zawodu/planowania kariery zawodowej? Uczniowie mogą również samodzielnie naszkicować strefy ważności, d) uczniowie przeglądając karty z czynnikami wpływającymi na wybór zawodu decydują o każdym z czynników, czy jest istotny czy nieistotny w odniesieniu do pytania kluczowego. Jeżeli zadecydują, że dany czynnik jest istotny, uczniowie rozważają stopień ważności w odniesieniu do pytania i umieszczają kartę z danym czynnikiem we właściwym polu Strefy ważności, e) grupy prezentują i uzasadniają dokonane wybory, f) wszystkie grupy dyskutują na temat kluczowego pytania. Czynniki wypływające na wybór zawodu: Zainteresowania Zdolności i umiejętności Temperament Stan fizyczny i zdrowie Rodzina Warunki finansowe Szkoła Rówieśnicy Rynek pracy Odległość między domem a szkołą Europejskiej Erasmus+ 19

21 Czynnik nieważny Czynnik ważny Bardzo ważny czynnik Jak myślisz czy podany na karcie czynnik jest ważny podczas podejmowania decyzji o wyborze zawodu? Europejskiej Erasmus+ 20

22 3. Niepasujący element ćwiczenie: Przebieg: a) Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i wyznacza im role 1. b) Uczeń pełniący rolę dostawca materiałów otrzymuje zestaw słów kluczowych sporządzony w formie listy albo kartek samoprzylepnych. c) Zadanie uczniów polega na wskazaniu niepasującego elementu od nazwy zawodu. W ćwiczeniu może nie być dobrych i złych odpowiedzi. Uczniowie podają uzasadnienie, dlaczego wybrali dany niepasujący element oraz powiązania między pozostałymi wyrazami. d) W rozbudowanej wersji ćwiczenia uczniowie mogą podać własną propozycję słowa, które występuję w związku z pozostałymi wyrazami. e) Uczniowie mogą również przygotować własny zestaw niepasujących elementów i przekazać go innej grupie. f) Podsumowanie ćwiczenia należy skoncentrować na sposobie, w jaki uczniowie tworzyli powiązania między wyrazami w celu pokazania, że praca w zespole pomogła uczniom zobaczyć rożne związki między wyrazami, których oni sami mogli nie dostrzec. Zestaw słów kluczowych: Weterynarz dobra kondycja fizyczna spostrzegawczość kreatywność Archeolog zdolności organizacyjne zmysł techniczny wyobraźnia przestrzenna 1 Role i zadania: 1. organizator: - upewniasz się, że grupa pracuje, - upewniasz się, że każdy z członków grupy współpracuje oraz że każdy ma szansę wypowiedzenia się, - możesz decydować o kolejności zabrania głosu w dyskusji, - pytasz każdą osobę w grupie czy rozumie zadanie, które grupa ma wykonać, - prosisz o podejście nauczyciela w przypadku kiedy żaden z członków grupy nie zna odpowiedzi. 2. dostawca materiałów: - jesteś jedyną osobą w grupie, która może opuścić wyznaczone miejsce, w celu dostarczenia materiałów, których grupa potrzebuje, - przekazujesz materiały grupie, - upewniasz się, że wszystkie materiały zostały zwrócone. 3. dbający o harmonię w grupie: - zachęcasz wszystkie osoby z grupy, aby były zaangażowane i współpracowały we właściwym kierunku, - zachęcasz członków grupy by pomagali sobie nawzajem, - chwalisz członków grupy kiedy dobrze pracują, - upewniasz się, że nikt z grupy nie jest krytykowany. 4. planista: - planujesz czas pracy przeznaczony na wykonanie poszczególnych zadań, - upewniasz się, że Twoja grupa została przez Ciebie ostrzeżona w przypadku kiedy zbyt wiele czasu poświęca na wykonanie jednego elementu zadania, - kontrolujesz czas i decydujesz o zakończeniu poszczególnych etapów pracy. 5. sprawozdawca: - notujesz odpowiedzi grupy, - ustalasz z grupą co należy uwzględnić w sprawozdaniu, - podsumowujesz zadanie w celu przedstawienia sprawozdania klasie, - reprezentujesz grupę w dyskusji omawiając, co grupa wykonała oraz jak współpracowała, - organizujesz prezentację i upewniasz się, że każdy otrzymał zadanie podczas prezentacji. Europejskiej Erasmus+ 21

