CZĘŚĆ 6 WSPÓŁCZESNE KIERUNKI ROZOWJU LOGISTYKI
|
|
- Michalina Kucharska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 CZĘŚĆ 6 WSPÓŁCZESNE KIERUNKI ROZOWJU LOGISTYKI 6.1. Istota koordynacji i integracji procesów logistycznych w łańcuchach dostaw Podstawą istnienia każdego przedsiębiorstwa na rynku, jest sprzedaż produktów (wyrobów, usług) dostosowanych do potrzeb klienta, za które klient będzie chciał zapłacić określoną cenę. Decyzje dotyczące nabycia produktu, wynikają zazwyczaj z łącznej oceny przez klienta wartości i korzyści dostarczanych przez produkt 1. Oceniając produkt, klienci zwracają uwagę na jego funkcjonalność i zastosowaną technologię, cenę, jakość i estetykę wykonania, jakość materiałów, a także dostępność wymaganej ilości produktu w określonym miejscu, niezawodność dostarczenia, elastyczność dostosowania do potrzeb klienta itp. Wartość produktu dla klienta w powiązaniu z osiągniętym jednocześnie przez przedsiębiorstwa wynikiem finansowym jest końcowym efektem stopnia integracji i koordynacji wielu powiązanych procesów w łańcuchu dostaw obsługi klienta, projektowania produktu i produkcji, zaopatrzenia materiałowego, magazynowania, transportu, finansowania, sprzedaży, marketingu. Całokształt działań składających się na wytworzenie i dostarczenie produktów na docelowy rynek wykracza poza możliwości jednego przedsiębiorstwa, a większość organizacji funkcjonuje jako element dłuższego łańcucha dostaw 2. Dostarczenie produktu docelowemu odbiorcy często wymaga współpracy z dostawcą materiałów w procesie zaopatrzenia, kooperantem (dostawcą podzespołów i półproduktów) w procesie produkcji oraz operatorem logistycznym, spedytorem lub przewoźnikiem, w procesie dystrybucji (rys ). Dostawca Warunki dostaw Producent Zaopatrzenie Produkcja Dystrybucja Warunki dostaw Odbiorca Wymagania producenta Warunki dostaw Dyspozycje dostaw Potwierdzenie dostaw Warunki dostaw Operator logistyczny Wymagania odbiorcy Podwykonawca Rys Przykład współpracy partnerów w łańcuchu dostaw Klienci, podejmując decyzję nabycia produktu, akceptują zarówno produkt (wyrób, usługę), jak i jego cenę, miejsce, czas i warunki nabycia, sposób dostarczenia. W ten sposób klienci pośrednio oddziałują na organizację współpracy partnerów w łańcuchu dostaw i sposób funkcjonowania procesów wytworzenia i dostarczenia produktu. Przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw, starając się spełnić stawiane przez nabywcę wymagania dla produktu (np. poziom ceny, elastyczność na zmiany potrzeb odbiorcy, czas realizacji zamówienia, jakość produktu itp.), dobierają i koordynują zakres i zasady współpracy oraz sposoby realizacji procesów, aby osiągnąć własne cele niskie koszty, wysoki zysk, wysoki poziom wykorzystania zasobów, eliminację wąskich gardeł, krótki cykl 1 Na podstawie: Kempny D.: Logistyczna obsługa klienta. PWE, Warszawa Christopher M., Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, PCDL, Warszawa
2 obrotu gotówki itp. Stosowane sposoby konfiguracji procesów pozwalają osiągnąć zamierzone wyniki działania łańcucha dostaw. Współzależność procesów logistycznych czy faz przepływu materiałowego w łańcuchu dostaw wymaga zastosowania analiz wielokryterialnych do koordynacji i wyboru optymalnego wariantu realizacji procesów i wykorzystania zasobów logistycznych np. zaopatrzenia, produkcji, magazynowania, zapasów, czy wielkości floty transportowej. Przedstawiony na rysunku zakres działań funkcjonalnych systemu logistycznego przedsiębiorstwa, ukierunkowanych na koordynację procesów wewnętrznych i współpracę z procesami partnerów w łańcuchu dostaw (np. procesu dystrybucji dostawcy z procesem zaopatrzenia odbiorcy) nie wyczerpuje złożoności zagadnienia koordynacji. Przykładowy zakres działań koordynujących procesy w systemie logistycznym przedsiębiorstwa obejmuje: harmonizowanie zadań dla logistyki z celami przedsiębiorstwa, planowanie i harmonizowanie obsługi przepływu materiałowego, analizę i kontrolę harmonogramów i planów obciążeń, pod kątem wzajemnej korelacji i koordynacji z działaniami innych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa (sprzedaży, produkcji, finansów, marketingu), symulacje, optymalizacje i opracowywania wariantowe rozwiązań, analizy i kontrole wyników koordynacji działań łącznych kosztów logistyki, wydajności pracy, produktywności i efektywności zasobów logistycznych, efektywności i niezawodności procesów logistycznych, analizy przepływu materiałów (komponentów, produktów, ładunków) i eliminację wąskich gardeł w przepływie ładunku itp., planowanie systemowe rozwoju infrastruktury systemu logistycznego, rozwiązań organizacyjnych na podstawie analizy potrzeb i prognozy popytu. Koordynowanie procesu dystrybucji Koordynowanie procesu zaopatrzenia Koordynowanie procesu magazynowania Koordynowanie procesu transportu D O S T A W C Y zakupy Zaopatrzenie transport magazyn materiałowy Obsługa klienta Produkcja Magazyn wyrobów transport Dystrybucja magazyn regionalny O D B I O R C Y Koordynowanie zapasów Koordynowanie obsługi klienta Koordynowanie procesu produkcji Rys Zakres koordynacji procesów logistycznych w łańcuchu dostaw przedsiębiorstwa Wzajemna koordynacja działań w procesach i obszarach funkcjonalnych systemu logistycznego przedsiębiorstwa może przykładowo obejmować: w zakresie koordynacji procesu zaopatrzenia: planowanie źródeł i kanałów zaopatrzenia zgodnie z wymaganiami projektu produktu, procesu produkcji i strategią konkurencyjności produktu, kwalifikacja dostawców i ustalanie warunków kontraktów zakupowych zgodnych z wymaganiami jakości materiałów, poziomu obsługi, finansowania zakupów itd., planowanie terminów i wielkości dostaw zaopatrzenia zgodnych z planami produkcji, magazynowania i utrzymania zapasów, 302
3 Współzależność procesów typu trade-off Efekt synergii kontrolowanie zamówień i dostaw, kosztów i wyników zaopatrzenia oraz zgodności z założonymi celami; w zakresie koordynacji procesu magazynowania: planowanie wielkości i położenia magazynu zgodnie z planowanym przepływem materiałów oraz poziomem i alokacją zapasów, organizowanie wewnętrznego przepływu towarów zgodnie z wymaganiami obsługi strumieni ładunkowych; planowanie rozlokowania infrastruktury i wyposażenia magazynu, koordynowanie wewnętrznych procesów transportowych i przeładunku zgodnie z potrzebami przyjęcia i wydania ładunku, koordynowanie obrotu ładunkiem i wykorzystania infrastruktury w poszczególnych strefach magazynu, kontrolowanie kosztów i wyników operacyjnych pracy magazynu oraz zgodności z założonymi celami obsługi magazynowej. Podobne działania koordynacyjne prowadzone są w pozostałych procesach i obszarach funkcjonalnych systemu logistycznego W ramach realizowanych procesów i funkcji systemu logistycznego występują współzależności typu trade-off 3 (zamienność coś za coś, np. niski koszt mniejsza dokładność, duża elastyczność wyższy koszt). Najczęściej wykorzystywanym narzędziem do optymalnego konfigurowania zasobów i procesów w łańcuchu dostaw, jest analiza łącznego wpływu wszystkich czynników na ostateczny wynik działania z wykorzystaniem rachunku ekonomicznego. Integracja procesów logistycznych w łańcuchu dostaw pozwala osiągnąć dodatni efekt synergii 4 czyli takiego ich współdziałania, w którym efekt jest większy niż suma wyników działań poszczególnych procesów. Pozytywnym przykładem efektu synergii może być wzajemne dopasowanie procesów dostaw i obsługi magazynowej w połączeniu z utrzymaniem zapasów czy wzajemne dostosowanie procesów produkcji, dystrybucji i zaopatrzenia osiągając wyższy poziom obsługi klienta, wyższy i równomierny poziom wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa, niższy poziom zapasów i krótszy cykl kapitału pracującego. Najczęściej efekt synergii jest osiągany w wyniku wspólnego planowania procesów i harmonogramowania wykorzystania