DZIAŁALNOŚĆ ZAGRANICZNYCH ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ W POLSCE ORAZ KRAJOWYCH ZAKŁADÓW ZA GRANICĄ W LATACH

Transkrypt

1 DZIAŁALNOŚĆ ZAGRANICZNYCH ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ W POLSCE ORAZ KRAJOWYCH ZAKŁADÓW ZA GRANICĄ W LATACH URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO Warszawa, kwiecień 2011

2 Autorzy: Małgorzata Pawlak-Kalemba (DMR) Przemysław Rodziewicz (DMR) Mariusz Smętek (DMR) SŁOWA KLUCZOWE: ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ, DZIAŁALNOŚĆ TRANSGRANICZNA, SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG, SWOBODA ZAKŁADANIA PRZEDSIĘBIORSTW, ODDZIAŁ - 1 -

3 SPIS TREŚCI: Wstęp... 3 I. Notyfikacje zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce... 4 II. Dane statystyczne dotyczące działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce... 6 II.1. Składka przypisana brutto... 6 II.2. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto...13 III. Działalność krajowych zakładów ubezpieczeń w UE...15 Wnioski i rekomendacje...17 Załączniki:...18 Spis tabel...20 Spis wykresów...21 Spis wykresów

4 Wstęp Niniejszy raport prezentuje wybrane informacje statystyczne o działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń na terytorium RP w latach , prowadzonej na zasadzie swobody świadczenia lub w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw (poprzez oddział) oraz krajowych zakładów ubezpieczeń poza granicami RP. Podstawą opracowania są informacje przekazywane przez zagraniczne organy nadzoru. Zakres tych informacji został określony w art. 44 Trzeciej Dyrektywy ubezpieczeń nie na życie 92/49/EEC i art. 49 Dyrektywy 2002/83/EEC dotyczącej ubezpieczeń na życie i obejmuje następujące dane: dla zakładów ubezpieczeń na życie kwotę składki przypisanej brutto, oddzielnie w odniesieniu do transakcji przeprowadzanych w ramach prawa przedsiębiorczości oraz dla transakcji przeprowadzanych w ramach swobody świadczenia, w podziale na Państwa Członkowskie oraz na grupy ubezpieczeń (zgodnie z podziałem w dyrektywie), dla zakładów ubezpieczeń majątkowych (nie na życie) kwotę składki przypisanej brutto, odszkodowań i prowizji brutto oddzielnie dla transakcji przeprowadzanych w ramach prawa przedsiębiorczości oraz dla transakcji przeprowadzanych w ramach swobody świadczenia, w podziale na Państwa Członkowskie i na zespoły grup ubezpieczeń (zgodnie z podziałem w dyrektywie). Dodatkowo w odniesieniu do grupy 10, z wyłączeniem odpowiedzialności cywilnej przewoźnika, informację o częstotliwości występowania i średniej wysokości odszkodowania. Państwa Członkowskie przekazują ww. informacje zainteresowanym zagranicznym organom nadzoru na żądanie, w formie zagregowanej i w terminie do końca następnego roku (ostanie informacje za 2009 r. z węgierskiego organu nadzoru zostały przekazane do UKNF w dniu 28 lutego 2011 r.). Informacje o transgranicznej działalności krajowych zakładów ubezpieczeń opracowane zostały na podstawie rocznych sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń za 2009 r

5 I. Notyfikacje zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce W roku 2010 notyfikowało swoją działalność w Polsce na zasadzie swobody świadczenia 50 zakładów ubezpieczeń z państw UE i 2 zakłady z państw EOG. Łącznie notyfikację na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w Polsce poprzez swobodę świadczenia posiadało na koniec 2010 r. 529 zagranicznych zakładów ubezpieczeń. Do 2009 r. liczba nowych notyfikacji na prowadzenie działalności na terenie RP na zasadzie swobody świadczenia stopniowo się zmniejszała. W 2006 r. 82 zagraniczne zakłady ubezpieczeń zgłosiły zamiar prowadzenia takiej działalności. W latach 2007 i 2008 liczba notyfikacji wyniosła odpowiednio 78 oraz 68. W 2009 r. notyfikowało się jedynie 47 zagranicznych zakładów ubezpieczeń. Na koniec 2010 r. liczba ta zwiększyła się do 52 zakładów. Najwięcej notyfikacji posiadały na koniec 2010 r. zakłady ubezpieczeń z Wielkiej Brytanii (127) oraz Irlandii (88), najmniej zaś z Estonii (1), Portugalii (1) oraz Łotwy (2). Na liście zakładów ubezpieczeń notyfikowanych pojawiają się zarówno mało znane zakłady ubezpieczeń, jak i firmy globalne posiadające już w Polsce swoje zakłady ubezpieczeń. Tabela 1. Liczba notyfikacji zakładów ubezpieczeń z UE, które zgłosiły zamiar prowadzenia działalności na terenie RP na zasadzie swobody świadczenia Kraj Liczba nowych notyfikacji Zakłady posiadające notyfikację na koniec 2010 r. Austria Belgia Bułgaria Czechy Dania Estonia 1 Finlandia 4 Francja Grecja 3 3 Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Portugalia 1 1 Rumunia Słowacja 2 6 Słowenia 3 Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy Razem UE Liechtenstein Norwegia Razem EOG Zakłady ubezpieczeń z państw członkowskich UE i państw członkowskich EOG mogą również prowadzić działalność ubezpieczeniową poprzez założenie w Polsce oddziału w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw (poprzez oddział). W całym 2009 r. żaden z zagranicznych podmiotów nie zgłosił zamiaru prowadzenia takiej działalności. Dopiero w 2010 r. dwa zakłady z Niemiec i Francji zgłosiły prośbę o notyfikację. Na koniec 2010 r. liczba notyfikacji na działalność w Polsce poprzez oddział wynosiła