23 Grafik komputerowy wyczucie smaku zdolność koncentracji uwagi zdolności sprzedażowe Doradca klienta komunikatywność uporządkowanie spostrzegawczość Strażak porządek szybkie reagowanie na zagrożenie zdolności komunikacyjne Opiekun medyczny - niesienie pomocy w trudnościach poświęcenie dla potrzebujących wytrwałość Adwokat łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie dobra pamięć - wrażliwość Pracownik socjalny zdolność szybkiego zapamiętywania cierpliwość zdolność podejmowania inicjatywy Dietetyk zdolność przekonywania empatia zdolności manualne Rolnik umiejętność szybkiego podejmowania decyzji zdolności organizacyjne - dociekliwość Technik leśnik odporność na przebywanie w zmiennych warunkach pogodowych dobre zdrowie uzdolnienia techniczne Pszczelarz zręczność rąk uzdolnienia techniczne zdolności negocjacyjne Zegarmistrz - precyzja zdolności manualne wysokie zdolności komunikacyjne Mechanik pojazdów samochodowych - uzdolnienia techniczne sumienność zainteresowania naukowe Informatyk znajomość języków obcych zdolność koncentracji uwagi - empatia Technik logistyk - dynamizm poczucie estetyki odporność na stres Stolarz - zdolności manualne wyobraźnia przestrzenna umiejętność reprezentowania innych Kosmetyczka dyskrecja pozytywne nastawienie do ludzi umiejętność pracy w szybkim tempie Cukiernik wrażliwość na kształty i kolory zręczność palców i dłoni łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie Technik realizacji nagrań i nagłośnienia dobry słuch uzdolnienia muzyczne zdolności menadżerskie Tancerz poczucie rytmu dobra koordynacja i pomięć ruchowa umiejętności analityczne Dekarz zmysł równowagi zdolności przewidywania zagrożeń znajomość języków obcych Europejskiej Erasmus+ 22

24 4. Podsumowanie i refleksje: - czego się dzisiaj dowiedziałeś/ doświadczyłeś/nauczyłeś/co zrozumiałeś? - co Cię najbardziej zainteresowało? - o czym chciałbyś/chciałabyś się dowiedzieć więcej? - jak to, czego się dzisiaj nauczyłeś/nauczyłaś może być przez Ciebie wykorzystane w codziennym życiu albo w przyszłości? Europejskiej Erasmus+ 23

25 SCENARIUSZ LEKCJI Z ZAWODOZNAWSTWA mgr Monika Marzec Temat: Ścieżki kształcenia Klasa: III gimnazjum Czas: 1 h Cele: - zapoznanie uczniów z systemem szkolnictwa ponadgimnazjalnego, - poznanie zasad przyjęcia do danego typu szkoły, przebiegu nauki oraz poziomu wykształcenia, które można uzyskać, - kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych, - rozwijanie umiejętności pracy w grupie oraz kompetencji komunikacyjnych, - wzbudzenie refleksji nad samym sobą, - tworzenie przyjaznej i bezpiecznej atmosfery w zespole klasowym, - przekazanie uczniom pozytywnej informacji zwrotnej. Treść zajęć: system kształcenia aktualnie obowiązujący w Polsce, analiza różnych możliwości kształcenia przez całe życie. Przebieg: 1. Podział uczniów na grupy podstawowe oraz wskazanie roli i zadań poszczególnym uczniom. Grupy podstawowe: E A 1 B E A 2 B E A 3 B E A 4 B D C D C D C D C Role i zadania: 1. Organizator: - upewniasz się, że grupa pracuje, - upewniasz się, że każdy z członków grupy współpracuje oraz że każdy ma szansę wypowiedzenia się, - możesz decydować o kolejności zabrania głosu w dyskusji, - pytasz każdą osobę w grupie czy rozumie zadanie, które grupa ma wykonać, - prosisz o podejście nauczyciela w przypadku kiedy żaden z członków grupy nie zna odpowiedzi. Europejskiej Erasmus+ 24

