Historia literatury współczesnej

Transkrypt

1 mgr Anita Pieńkowska Historia literatury współczesnej Ćwiczenia dla I roku studiów stacjonarnych drugiego poziomu kształcenia (60h) Rok akademicki 2010/2011 Środa, 15:00, Gmach Polonistyki. Nazwa pola Efekty uczenia się Metody i kryteria oceniania Sposób zaliczenia Komentarz Po ukończeniu przedmiotu (ćwiczeń) student: - posiada wiedzę na temat głównych nurtów i prądów literackich w prozie i poezji polskiej XX wieku; - posiada wiedzę na temat kontekstów historycznych, społecznych i filozoficznych, w których pojawiały się kolejne prądy literackie; - posiada umiejętność czytania literatury współczesnej za pomocą najnowszych sposobów interpretacji; - posiada umiejętność problematyzowania ujmowanych w prozie i poezji tematów oraz interpretowania ich z różnych perspektyw badawczych. Metody i kryteria oceniania: ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)- 30 % końcowe zaliczenie pisemne 20 % kontrola obecności 30 % praca semestralna/roczna 20 % Zaliczenie na ocenę. 1. Zajęcia organizacyjne (omówienie zasad zaliczenia przedmiotu i schematu pracy, tematyki zajęć) i wprowadzające do przedmiotu (zarys dziejów współczesnej literatury polskiej, prezentacja przydatnych syntez i monografii). 2. Problemy historiografii po I wojnie światowej Sól ziemi Józefa Wittlina. Mityzacja języka, ironia, przesłanie. Historiografia jako dyskurs figuratywny. Kontekst literatury europejskiej. Zakres tematów 3. Futuryzm a Awangarda Krakowska. Umiejscowienie obu zjawisk w przestrzeni modernizmu. Ideologia a rola języka. Strategie i techniki poetyckie. 4. Wokół Skamandra. Poezja Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Kazimiera Iłłakowiczówna. 5. Prekursor teatru absurdu, S. I. Witkiewicz. Zbiór toposów dramaturgicznych Witkacego. Wątki katastroficzne. Próba określenia groteski jako strategii literackiej. 6. Realizm psychologiczny Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka. Wprowadzenie do realizmu psychologicznego. Fragmentaryczność, punkt obserwacyjny narratora, konstrukcja czasu i postaci. 7. Nowatorstwo konstrukcji prozatorskiej Biali bracia M. Choromańskiego. Kalka

2 sensacyjno-detektywistyczna, niesamowitość, funkcjonalizacja elementów natury. 8. Artyści o artystach. Przygody w nieznanym kraju Anieli Gruszeckiej. Strategie psychologiczne kontra społeczne, tj. zestawienie Gruszeckiej z Dwa księżyce Kuncewiczowej, Wspólny pokój Uniłowskiego. 9. Fantastyka w międzywojniu na przykładzie tekstów Stefana Grabińskiego. 10. Gra w Gombrowicza: Pamiętnik z okresu dojrzewania. Gra z konwencjami, parodia, wprowadzenie do rozważań nad formą (zarówno w kontekście literatury jak i społecznych zależności). 11. Wobec katastrofy - Czechowicz a Miłosz. Dialektyka arkadii i katastrofy oraz muzyczność u Czechowicza. Wizjoneryzm i rygor klasycyzmu u Miłosza. 12. Proza w obliczu wojny. Borowski a Kossak-Szczucka dyskusja nad strategią pisarską i reprezentacją. Niemoc literatury wobec faktów styl reportażowy Zofii Nałkowskiej. 13. Poezja w obliczu wojny dwie perspektywy (Baczyński, Gajcy). Inspiracje i strategie poetyckie wobec tematu Historii. 14. Rozrachunki inteligenckie na przykładzie Jeziora Bodeńskiego Stanisława Dygata. 15. Proza socrealistyczna T. Konwickiego Przy budowie. Schematy powieści tendencyjnej. Konstrukcja postaci. Diagnoza efektów romansu literatury i socrealizmu u Miłosza. 16. Tożsamość emigracyjna jako kategoria interpretacyjna (Baśka i Barbara Romanowiczowej). Wprowadzenie do historii literatury pisanej na emigracji. Tożsamość emigracyjna charakterystyka, konteksty, zależności. Główne strategie prozatorskie na emigracji. Wygnanie a literatura pisana przez kobiety. 17. Małe ojczyzny na emigracji Dolina Issy Czesława Miłosza. 18. Spóźnione debiuty. Twórczość Białoszewskiego, Herberta i Szymborskiej. 19. Powieść w latach Bramy raju Andrzejewskiego. Strategie literackie Andrzejewskiego a nouveau roman. 20. Dramaturgia po 1956 roku Białe małżeństwo Różewicza. 21. Marek Hłasko i jego Pierwszy krok w chmurach. 22. Bunt w literaturze czyli poezja Nowej Fali. Strategia poetycka Stanisława Barańczaka. Manifesty poetyckie i przesłanie. Poetyka buntu. 23. Polska eseistyka XX-wieczna. Zarys historyczny gatunku. Polski kontekst, czyli Miciński i Stempowski. 24. Autobiografizm XX-wieczny w dziennikach Dąbrowska, Gombrowicz, Nałkowska.