6 Tabela 2. Notyfikacje zakładów ubezpieczeń z UE zamierzających prowadzić działalność na terenie RP w formie oddziału na koniec 2010 r. Nazwa oddziału Kraj Zakres działania/grupa Rok notyfikacji Ubezpieczenia na życie Skandia Lebensversicherung AG SA Niemcy I, II, III, IV, V 2010 CALI Europe S.A. (Credit Agricole Life Insurance Europe) Luksemburg I, II, III, VI, VII 2007 Prevoir-Vie Groupe Prevoir S.A. Francja I - V 2000 Ubezpieczenia majątkowe Mondial Assistance International AG Francja 1, 2, 7-9, 13, /2004 Society of Lloyd s Wielka Brytania 1-9, Inter Partner Assistance Belgia 1a, 2, 9, 10a, 13, 16, 17, Liberty Seguros Hiszpania 1, 3, 7-10, 16, 17, Mapfre Asistencia (zamknięty z dn r.) Hiszpania Medicover Insurance AB Szwecja 1, Avanssur S.A. Francja 1-3, 8-10, 17, Chartis Europe S.A. Francja 1-3, 7-10, 12-14, ACE European Group Limited Wielka Brytania Atradius Credit Insurance N.V. Holandia Europaische Reiseversicherung Aktiengesellschaft Niemcy 1, 2, 8, 9, 11, 13-16, XL Insurance Company Limited Wielka Brytania 6-9, 12, 13, COFACE Austria Kreditversicherung AG Austria 14, Cardif-Assurances Risques Divers S.A. Francja 1, 2, 8, 9, 13, 16,

7 II. Dane statystyczne dotyczące działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce Informacja o działalności w Polsce w 2009 r. zagranicznych zakładów ubezpieczeń została przekazana przez wszystkie zagraniczne organy nadzoru z krajów EOG, w tym: dane statystyczne o działalności w Polsce nadzorowanych przez nie zakładów ubezpieczeń przekazały 23 organy nadzoru (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy), swoje dane (lub część danych dotyczącą np. wielkości składki) również w podziale na poszczególne zakłady ubezpieczeń przekazało 18 organów nadzoru (z Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Słowenii, Szwecji, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch), informacje, że nadzorowane przez te organy zakłady ubezpieczeń nie prowadziły w 2009 r. działalności ubezpieczeniowej na terenie RP przekazało 6 organów nadzoru (Bułgaria, Cypr, Estonia, Finlandia, Rumunia i Słowacja). II.1. Składka przypisana brutto Wartość składki przypisanej brutto zakładów ubezpieczeń z krajów UE/EOG prowadzących w Polsce działalność na zasadzie swobody świadczenia lub poprzez oddziały, wyniosła w 2009 r. 750,26 mln euro, czyli 3 246,58 mln zł (w 2008 r. odpowiednio 492,79 mln euro, czyli 1 732,72 mln zł). 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 49,0% 71,0% 80% 51,0% 29,0% 20% W 2009 r. wysokość składki przypisanej brutto pozyskanej przez zakłady ubezpieczeń na życie znacznie wzrosła i przewyższyła tą pozyskaną przez zakłady ubezpieczeń majątkowych. Jeszcze w 2008 r. większość składki zagranicznych zakładów ubezpieczeń została pozyskana przez zakłady majątkowe (71%). Na życie Majątek 120% 100% 80% 60% 40% 20% 62,5% 37,5% 39,6% 44% 60,4% 56% Łączna składka pozyskana przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń w Polsce działające poprzez oddziały stanowi 62,5% łącznej składki. W ubezpieczeniach na życie ponad 78% składki zostało pozyskane poprzez oddział. 0% Usługi Oddział - 6 -

