Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Transkrypt

1 Zakład Ubezpieczeń Społecznych WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ i Do kogo skierowana jest ulotka? Ulotka określa zasady składania wniosków o przyznanie emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej przez osoby, które wykazały okresy ubezpieczenia w Polsce oraz okresy ubezpieczenia/zamieszkania za granicą: w w jednym lub kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania oraz Włochy); dla celów unijnej koordynacji uznaje się za państwa członkowskie również kraje Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) obejmującego: Islandię, Liechtenstein i Norwegię, a także Szwajcarię, kraju umownym, czyli państwie, z którym wiążą Polskę umowy dwustronne w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (Kanada, USA, Korea Płd., Australia, Macedonia, Czarnogóra, Serbia, Bośnia i Hercegowina oraz Ukraina) 1. 1 Aktualny wykaz państw, z którymi Polskę łączy dwustronna umowa międzynarodowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego można znaleźć na stronie internetowej lub uzyskać w placówkach ZUS. WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ 1

2 i Kto realizuje wnioski o świadczenia emerytalno-rentowe z tytułu pracy w Polsce i za granicą? Do realizacji wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe osób, które pracowały w Polsce i za granicą lub mieszkają za granicą, wyznaczonych zostało siedem jednostek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednostki realizujące umowy międzynarodowe (JRUM) zobowiązane są do rozpatrywania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz do realizacji dwustronnych umów międzynarodowych w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Szczegółowy wykaz JRUM rozpatrujących wnioski osób, które były ubezpieczone lub mieszkają w danym państwie członkowskim UE/EFTA lub państwie umownym, zamieszczono w tabeli na stronach 6 i 7 ulotki. Osoby, które w Polsce podlegały tylko rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu, powinny zwrócić się do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), aby uzyskać informacje o świadczeniach emerytalno-rentowych z tego tytułu. Niniejsza ulotka dotyczy wyłącznie przypadków, w których właściwym organem rentowym jest ZUS. i Wnioskodawca zamieszkały w Polsce Osoba mieszkająca w Polsce, która była ubezpieczona w Polsce oraz za granicą w jednym lub kilku państwach członkowskich UE/EFTA lub w kraju umownym, powinna złożyć wniosek o przyznanie emerytury, renty rodzinnej, renty z tytułu niezdolności do pracy w JRUM wyznaczonej do realizacji spraw emerytalno-rentowych podlegających koordynacji, właściwej ze względu na państwo, którego ustawodawstwu zainteresowany podlegał. Nie ma również przeszkód, aby osoba zainteresowana złożyła wniosek w oddziale ZUS właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Oddział ten, po skompletowaniu wniosku, przekaże go do rozpatrzenia właściwej JRUM. 2 WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ

3 Wniosek o przyznanie emerytury lub renty złożony w ZUS uruchomi automatycznie postępowanie o przyznanie prawa do świadczenia zarówno z polskiej, jak i z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych państw członkowskich UE lub EFTA oraz państw umownych, w których wnioskodawca był ubezpieczony. Data złożenia wniosku w ZUS jest wiążąca dla wszystkich pozostałych instytucji ubezpieczeniowych, w których osoba zainteresowana była ubezpieczona. Pan Władysław, zamieszkały w Warszawie, był zatrudniony w Polsce i w Niemczech. Wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w państwie członkowskim Unii Europejskiej pan Władysław powinien złożyć w Oddziale ZUS w Opolu, w Wydziale Realizacji, wyznaczonym do obsługi zainteresowanych, którzy byli zatrudnieni w Niemczech. Złożony przez pana Władysława wniosek uruchomi automatycznie postępowanie w niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej o emeryturę z tytułu niemieckich okresów zatrudnienia. Pan Władysław może również złożyć wniosek w Oddziale ZUS w Warszawie, czyli oddziale właściwym ze względu na jego miejsce zamieszkania. Oddział ten po skompletowaniu wniosku przekaże go do Oddziału ZUS w Opolu, do Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych. Jeżeli wnioskodawca podlegał ustawodawstwu kilku innych niż Polska państw członkowskich UE/EFTA, wniosek powinien złożyć w JRUM wyznaczonej do spraw emerytalno-rentowych podlegających koordynacji, właściwej ze względu na państwo, którego ustawodawstwu ostatnio podlegał (państwo członkowskie, w którym ostatnio był zatrudniony/ubezpieczony). Pani Sabina, która obecnie mieszka w Polsce, była zatrudniona kolejno w Polsce, we Francji i w Holandii. Wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w państwach członkowskich Unii Europejskiej pani Sabina powinna złożyć w JRUM wyznaczonej do spraw emerytalno-rentowych podlegających koordynacji, właściwej ze względu na państwo, którego ustawodawstwu ostatnio podlegała, czyli w I Oddziale ZUS w Warszawie, w Wydziale Realizacji Umów Międzynarodowych, wyznaczonym do realizacji spraw osób ubezpieczonych posiadających okresy ubezpieczenia w Holandii. WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ 3