3 25. O (nie)obecności fabuły. Kalendarz i klepsydra Tadeusza Konwickiego. 26. Proza współczesna. Wprowadzenie do prozy współczesnej na podstawie historycznoliterackiej Przemysława Czaplińskiego. Realizm, konstruktywizm i zarazem postmodernizm w powieści Olgi Tokarczuk Dom dzienny, dom nocny. 27. Co nowego w prozie? Lubiewo Witkowskiego. 28. Poezja współczesna. Wprowadzenie do poezji współczesnej na podstawie Przygód z wolnością Piotra Śliwińskiego. Wprowadzenie do poezji współczesnej proponowanej przez Biuro Literackie (poezja Romana Honeta, Andrzeja Sosnowskiego, Bohdana Zadury, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Marty Podgórnik, Krystyny Miłobędzkiej). 29. Podsumowanie roku kursu. Metody dydaktyczne Prezentacja kontekstu historyczno-literackiego 10 minutowy wykład na początku zajęć. Grupowe omówienie tekstu (wcześniej przeczytanego przez studentów) inspirowane dotychczasowymi badaniami historyków literatury. Inspirowanie do brania udziału w dyskusjach poprzez zlecanie krótkich wystąpień słuchaczy kursu oraz przygotowywanie krótkich relacji z lektury w formie pisemnej. 1. Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław J. Wittlin, Sól ziemi, Wrocław 1991 (oraz wstęp E. Wiegandt). L. F. Celine Podróż do kresu nocy (fragmenty). Ale tutaj motyw historiografii. S. Rembek, W polu (fragmenty). Literatura 3. Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, red. Helena Zaworska, BN I 230, Wrocław 1978: Stern, Aleksander Wat, Prymitywiści do narodów świata i do Polski; Jasieński, Do narodu polskiego. Manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji Życia; J. Jankowski, Tram wpopszek ulicy. (Rapsod); T. Czyżewski, Sensacja w kinie, Płomień i studnia, Hymn do maszyny mego ciała, Transcendentalne panopticum; Jasieński, Marsz, But w butonierce, Do futurystów; S. Młodożeniec, Hymn pokoju, Moskwa; Ważyk, Aorta, Dagerotyp, List rekonwalescenta; Wat, JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka. Tadeusz Peiper, Pisma wybrane, BN I 235, red. S. Jaworski, Wrocław 1979: Miasto, masa, maszyna, Metafora teraźniejszości, Futuryzm, Poezja jako budowa; Wiersze: Noga, Ulica, Naga, Upadek, Na plaży, Kronika dnia. Stanisław Jaworski, wstęp do: T. Peiper, "Pisma wybrane" (jak wyżej). Julian Przyboś, Sytuacje liryczne, Wybór poezji, Wrocław1989. Purpurowy osioł, Śruby, Na uskrzydlonych kołach, Na kołach, Pochód, Gmachy, Powrót przez wieś, Eiffel, Notre-Dame. J. Kwiatkowski, Główne nurty poezji dwudziestolecia, w: Literatura polska w okresie