8 8% 7,5% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 5,5% 6,3% 6,1% 2,9% 1,3% Składka z transgranicznej działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce odpowiadała 6,3% składki przypisanej brutto za 2009 r. krajowego sektora ubezpieczeń (w ciągu roku udział ten wzrósł ponad dwukrotnie), przy czym dla zakładów ubezpieczeń na życie udział ten wynosił 5,5%, natomiast dla zakładów majątkowych 7,5%. Na życie Majątek Ogółem 250% 233,6% 200% 150% 100% 87,4% 128,0% 59,1% W stosunku rocznym składka w euro zwiększyła się o 52,2% (o złotych o 87,4%). 50% 28,8% 42,0% 0% Na życie Majątek Ogółem Tabela 3. Podstawowe informacje dotyczące składki przypisanej brutto z działalności transgranicznej w Polsce w latach Wyszczególnienie swoboda swoboda swoboda oddział razem oddział Razem oddział razem Dane w mln euro Na życie 82,90 299,18 382,08 99,42 41,50 140,92 57,00 0,45 57,44 Majątkowe 198,80 169,37 368,17 198,15 153,72 351,87 103,28 127,10 230,38 Razem 281,70 468,56 750,26 297,57 195,22 492,79 160,27 127,55 287,82 Dane w mln zł Na życie 358, , ,38 349,62 145,95 495,57 215,62 1,69 217,31 Majątkowe 860,27 732, ,20 696,59 540, ,15 390,68 480,81 871,49 Razem 1 219, , , ,21 686, ,72 606,30 482, ,80 Zmiana składki w euro Na życie -16,6% 620,9% 171,1% 74,4% 9174,0% 145,3% 90,9% 37,6% 90,3% Majątkowe 0,3% 10,2% 4,6% 91,9% 20,9% 52,7% 35,3% 134,5% 76,5% Razem -5,3% 140,0% 52,2% 85,7% 53,1% 71,2% 50,9% 134,0% 79,1% Zmiana składki w zł Na życie 2,6% 787,1% 233,6% 62,2% 8521,1% 128,0% 85,4% 33,6% 84,9% Majątkowe 23,5% 35,6% 28,8% 78,3% 12,4% 42,0% 31,4% 127,8% 71,4% Razem 16,5% 195,3% 87,4% 72,6% 42,3% 59,1% 46,6% 127,2% 73,9% Struktura składki Na życie 11,0% 39,9% 50,9% 20,2% 8,4% 28,6% 19,8% 0,2% 20,0% Majątkowe 26,5% 22,6% 49,1% 40,2% 31,2% 71,4% 35,9% 44,2% 80,0% Razem 37,5% 62,5% 60,4% 39,6% 55,7% 44,3% % krajowego sektora ubezpieczeń Na życie 1,2% 4,3% 5,5% 0,9% 0,4% 1,3% 0,8% 0,0% 0,9% Majątkowe 4,1% 3,5% 7,5% 3,4% 2,7% 6,1% 2,1% 2,6% 4,8% Razem 2,4% 3,9% 6,3% 1,8% 1,2% 2,9% 1,4% 1,1% 2,5% - 7 -

9 1. Składka przypisana brutto w podziale na poszczególne kraje W 2009 r. największą składkę na polskim rynku zebrały zakłady ubezpieczeń nadzorowane przez organy nadzoru z Luksemburga (40,2% łącznej składki zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce), Irlandii (24,4% łącznej składki), Francji (15,1% łącznej składki) oraz Wielkiej Brytanii (8,1% łącznej składki). Kraje te, oprócz Luksemburga, dominowały również w 2008 r. Wykres 1. Udział krajów o największej pozycji na rynku polskim w 2009 r. 90% 80% 78,4% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 40,2% 28,4% 30,6% 24,4% 20,4% 15,1% 15,7% 8,1% 0,6% 0,2% 0,6% Luksemburg Irlandia Francja Wielka Brytania Życie Majątek Razem Zagraniczne zakłady ubezpieczeń z Luksemburga oraz Francji prowadzą w Polsce działalność głównie poprzez tworzone oddziały, natomiast zakłady z Irlandii oraz Wielkiej Brytanii poprzez swobodę świadczenia. Zakłady ubezpieczeń z Luksemburga przesunęły się w 2009 r. z pozycji czwartej na pozycję pierwszą w ubezpieczeniach na życie oraz łącznie. Posiadają 40,2% rynku (78,4% w ubezpieczeniach na życie i jedynie 0,6% w ubezpieczeniach majątkowych). Drugą pozycję ogółem oraz w podziale na ubezpieczenia życie i majątek zajmują irlandzkie zakłady ubezpieczeń, przy czym ich udział w sektorze ubezpieczeń na życie wynosił 20,4%, natomiast w sektorze ubezpieczeń majątkowych 28,4%. Trzecią pozycję łącznie oraz pierwszą w ubezpieczeniach majątkowych zajmuje Francja (jej udział w ubezpieczeniach majątkowych wynosi 30,6%, natomiast w ubezpieczeniach na życie 0,2%). Pomimo tego, iż zakłady z Wielkiej Brytanii zarówno w ubezpieczeniach na życie, jak i ubezpieczeniach majątkowych zajęły trzecią pozycję, to łącznie przypadło im czwarte miejsce (z udziałem na polskim rynku na poziomie 8,1%)