zasobów w łańcuchu dostaw. Integracja działań i analiza całkowitego wyniku w łańcuchu dostaw (np. całkowitego kosztu produktu, zysku) skutecznie eliminuje zjawisko suboptymalizacji 5, wynikające z usprawnień i optymalizacji lokalnych procesów i działań pojedynczych komórek organizacyjnych np. minimalizacji kosztów produkcji czy maksymalizacji poziomu wykorzystania wybranej grupy zasobów (np. maszyn i urządzeń na wydziale produkcji). Suboptymalizacja prowadzi zazwyczaj do nadmiernych kosztów i nierytmicznej pracy procesów współpracujących np. zaopatrzenia zabezpieczającego ciągłą dostępność materiałów do produkcji czy dystrybucji, gdzie będzie tworzył się zapas produktów wytwarzanych w dużych partiach produkcyjnych i braki innych produktów wymaganych dla obsługi klienta. Do realizacji procesów logistycznych przedsiębiorstwa wykorzystywane są zasoby ludzie, maszyny, wyposażenie, obiekty, kapitał, wiedza, systemy informacyjne i informatyczne własne lub tylko pozostające w dyspozycji. Wzajemne uwarunkowania dla trzech czynników działalności logistycznej przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw 6 : produktów np. wysoka jakość, trwałość, niska cena, procesów np. wysoka sprawność, niezawodność, elastyczność, zasobów np. wysoki poziom wykorzystania, produktywność, 3 Na podstawie: Nowicka - Skowron M.: Efektywność systemów logistycznych. PWE Warszawa Pfohl H.Ch.: Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie. PW E, Warszawa Waters D.: Operations Management: Producing Goods and Services, Addison-Wesley Publishing Company, London 1996 Suboptymalizacja Przestrzeń integracji i koordynacji procesów 303
4 stanowią przestrzeń przyczynową koordynacji i integracji procesów w łańcuchu dostaw (rys ). Kryteriami wyróżniającymi potrzeby koordynacji i integracji procesów logistycznych spośród innych procesów gospodarczych są czas i przestrzeń. Kryteria te istotnie wpływają na planowanie czasu dostępności i wykorzystania zasobów logistycznych (ludzi, zapasów, infrastruktury logistycznej) oraz ich rozlokowanie. Klient poprzez swoje wymagania oddziałuje bezpośrednio na produkt, a pośrednio na procesy i zasoby niezbędne do jego wytworzenia i dostarczenia Co? Gdzie? Kiedy? Ile? Nakłady zasoby ludzie, budynki, maszyny i urządzenia, usługi zewnętrzne, kapitał, metody i organizacja pracy niezbędne do realizacji procesów Warunkują Określają Procesy i działania logistyczne w przedsiębiorstwie zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja, magazynowanie, transport procesy warunkujące powstanie i dostarczenie produktu zgodnie z wymaganiami klienta Warunkują Określają Produkty (wyroby/usługi) zaspokajające potrzeby klienta Integracja, koordynacja, planowanie, sterowanie, kontrolowanie Rys Przestrzeń integracji i koordynacji procesów w łańcuchu dostaw produktów, procesów ich wytwarzania i zasobów pozostaje w przedsiębiorstwie i jego łańcuchach dostaw w ścisłej zależności, tworząc ciąg działań zależnych (rys ). Częstotliwość zakupu Ilość i asortyment zakupu Termin zakupu Potrzeby materiałowe Częstotliwość uzupełniania Ilość i asortyment uzupełnienia Termin uzupełnienia Częstotliwość uruchamiania partii produkcyjnej Ilość i asortyment zlecenia produkcyjnego Termin spływu wyrobów z produkcji Ilość i asortyment zamówienia Termin zamówienia Częstotliwość zamawiania Inne potrzeby klienta Plan Plan Plan Plan Zamówienie klienta Dystrybucja Zaopatrzenie Produkcja Dystrybucja Zaopatrzenie Dostawca rola Odbiorcy PRODUCENT rola Dostawcy Odbiorca Dostawa Dostawa Dostawa Dostawa Ilość i asortyment dostaw Czas realizacji zamówienia u dostawcy Cykl dostaw i horyzont planowania Ilość i asortyment uzupełnienia zapasów materiałowych Czas realizacji uzupełnienia Cykl i horyzont uzupełnienia Wielkość partii produkcyjnej Cykl realizacji zlecenia produkcyjnego Cykl i harmonogram wykonania Termin dostawy Wielkość i asortyment dostawy Częstotliwość realizacji dostaw Dostawa do klienta Rys Ciąg zależnych działań planowania i realizacji dostaw w łańcuchu dostaw Wzajemne zależności w planowaniu działań, uwzględniają z jednej strony bieżące potrzeby i zamówienia klientów, prognozy popytu, planowane kontrakty ramowe na każdym etapie przepływu i dla kolejnych partnerów w łańcuchu a z drugiej strony zdolności dostawcze produkcyjne, magazynowe, transportowe oraz możliwości finansowe partnerów w obsłudze wspólnego produktu w łańcuchu dostaw. Obok kontroli przepływu materiałowego, niezbędna jest także koordynacja przepływu informacyjnego i finansowego. Przykładem koordynacji przepływu informacyjnego może być 304
5 przesłanie przez dostawcę dokumentu Awizo dostawy w czasie odpowiednio wyprzedzającym fizyczną dostawę, zawierającym informacje niezbędne do przygotowania sprawnego przyjęcia dostawy przez odbiorcę i prawidłowej realizacji kolejnych procesów logistycznych. Koordynacja przepływu finansowego w procesach logistycznych osiągana jest praktycznie poprzez prawidłową realizację procedury budżetowania planowanie, kontrolę realizacji i rozliczenie budżetów 7 oraz analizę odchyleń i korekty w kolejnych okresach budżetowania. Koordynacja procesów Istota koordynacji i integracji Koordynacja procesów logistycznych w łańcuchu dostaw polega na harmonizowaniu działań realizowanych przez różnych wykonawców (przedsiębiorstwa, jednostki organizacyjne przedsiębiorstw lub poszczególnych pracowników) dla osiągnięcia określonego celu (np. zapewnienia wymaganej jakości produktu, niezawodności dostaw, niskich kosztów, wysokiego poziomu sprzedaży czy wysokiego poziomu wykorzystania zasobów) 8. Przykładem może być dostępność produktu na docelowym rynku, która jest uzależniona od koordynacji zarządzania: procesem zaopatrzenia materiałowego w tym realizacji terminowych dostaw, utrzymania odpowiedniej ilości i asortymentu materiałów w zapasie, terminowego przekazania materiałów na produkcję, procesem produkcji w tym wytworzeniem wyrobów gotowych zabezpieczających wymagania planu sprzedaży (w odpowiednim czasie, ilości i asortymencie), procesem dystrybucji w tym przyjęciem wyrobów z produkcji do magazynu, kompletacją pod zamówienie klienta, wydaniem i załadunkiem oraz transportem do klienta. Osiągnięcie docelowej dostępności materiałów nie zawsze oznacza dostawy materiałów dokładnie na czas, wynikające z zaplanowanej marszruty produkcyjnej. Dla niestabilnych planów produkcji oraz kosztownych i nieterminowych dostaw, jedynym możliwym rozwiązaniem może okazać się utrzymywanie zapasów jako działanie tańsze i bardziej bezpieczne. Warunkiem podstawowym koordynacji procesów jest określenie wspólnego celu nadrzędnego (np. niezawodności dostaw, wysokiego poziomu sprzedaży), z którego wynikają po analizie uwarunkowań realizacji procesów cele cząstkowe. Do podstawowych zadań koordynacji procesów logistycznych w łańcuchach dostaw należy: zapewnienie zbieżności celów koordynowanych procesów, poprzez wzajemną synchronizację zadań w czasie, miejscu, ilości, jakości, usuwanie powstałych rozbieżności i zapobieganie ich powstaniu w przyszłości, usuwanie nadmiarowych lub niepotrzebnie powtarzanych działań co powinno wynikać z dobrze przygotowanego planu działań. Potrzeba koordynacji procesów logistycznych w łańcuchach dostaw wynika z wielu przyczyn: osiągnięcie celu wymaga realizacji wielu różnorodnych procesów, zarówno wewnętrznych jak i we współpracy z partnerami zewnętrznymi, procesy są funkcjonalnie złożone 9, procesy są wzajemnie zależne: o o są realizowane na wspólnych zasobach, występują zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy procesami przedstawione na rysunku 6.1.5, ograniczeniem często występującym, jest wymagany przez odbiorcę (klienta) krótki czas i określone miejsce realizacji procesów. 7 Nowak E. (redaktor), Budżetowanie kosztów przedsiębiorstwa, praca zbiorowa, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk Na podstawie: Witkowski J., Zarządzanie łańcuchem dostaw. PWE, Warszawa Krawczyk S., Zarządzanie procesami logistycznymi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