4 międzywojennym, red. J. Kądziela, J. Kwiatkowski, I. Wyczańska, t. II, Kraków M. Pawlikowska-Jasnorzewska, Wybór poezji, Ossolineum, Wrocław (Wybrane wiersze) K. Iłłakowiczówna, Wiersze, PIW, Warszawa (Wybrane wiersze) 5. S. I. Witkiewicz, Niepodległość trójkątów, w: Dramaty, Warszawa J. Błoński, Witkacy. sztukmistrz, filozof, estetyk, Kraków 2000 (fragmenty). W. Kayser, Próba określenia istoty groteskowości, w: Groteska, red. M. Głowiński, Gdańsk J. Kwiatkowski, Dramat [w:] Idem, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2002 J. Popiel, Dramat a teatr polski dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1995; 6. M. Kuncewiczowa, Cudzoziemki, wydanie dowolne. J. Sławiński; E. Frąckowiak-Wiegandtowa, Psychologizm - przezwa czy nazwa?, Teksty, 1973/ 4. G. Borkowska, Cudzoziemki, Warszawa 1996 (fragmenty). E. Kraskowska, Piórem niewieścim, Poznań 1999 (fragmenty). 7. M. Choromański, Biali bracia, Poznań S. Wysłouch, Proza M. Choromańskiego, Wrocław A. Gruszecka, Przygody w nieznanym kraju (wydanie dowolne). 9. S. Grabiński, Demon ruchu (wybór: Demon ruchu, Kochanka Szamoty) [w:] Utwory wybrane. T. 1. Nowele, oprac. A. Hutnikiewicz, Kraków 1980 A. Hutnikiewicz, Twórczość literacka Stefana Grabińskiego, Toruń W. Gombrowicz, Bakakaj, Kraków Grymasy Gombrowicza: w kręgu problemów modernizmu, społeczności kulturowej roli płci i tożsamości narodowej, red. E. Płonowska-Ziarek, Kraków 2001 (fragmenty). J. Jarzębski, Gra w Gombrowicza, Warszawa 1982 (fragmenty). J. Błoński, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne, Kraków 2003(fragmenty). 11. J. Czechowicz, Wybór poezji, Wrocław 1985: Wstęp: Niepokój i katastrofa, Kształt mitotwórstwa, Muzyczny porządek rzeczy; Wiersze: Front, Na wsi, śmierć, elegia niemocy, Cmentarz lubelski, pieśń o niedobrej burzy. Cz. Miłosz, Poezje wybrane, Kraków 1996: Wiersze: Dysk, Dom młodzieńców, Pieśń. J. Kryszak, Katastrofizm ocalający, Warszawa 1978 (fragmenty); K. Wyka, Rzecz wyobraźni, Kraków 1997 (fragmenty). 12. T. Borowski, Utwory wybrane, Wrocław 1991: Ze zbioru Kamienny świat: Kamienny świat, Pokój, Dziewczyna ze spalonego domu, Dziennik podróży, Tadeusz Borowski, Alicja w krainie czarów, Pokolenie, 1947/1. Z. Kossak-Szczucka, Z otchłani (fragmenty). Z. Nałkowska, Medaliony, Wydanie dowolne.