26 2. Dostawca materiałów: - jesteś jedyną osobą w grupie, która może opuścić wyznaczone miejsce, w celu dostarczenia materiałów, których grupa potrzebuje, - przekazujesz materiały grupie, - upewniasz się, że wszystkie materiały zostały zwrócone. 3. Dbający o harmonię w grupie: - zachęcasz wszystkie osoby z grupy, aby były zaangażowane i współpracowały we właściwym kierunku, - zachęcasz członków grupy by pomagali sobie nawzajem, - chwalisz członków grupy kiedy dobrze pracują, - upewniasz się, że nikt z grupy nie jest krytykowany. 4. Planista: - planujesz czas pracy przeznaczony na wykonanie poszczególnych zadań, - upewniasz się, że Twoja grupa została przez Ciebie ostrzeżona w przypadku kiedy zbyt wiele czasu poświęca na wykonanie jednego elementu zadania, - kontrolujesz czas i decydujesz o zakończeniu poszczególnych etapów pracy. 5. Sprawozdawca: - notujesz odpowiedzi grupy, - ustalasz z grupą co należy uwzględnić w sprawozdaniu, - podsumowujesz zadanie w celu przedstawienia sprawozdania klasie, - reprezentujesz grupę w dyskusji omawiając, co grupa wykonała oraz jak współpracowała, - organizujesz prezentację i upewniasz się, że każdy otrzymał zadanie podczas prezentacji. 2. Przekazanie uczniom instrukcji oraz materiałów źródłowych 2 (materiały od nauczyciela odbiera uczeń, który pełni rolę dostawcy materiałów ). Instrukcja dla grup podstawowych: Część A Otrzymane materiały źródłowe przekaż uczniom zgodnie z przydzielonym poszczególnym osobom symbolem literowym A, B, C, D, E. Każdy samodzielnie zapoznaje się z treścią zamieszczoną materiale źródłowym czas 5 minut. Następnie każdy udaje się do tzw. grup specjalistów, w których należy przedyskutować informacje uzyskane na podstawie otrzymanego materiału źródłowego oraz podsumować to, co dla Was było najważniejsze i najbardziej interesujące czas 15 minut. Po upływie wyznaczonego czasu należy wrócić do grup podstawowych. W grupach podstawowych każdy z uczniów prezentuje pozostałym członkom grupy to, co zostało zamieszczone w materiale źródłowym oraz wszystko to, co dla niego było najbardziej interesujące. 2 Materiały źródłowe: [dostęp online: ] Europejskiej Erasmus+ 25

27 Grupy specjalistów: A B C D E A A B B C C D D E E A B C D E Materiał źródłowy: Zapoznaj się z informacjami zawartymi w materiale źródłowym. Wypisz główne punkty, które według Ciebie są najbardziej interesujące i użyteczne. A ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA Jeżeli chcesz się dostać do zasadniczej szkoły zawodowej musisz: ukończyć gimnazjum, złożyć świadectwo ukończenia gimnazjum, złożyć zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego, złożyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu. W trakcie rekrutacji brane są pod uwagę: oceny na świadectwie ukończenia gimnazjum z języka polskiego, trzech wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz dodatkowe osiągnięcia, takie jak ukończenie gimnazjum z wyróżnieniem i inne wymienione na świadectwie, np. uzyskane wysokie miejsca w konkursach przedmiotowych, wolontariat. Rekrutacja odbywa się drogą internetową. Czego będziesz się uczyć? W trakcie 3-letniej nauki uczyć się będziesz: przedmiotów ogólnokształcących na poziomie podstawowym, przedmiotów zawodowych. Praktyczna nauka zawodu odbywa się u pracodawcy lub w warsztatach szkolnych. Jakie wykształcenie zdobędziesz? Uzyskasz wykształcenie zasadnicze zawodowe i otrzymasz świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej. Po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, który składa się: z części pisemnej i części praktycznej, otrzymasz świadectwo potwierdzające kwalifikację w (danym) zawodzie. Jeśli uzyskałeś wykształcenie zasadnicze zawodowe i świadectwa potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w danym zawodzie, otrzymujesz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Co możesz robić dalej? Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej możesz: rozpocząć pracę w zawodzie, uczyć się dalej w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych (od drugiej klasy), a po zdaniu matury możesz kontynuować kształcenie na studiach wyższych, zdobywać nowe kwalifikacje w ramach: kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów umiejętności zawodowych, kompetencji i innych uzyskiwanie oraz Europejskiej Erasmus+ 26