6 Proces A Proces B FS (Finish to Start) rozpoczęcie jednego procesu może nastąpić po zakończeniu innego procesu Proces A Proces B SS (Start to Start) rozpoczęcie jednego procesu może nastąpić po rozpoczęciu innego procesu Proces A Proces B FF (Finish to Finish) zakończenie jednego procesu może nastąpić po zakończeniu innego procesu Proces A Proces B SF (Start to Finish) zakończenie jednego procesu może nastąpić po rozpoczęciu innego procesu Rys Przykład zależności przyczynowo-skutkowych pomiędzy procesami Integracja procesów Mapowanie i mapa procesu Sprawne funkcjonowanie łańcucha dostaw wymaga zintegrowania jego procesów przy uwzględnieniu interesów wszystkich partnerów łańcucha. Przedsiębiorstwo samo nie jest w stanie być konkurencyjne na rynku, a potrzeba współpracy przedsiębiorstw w łańcuchach dostaw wynika z konieczności: szybkiego reagowania na zmiany popytu i wymagania klientów szybka reakcja w zakresie jakości materiałów oraz użyteczności produktu jest możliwa w ścisłej współpracy z dostawcami materiałów i technologii produkcyjnych, a masowa dystrybucja i krótki czas dostawy są możliwe we współpracy z partnerami dysponującymi pojemną i przepustową bazę magazynową oraz flotę transportową; kompleksowej obsługi klienta co powoduje konieczność współpracy wielu różnego rodzaju przedsiębiorstw: producenta, firmy ubezpieczeniowej, banku, operatora logistycznego, firm promocyjno-reklamowych i innych. Integracja procesów logistycznych polega na łączeniu działań składowych i przepływów informacyjnych różnych procesów w spójną całość, zapewniając efektywne współdziałanie i interoperacyjność procesów 10. Integracja procesów jest najwyższym stopniem współdziałania, poprzedzonym integracją informacji oraz w pewnym zakresie integracją funkcjonalną dostosowując procedury i instrukcje, miary kontrolne, zasady działania i planowania, a czasami także struktury i zakres obowiązków. Integracja i koordynacja nie polega tylko na dopasowaniu wyjścia jednego procesu z wejściem kolejnego procesu, ale na spójności wszystkich współpracujących działań składowych. Warunkiem integracji i koordynacji działań jest w pierwszym kroku jest szczegółowe poznanie działań i operacji składowych procesów, ich powiązań i relacji czasowych, marszrut przepływu materiałowego i przepływu pracy (work flow) w procesach logistycznych oraz ich powiązań informacyjnych. Często stosowanym przez menedżerów narzędziem do szczegółowego poznania i analizy przebiegu procesów jest mapa procesu 11. Mapa powstaje w wyniku mapowania procesu 12 wykonywanego przez zespół specjalistów zaangażowanych w procesie. 10 Kisperska-Moroń D., Wpływ tendencji integracyjnych na rozwój zarządzania logistycznego, Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego, Katowice, Mapa procesu przedstawia obraz wszystkich działań i ich wykonawców, jakie są realizowane w przedsiębiorstwie w celu wytworzenia finalnego produktu (wyrobu lub usługi). Mapę tworzy graficzna prezentacja sekwencji działań (activities) lub zadań (tasks) odwzorowująca przebieg procesu pracy (work flow). Opisane również w: Durlik I., Reengineering i technologia informatyczna w restrukturyzacji procesów gospodarczych, WNT, Warszawa
7 Przykładową mapę działań (czynności), w ramach poszczególnych operacji procesu magazynowania przedstawiono na rysunku Integracja partnerów w łańcuchu dostaw wymaga powiązania ich systemów planowania, a co się z tym bezpośrednio wiąże powiązania systemów informacyjnych. Operacja Wykonawca Wyposażenie technologiczne Realizowane czynności Strumień przepływu informacji i dokumentów SKŁADOWANIE Regały ramowe paletowe Regały wjezdne Składowanie w regałach paletowych Składowanie w regałach wjezdnych Adresy miejsc składowania Pracownik Terminal przenośny + magazynowy system informatyczny Pobranie zlecenia wydania na terminal Lista pobrań KOMPLETACJA WYDANIA Pracownik magazynowy Pracownik magazynowy Pracownik magazynowy Terminal przenośny Wózek podnośnikowy czołowy, unoszący prowadzony + terminal przenośny Pracownik magazynowy Terminal przenośny Pobranie nośnika dla wysyłki Odczytanie adresu lokalizacji Przejazd do adresu lokalizacji Pobranie pozycji zlecenia Lista pobrań Lista pobrań Etykiety lokalizacji Lista pobrań Pracownik magazynowy Załadunek na nośnik wysyłki Rys Przykład mapy procesu magazynowania Integracja planowania działań ma najczęściej swój początek i koniec na rynku od analizy zamówienia klienta i ogólnie potrzeb rynku, aż do realizacji dostaw do klienta, zgodnie z przyjętym planem (rys ). Integracja działań partnerów w łańcuchu dostaw, w stronę jednego, wspólnego planu bazującego na potrzebach wspólnego rynku i klienta, jest najistotniejszym i zarazem najtrudniejszym z zagadnień współpracy przedsiębiorstw. Z ustalonego planu głównego wynikają plany składowe marketingowe, dystrybucyjne, produkcyjne, zaopatrzeniowe, finansowe itd. Współzależność planów jest podstawą dalszej synchronizacji działań operacyjnych i ma podstawowe znaczenie dla płynności przepływu produktu w łańcuchu dostaw Mapowanie procesu jest tworzeniem szczegółowego schematu przebiegu procesu, obejmującego wejścia, wyjścia oraz działania i zadania w kolejności ich występowania. Wymaga podzielenia procesu na sekwencyjne kroki, które odzwierciedlają rzeczywistą drogę, jaką produkt przechodzi w procesie. 13 Śliwczyński B.: Controlling w zarządzaniu logistyką, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Logistyki, Poznań
8 Prognozy, zamówienia Plan produkcji, plan dystrybucji Obsługa zamówienia dostaw (materiałów, półproduktów, wyrobów) produkcji dystrybucji Klienci Klienci Informacja o możliwości realizacji zamówienia Harmonogramy dostaw materiałów Dostawcy Uwarunkowania produkcji Uwarunkowania transportu i magazynowania Harmonogramy koprodukcji i dostaw podzespołów Kooperanci Harmonogramy współpracy z dystrybutorem Dystrybutor operator logistyczny Rys Integracja planowania działań partnerów i wewnętrznych komórek organizacyjnych przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw Przestrzeń integracji działań Uzgadnianie planów jest podstawą sukcesu w ich realizacji, pozwala przygotować moce produkcyjne, środki finansowe, zasoby ludzkie. Wspólne narady pozwalają ustalić wspólne działania, wzajemne zależności czasowe, sposoby współpracy i wymiany danych. Negocjacje pomiędzy partnerami, zmiany planów, wzajemne kompromisy i skłonność do ustępstw prowadzą do sytuacji w łańcuchu dostaw, w której wszyscy partnerzy osiągają swoje cele wszyscy wygrywają. Zachodzącą w sposób naturalny w codziennych działaniach przedsiębiorstw, wielokierunkową integrację działań, można zobrazować w trójwymiarowej przestrzeni integracji działań w łańcuchu dostaw (rys ) wymagającej powiązania: poziomów zarządzania (oś OY) planowania, organizowania, motywowania, sterowania i kontrolowania działań na wszystkich poziomach zarządzania: strategicznym, taktycznym i operatywnym; zakresów funkcjonalnych działań (np. oś OZ) planowania i koordynacji działań poszczególnych komórek organizacyjnych marketingu, sprzedaży, finansów, zarządzania zasobami ludzkimi; zasięgu działań (np. oś OX) planowania i koordynacji działań obsługi przepływu materiałowego od procesu zaopatrzenia, poprzez procesy produkcyjne, po realizację procesów dystrybucji na docelowy rynek. 308