4 i Wnioskodawca zamieszkały za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA albo w kraju, z którym Polskę łączy umowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego Osoba posiadająca okresy ubezpieczenia w Polsce oraz za granicą w jednym lub kilku państwach członkowskich UE/EFTA albo w kraju, z którym Polskę łączy umowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, mieszkająca za granicą w którymś z tych państw, powinna złożyć wniosek w zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej miejsca zamieszkania. Nie ma jednak przeszkód, aby osoba taka złożyła wniosek w ZUS. Pani Klara, która obecnie mieszka w Kanadzie, była zatrudniona w Polsce i w Kanadzie. Wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w państwie umownym pani Klara powinna złożyć w kanadyjskiej instytucji ubezpieczeniowej. Wniosek automatycznie uruchomi postępowanie o emeryturę z Polski i Kanady. Pani Klara może jednak złożyć wniosek w Polsce, w jednostce wyznaczonej do realizacji umowy polsko-kanadyjskiej, czyli w I Oddziale ZUS w Łodzi, w Wydziale Realizacji. Jeżeli osoba posiadająca okresy ubezpieczenia w Polsce oraz za granicą w jednym lub kilku państwach członkowskich UE/EFTA albo w kraju, z którym Polskę łączy umowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, mieszkająca za granicą w którymś z tych państw, nie wykazała okresów ubezpieczenia w państwie, w którym obecnie zamieszkuje, może złożyć wniosek za pośrednictwem zagranicznej instytucji miejsca zamieszkania albo bezpośrednio do ZUS. Pan Stefan, który obecnie mieszka w Niemczech, był zatrudniony w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii. Nigdy nie pracował w miejscu, w którym teraz mieszka, czyli w Niemczech. Wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w Wielkiej Brytanii pan Stefan może złożyć w niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej, która przekaże ten wniosek do instytucji brytyjskiej, a ta rozpocznie postępowanie międzynarodowe o przyznanie polskiego i brytyjskiego świadczenia. Pan Stefan może również złożyć wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w Wielkiej Brytanii w polskiej instytucji ubezpieczeniowej, w I Oddziale ZUS w Warszawie, w Wydziale Realizacji. 4 WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ

5 Osoba, która mieszka za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA albo w kraju, z którym Polskę łączy umowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, i ubiega się o świadczenie z tytułu wyłącznie polskich okresów ubezpieczenia, wniosek powinna zgłosić za pośrednictwem zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej miejsca zamieszkania lub bezpośrednio w polskiej instytucji ubezpieczeniowej w JRUM właściwej ze względu na miejsce zamieszkania za granicą. Pan Zygmunt, który obecnie mieszka w Czechach, zatrudniony był wyłącznie w Polsce i ubiega się o świadczenie z tytułu polskich okresów ubezpieczenia. Wniosek o emeryturę może złożyć w czeskiej instytucji ubezpieczeniowej, która przekaże ten wniosek do instytucji polskiej, albo złożyć go bezpośrednio w JRUM właściwej ze względu na miejsce zamieszkania w Czechach, czyli w Oddziale ZUS w Nowym Sączu, w Wydziale Realizacji. i Wnioskodawca zamieszkały w państwie trzecim Osoba zamieszkała w państwie trzecim (poza Polską, państwem członkowskim UE/EFTA lub krajem umownym) wniosek o świadczenie z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w państwie członkowskim lub umownym powinna złożyć w JRUM lub instytucji ubezpieczeniowej państwa, w którym była ubezpieczona, w zależności od tego, w którym państwie ostatnio podlegała ubezpieczeniom społecznym. Pani Tatiana, która obecnie mieszka w Rosji, pracowała w Polsce, a następnie w Niemczech i w Wielkiej Brytanii. Oprócz Polski była zatem ubezpieczona w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Wniosek o emeryturę z tytułu ubezpieczenia w Polsce i w państwach UE pani Tatiana powinna więc złożyć w brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej, ponieważ właśnie ustawodawstwo Wielkiej Brytanii miało ostatnio zastosowanie wobec pani Tatiany. Mieszkająca za granicą w państwie innym niż państwo członkowskie UE/ EFTA albo w kraju, z którym Polskę nie łączy umowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, osoba, która była ubezpieczona w Polsce, ale nie podlegała ubezpieczeniom w państwach członkowskich UE/EFTA lub w państwach, WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ 5