10 Wykres 2. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce wg krajów w latach % 40% 35% 30% 25% 20% % 10% 5% 0% Lu ksem burg Irland ia Fra ncja Wielka Brytania Hiszp ania Nie mc y A ustria Ho landia M alta P ozo stałe 2. Składka przypisana brutto w ubezpieczeniach na życie Zagraniczne zakłady ubezpieczeń mogą prowadzić w Polsce działalność w podziale na następujące rodzaje ubezpieczeń (zgodnie z art. 1. Pierwszej Dyrektywy Rady z dnia 5 marca 1979 (79/267/EEC) w sprawie koordynacji ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie bezpośrednich ubezpieczeń na życie): Grupa I Grupa II Grupa III Grupa IV Grupa V Grupa VI Grupa VII Grupa VIII Ubezpieczenia na życie z wyłączeniem ubezpieczeń zawartych w grupie II i III. Ubezpieczenia na wypadek zawarcia związku małżeńskiego, na wypadek narodzin dzieci (marriage assurance, birth assurance) - ubezpieczenia, w których wypłata świadczeń następuje w przypadku zawarcia związku małżeńskiego lub narodzin dziecka ubezpieczonej osoby (umowy zawierane są na okres dłuższy niż jeden rok). Ubezpieczenia na życie powiązane z funduszami inwestycyjnymi (ubezpieczenia, w których świadczenie w całości lub częściowo określone jest poprzez odniesienie do wartości jakiegokolwiek majątku (niezależnie od tego, czy został on określony w umowie) lub w odniesieniu do dochodów z tego majątku, bądź też poprzez odniesienie do wahań w wartości jakiegokolwiek majątku lub we wskaźniku dotyczącym tej wartości. Stałe ubezpieczenia zdrowotne. Tontyny. Operacje kapitałowe. Zarządzanie grupowymi funduszami emerytalnymi. Operacje przeprowadzane przez zakłady ubezpieczeń, jak te, wymienione w 1 rozdziale, tytuł 4 księgi IV francuskiego Code des assurances

11 Grupa IX Operacje mające związek z długością życia człowieka, które są nakazane lub przewidziane w przepisach o ubezpieczeniach społecznych, kiedy są przeprowadzane lub zarządzane na własne ryzyko przez zakłady ubezpieczeń zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego. Organy nadzoru krajów EOG wymieniają się między sobą informacjami o działalności transgranicznej zgodnie z powyższym podziałem ubezpieczeń. Analogicznie do poprzednich lat, w 2009 r. w ubezpieczeniach na życie prawie cała składka przypisana brutto w Polsce (ok. 97,6%) pozyskana została w grupie I (ubezpieczenia na życie). Nie została odnotowana działalność w grupach: II, V, VII, VIII i IX. Tabela 4. Składka przypisana brutto z działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń na życie w Polsce w latach Grupy ubezpieczeń swoboda swoboda swoboda oddział oddział oddział Wartość w mln zł grupa I 318, ,49 323,92 145,88 175,16 1,69 grupa III 40,17 0,17 25,27 0,06 35,82 0,00 grupa IV 0,10 0,00 0,36 0,00 4,60 0,00 grupa VI 0,04 0,00 0,07 0,00 0,04 0,00 Suma 358, ,66 349,62 145,94 215,62 1,69 Struktura grupa I 19,26% 78,29% 65,36% 29,44% 80,60% 0,78% grupa III 2,43% 0,01% 5,10% 0,01% 16,48% 0,00% grupa IV 0,01% 0,00% 0,07% 0,00% 2,12% 0,00% grupa VI 0,00% 0,00% 0,01% 0,00% 0,02% 0,00% Wykres 3. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach na życie wg zespołów grup ubezpieczeń w m ln z ł grupa VI grupa IV grupa III grupa I swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział

12 3. Składka przypisana brutto w ubezpieczeniach pozostałych osobowych i majątkowych W ubezpieczeniach majątkowych zagraniczne organy nadzoru wymieniają między sobą informacje nie w podziale na poszczególne grupy ubezpieczeń, tylko w podziale na zespoły grup ubezpieczeń: Grupy 1 i 2 Grupa 10 Grupy 3 i 7 Grupy 8 i 9 Grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 Grupa 13 Ubezpieczenia wypadku Ubezpieczenia choroby Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie Ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami Ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych (jeżeli nie zostały ujęte w grupie 3, 4, 5, 6 lub 7) Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych Ubezpieczenia casco statków powietrznych Ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej casco statków żeglugi morskiej i statków żeglugi śródlądowej Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania statków powietrznych Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską i śródlądową, wynikającej z posiadania i użytkowania statków żeglugi śródlądowej i statków morskich Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Grupy 14 i 15 Grupy 16, 17 i 18 Ubezpieczenia kredytu Gwarancja ubezpieczeniowa Ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych Ubezpieczenia ochrony prawnej Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania Z analizy tak zagregowanych danych wynika, że najwięcej składki przypisanej brutto ubezpieczeń majątkowych w 2009 r. pozyskane zostało w ubezpieczeniach wypadkowych i chorobowych (gr. 1 i 2), ubezpieczeniach majątku (gr. 8 i 9), ubezpieczeniach OC pojazdów (gr. 10) oraz pozostałych grupach 16, 17 i 18. Udział tych czterech zespołów grup ubezpieczeń w łącznej składce z ubezpieczeń transgranicznych to ponad 78%. Tabela 5. Składka przypisana brutto z działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń działu II w Polsce w latach Grupy ubezpieczeń swoboda swoboda swoboda oddział oddział oddział Wartość w mln zł grupy 1 i 2 284,52 85,13 239,92 53,77 95,33 28,34 grupa 10 49,65 208,88 44,37 113,35 18,38 14,11 grupy 3 i 7 7,25 28,91 6,39 24,11 3,58 56,63 grupy 8 i 9 168,93 108,38 185,22 89,39 127,61 102,71 grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 51,29 9,78 30,99 14,90 36,11 7,95 grupa 13 62,66 70,55 46,38 52,71 34,29 56,72 grupy 14 i 15 29,00 83,59 21,77 74,62 7,87 82,00 grupy 16, 17 i ,98 137,70 121,54 117,72 67,53 132,36 Suma 860,27 732,92 696,59 540,56 390,68 480,81 Struktura grupy 1 i 2 17,86% 5,34% 19,39% 4,35% 10,94% 3,25% grupa 10 3,12% 13,11% 3,59% 9,16% 2,11% 1,62%

