Gałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Gałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę"

Martyna Olejnik
7 lat temu
Przeglądów:

1 Wiersze Ildefonsa Gałczyńskiego Gałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę na literaturze; mało kto jednak wie, że Gałczyński kontestował wytrwale rzeczywistość, w której przyszło mu żyć nie z przekory, a z powodu poczucia niedopasowania do świata; śmiech i drwina w jego utworach pokrywały tylko egzystencjalną pustkę i smutek; mit poety cygana, który stworzył swym życiem, ale przede wszystkim literacką kreacją, taką też zastosował w utworze Serwus madonna pierwsze dwie strofy utworu to autoprezentacja podmiotu lirycznego, który często, przez starania samego Gałczyńskiego był z nim identyfikowany: Niechaj tam inni księgi piszą. Nawet niechaj im sława dźwięczy jak wieża studzwonna, ja ksiąg pisać nie umiem, a nie dbam o sławę serwus, madonna przecie nie dla mnie spokój ksiąg lśniących wysoko i wiosna też nie dla mnie, słońce i ruń wonna, tylko noc, noc deszczowa i wiatr, i alkohol serwus, madonna. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/6

2 pojawiający się tutaj wizerunek poety to autoportret dekadenta i cygana, poety anarchisty, kreacja ja lirycznego charakterystyczna dla legendarnej i błazeńskiej autobiografii pełnej knajp i alkoholu, ale też niezgody na rzeczywistość i w związku z tym ironicznego wobec niej dystansu tytuł utworu - pierwsze słowo, to typowy w jego czasach zwrot oznaczający cześć, czyli koleżeńskie przywitanie, drugie natomiast naturalnie kojarzy się nam z Madonną, pisaną z dużej litery, bo oznaczająca Matkę Boską - czyżby prowokacja? To ty jesteś przybrana w złociste kaczeńce, kwiaty mego dzieciństwa, ty cicha i wonna że rosa brud obmyje z rąk, splatam ci wieńce serwus, madonna... widać więc pozostaje i może ocalić wspomnienie dzieciństwa, inwokacja do ocalającej, uniwersalnej i wiecznej kobiety; postać kobiety możemy tu interpretować różnorako; Gałczyński opublikował ten wiersz po raz pierwszy w 1937 w tomie Utwory - filmy edukacyjne on-line Strona 2/6

3 poetyckie; wiersz został ocenzurowany i nadano mu charakter dziwno religijny; np. zamiast wersu matka moja, kochanka i muza pojawiło się: Arka moja, wiktoria i muza ; typowe dla języka poetyckiego Gałczyńskiego są porównania i metafory, które można nazwać erudycyjnymi, ponieważ odwołują się do szerszej wiedzy z zakresu historii sztuki, muzyki, literatury, np. Księżyc w srebrnej peruce / gra jak Bach na organach; czasem mają one funkcję humorystyczną; Gałczyński stosował też w swych - filmy edukacyjne on-line Strona 3/6

4 utworach ciekawe zdobnictwo kolorystyczne, jego ulubionym kolorem był zielony, stąd Zielona gęś, pewnie też dlatego zawsze używał zielonego atramentu, a w jednym z jego utworów podmiot liryczny mówi o sobie szmaragdowy szarlatan, jednak to żartobliwe określenie jak to zwykle bywa w poezji Gałczyńskiego kryje za sobą poważną treść; szmaragdowy to kolor wody, głębokiej, raczej nieprzejrzystej, czegoś, co nie ma stałego kształtu, jest zmienne, nieuchwytne; taki jest ten - filmy edukacyjne on-line Strona 4/6

5 szmaragdowy szarlatan; pozorna nonszalancja w podejściu do życia, żartobliwy ton, a tak naprawdę wiersz w swej wymowie jest bardzo poważny Gałczyński przyjmował często taką konwencję literacką, taki umowny kod porozumiewania się z odbiorcą, wymagający od tego drugiego erudycji, wyczucia i poczucia humoru; w ramach tego humoru napisał też Gałczyński wiersz będący pastiszem, parodią ballady Mickiewicza Lilie; utwór Gałczyńskiego zaczyna się tak: Sensacja niesłychana: pani zdradziła pana. I zostały na biurku te słowa: - Drogi Jurku, przebacz. Jadę przez Kielce. Fatum. Zupa w butelce. trawestacja, jakiej dokonuje w tym wierszu Gałczyński, to odmiana parodii, ośmieszająca parafraza utworu Mickiewicza, poeta zachował poważne elementy tematyczne i kompozycyjne a radykalnie zdegradował zasadniczy temat i styl; wiele takich utworów - filmy edukacyjne on-line Strona 5/6

6 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta znajdziesz w twórczości Gałczyńskiego, z tego m. in. wynika popularność jego twórczości - filmy edukacyjne on-line Strona 6/6

Podobne dokumenty

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją

Charakterystyka trzech rodzajów literackich Cechy charakterystyczne epiki wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją chłodny dystans;