9 Poziom zarządzania strategiczny taktyczny Zasoby ludzkie operatywny Finanse Zaopatrzenie Produkcja Dystrybucja Zasięg działań Sprzedaż Marketing Zakres funkcjonalny Rys Trójwymiarowa przestrzeni integracji działań w łańcuchu dostaw przedsiębiorstw Potrzeby i preferencje nabywców decydują o tworzeniu zapasów, krótkich seriach produkcyjnych, szybkiej reakcji na ich potrzeby. Z tych podstawowych obszarów wartości dla klienta wynika potrzeba współpracy partnerów, kontroli i podnoszenia sprawności przepływu produktu w całym łańcuchu dostaw. Oferta dostosowana do potrzeb klienta zwiększa szanse przedsiębiorstwa na sprzedaż produktu, podnosi też prawdopodobieństwo powtarzalności zakupów klienta, co bezpośrednio generuje większe zyski. Zdolność do tworzenia i podwyższania wartości produktu w łańcuchu dostaw z udziałem wielu partnerów zależy od zdolności wspólnego planowania, prognozowania i uzupełniania zapasów 14 (CPFR Collaborative Planning, Forecasting & Replenishment) oraz kontroli i sterowania powiązanych procesów w łańcuchu dostaw. Zarządzanie procesami obsługi i sprzedaży przenosi się wprost na potrzebę koordynacji procesów transportu, magazynowania produkcji i zaopatrzenia. Zakres współpracy partnerów producenta, detalisty i klienta łańcucha współdziałania w planowaniu, prognozowaniu i uzupełnianiu zapasów (CPFR) z zaznaczeniem czterech podstawowych obszarów: opracowania strategii łańcucha dostaw i planowania strategicznego, zarządzania popytem i dostawami, bieżącego wykonania oraz kontrolowania i tworzenia analiz operacyjnych, przedstawiono na rysunku CPFR 14 Rutkowski K.: Logistyka dystrybucji. Specyfika. Tendencje rozwojowe. Dobre praktyki. Wydanie I. Oficyna Wydaw. SGH, Warszawa,
10 KONTROLOWANIE I ANALIZA Karta wyników klienta Zaopatrzenie Dystrybucja WYKONANIE Monitoring wykonania Zarządzanie wyjątkami Realizacja zamówienia Ocena wykonania Zużycie zapasów Logistyka dostarczanie Generowanie zamówienia produkcji i dostaw Producent/dostawca Karta oceny dostawcy Zakup Detalista Klient Prognozowanie w punkcie sprzedaży uzupełnienia zapasów Aranżowanie współpracy Zarządzanie sprzedawcami Prognozowanie/ planowanie zamówień wyniku Zarządzanie kategorią Prognozowanie sprzedaży popytu Wspólny Biznes Plan rynku Analiza danych rynkowych STRATEGIA I PLANOWANIE ZARZĄDZANIE POPYTEM I DOSTAWAMI Rys Obszary współpracy partnerów w łańcuchu dostaw w zakresie CPFR Źródło: The CPFR Concept, Voluntary Interindustry Commerce Standards Association, Wymiana danych w łańcuchu umożliwia wyprzedzenie w stosunku do planów marketingowych planowania wymaganych mocy produkcyjnych i przepustowości magazynów, planowania zaopatrzenia oraz środków finansowych. Dane na potrzeby podejmowania decyzji planistycznych przez kadrę menedżerską wyższego i średniego szczebla są uzupełniane o analizy kosztów, zysku, obrotowości, rentowności majątku i zaangażowanego kapitału itd. Działania ukierunkowane na koordynację i integrację procesów mają również na celu zachowanie równowagi pomiędzy wartością produktu postrzeganą przez klienta a wielkością zaangażowanego kapitału i kosztami ponoszonymi przez współpracujące przedsiębiorstwa. Szczegółowy model referencyjny procesowy współpracy w łańcuchu dostaw (model SCOR, ang. Supply-Chain Operations Reference Model) został opracowanych przez przedsiębiorstwa zrzeszone w światowej organizacji Supply-Chain Council (opisany w rozdziale 6.4). Działalność operacyjna przedsiębiorstwa odniesiona w modelu do pięciu podstawowych procesów planowania, zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji i obsługi strumieni zwrotnych jest jednocześnie analizowana w dwóch obszarach: procesów zewnętrznych (procesów obsługi klienta), procesów wewnętrznych przedsiębiorstwa. Działania przedsiębiorstw ukierunkowane na koordynację i integrację procesów logistycznych w łańcuchach dostaw zmierzają de facto do poprawy konkurencyjności produktu na rynku oraz poprawy wyników ekonomicznych przedsiębiorstwa. Integracja procesów jest planowana zarówno na poziomie strategicznym jak i operatywnym. Narzędziem powszechnie wykorzystywanym do wewnętrznego zbilansowania celów i wyników uwzględniając działania integracyjne w łańcuchu dostaw i potrzebę rozwoju zasobów, w powiązaniu z efektami rynkowymi i wynikami finansowymi jest Strategiczna Karta Wyników (BSC Balanced Score Card). Wykorzystanie BSC wynika z naturalnych potrzeb zastosowania zrównoważonych wskaźników efektywności (KPI s Key Performance Indicators), aby móc w racjonalny sposób zarządzać wzajemnie zależnymi obszarami działalności przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw (rys ). Strategiczna Karta Wyników (BSC) 310
11 Cel FINANSE Miernik Wartość Zadania Budżet Cel KLIENT / RYNEK Miernik Wartość Zadania Budżet STRATEGIA Cel PROCESY / OPERACJE Miernik Wartość Zadania Budżet Cel ZASOBY / ROZWÓJ Miernik Wartość Zadania Budżet Rys Przykład Strategicznej Karty Wyników Strategiczna Karta Wyników, łącząc cele i przyporządkowane im mierniki w czterech perspektywach klienta, finansowej, procesów oraz rozwoju i zasobów (doświadczenia praktyczne wskazują, że może być ich mniej lub więcej niż 4) określa równowagę pomiędzy: celami krótko i długoterminowymi, miernikami finansowymi i niefinansowymi, miernikami oceniającymi i rozwojowymi, perspektywą wewnętrznej i zewnętrznej działalności. Zrównoważone rozłożenie działań zgodnych z BSC zapewnia, że cele koordynacji procesów w perspektywie operacyjnej i klienta mają swoje przełożenie na cele i wyniki finansowe oraz zarządzanie zasobami i rozwój przedsiębiorstwa 15. Każdy miernik umieszczony w zrównoważonej karcie wyników jest elementem łańcucha zależności przyczynowo-skutkowych, które wyjaśniają logikę celowego i zintegrowanego działania wszystkim pracownikom. Warunkiem skutecznego wdrożenia mapy działań koordynacyjnych w powiązaniu z kartą wyników jest przypisanie planu działań operacyjnych i budżetów do centrów odpowiedzialności za koszty, przychody, zysk i inwestycje w przedsiębiorstwie. Koordynacja i integracja procesów logistycznych, zmierzająca do wyboru optymalnego wariantu realizacji procesów i wykorzystania zasobów logistycznych, oddziałuje na wszystkie sfery zarządzania operacyjnego kształtując produkty i poziom obsługi klienta, procesy i zasoby przedsiębiorstwa 16. Dobór metod zarządzania operacyjnego, sterowanie procesami oraz wykorzystanie i rozwój zasobów oddziałują na poziom ponoszonych kosztów, ale jednocześnie poprzez jakość i dostępność produktów oraz poziom obsługi klienta wpływają na przychody przedsiębiorstwa i zwrot z zainwestowanego kapitału. Wzajemne powiązanie działań operacyjnego i obszaru analizy wyników ekonomicznych tych działań przedstawiono na rysunku R.S. Kaplan., D.P. Norton, The Strategy Focused Organization. How Balanced Scorecard Companies Thrive in the New Business Environment, Harvard Business School Press, Boston Massachusetts Klapper L.S., Hamblin N., Hutchison L., Nova L., Vivar J., Supply Chain Management: A Recommended Performance Measurement Scorecard, Logistics Management Institute,
12 Obszar oddziaływania operacyjnego Kształtowanie zasobów Kształtowanie procesów koordynacja i integracja Kształtowanie produktów wg wymagań klienta Ludzie Kapitał Środki trwałe Organizacja i metody działania Procesy gospodarcze Procesy logistyczne Wyroby Usługi Świadczenia na rzecz otoczenia Koszty Ośrodek odpowiedzialności za koszty Ośrodek odpowiedzialności za inwestycje Wynik finansowy Inwestycje Zwrot z inwestycji (ROI) Przychody Ośrodek odpowiedzialnoś ci za zysk Ośrodek odpowiedzialności za przychody Obszar analizy wpływu działań operacyjnych na wynik przedsiębiorstwa Rys Obszary oddziaływania operacyjnego koordynacji i integracji procesów logistycznych oraz wpływu na wynik przedsiębiorstwa Integracja procesów, ukierunkowana na tworzenie wartości zarówno dla klienta jak i dla przedsiębiorstwa, wymaga kompleksowego zarządzania wartością procesów 17, obejmując: strategię procesów, projektowanie procesów, controlling procesów, wdrażanie procesów, zarządzanie zmianą procesów. 17 ARIS Business Performance Edition. IDS Sceer AG, Saarbruecken,
Zarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw.
Zarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw. Opis Zapotrzebowanie na wykwalifikowanych menedżerów łańcuchów dostaw i pracowników integrujących zarządzanie rozproszonymi komórkami organizacyjnymi
Bardziej szczegółowoMapowanie procesów logistycznych i zarządzanie procesami
Mapowanie procesów logistycznych i zarządzanie procesami Opis Odwzorowanie strategii przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw na niższe poziomy zarządzania operacyjnego, wymaga w praktyce odpowiedniej organizacji
Bardziej szczegółowoZarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie
Zarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie Cele szkolenia Zasadniczym celem szkolenia jest rozpracowanie struktury organizacyjnej odpowiedzialnej za organizację procesów zaopatrzeniowo - dystrybucyjnych,
Bardziej szczegółowoRealizacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwie - uwarunkowania, wyodrębnienie, organizacja i ich optymalizacja
Realizacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwie - uwarunkowania, wyodrębnienie, organizacja i ich optymalizacja Cele szkolenia Założeniem treningu menedżerskiego jest: - zapoznanie uczestników z
Bardziej szczegółowoZarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie
Zarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie Opis Projektowanie i ciągła optymalizacja przepływu produktu w łańcuchu dostaw oraz działań obsługowych i koniecznych zasobów, wymaga odwzorowania
Bardziej szczegółowoZarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów. Dawid Doliński
Zarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów Dawid Doliński Dlaczego MonZa? Korzyści z wdrożenia» zmniejszenie wartości zapasów o 40 %*» podniesienie poziomu obsługi
Bardziej szczegółowoZarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania
Bardziej szczegółowo1.3. Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako przedmiot logistyki 2. ROLA LOGISTYKI W KSZTAŁTOWANIU EKONOMIKI PRZEDSIĘBIORSTWA
Logistyka w przedsiębiorstwie Autor: Czesław Skowronek, Zdzisław Sarjusz-Wolski OD AUTORÓW 1. ISTOTA I PRZEDMIOT LOGISTYKI 1.1. Pojęcie i istota logistyki 1.2. Powstanie i Rozwój logistyki 1.3. Strumienie
Bardziej szczegółowoZarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Logistyka Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 3 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Omówione zagadnienia Międzyorganizacyjne relacje logistyczne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów Istota i przedmiot logistyki Rola logistyki w kształtowaniu ekonomiki przedsiębiorstwa...
Spis treści Od Autorów... 11 1 Istota i przedmiot logistyki... 15 1.1. Pojęcie i istota logistyki... 15 1.2. Powstanie i rozwój logistyki... 21 1.3. Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako
Bardziej szczegółowoZarządzanie zapasami zaopatrzeniowymi oraz zapasami wyrobów gotowych
Zarządzanie zapasami zaopatrzeniowymi oraz zapasami wyrobów gotowych Cele szkolenia Zasadniczym celem szkolenia jest szczegółowa analiza zapasów w przedsiębiorstwie, określenie optymalnych ilości zapasów
Bardziej szczegółowoProces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik 2014/2015
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2014/2015 Proces Proces def: 1. Uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie.
Bardziej szczegółowoŁańcuch dostaw Łańcuch logistyczny
Zarządzanie logistyką Dr Mariusz Maciejczak Łańcuch dostaw Łańcuch logistyczny www.maciejczak.pl Łańcuch logistyczny a łańcuch dostaw Łańcuch dostaw w odróżnieniu od łańcucha logistycznego dotyczy integracji
Bardziej szczegółowoPlanowanie logistyczne
Planowanie logistyczne Opis Szkolenie porusza wszelkie aspekty planowania w sferze logistyki. Podział zagadnień dotyczących planowania logistycznego w głównej części szkolenia na obszary dystrybucji, produkcji
Bardziej szczegółowoDystrybucja i planowanie dostaw
Terminy szkolenia 15-16 październik 2015r., Kraków - Hotel Aspel*** Dystrybucja i planowanie dostaw 7-8 kwiecień 2016r., Poznań - Hotel Platinum Palace Residence**** Opis Efektywna dystrybucja produktów
Bardziej szczegółowoLogistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw. Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski LOGISTKA (wg Council of Logistics Management) to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawności i ekonomicznej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 11
Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1. Znaczenie i cele logistyki 15 1.1. Definicje i etapy rozwoju logistyki 16 1.2. Zarządzanie logistyczne 19 1.2.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem 20 1.2.2. Czynniki stymulujące
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA ZAOPATRZENIA I PRODUKCJI część pierwsza
1 LOGISTYKA ZAOPATRZENIA I PRODUKCJI część pierwsza AUTOR: Dr inż. ŁUKASZ HADAŚ AGENDA 2 Definicje i obszar zainteresowania logistyki zaopatrzenia i produkcji Podział fazowy Podział funkcjonalny Myślenie
Bardziej szczegółowoZaopatrzenie i gospodarka materiałowa przedsiębiorstwa
Zaopatrzenie i gospodarka materiałowa przedsiębiorstwa Opis Zaopatrzenie i gospodarka materiałowa przedsiębiorstwa decyduje o planowej realizacji produkcji lub sprzedaży, rzutując w efekcie na poziom obsługi
Bardziej szczegółowoZarządzanie kosztami logistyki
Zarządzanie kosztami logistyki Opis Synchronizacja wymagań rynku z potencjałem przedsiębiorstwa wymaga racjonalnych decyzji, opartych na dobrze przygotowanych i przetworzonych informacjach. Zmieniające
Bardziej szczegółowoZarządzanie produkcją
Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Zarządzanie produkcją Materiały wykładowe Wrocław 2017 SPIS TREŚCI WSTĘP 1. ISTOTA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ 1.1. Produkcja (operacje) i zarządzanie
Bardziej szczegółowoControlling w logistyce - Controlling operacyjny
Controlling w logistyce - Controlling operacyjny Opis Od dawna wiadomo, że o zabezpieczeniu funkcjonowania przedsiębiorstwa w długim okresie czasu decyduje jego zdolność dopasowania się do zmian w otoczeniu.
