SCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Promieniotwórczość naturalna i promieniotwórczość sztuczna

Transkrypt

1 SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza: Agata Pallasch, Piotr Szklany TEMAT LEKCJI: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. Promieniotwórczość naturalna i promieniotwórczość sztuczna Streszczenie Realizację materiału nauczania w klasie z rozszerzoną chemią rozpoczynamy od przypomnienia wiadomości omawianych w gimnazjum w zakresie budowy materii. Zwracamy szczególną uwagę na ewolucję poglądów na temat budowy materii i zapoznajemy uczniów ze współczesnym modelem budowy atomu. Blok obejmujący elementy mechaniki kwantowej w ujęciu jakościowym, liczby kwantowe i konfiguracje elektronowe atomów można rozszerzyć o zjawiska promieniotwórczości naturalnej i sztucznej, skierowane dla uczniów szczególnie zainteresowanych przedmiotem. Czas realizacji 2 x 45 minut Podstawa programowa Etap edukacyjny: IV, przedmiot chemia (poziom rozszerzony) Etap edukacyjny: IV, przedmiot informatyka (poziom podstawowy) Cele kształcenia wymagania ogólne: CHEMIA I. Wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji - Uczeń korzysta z chemicznych tekstów źródłowych, pozyskuje, analizuje, ocenia i przetwarza informacje pochodzące z różnych źródeł ze szczególnym uwzględnieniem mediów i Internetu. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów - uczeń zdobywa wiedzę chemiczną w sposób badawczy obserwuje, sprawdza, weryfikuje, wnioskuje i uogólnia; wykazuje związek składu chemicznego, budowy i właściwości substancji z ich zastosowaniami; posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbania o własne zdrowie i ochrony środowiska naturalnego.

2 INFORMATYKA I. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej; komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjnokomunikacyjnych. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. III. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejścia algorytmicznego. IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań. Treści nauczania wymagania szczegółowe: CHEMIA Uczeń wie: 1. co to są substancje promieniotwórcze, naturalne szeregi promieniotwórcze, okres półtrwania, 2. jak klasyfikuje się przemiany jądrowe, 3. na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej i sztucznej, 4. określa rodzaje i właściwości promieniowania α, β oraz γ 5. wymienia przykłady naturalnych przemian jądrowych 6. dlaczego pierwiastki promieniotwórcze istnieją w przyrodzie, mimo że od dawna ulegają rozpadowi Uczeń potrafi: 1. czytać i układać równania prostych przemian jądrowych, 2. omawiać przebieg kontrolowanej i niekontrolowanej reakcji łańcuchowej, 3. podawać cechy substancji promieniotwórczych, 4. obliczać ilość substancji promieniotwórczej, która powstaje z pierwotnej próbki po upływie czasu t, stanowiącego całkowitą wielokrotność okresu półtrwania, 5. dokonać analizy szeregów promieniotwórczych. INFORMATYKA 1. Posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. 1) Przedstawia sposoby reprezentowania różnych form informacji w komputerze 3) Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł. 2. Wyszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji 4. Opracowywanie informacji za pomocą komputera, w tym: rysunków, tekstów, danych liczbowych, animacji, prezentacji multimedialnych i filmów.

3 6. Uczeń wykorzystuje komputer oraz programy i gry edukacyjne do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin: 2) korzysta z zasobów edukacyjnych udostępnianych na portalach przeznaczonych do kształcenia na odległość. Cel 1. rozwijanie inicjatywy i samodzielności w pracy, 2. kształtowanie umiejętności pracy w grupie oraz posługiwania się zdobytą wiedzą, 3. kształtowanie umiejętności dostrzegania wpływu działalności człowieka na środowisko, 4. kształtowanie umiejętności wypowiadania się oraz formułowania wniosków, 5. kształtowanie umiejętności poszukiwania i przetwarzania informacji. Słowa kluczowe Promieniotwórczość naturalna, promieniotwórczość sztuczna, naturalne szeregi promieniotwórcze, czas połowicznego rozpadu (okres półtrwania) Co przygotować? 1. Prezentacja multimedialna pt. Promieniotwórczość 2. Animacja Rozszczepienie atomu 3. Zadania 4. Testy Przebieg zajęć: 1. Wprowadzenie (5 minut) Nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące promieniotwórczości i jej podziału (prezentacja multimedialna - Promieniotwórczość). 2. Praca z klasą (20 minut) Omówiony zostaje rozpad α, β oraz γ. Po każdym rozpadzie 1 2 uczniów rozwiązuje określone przykłady przy tablicy, np. 1. Zapisz równanie przemiany α dla izotopu Ra 2. Zapisz równanie przemiany β - dla izotopu Po 3. Zapisz równanie przemiany β + dla izotopu Cr 4. Określ typ przemiany promieniotwórczej: Ni 63 29Cu Pa Ac

4 3. Praca w zespołach i prezentacja pracy grup (30 minut) Nauczyciel kontynuuje prezentacje multimedialną i wprowadza uczniów tematykę szeregów promieniotwórczych. Uczniowie zostają podzieleni na cztery grupy zadaniowe. Nauczyciel rozdaje każdej grupie zadania do rozwiązania, które następnie opracowują w oparciu o arkusz kalkulacyjny EXEL i prezentują w formie wykresów pozostałym uczniom w klasie. Otrzymane wyniki porównywane są materiałem źródłowym. W trakcie zajęć w grupach nauczyciel obserwuje pracę uczniów i kontroluje umiejętność układać równania prostych przemian jądrowych. Podczas prezentowania przez uczniów wykresów obrazujących szeregi rozpadu promieniotwórczego nauczyciel kontroluje poprawność dokonywanej analizy szeregu promieniotwórczego przypisanego danej grupie uczniów, stopień zrozumienia polecenia oraz sposobu przekazania informacji pozostałym uczniom w klasie. 4. Praca w zespołach i prezentacja pracy grup (35 minut) Nauczyciel kontynuuje prezentacje multimedialną. Po wprowadzeniu pojęcia prawa rozpadu promieniotwórczego uczniowie ponownie zostają podzieleni na grupy. Rozwiązują zadania, a wyniki swojej pracy prezentują w formie wykresu. W trakcie zajęć w grupach nauczyciel obserwuje pracę uczniów i kontroluje umiejętność układać rozwiązywania zadań oraz umiejętność interpretacji otrzymanych wyników. Sprawdzenie wiedzy Sprawdzenie ucznia może nastąpić poprzez wspólne rozwiązywanie zadań z nauczycielem lub poprzez test. Uczniowie otrzymują zadanie domowe. Ocenianie Ocenianie osiągnięć odbywa się na zasadzie obserwacji uczniów podczas pracy w grupach. Ocenie podlegają także prace indywidualne uczniów - testy. Dostępne pliki 1. Scenariusz lekcji (2x45 minut) 2. Prezentacja multimedialna pt. Promieniotwórczość - PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ 3. Animacja Rozszczepienie atomu Zadania - ZADANIA 5. Karta pracy SZEREGI 1 6. Karta pracy SZEREGI 2 7. Karta pracy SZEREGI 3 8. Karta pracy SZEREGI 4 9. Karta pracy ROZPAD Karta pracy ROZPAD Karta pracy ROZPAD Karta pracy ROZPAD 4

5 13. Test - TEST 14. Zadanie domowe ZADANIE DOMOWE