28 Materiał źródłowy: Zapoznaj się z informacjami zawartymi w materiale źródłowym. Wypisz główne punkty, które według Ciebie są najbardziej interesujące i użyteczne. B TECHNIKUM Jeżeli chcesz się dostać do technikum musisz: ukończyć gimnazjum, złożyć świadectwo ukończenia gimnazjum, złożyć zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego, złożyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu. W trakcie rekrutacji brane są pod uwagę: oceny na świadectwie ukończenia gimnazjum z języka polskiego, trzech wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz dodatkowe osiągnięcia, takie jak ukończenie gimnazjum z wyróżnieniem i inne wymienione na świadectwie, np. uzyskane wysokie miejsca w konkursach przedmiotowych, wolontariat. Rekrutacja odbywa się drogą internetową. Czego będziesz się uczyć? W trakcie 4-letniej nauki uczyć się będziesz: przedmiotów ogólnych w zakresie podstawowym, 2 przedmiotów w wybranym przez Ciebie profilu kształcenia w zakresie rozszerzonym, przedmiotów uzupełniających, przedmiotów zawodowych. Praktyczną naukę zawodu odbywasz w formie praktyki zawodowej lub zajęć praktycznych. Jakie wykształcenie zdobędziesz? Uzyskasz wykształcenie średnie i otrzymasz świadectwo ukończenia technikum. Po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, który składa się: z części pisemnej, części praktycznej, otrzymasz świadectwo potwierdzające kwalifikację w (danym) zawodzie. Jeśli uzyskasz wykształcenie średnie i świadectwa potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w danym zawodzie, otrzymujesz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Po zdaniu egzaminu maturalnego: pisemnego: z języka polskiego, z matematyki, z języka obcego nowożytnego (na poziomie podstawowym) i z co najmniej jednego, ale nie więcej niż sześciu wybranych przedmiotów dodatkowych (na poziomie rozszerzonym), ustnego: z języka polskiego, z języka obcego nowożytnego (bez określenia poziomu) otrzymasz świadectwo dojrzałości. Co możesz robić dalej? Po ukończeniu technikum możesz: rozpocząć pracę w zawodzie, kontynuować naukę w szkole wyższej, kształcić się dalej zawodowo w szkole policealnej, Europejskiej Erasmus+ 27