Bardziej szczegółowoPlanowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTS (Make To Stock)
Planowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTS (Make To Stock) Patrycja Sobka 1 1 Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza, Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa, Koło Naukowe Nowoczesnych
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW MENEDŻER LOGISTYKI PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA
PROGRAM STUDIÓW MENEDŻER LOGISTYKI PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA Wprowadzenie do środowiska pracy menedżera logistyki 12 Jak czytać sprawozdania finansowe i co wpływa na ich zawartość? Przegląd terminologii
Bardziej szczegółowoStrategiczna Karta Wyników
Strategiczna Karta Wyników 1 Strategiczna Karta Wyników zwana również metodą BSC - Balanced Scorecard to koncepcja monitorowania strategii w długoterminowej perspektywie. Wykorzystuje spójny system finansowych
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)
Bardziej szczegółowoStrategia globalna firmy a strategia logistyczna
Zarządzanie logistyką Dr Mariusz Maciejczak Strategia globalna firmy a strategia logistyczna www.maciejczak.pl STRATEGIA SZTUKA WOJNY W BIZNESIE Strategia polega na przeanalizowaniu obecnej sytuacji i
Bardziej szczegółowoSpis treści: Wstęp. 1. Przedsiębiorstwo
Logistyka. Teoria i praktyka. Tom 1. redaktor naukowy Stanisław Krawczyk Książka stanowi połączenie dorobku pracowników uczelni politechnicznej, ekonomicznej oraz specjalizującej się w logistyce. Atutem
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA. Definicje. Definicje
LOGISTYKA Magazynowanie Definicje Magazyn: jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych (zapasów w wyodrębnionej przestrzeni budowli magazynowej według ustalonej
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PROCESAMI I PROJEKTAMI. Zakres projektu. dr inż. ADAM KOLIŃSKI ZARZĄDZANIE PROCESAMI I PROJEKTAMI. Zakres projektu. dr inż.
1 ZARZĄDZANIE PROCESAMI I PROJEKTAMI 2 ZAKRES PROJEKTU 1. Ogólna specyfika procesów zachodzących w przedsiębiorstwie 2. Opracowanie ogólnego schematu procesów zachodzących w przedsiębiorstwie za pomocą
Bardziej szczegółowoControlling operacyjny i strategiczny
Controlling operacyjny i strategiczny dr Piotr Modzelewski Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Plan zajęć 1, 2. Wprowadzenie do zagadnień
Bardziej szczegółowoGospodarka magazynowa z elementami projektowania zagospodarowania magazynów istniejących i nowo planowanych
Gospodarka magazynowa z elementami projektowania zagospodarowania magazynów istniejących i nowo planowanych Cele szkolenia Zasadniczym celem szkolenia jest rozpracowanie szeregu zagadnień, dotyczących
Bardziej szczegółowoOcena efektywności działań logistycznych
Wydział Ekonomiczno-Rolniczy - SGGW Dr Mariusz Maciejczak LOGISTYKA Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem,
Bardziej szczegółowoWartość dodana podejścia procesowego
Zarządzanie procesami dr Mariusz Maciejczak Wartość dodana podejścia procesowego www.maciejczak.pl Wartość dodana w ujęciu ekonomicznym Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu
Bardziej szczegółowoSpis treści. O autorze. Wstęp
Spis treści O autorze Wstęp Rozdział 1. Controlling w praktyce krajów zachodnich 1.1. Wprowadzenie 1.2. Geneza i istota controllingu - obszar angloamerykański 1.3. Controlling w obszarze niemieckojęzycznym
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne I stopnia Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 4 Mierniki i wskaźniki logistyczne Dystrybucja Logistyka przedsiębiorstwa Logistyka marketingowa Logistyka materiałowa Logistyka
Bardziej szczegółowoMisją Coca-Cola HBC Polska jest:
Plany JK WZ UW 7 Misją Coca-Cola HBC Polska jest: Przynosić orzeźwienie konsumentom naszych produktów Współpracować z naszymi klientami na zasadach partnerstwa Wypracowywać zysk dla naszych udziałowców...aktywnie
Bardziej szczegółowoMODEL EFEKTYWNEJ OBSŁUGI KLIENTA Paweł ŚLASKI
Systemy Logistyczne Wojsk nr 38/2012 MODEL EFEKTYWNEJ OBSŁUGI KLIENTA Paweł ŚLASKI Instytut Logistyki, Wydział Mechaniczny WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Streszczenie. W artykule przedstawiono model efektywnej
Bardziej szczegółowoLogistyka w sferze magazynowania i gospodarowania zapasami analiza ABC i XYZ. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik
Logistyka w sferze magazynowania i gospodarowania zapasami analiza ABC i XYZ prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2016/2017 1 2 Def. zapas: Jest to rzeczowa, niespieniężona część
Bardziej szczegółowoCechy systemu MRP II: modułowa budowa, pozwalająca na etapowe wdrażanie, funkcjonalność obejmująca swym zakresem obszary technicznoekonomiczne
Zintegrowany System Informatyczny (ZSI) jest systemem informatycznym należącym do klasy ERP, który ma na celu nadzorowanie wszystkich procesów zachodzących w działalności głównie średnich i dużych przedsiębiorstw,
Bardziej szczegółowoPomiar kapitału intelektualnego metody oparte na BSC. Wykład 3
Pomiar kapitału intelektualnego metody oparte na BSC Wykład 3 Czym jest Performance Measurement and Management PMM? PMM umożliwia kontrolowanie bieżącego poziomu efektywności (contemporary performance
Bardziej szczegółowoPytania z przedmiotu Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw
Pytania z przedmiotu Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw 1. Wymienić etapy rozwoju logistyki. 2. Podaj definicje logistyki. 3. Jakie wnioski wypływają z definicji określającej, co to jest logistyka?
Bardziej szczegółowoCONTROLLING W ŁAŃCUCHU DOSTAW SKUTECZNYM NARZĘDZIEM BUDOWANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ
Instytut Logistyki i Magazynowania CONTROLLING W ŁAŃCUCHU DOSTAW SKUTECZNYM NARZĘDZIEM BUDOWANIA PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ Istoty przewagi konkurencyjnej łańcucha dostaw nie można zrozumieć, postrzegając
Bardziej szczegółowoProces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik /2018
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2017/2018 Proces Proces def: 1. Uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie.
Bardziej szczegółowo8. Implementacja strategii. I-23; Zakład Zarządzania Strategicznego
8. Implementacja strategii 8.1. Implementacja strategii - definicja Implementacja strategii jest poszukiwaniem zasobów, których właściwe (odpowiednie do warunków, warunkowe) zastosowanie prowadzi do osiągnięcia
Bardziej szczegółowoSterowanie wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe, zarządzanie zdolnością produkcyjną prof. PŁ dr hab. inż. A. Szymonik
Sterowanie wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe, zarządzanie zdolnością produkcyjną prof. PŁ dr hab. inż. A. Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2017/2018 Sterowanie 2 def. Sterowanie to: 1. Proces polegający
Bardziej szczegółowowww.e-bit.edu.pl Cennik szkoleń e-learning 2015 rok
www.e-bit.edu.pl Cennik szkoleń e-learning 2015 rok LOGISTYKA ZARZĄDZANIE ZAPASAMI Podstawowe problemy zarządzania zapasami Popyt Poziom obsługi klienta Zapas zabezpieczający Podstawowe systemy uzupełniania
Bardziej szczegółowoSystem B2B jako element przewagi konkurencyjnej
2012 System B2B jako element przewagi konkurencyjnej dr inż. Janusz Dorożyński ZETO Bydgoszcz S.A. Analiza biznesowa integracji B2B Bydgoszcz, 26 września 2012 Kilka słów o sobie główny specjalista ds.