13 Grupy swoboda swoboda swoboda ubezpieczeń oddział oddział oddział Wartość w mln zł grupy 3 i 7 0,45% 1,81% 0,52% 1,95% 0,41% 6,50% grupy 8 i 9 10,60% 6,80% 14,97% 7,23% 14,64% 11,79% grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 3,22% 0,61% 2,51% 1,20% 4,14% 0,91% grupa 13 3,93% 4,43% 3,75% 4,26% 3,93% 6,51% grupy 14 i 15 1,82% 5,25% 1,76% 6,03% 0,90% 9,41% grupy 16, 17 i 18 12,99% 8,64% 9,82% 9,52% 7,75% 15,19% Wykres 4. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach majątkowych wg zespołów grup ubezpieczeń w m ln z ł grupy 16, 17 i 18 grupy 14 i 15 grupa 13 grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 grupy 8 i 9 grupy 3 i 7 grupa 10 grupy 1 i 2 0 swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział Obserwowany jest stały wzrost znaczenia działalności transgranicznej dla rynku polskiego. Składka przypisana brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce z tytułu ubezpieczeń należących do trzech zespołów grup, czyli grupy 1 i 2 (łącznie), 4, 5, 6, 7, 11 i 12 (łącznie) oraz 16, 17 i 18 (łącznie) przekraczała 20% składki krajowych zakładów. W grupie 10 zauważyć można silną tendencję wzrostową, pomimo niewielkiego udziału na rynku polskim

14 Wykres 5. Udział zagranicznych zakładów ubezpieczeń na rynku polskim wg składki przypisanej brutto w ubezpieczeniach majątkowych w podziale na grupy 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% grupy 1 i 2 grupa 10 grupy 3 i 7 grupy 8 i 9 grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 grupa 13 grupy 14 i 15 grupy 16, 17 i ,77% 3,62% 0,73% 7,46% 21,37% 11,96% 15,26% 27,36% ,19% 2,25% 0,57% 8,26% 16,40% 10,18% 13,63% 28,52% ,68% 0,52% 1,24% 7,50% 14,56% 10,13% 11,91% 29,87% II.2. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto Informację o wypłaconych odszkodowaniach i świadczeniach brutto organy nadzoru krajów EOG wymieniają między sobą tylko dla ubezpieczeń majątkowych. Wartość odszkodowań brutto zakładów ubezpieczeń z UE/EOG prowadzących w Polsce działalność na zasadzie swobody świadczenia lub poprzez oddziały wyniosła w 2009 r. 104,94 mln euro, czyli 454,12 mln zł (w 2008 r. 111,67 mln euro). W stosunku rocznym świadczenia te zwiększyły się o ponad 15%. Tabela 6. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto z tytułu działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń działu II w Polsce w latach Grupy ubezpieczeń swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział Wartość w mln zł grupy 1 i 2 16,01 28,60 6,09 17,91 3,83 8,45 grupa 10 32,97 130,12 21,20 51,89 8,64 1,67 grupy 3 i 7 1,64 28,45 3,64 13,61 0,65 21,40 grupy 8 i 9 37,55 59,20 36,37 76,41 23,14 4,74 grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 11,16 1,11 27,21 0,65-4,48 0,40 grupa 13-85,99 24,60 77,45 4,69 22,71 0,86 grupy 14 i 15 31,23 119,24 3,30 33,05 7,24 32,77 grupy 16, 17 i 18 11,91 6,31 15,39 3,93 5,41 11,59 Suma 56,49 397,62 190,65 202,15 67,15 81,88 Struktura grupy 1 i 2 3,53% 6,30% 1,55% 4,56% 2,57% 5,67% grupa 10 7,26% 28,65% 5,40% 13,21% 5,80% 1,12% grupy 3 i 7 0,36% 6,26% 0,93% 3,46% 0,44% 14,36% grupy 8 i 9 8,27% 13,04% 9,26% 19,45% 15,53% 3,18% grupy 4, 5, 6, 7, 11 i 12 2,46% 0,24% 6,93% 0,17% -3,01% 0,27% grupa 13-18,94% 5,42% 19,72% 1,19% 15,24% 0,58% grupy 14 i 15 6,88% 26,26% 0,84% 8,41% 4,86% 21,99% grupy 16, 17 i 18 2,62% 1,39% 3,92% 1,00% 3,63% 7,77%