29 Materiał źródłowy: Zapoznaj się z informacjami zawartymi w materiale źródłowym. Wypisz główne punkty, które według Ciebie są najbardziej interesujące i użyteczne. C LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Jeżeli chcesz się dostać do liceum musisz: ukończyć gimnazjum, złożyć świadectwo ukończenia gimnazjum, złożyć zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego. W trakcie rekrutacji brane są pod uwagę: oceny na świadectwie z języka polskiego, trzech wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, dodatkowe osiągnięcia, takie jak ukończenie gimnazjum z wyróżnieniem i inne wymienione na świadectwie ukończenia gimnazjum, np. uzyskane wysokie miejsca w konkursach przedmiotowych, wolontariat. Rekrutacja odbywa się drogą internetową. Czego będziesz się uczyć? W trakcie 3-letniej nauki uczyć się będziesz: przedmiotów ogólnych w zakresie podstawowym, od 2 do 4 przedmiotów w wybranym przez Ciebie profilu kształcenia w zakresie rozszerzonym, przedmiotów uzupełniających. Jakie wykształcenie zdobędziesz? Uzyskasz wykształcenie średnie i otrzymasz świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego. Po zdaniu egzaminu maturalnego: pisemnego: z języka polskiego, z matematyki, z języka obcego nowożytnego (na poziomie podstawowym) i z co najmniej jednego, ale nie więcej niż sześciu (na poziomie rozszerzonym), ustnego: z języka polskiego, języka obcego nowożytnego (bez określenia poziomu) otrzymasz świadectwo dojrzałości. Co możesz robić dalej? Po ukończeniu liceum możesz: kontynuować naukę w szkole wyższej, kształcić się zawodowo w szkole policealnej, pójść do pracy, zdobywać nowe kwalifikacje w ramach: kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów umiejętności zawodowych, kursów kompetencji ogólnych i innych kursów umożliwiających uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w instytucjach kształcenia dorosłych. Europejskiej Erasmus+ 28

30 Materiał źródłowy: Zapoznaj się z informacjami zawartymi w materiale źródłowym. Wypisz główne punkty, które według Ciebie są najbardziej interesujące i użyteczne. D SZKOŁA POLICEALNA Jeżeli chcesz się dostać do szkoły policealnej musisz: mieć wykształcenie średnie, złożyć świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego lub technikum (także dla dorosłych), złożyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia praktycznej nauki zawodu. O przyjęciu decyduje: kolejność zgłoszeń, dodatkowo pozostawanie w trudnej sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej. Czego będziesz się uczyć? Nauka w zależności od tego, jaki zawód wybierzesz, trwa od 1 do 2,5 roku: w formie stacjonarnej lub zaocznej. Uczysz się przedmiotów zawodowych i odbywasz praktyczną naukę zawodu w pracowni szkolnej lub u pracodawcy. Jakie wykształcenie zdobędziesz? Otrzymasz świadectwo ukończenia szkoły policealnej. Po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, który składa się z: części pisemnej, części praktycznej, otrzymasz świadectwo potwierdzające kwalifikację w (danym) zawodzie. Jeśli uzyskałeś świadectwo ukończenia szkoły policealnej i świadectwa potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w danym zawodzie, otrzymujesz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Co możesz robić dalej? Po ukończeniu szkoły policealnej możesz: pójść do pracy, kształcić się w szkole wyższej, jeśli masz maturę, zdobywać nowe kwalifikacje w ramach: kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów umiejętności Europejskiej Erasmus+ 29

31 Materiał źródłowy: Zapoznaj się z informacjami zawartymi w materiale źródłowym. Wypisz główne punkty, które według Ciebie są najbardziej interesujące i użyteczne. E SZKOŁA WYŻSZA Jeżeli chcesz się dostać do szkoły wyższej musisz: posiadać wykształcenie średnie i zdany egzamin maturalny, złożyć świadectwo dojrzałości i inne dokumenty wymagane przez daną uczelnię. W trakcie rekrutacji brane są pod uwagę oceny z egzaminu maturalnego według zasad przyjętych przez daną uczelnię. Szkoła wyższa może też przeprowadzić własne egzaminy wstępne. Czego będziesz się uczyć? Uczysz się przedmiotów ściśle związanych z kierunkiem kształcenia. Studia w formie stacjonarnej (dziennej) lub niestacjonarnej (zaocznej) trwają: studia pierwszego stopnia 3 4 lata, studia drugiego stopnia 1,5 2 lata, jednolite studia magisterskie 4,5 6 lat, studia trzeciego stopnia (doktoranckie) 2 4 lata, studia podyplomowe (co najmniej 2 semestry). Jakie wykształcenie zdobędziesz? Uzyskasz wykształcenie wyższe: po studiach pierwszego stopnia - po zdaniu egzaminu licencjackiego i/lub obronie pracy licencjackiej otrzymasz tytuł licencjata lub inżyniera, w przypadku studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich po zdaniu egzaminu magisterskiego i obronie pracy dyplomowej magisterskiej uzyskujesz tytuł magistra lub magistra inżyniera, w przypadku studiów doktoranckich bronisz rozprawy doktorskiej i uzyskujesz tytuł doktora, po ukończeniu studiów podyplomowych i złożeniu pracy końcowej lub egzaminu końcowego otrzymujesz świadectwo ukończenia studiów podyplomowych. Co możesz robić dalej? Po ukończeniu szkoły wyższej możesz: pójść do pracy, uczyć się dalej w ramach: kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów umiejętności zawodowych, kursów kompetencji ogólnych i innych kursów umożliwiających uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w instytucjach kształcenia dorosłych Europejskiej Erasmus+ 30