Bardziej szczegółowopilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach TYTUŁ PREZENTACJI Podejście systemowe w zarządzaniu logistyką Zarządzanie łańcuchem dostaw w pionowo zintegrowanych
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)
Bardziej szczegółowopilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet
Bardziej szczegółowowww.streamsoft.pl Katalog rozwiązań informatycznych dla firm produkcyjnych
www.streamsoft.pl Katalog rozwiązań informatycznych dla firm produkcyjnych Obserwować, poszukiwać, zmieniać produkcję w celu uzyskania największej efektywności. Jednym słowem być jak Taiichi Ohno, dyrektor
Bardziej szczegółowoTEMAT: Pojęcie logistyki ,,Logistyka nie jest wszystkim, ale wszystko bez logistyki jest niczym
TEMAT: Pojęcie logistyki,,logistyka nie jest wszystkim, ale wszystko bez logistyki jest niczym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej SZYMONIK http://www.gen-prof.pl/ Łódź 2015 1. Geneza i pojęcie logistyki Geneza
Bardziej szczegółowoKoncepcja szczupłego zarządzania w magazynach
Terminy szkolenia Koncepcja szczupłego zarządzania w magazynach Cele szkolenia Szkolenie dotyczy wzbogacenia praktycznej wiedzy w obszarze zarządzania magazynami oraz zapoznania uczestników z metodami
Bardziej szczegółowoPlanowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTO (make to order)
Planowanie produkcji w systemie SAP ERP w oparciu o strategię MTO (make to order) Ewelina Gielarek 1 1 Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza, Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa, Streszczenie Koło
Bardziej szczegółowoZarządzanie zapasami. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik
Zarządzanie zapasami prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2016/2017 1 Def. zapas: Jest to rzeczowa, niespieniężona część środków obrotowych przedsiębiorstwa zgromadzona z myślą o
Bardziej szczegółowoCennik szkoleń e-learning 2019 rok
www.e-bit.edu.pl Cennik szkoleń e-learning 2019 rok LOGISTYKA ZARZĄDZANIE ZAPASAMI Podstawowe problemy zarządzania zapasami Popyt Poziom obsługi klienta Zapas zabezpieczający Podstawowe systemy uzupełniania
Bardziej szczegółowoLogistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw. Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski Tradycyjna LOGSTYKA Nowoczesna. Specjalizacja - koncentracja na poszczególnych fazach i działaniach logistyki,
Bardziej szczegółowoBalanced Scorecard. Zaprogramuj swoją strategię. wyceny i doradztwo finansowe modelowanie i analizy business excellence
Balanced Scorecard Zaprogramuj swoją strategię wyceny i doradztwo finansowe modelowanie i analizy business excellence Agenda Koncepcja Strategicznej Karty Wyników Mapa strategii Narzędzia ICT dla wdrożenia
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA I-go STOPNIA
Lp. LOGISTYKA I-go STOPNIA Przedmioty ogólne 1 Podstawy zarządzania 2 Podstawy ekonomii 3 Inżynieria systemów i analiza systemowa 4 Elementy prawa 5 Etyka zawodowa 6 Matematyka 7 Podstawy marketingu 8
Bardziej szczegółowoPlanowanie tras transportowych
Jerzy Feldman Mateusz Drąg Planowanie tras transportowych I. Przedstawienie 2 wybranych systemów: System PLANTOUR 1.System PLANTOUR to rozwiązanie wspomagające planowanie i optymalizację transportu w przedsiębiorstwie.
Bardziej szczegółowoLOGISTYKA PRODUKCJI. dr inż. Andrzej KIJ
LOGISTYKA PRODUKCJI dr inż. Andrzej KIJ TEMAT ĆWICZENIA: PLANOWANIE POTRZEB MATERIAŁOWYCH METODA MRP Opracowane na podstawie: Praca zbiorowa pod redakcją, A. Kosieradzkiej, Podstawy zarządzania produkcją
Bardziej szczegółowoSpis treści Supermarket Przepływ ciągły 163
WSTĘP 11 ROZDZIAŁ 1. Wprowadzenie do zarządzania procesami produkcyjnymi... 17 1.1. Procesowe ujecie przepływu produkcji 17 1.2. Procesy przygotowania produkcji 20 1.3. Podstawowe procesy produkcyjne 22
Bardziej szczegółowoZespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1
Plan zajęć w zarządzaniu strategicznym 1. Koncepcja strategicznego zarządzania kosztami 2. docelowych 3. Analiza wartości produktu Marcin Pielaszek 4. jakości 2 Zakres potrzeb informacyjnych wynika z przyjętej
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych SGGW Dr Mariusz Maciejczak. www.maciejczak.pl LOGISTYKA
Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW Dr Mariusz Maciejczak www.maciejczak.pl LOGISTYKA Podręcznik Logistyka Wybrane zagadnienia Baran Joanna, Maciejczak Mariusz, Pietrzak Miachał, Rokicki Tomasz, Wicki Ludwik
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA obowiązuje od roku akad. 2017/18
AD/ 13 RW w dniu 29.06.2017 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA obowiązuje od roku akad. 2017/18 STUDIA LICENCJACKIE -------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoŁańcuch dostaw budowanie, zarządzanie, pomiar - praktyka firm polskich i zagranicznych
2-3 czerwca 2016r., Warszawa Centrum 25 26 lipca 2016r., Warszawa, Centrum Konferencyjne BusinessRoom Łańcuch dostaw Mechanizmy funkcjonowania łancuchów dostaw, zasady tworzenia, konstrukcja Modele łańcuchów
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PROJEKTAMI I PROCESAMI. Mapowanie procesów AUTOR: ADAM KOLIŃSKI ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI I PROCESAMI. Mapowanie procesów
1 ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI I PROCESAMI MAPOWANIE PROCESÓW 2 Tworzenie szczegółowego schematu przebiegu procesu, obejmujące wejścia, wyjścia oraz działania i zadania w kolejności ich występowania. Wymaga
Bardziej szczegółowoZagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016)
Zagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016) 1. Jak można zdefiniować i określić istotę logistyki? 2. Geneza i historyczne
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne I stopnia Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 2 Literatura Red. M. Fertsch: Logistyka produkcji Biblioteka Logistyka ILiM Poznań 2003 M. Fertsch: Podstawy zarządzania przepływem
Bardziej szczegółowoKrótkookresowe planowanie produkcji. Jak skutecznie i efektywnie zaspokoić bieżące potrzeby rynku w krótszym horyzoncie planowania?
4 Krótkookresowe planowanie produkcji Jak skutecznie i efektywnie zaspokoić bieżące potrzeby rynku w krótszym horyzoncie planowania? Hierarchia systemu zarządzania produkcją DECYZJE DŁUGOOKRESOWE (PROJEKTOWANIE)
Bardziej szczegółowoKatalog rozwiązań informatycznych dla firm produkcyjnych
Katalog rozwiązań informatycznych dla firm produkcyjnych www.streamsoft.pl Obserwować, poszukiwać, zmieniać produkcję w celu uzyskania największej efektywności. Jednym słowem być jak Taiichi Ohno, dyrektor
Bardziej szczegółowoCzy logistyka może pomóc zbudować konkurencyjność
A leading automotive logistics company A leading automotive logistics company Czy logistyka może pomóc zbudować konkurencyjność Prezentacja CAT Cargo Logistics Polska Michał Sierański 2014-05-28 Agenda
Bardziej szczegółowoINTERNATIONAL CONSULT jest firmą świadczącą usługi doradcze głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Kim jesteśmy INTERNATIONAL CONSULT jest firmą świadczącą usługi doradcze głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Wykorzystując wieloletnie doświadczenie z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem,
Bardziej szczegółowoKrótkookresowe planowanie produkcji. Jak skutecznie i efektywnie zaspokoić bieżące potrzeby rynku w krótszym horyzoncie planowania?
4 Krótkookresowe planowanie produkcji Jak skutecznie i efektywnie zaspokoić bieżące potrzeby rynku w krótszym horyzoncie planowania? Hierarchia systemu zarządzania produkcją DECYZJE DŁUGOOKRESOWE (PROJEKTOWANIE)
Bardziej szczegółowoSpis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42
Spis treści Od Autora 11 Rozdział 1 Istota i przewartościowania pojęcia logistyki n 1.1. Przegląd i interpretacja znaczących definicji logistyki 17 1.2. Ewolucja i przewartościowania przedmiotu, celów
Bardziej szczegółowoInformatyzacja przedsiębiorstw. Cel przedsiębiorstwa. Komputery - potrzebne? 23-02-2012. Systemy zarządzania ZYSK! Metoda: zarządzanie
Informatyzacja przedsiębiorstw Systemy zarządzania Cel przedsiębiorstwa ZYSK! maksimum przychodów minimum kosztów podatki (lobbing...) Metoda: zarządzanie Ludźmi Zasobami INFORMACJĄ 2 Komputery - potrzebne?