15 Wykres 6. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach majątkowych wg zespołów grup ubezpieczeń w latach Większość odszkodowań brutto działu II w 2009 r. wypłacano z ubezpieczeń OC samochodowych (gr. 10), ubezpieczeń kredytu i poręczeń (gr. 14 i 15) oraz ubezpieczeń majątkowych (gr. 8 i 9)

16 III. Działalność krajowych zakładów ubezpieczeń w UE Począwszy od 2005 r. krajowe zakłady ubezpieczeń mogą prowadzić działalność międzynarodową w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw lub w ramach swobody świadczenia. Siedemnaście krajowych zakładów ubezpieczeń posiada notyfikację na działalność zagraniczną na zasadzie swobody świadczenia. Zakłady - PAPTUnŻiR AMPLICO-LIFE S.A. oraz COMPENSA TU S.A. VIG posiadają notyfikację na działalność poprzez oddział. Tabela 7. Notyfikacje krajowych zakładów ubezpieczeń na koniec 2010 r. Zakłady ubezpieczeń Kraj notyfikacji Zakres notyfikacji Działalność poprzez oddział PAPTUnŻiR AMPLICO-LIFE S.A. Litwa, Łotwa dział I - grupy 1-5 COMPENSA TU S.A. VIG Litwa Dział II: 1-3, 8-10 (bez OC posiadaczy pojazdów), 13, 18 Działalność na zasadzie swobody świadczenia PAPTUnŻiR AMPLICO-LIFE S.A. Estonia dział I - grupy 1-5 AVIVA TUnŻ S.A. Litwa, Łotwa, Słowacja dział I - grupy 1-5 BENEFIA TUnŻ S.A. VIG Słowacja, Litwa, Czechy, Łotwa, Estonia dział I - grupy 1-5 COMPENSA TUnŻ S.A. VIG Irlandia dział I - grupy 1, 3 METLIFE TUnŻ S.A. Węgry, Czechy, Wielka Brytania dział I - grupy 1-5 PZU Życie SA Finlandia, Słowacja, Czechy, Austria, Słowenia, Łotwa, Estonia, Węgry, Luksemburg, Grecja, Portugalia, Dania, Wielka Brytania, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Cypr, Malta, dział I - grupy 1-5 Irlandia, Francja, Holandia, Włochy, Niemcy, Bułgaria, Rumunia UNIQA TUnŻ S.A. Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Słowacja, Węgry dział I - grupy 1-5 Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, TU ALLIANZ Polska S.A. Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, dział II, grupy 1-9, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, 1-18 Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy BRE Ubezpieczenia TU S.A. Czechy, Słowacja, Wielka Brytania dział II - grupy 1-3, 7-9, COMPENSA TU S.A. VIG Czechy, Łotwa, Słowacja Dział II grupy 1-3, 8-10, 13, 16,18 STU ERGO HESTIA S.A. Czechy dział II - grupy 1, 2, 4-9, TU EULER HERMES S.A. Litwa, Finlandia, Słowacja, Czechy, Austria, Słowenia, Łotwa, Estonia, Węgry, Luksemburg, Grecja, Portugalia, Dania, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Cypr, Malta, Irlandia, Francja, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy dział II - grupa 14 GENERALI TU S.A. HDI-GERLING Polska TU S.A. PZU SA Litwa, Finlandia, Słowacja, Czechy, Austria, Słowenia, Łotwa, Estonia, Węgry, Luksemburg, Grecja, Portugalia, Norwegia, Dania, Wielka Brytania, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Cypr, Malta, Irlandia, Francja, Holandia, Włochy, Niemcy, Bułgaria, Rumunia Litwa, Finlandia, Słowacja, Czechy, Austria, Słowenia, Łotwa, Estonia, Węgry, Luksemburg, Grecja, Islandia, Portugalia, Norwegia, Dania, Wielka Brytania, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Cypr, Malta, Irlandia, Francja, Holandia, Włochy Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy dział II - grupy 1-9, dział II - grupy 1-18 dział II - grupy 1-18 TUiR WARTA S.A. Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, dział II - grupy 1,