32 3. Przekazanie uczniom instrukcji dla grup podstawowych. Czas przeznaczony na wykonanie 10 minut. Grupa 1 Część B Opracujcie schemat prezentujący możliwości kontynuowania nauki, które ma gimnazjalista. Grupa 2 Część B Dlaczego decyduję się na naukę w szkole zawodowej? - przygotujcie plakat zachęcający uczniów do kontynuowania nauki w zasadniczej szkole zawodowej. Grupa 3 Część B Dlaczego wybieram liceum ogólnokształcące? - wymyślcie hasło reklamujące naukę w liceum ogólnokształcącym. Grupa 4 Część B Dlaczego warto wybrać szkołę techniczną? - przygotujcie scenkę, w której zostaną przedstawione korzyści z podjęcia nauki w technikum. 4. Prezentacja efektów pracy poszczególnych grup. 5. Omówienie, informacja zwrotna. 6. Podsumowanie zajęć: - czego się dzisiaj nauczyłeś? - co zrozumiałeś? - co najbardziej Cię zainteresowało? - co było najbardziej użyteczne? - jak to czego się nauczyłeś wykorzystasz w życiu codziennym oraz w przyszłości? - jaka idea, kompetencja, wiedza, którą wniosłeś do pracy grupowej była najbardziej użyteczna dla grupy?, - jaka idea, kompetencja, wiedza, którą członek grupy wniósł do pracy grupowej była najbardziej użyteczna dla grupy? Kto ją wniósł? Jak była użyteczna? Europejskiej Erasmus+ 31

33 SCENARIUSZ LEKCJI Z CHEMII mgr Sylwia Piela Temat lekcji: Atom czy cząsteczka. Cel ogólny: Celem lekcji prowadzonej metodą Jigsow jest zaktywizowanie wszystkich uczniów w klasie, szczególnie tych nieśmiałych, którzy rzadko lub w ogóle się nie odzywają na lekcjach przy całej klasie. Pracując w małej grupie uczeń przekaże zdobytą w czasie pracy na lekcji wiedzę kolegom ze swojej grupy. Każdy jest odpowiedzialny za efekt pracy całej grupy i każdy jest jednakowo ważny w grupie. Cel szczegółowy: chemicznym zwykłych warunkach iu wiązań chemicznych Metody pracy: metoda puzzli (Jigsaw), Formy nauczania: praca indywidualna, praca w grupach, praca z tekstem, Środki dydaktyczne: modele cząsteczek wody i dwutlenku węgla, foliogramy z modelami, mazaki, papier plakatowy ( brystol lub do flipcharta) Czas trwania zajęć- 1 jednostka lekcyjna Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne 2. Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji o atomie. 3. Uświadomienie celu lekcji podanie tematu lekcji 4. Wprowadzenie nowego materiału poprzez pracę metodą puzzli. Praca grupowa metoda Jigsaw- puzzle- opis ogólny metody Podział klasy na grupy- podziału dokonuje nauczyciel, musi być zaplanowany i przemyślany tak aby każda grupa miała równe szanse. Każdy uczeń w grupie ma przydzielone zadanie: a) Moderator- organizator organizuje pracę, czyta polecenia, upewnia się czy wszyscy rozumieją polecenie b) Reporter- osoba odpowiedzialna za opowiedzenie wypracowanych wspólnie zadań c) Manager materiałów- osoba odpowiedzialna za wszystkie potrzebne materiały, tylko ta osoba może przynosić materiały i ona je oddaje. Europejskiej Erasmus+ 32