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie
Spis treści Wprowadzenie 1. ZNACZENIE LOGISTYKI DYSTRYBUCJI W SYSTEMIE LOGISTYCZNYM PRZEDSIĘBIORSTWA 1.1. Istota znaczenia logistyki dystrybucji 1.2. Strategie logistyczne w dystrybucji 1.3. Koncepcja
Bardziej szczegółowoZastosowania informatyki w gospodarce Projekt
Zastosowania informatyki w gospodarce Projekt dr inż. Marek WODA 1. Wprowadzenie Czasochłonność 2h/tydzień Obligatoryjne konto na portalu Assembla Monitoring postępu Aktywność ma wpływ na ocenę 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo1. Opakowania wielokrotnego użytku: 2. Logistyczny łańcuch opakowań zawiera między innymi następujące elementy: 3. Które zdanie jest prawdziwe?
1. Opakowania wielokrotnego użytku: A. Są to zwykle opakowania jednostkowe nieulegające zniszczeniu po jednokrotnym użyciu (opróżnieniu), które podlegają dalszemu skupowi. B. Do opakowań wielokrotnego
Bardziej szczegółowoPODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW
PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa
Spis treści Przedmowa 1.1. Magazyn i magazynowanie 1.1.1. Magazyn i magazynowanie - podstawowe wiadomości 1.1.2. Funkcje i zadania magazynów 1.1.3. Rodzaje magazynów 1.1.4. Rodzaje zapasów 1.1.5. Warunki
Bardziej szczegółowoKLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM
Spis treści Wstęp 15 KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM A.1. Płaszczyzna finansowa 19 A.1.1. Tworzenie wartości przedsiębiorstwa 19 A.1.2. Tworzenie wartości dla akcjonariuszy przez
Bardziej szczegółowoWykorzystanie nowoczesnych technik prognozowania popytu i zarządzania zapasami do optymalizacji łańcucha dostaw na przykładzie dystrybucji paliw cz.
14.12.2005 r. Wykorzystanie nowoczesnych technik prognozowania popytu i zarządzania zapasami do optymalizacji łańcucha dostaw na przykładzie dystrybucji paliw cz. 2 3.2. Implementacja w Excelu (VBA for
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I
PLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I INFORMACJE ORGANIZACYJNE 15 h wykładów 5 spotkań po 3h Konsultacje: pok.313a
Bardziej szczegółowoROLA ELEKTRONICZNEJ INTEGRACJI PARTNERÓW W ŁAŃCUCHACH I SIECIACH DOSTAW W TWORZENIU WARTOŚCI DLA KLIENTA
Instytut Logistyki i Magazynowania ROLA ELEKTRONICZNEJ INTEGRACJI PARTNERÓW W ŁAŃCUCHACH I SIECIACH DOSTAW W TWORZENIU WARTOŚCI DLA KLIENTA Wartość jest definiowana jako kwota, którą klient chce zapłacić
Bardziej szczegółowoZarządzanie zapasami. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik
Zarządzanie zapasami prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2017/2018 1 2 Def. zapas: Jest to rzeczowa, niespieniężona część środków obrotowych przedsiębiorstwa zgromadzona z myślą
Bardziej szczegółowo...Zarządzanie MWS ... 1
1 Zarządzanie MWS 3 Struktura magazynu 4 Definicja nośników 4 Zlecenie komplementacji 4 Kontrola wysyłki 5 Zlecenie załadunku 5 Obsługa dostaw 5 Operacje wewnętrzne i zewnętrzne 5 Inwentaryzacje 5 Konsolidacja
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział 1. Współczesne zarządzanie Rozdział 2. Rachunkowość zarządcza Rozdział 3. Podstawy rachunku kosztów i wyników
Spis treści Wstęp Rozdział 1. Współczesne zarządzanie (Jerzy Czarnecki) 1 1.1. Menedżer 1 1.2. Przedsiębiorstwo i biznes 3 1.2.1. Potrzeby klienta 3 1.2.2. Kombinacja zasobów 4 1.2.3. Wiedza i umiejętności
Bardziej szczegółowoTest wielokrotnego wyboru
Test wielokrotnego wyboru 1. Przy określaniu strategii logistycznej uwzględniane są różnorodne uwarunkowania, wynikające ze strategii ogólnej przedsiębiorstwa oraz otoczenia logistycznego. Zaznacz odpowiedzi,
Bardziej szczegółowoWstęp Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa Wprowadzenie 1.1. Rozwój rachunku kosztów i
Wstęp Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa 1.1. Rozwój rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej 1.2. Cel istota i zakres rachunkowości zarządczej
Bardziej szczegółowoZarządzanie zapasami. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik
Zarządzanie zapasami prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2016/2017 1 2 Def. zapas: Jest to rzeczowa, niespieniężona część środków obrotowych przedsiębiorstwa zgromadzona z myślą
Bardziej szczegółowoMEANDRY LOGISTYKI. Józef Okulewicz. XVI Konferencja Logistyki Stosowanej
MEANDRY LOGISTYKI Józef Okulewicz XVI Konferencja Logistyki Stosowanej Zakopane 2012 Krzysztof Rutkowski : Zarządzanie łańcuchem dostaw - próba sprecyzowania terminu i określenia związków z logistyką,
Bardziej szczegółowoZarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015
Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015 ZAPEWNIAMY BEZPIECZEŃSTWO Piotr Błoński, Warszawa, 17.03.2016 r. Program 1. Zarządzanie zmianą - zmiany w normie ISO 9001:2015 2. Zarządzanie
Bardziej szczegółowoMój zawód. Zawód z przyszłością - LOGISTYK
Mój zawód Zawód z przyszłością - LOGISTYK Czym zajmuje się logistyk? Logistyk jest osobą, która zajmuje się zarządzaniem logistycznym, co oznacza przepływ materiałów i surowców z zakładów produkcyjnych
Bardziej szczegółowoPrzedmowa 13. Wstęp 15. Podziękowania 17. Podziękowania od wydawcy 19. Jak korzystać z ksiąŝki 21
Zarządzanie logistyką /Alan Harrison, Remko van Hoek. Warszawa, 2010 Spis treści Przedmowa 13 Wstęp 15 Podziękowania 17 Podziękowania od wydawcy 19 Jak korzystać z ksiąŝki 21 Układ ksiąŝki 25 Część 1.
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoGospodarka zapasami. Studia stacjonarne Semestr letni 2011/2012. Wykład
Gospodarka zapasami Studia stacjonarne Semestr letni 2011/2012 Wykład 1 9.02.2012 Program wykładów: Przedmiot Gospodarka zapasami obejmuje następujące zagadnienia: Podstawowe pojęcia w zarządzaniu zapasami
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KWALIFIKACJI A.30 ZAWÓD TECHNIK LOGISTYK przedmiot: 1. LOGISTYKA W PROCESACH PRODUKCJI, DYSTRYBUCJI I MAGAZYNOWANIA,
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KWALIFIKACJI A.30 ZAWÓD TECHNIK LOGISTYK przedmiot: 1. LOGISTYKA W PROCESACH PRODUKCJI, DYSTRYBUCJI I MAGAZYNOWANIA, zawód: Technik logistyk numer programu: 333107 klasa: I, II,
Bardziej szczegółowoPROJEKTOWANIE SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH PROJEKT SYSTEMY LOGISTYCZNE WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE
1 PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH PROJEKT SYSTEMY LOGISTYCZNE WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE CEL PODYSTEMU LOGISTYCZNEGO OKREŚLANIE 2 zapewnienie wymaganego poziomu obsługi (...kogo?) w zakresie (...jakim?)
Bardziej szczegółowo