17 Zakłady ubezpieczeń Kraj notyfikacji Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, Zakres notyfikacji 4-16 UNIQA TU S.A. Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Słowacja, Węgry dział II - grupy 1-3, 5-9, 11, Rezygnacja z działalności INTERRISK TU S.A. VIG Szwecja, Niemcy, Litwa dział II - grupy 1, 2, 3, 7-10, 13 SIGNAL IDUNA Polska TU SA. Rumunia dział II - grupy 1-2 STU Ergo Hestia S.A. Belgia, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Hiszpania, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy Działalność transgraniczną do końca 2009 r. rozpoczęły tylko 4 krajowe zakłady ubezpieczeń: dział II - grupy 1, 2, 4-9, PZU SA, TUiR WARTA S.A. i SIGNAL IDUNA Polska TU S.A. (zakład ten podjął już decyzję o rezygnacji tej działalności) transakcje przeprowadzane w ramach swobody świadczenia, PAPTUnŻiR AMPLICO-LIFE S.A. transakcje w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw. Mimo, iż łączna składka przypisana brutto z tytułu transgranicznej działalności krajowych zakładów ubezpieczeń wzrosła w 2009 r., w porównaniu z rokiem poprzednim o ponad 75% osiągając wartość 63,4 mln zł, to jej znaczenie dla krajowego sektora ubezpieczeń jest nadal niewielki (i wynosi 0,12%). Tabela 8. Działalność transgraniczna krajowych zakładów ubezpieczeń w latach Składka przypisana brutto Nazwa zakładu ubezpieczeń Wartość w tys. zł Udział w składce łącznej zakładu/sektora ,03% ,04% ,12% Większość zakładów ubezpieczeń pomimo nieprowadzenia obecnie działalności transgranicznej nie zamierza rezygnować z możliwości prowadzenia jej w przyszłości (bądź nie wyklucza jej rozszerzenia) licząc na dalszą integrację polskiej i europejskiej gospodarki, rozwój przedsięwzięć transgranicznych oraz zapotrzebowanie ze strony ubezpieczających na programy międzynarodowe. Zakłady ubezpieczeń stwierdzają, że notyfikacja daje formalnoprawne podstawy prowadzenia działalności zagranicznej, ale nie stanowi zobowiązania do bezwzględnego jej podjęcia

18 Wnioski i rekomendacje W 2009 r. nastąpił znaczący wzrost działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce. Świadczą o tym zarówno wysokie wskaźniki dynamiki składki z działalności zagranicznych zakładów w Polsce (dla wartości w złotych 187,4%), jak i porównanie jej wielkości ze składką krajowego sektora ubezpieczeń (tak wyznaczona wielkość zwiększyła się o 3,4 pkt. proc. do poziomu 6,3% składki krajowych zakładów ubezpieczeń). Wskazuje to na coraz większe zainteresowanie polskich klientów ubezpieczeniami w firmach zagranicznych, a w efekcie coraz większą konkurencyjnością tych firm dla krajowych zakładów ubezpieczeń. Znamienny jest natomiast fakt, że krajowe zakłady ubezpieczeń, mimo wielu uzyskanych notyfikacji na działalność zagraniczną, często nie rozpoczynają tej formy działalności, a dla tych które ją prowadzą, pozostaje ona działalnością marginalną. Niewielką skalę działalności transgranicznej zakłady ubezpieczeń wyjaśniają niską opłacalnością wchodzenia na nowy rynek, brakiem wystarczającego zainteresowania potencjalnych klientów lub zmianą strategii rozwoju zakładu. Skala działalności prowadzonej w Polsce przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń oraz ograniczony zakres informacji otrzymywanych od organów nadzoru z krajów EOG o tych zakładach uzasadnia potrzebę zintensyfikowania współpracy z zagranicznymi organami nadzoru. Podjęta przez PNU współpraca obejmuje m.in. weryfikację posiadanych informacji oraz uzyskanie szczegółowych danych o najważniejszych zagranicznych zakładach ubezpieczeń działających w Polsce, dotyczących m.in. wypłacalności tych podmiotów oraz profilu ich działalności. Informacje te są istotne do oceny wpływu działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń na sytuację zakładów krajowych oraz do właściwego monitorowania ryzyka w działalności w tych podmiotów

19 Załączniki: Załącznik 1. Dane o działalności transgranicznej zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w 2009 r. (w euro) Dział I Dział II Razem Kraj składka przypisana brutto składka przypisana brutto odszkodowania brutto prowizje składka przypisana brutto swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział Razem Austria ,79 0, , , , , , , , , ,67 Belgia 0,00 0, , , , , , , , , ,00 Bułgaria 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Cypr 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Czechy 0,00 0, ,82 0,00 0,00 0, ,53 0, ,82 0, ,82 Dania , , ,80 0, ,20 0, ,80 0, , , ,10 Estonia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Finlandia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Francja 7 000, , , , , , , , , , ,00 Grecja 0,00 0, ,76 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,76 0, ,76 Hiszpania 0,00 0, , , , , , , , , ,02 Holandia ,00 0, , , , , , , , , ,00 Irlandia ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 Islandia 0,00 0,00 422,78 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 422,78 0,00 422,78 Lichtenstein ,00 0, ,00 0, ,00 0,00 0,00 0, ,00 0, ,00 Litwa 0,00 0, ,51 0, ,10 0, ,97 0, ,51 0, ,51 Luksemburg , , ,00 0, ,00 0, ,00 0, , , ,00 Łotwa 0,00 0, ,00 0,00 0,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 Malta 0,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 Niemcy ,00 0, , , , , , , , , ,00 Norwegia 0,00 0, ,71 0, ,89 0, ,32 0, ,71 0, ,71 Portugalia 0,00 0,00-723,00 0,00 0,00 0,00-108,00 0,00-723,00 0,00-723,00 Rumunia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Słowacja 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Słowenia 0,00 0, ,00 0,00 0,00 0,00 48,00 0, ,00 0, ,00 Szwecja 0,00 0, , , , , , , , , ,20 Węgry ,95 0, , , , ,81 0,00 0, , , ,40 Wielka Brytania ,70 0, , , , , , , , , ,40 Włochy 4 000,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 Razem , , , , , , , , , , ,