34 d) Planer- pilnujący czasu- osoba dbająca o przestrzeganie norm czasowych ustawionych na wykonanie zdania e) Trener motywacyjny- dbający o dobrą atmosferę w grupie- dba o dobrą atmosferę pracy w grupie, podkreśla ważność każdego członka grupy, włącza osoby do pracy w grupie Wszyscy uczniowie są podzieleni według funkcji. Jedna osoba może mieć powierzone dwie funkcje. Na początku rozdajemy zadania zgodnie z przydzielonymi rolami i uczniowie pracują samodzielnie wymyślając odpowiedzi do podanego zagadnienia. Następnie łączą się w grupy eksperckie omawiając dogłębnie temat. PO określonym czasie wracają do pierwotnych grup i tu już wszyscy razem omawiają wspólnie podane zadania. Kolejnym etapem jest opracowanie efektu końcowego- może to być plakat, scenka lub inna forma prezentacji swoich osiągnięć. Zagadnień powinno być tyle ile grup (ale nie musi!), tak aby każda grupa otrzymała jakiś inny efekt końcowy. 5. Etapy pracy: a) Rozchodzimy się do grup zgodnie z tabelką podaną przez nauczyciela ( podział na grupy nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 itd.). Osoba odpowiedzialna za materiały (instrukcja- załącznik nr 1, karty pracy- załącznik nr 2, teksty źródłowe- załącznik nr 3 ( każda grupa dostaje wszystkie teksty źródłowe), foliogramy- załącznik nr 4, mazaki, papier plakatowy- jeśli potrzebny) odbiera je od osoby prowadzącej, przekazuje je organizatorowi, który następnie odczytuje polecenia na instrukcji i upewnia się czy wszystko jest jasne. Uczniowie pracują indywidualnie. b) Praca indywidualna 5 minut- każdy wymyśla odpowiedzi do podanego zadania A: Podaj różnice między atomem a cząsteczką. Wypisz najważniejsze informacje. B: Na podstawie rysunków opisz w jaki sposób tworzymy cząsteczki związków chemicznych? C: W jaki sposób powstają wiązania chemiczne? D: Właściwości atomów kontra właściwości cząsteczek. c) Praca w grupach eksperckich- po 5 minutach pracy samodzielnej uczniowie łączą się w grupy zgodnie z przydzielonymi zadaniami: grupa A, grupa B, grupa C itd. ( według schematu). Czas pracy grupowej 5 minut. d) Po 5 minutach uczniowie dobierają się ponownie w grupy robocze ( grupa 1, grupa 2, grupa 3 itd.), omawiają otrzymane zadania. A następnie wykonują plakat, mapę mentalną lub inną formę pracy opisującą ich współpracę (zgodnie ze schematem). Czas pracy grupowej- 10 minut Grupa 1 Wykonaj plakat pt. Co wiemy o cząsteczkach Grupa 2 Wykonaj plakat pt. Co wiemy o cząsteczkach Grupa 3 - Wykonaj plakat pt. Co wiemy o cząsteczkach Grupa 4 - Wykonaj plakat pt. Co wiemy o cząsteczkach e) Po tym czasie każda z grup prezentuje wypracowane efekty i przedstawia je na forum. f) Po wystąpieniu nauczyciel podaje informację zwrotną uczniom, wskazane aby również pozostali uczniowie coś powiedzieli o pracy swoich kolegów. Europejskiej Erasmus+ 33