5 S. Buryła, Wokół nihilizmu: Na antypodach tradycji literackiej. Wokół sprawy Borowskiego. Wobec krainy czarów, w: tegoż, Prawda mitu i literatury. O pisarstwie Tadeusza Borowskiego i Leopolda Buczkowskiego, Kraków P. Czapliński, Zagłada jako wyzwanie dla refleksji o literaturze, Teksty Drugie 2004/5, s Baczyński, Wybór poezji, Wrocław 1998: Piosenka, Ostatni wiersz, Czarne cheruby kołyszą widnokręgi, Ballada o wisielcach, Śmierć samotna, Zła kołysanka, Legenda, Świat sen, Pamiąteczki, [Książka leżała na stole. Na książkę upadł promień], Samotność, Rzeczy niepokój, Noc, Ciemna miłość, Pokolenie, Oddech wiosenny. T. Gajcy, Wybór poezji, Misterium niedzielne, Wrocław Widma. Poemat: I i VII Zwiastowanie, czyli sen proroczy, Wczorajszemu, Chwila biblijna, Na progu, Do potomnego, E. Balcerzan, Baczyński poeta kontynuacji, w: tegoż, Poezja polska , t..2 Warszawa J. Święch, Poeci spełnionej apokalipsy, w: tegoż, Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa S. Dygat, Jezioro Bodeńskie (wydanie dowolne). K. Wyka, Rozrachunki inteligenckie [w:] Idem, Pogranicze powieści, Warszawa H. Zaworska, Po upadku mitów inteligenckich [w:] Z problemów literatury polskiej XX wieku, pod red. A. Brodzkiej, Z. Żabickiego, Warszawa 1965, t T. Konwicki, Przy budowie, Warszawa M. Kierczyńska, O paru przesłankach realizmu socjalistycznego, w: Spór o realizm. Szkice krytyczne, Warszawa. W. Tomasik, Czytanie postaci, w: Polska powieść tendencyjna Problemy perswazji literackiej, Wrocław1988. Cz. Miłosz, Zniewolony umysł (fragmenty, wydanie dowolne). 16. Z. Romanowiczowa, Baśka i Barbara, Libella, Paryż M. Danielewicz-Zielińska, Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza , Wrocław 1999 (fragmenty). E. Czaplejewicz, U źródeł literatury emigracyjnej. Jeden z najstarszych toposów literatury europejskiej, w: Pisarz na emigracji. Mitologie, style, strategie przetrwania, red. H. Gosk, A. S. Kowalczyk, Warszawa B. Karwowska, Wygnanie w powojennej emigracyjnej literaturze kobiecej, Teksty Drugie 2008/3, s Cz. Miłosz, Dolina Issy (wydanie dowolne). 18. M. Białoszewski (wybrane wiersze) Z. Herbert (wybrane wiersze) W. Szymborska (wybrane wiersze). 19. J. Andrzejewski, Bramy raju, wyd. dowolne. A. Gawron. Próba rekonstrukcji barokowego ołtarza od Schwoba do nouveau Roman, w: tegoż, Sublimacje współczesności. Powieściopisarstwo Jerzego Andrzejewskiego wobec przemian prozy XX wieku, Łódź 2003.

6 20. T. Różewicz, Białe małżeństwo, (wydanie dowolne). 21. M. Hłasko, Pierwszy krok w chmurach (wydanie dowolne) J. Błoński, Zmiana warty [w:] Idem, Odmarsz. Kraków Określona epoka. Nowa Fala Wiersze i komentarze, oprac. T. Nyczek, Kraków 1995: S. Barańczak: Określona epoka, Przejściowe ograniczenie, Ci mężczyźni, tak potężni, Te słowa, W zasadzie niemożliwe, Daję ci słowo, że nie ma mowy, Co będzie świadectwem, To się nie mieści w głowie, To mnie nie dotyczy. R. Krynicki: Jednym tchem; Adam Zagajewski: Próbny alarm. J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nie przedstawiony, WL Kraków 1974 P. Czapliński, P. Śliwiński, Przesłanie Nowej Fali, w: Literatura polska Przewodnik po prozie i poezji, Kraków M. Głowiński, Nowomowa (Rekonesans), w: tegoż, Nowomowa po polsku, Warszawa B. Miciński, Podróże do piekieł, w: Pisma, oprac. A. Micińska, Kraków J. Stempowski, Eseje, Kraków 1984: Esej dla Kassandy, Chimera jako zwierzę pociągowe, A. S. Kowalczyk, W kręgu poetyki eseju, w: tegoż, Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej lat (Vincenz Stempowski Miłosz), Warszawa M. Dąbrowska, Dzienniki powojenne, Warszawa 1997.: Przedmowa w tomie I s. 5-39, z tomu I: listopad i grudzień 1948 (s ). wiosna 1949, s ; z tomu II: przed odwilżą s W. Gombrowicz, Dziennik, Wyd. Literackie 2004 (fragmenty). M. Głowiński, Powieść a dziennik intymny, w: tegoż, Gry powieściowe, Warszawa T. Konwicki, Kalendarz i klepsydra, (fragmenty, wydanie dowolne). R. Nycz, Sylwy współczesne, 1984 lub 1996 (fragmenty). A. Zieniewicz, Od nieobecności fabuły do obecności ja autorskiego, w: tegoż, Obecność autora. Style rzeczywistości w sylwie współczesnej, Warszawa O. Tokarczuk, Dom dzienny, dom nocny, Wałbrzych P. Czapliński, Ślady przełomu o prozie polskiej , Kraków M. Witkowski, Lubiewo. 28. P. Śliwiński, Przygody z wolnością, Kraków wybrane wiersze: Romana Honeta, Andrzeja Sosnowskiego, Bohdana Zadury, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Marty Podgórnik, Krystyny Miłobędzkiej.