20 Załącznik 2. Dane o działalności transgranicznej zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w 2009 r. (w zł) Dział I Dział II Razem Kraj składka przypisana brutto składka przypisana brutto odszkodowania brutto prowizje składka przypisana brutto swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział swoboda oddział Razem Austria ,31 0, , , , , , , , , ,93 Belgia 0,00 0, , , , , , , , , ,16 Bułgaria 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Cypr 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Czechy 0,00 0, ,54 0,00 0,00 0, ,69 0, ,54 0, ,54 Dania , , ,28 0, ,92 0, ,76 0, , , ,68 Estonia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Finlandia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Francja , , , , , , , , , , ,00 Grecja 0,00 0, ,88 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,88 0, ,88 Hiszpania 0,00 0, , , , , , , , , ,97 Holandia ,60 0, , , , , , , , , ,30 Irlandia ,20 0, ,90 0, ,60 0, ,40 0, ,10 0, ,10 Islandia 0,00 0, ,49 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,49 0, ,49 Lichtenstein ,00 0, ,00 0, ,00 0,00 0,00 0, ,00 0, ,00 Litwa 0,00 0, ,16 0, ,40 0, ,79 0, ,16 0, ,16 Luksemburg , , ,34 0, ,19 0, ,28 0, , , ,92 Łotwa 0,00 0, ,30 0,00 0,00 0, ,40 0, ,30 0, ,30 Malta 0,00 0, ,79 0, ,20 0, ,22 0, ,79 0, ,79 Niemcy ,67 0, , , , , , , , , ,91 Norwegia 0,00 0, ,19 0, ,32 0, ,07 0, ,19 0, ,19 Portugalia 0,00 0, ,64 0,00 0,00 0,00-467,35 0, ,64 0, ,64 Rumunia 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Słowacja 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Słowenia 0,00 0, ,55 0,00 0,00 0,00 207,71 0, ,55 0, ,55 Szwecja 0,00 0, , , , , , , , , ,23 Węgry ,15 0, , , , ,51 0,00 0, , , ,87 Wielka Brytania ,98 0, , , , , , , , , ,81 Włochy ,20 0, ,00 0, ,60 0, ,80 0, ,20 0, ,20 Razem , , , , , , , , , , ,

21 Spis tabel Tabela 1. Liczba notyfikacji zakładów ubezpieczeń z UE, które zgłosiły zamiar prowadzenia działalności na terenie RP na zasadzie swobody świadczenia... 4 Tabela 2. Notyfikacje zakładów ubezpieczeń z UE zamierzających prowadzić działalność na terenie RP w formie oddziału na koniec 2010 r... 5 Tabela 3. Podstawowe informacje dotyczące składki przypisanej brutto z działalności transgranicznej w Polsce w latach Tabela 4. Składka przypisana brutto z działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń na życie w Polsce w latach Tabela 5. Składka przypisana brutto z działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń działu II w Polsce w latach Tabela 6. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto z tytułu działalności zagranicznych zakładów ubezpieczeń działu II w Polsce w latach Tabela 7. Notyfikacje krajowych zakładów ubezpieczeń na koniec 2010 r...15 Tabela 8. Działalność transgraniczna krajowych zakładów ubezpieczeń w latach

22 Spis wykresów Wykres 1. Udział krajów o największej pozycji na rynku polskim w 2009 r Wykres 2. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce wg krajów w latach Wykres 3. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach na życie wg zespołów grup ubezpieczeń...10 Wykres 4. Struktura składki przypisanej brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach majątkowych wg zespołów grup ubezpieczeń...12 Wykres 5. Udział zagranicznych zakładów ubezpieczeń na rynku polskim wg składki przypisanej brutto w ubezpieczeniach majątkowych w podziale na grupy...13 Wykres 6. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto zagranicznych zakładów ubezpieczeń w Polsce w ubezpieczeniach majątkowych wg zespołów grup ubezpieczeń w latach

23 URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO Plac Powstańców Warszawy Warszawa tel. (+48 22) fax (+48 22) (95) knf@knf.gov.pl Biuro Relacji Zewnętrznych tel. (+48 22)