6 z którymi Polskę łączą umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, powinna zgłosić wniosek w oddziale ZUS właściwym według ostatniego miejsca zamieszkania przed wyjazdem z Polski. Pan Gerwazy, który obecnie mieszka w RPA, ubiega się o emeryturę z tytułu polskich okresów ubezpieczenia. Przed wyjazdem z Polski mieszkał we Wrocławiu. Wniosek o emeryturę powinien złożyć w Oddziale ZUS we Wrocławiu, który jest właściwy do jego rozpatrzenia ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania pana Gerwazego przed wyjazdem z Polski. i Wnioskodawca ubiegający się o świadczenie przedemerytalne Do realizacji wniosków osób, które ubiegają się o świadczenie przedemerytalne, emeryturę pomostową lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zostały wyznaczone: jednostki realizujące umowy międzynarodowe (JRUM) właściwe ze względu na państwo, w którym zainteresowany przebył okresy ubezpieczenia za granicą jeżeli wnioskodawca mieszka za granicą w państwie członkowskim UE/EFTA; oddziały ZUS właściwe za względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego w Polsce jeżeli wnioskodawca mieszka w Polsce. Lp. Wykaz jednostek realizujących umowy międzynarodowe (JRUM) Jednostka organizacyjna ZUS rozpatrująca wnioski o emerytury i renty osób, które były ubezpieczone w Polsce, państwie członkowskim UE/EFTA lub państwie, z którym łączy Polskę umowa międzynarodowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego 1. I Oddział ZUS w Łodzi ul. Zamenhofa Łódź Właściwa w odniesieniu do osób: posiadających wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia, zamieszkałych w następujących państwach: albo zamieszkałych w Polsce lub za granicą, posiadających łączone okresy ubezpieczenia polskie i zagraniczne, w tym ostatnio przebyte w następujących państwach: Cypr, Grecja, Hiszpania, Malta, Portugalia, Włochy, Kanada, Korea Płd. 6 WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ

7 Lp. Jednostka organizacyjna ZUS rozpatrująca wnioski o emerytury i renty osób, które były ubezpieczone w Polsce, państwie członkowskim UE/EFTA lub państwie, z którym łączy Polskę umowa międzynarodowa w dziedzinie zabezpieczenia społecznego 2. Oddział ZUS w Nowym Sączu ul. Węgierska Nowy Sącz 3. Oddział ZUS w Tarnowie ul. Kościuszki Tarnów 4. Oddział ZUS w Opolu ul. Wrocławska Opole 5. Oddział ZUS w Rzeszowie ul. Piłsudskiego Rzeszów 6. Oddział ZUS w Szczecinie ul. Andre Citroena Szczecin Adres do korespondencji: ul. Matejki Szczecin 7. I Oddział ZUS w Warszawie ul. Kasprowicza Warszawa Właściwa w odniesieniu do osób: posiadających wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia, zamieszkałych w następujących państwach: Czechy, Słowacja, Australia albo zamieszkałych w Polsce lub za granicą, posiadających łączone okresy ubezpieczenia polskie i zagraniczne, w tym ostatnio przebyte w następujących państwach: Austria, Liechtenstein, Słowenia, Węgry, Szwajcaria Niemcy Ukraina Dania, Estonia, Finlandia, Islandia, Litwa, Łotwa, Norwegia, Szwecja Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Rumunia, Wielka Brytania, Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra USA WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ 7

8 i Nowe formy kontaktu z ZUS Platforma Usług Elektronicznych ZUS daje osobom pracującym i mieszkającym za granicą nowe możliwości kontaktu elektronicznego z ZUS i dostęp do wielu innych usług. Założenie profilu na pue.zus.pl umożliwia po weryfikacji tożsamości dostęp do danych zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego prowadzonym przez ZUS, w tym danych o zgromadzonym kapitale początkowym i składkach od 1999 r. Można również składać wnioski i otrzymywać odpowiedzi drogą elektroniczną. Informacje można uzyskać również w Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS (COT) pod numerami: q z krajowych telefonów stacjonarnych, q (+48) z telefonów komórkowych oraz stacjonarnych krajowych i zagranicznych. Centrum Obsługi Telefonicznej udziela wyjaśnień we wszystkich sprawach, w tym związanych z podleganiem ubezpieczeniom za granicą, i informuje o możliwościach uzyskania świadczeń z tego tytułu także poprzez: (cot@zus.pl), czat i Skype (zus_centrum_obslugi_tel). Konsultanci COT służą pomocą w dni robocze od poniedziałku do piątku w godz Szczegółowe informacje dla ubezpieczonych i wzory niezbędnych dokumentów zamieszczone są na i Warszawa, luty 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Departament Rent Zagranicznych) Warszawa, ul. Senatorska 10 Skład: Poligrafia ZUS w Warszawie. Zam. nr 183/14 Druk: Wydz. Poligr. ZUS w Słupsku. Nakł egz. Zam. nr 85/14 8 WŁAŚCIWOŚĆ JEDNOSTEK ZUS W ZAKRESIE USTALANIA I WYPŁATY POLSKICH EMERYTUR I RENT Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