Awangarda Lubelska nawiązywała do Awangardy Krakowskiej zamiłowaniem do metafory, przejmuje od niej zasadę

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Awangarda Lubelska nawiązywała do Awangardy Krakowskiej zamiłowaniem do metafory, przejmuje od niej zasadę"

Czesław Barański
8 lat temu
Przeglądów:

1 Józef Czechowicz - poeta Drugiej Awangardy Awangarda Lubelska nawiązywała do Awangardy Krakowskiej zamiłowaniem do metafory, przejmuje od niej zasadę poetyckich skrótów; przywołuje też tradycyjne tematy (uczucia, wieś, krajobrazy) założenia poezji Czechowicza: poezja jest muzyką; materiał poezji to skojarzenia, psychiczne wrażenia człowieka, sny; poezja powinna głosić postulaty moralne; tematyka wierszy powinna nawiązywać do tradycji; w warstwie formalnej jego poezja cechuje się uproszczoną i rozluźnioną składnią, całkowitą rezygnacją z interpunkcji i dużych liter; koncepcję języka poetyckiego w - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8

wrażenia człowieka, sny; poezja powinna głosić postulaty moralne; tematyka wierszy powinna nawiązywać do tradycji; w warstwie formalnej jego poezja cechuje się

2 twórczości poetyckiej Czechowicza określa się jako symboliczno-magiczną; poeta stara się sięgać do treści ukrytych, nadać słowu moc sprawczą, uczynić z niego zaklęcie; prowadzi to do mityzacji świata i do jego odrealnienia a zarazem ku personifikacji zjawisk, heroizacji postaci i uwzniośleniu - źródeł takiej postawy szukać można w poezji romantycznej oraz, przede wszystkim, w folklorze; jego poezja cechuje się oniryzmem i wizyjnością z jednej strony, a muzycznością z drugiej; Czechowicza uznaje się za - filmy edukacyjne on-line Strona 2/8

postaci i uwzniośleniu - źródeł takiej postawy szukać można w poezji romantycznej oraz, przede wszystkim, w folklorze; jego poezja cechuje

3 wirtuoza muzyczności i mistrza instrumentacji głoskowej, współtworzą one w jego wierszach również warstwy znaczeniowe świat poezji Czechowicza to przede wszystkim wieś i małe miasteczko; wieś sielska, arkadyjska, rajska; jego wiersze o starych, sennych, zabytkowych miasteczkach składają się na najpiękniejszą bodaj w ówczesnej poezji wizję polskiej prowincji, dokładnie taką opisuje w wierszu Na wsi; pochodzi on z tomu poezji Kamień, opublikowanego w 1927 roku; najważniejsze w sposobie poetyckiego obrazowania są chyba dwie perspektywy czasowe, które przywołuje podmiot liryczny; pierwsza z nich to - filmy edukacyjne on-line Strona 3/8

ówczesnej poezji wizję polskiej prowincji, dokładnie taką opisuje w wierszu Na wsi; pochodzi on z tomu poezji Kamień, opublikowanego w 1927 roku; najważniejsze w

4 teraźniejszość, która niesie ze sobą pewien niepokój, poczucie, że świat i wieś zmieniły się, że czas odcisnął na nich swe piętno; druga, w tym utworze chyba bardziej istotna to perspektywa wspomnienia dzieciństwa; w obu tych czasowych perspektywach wieś odgrywa rolę nadrzędną; jest pewną arkadią, miejscem dla podmiotu lirycznego magicznym, najbardziej widoczne jest to, moim zdaniem, w słowach: Siano pachnie snem siano pachniało w dawnych snach ( ) Przecież siano pachnie snem a ukryta w nim melodia kantyczki tuli do mnie dziecięce policzki chroni przed złem poezja Czechowicza wyrażała łagodność, czułość, bezradność; dominującą w niej barwą uczuciową był żal, dominującą tonacją - filmy edukacyjne on-line Strona 4/8

widoczne jest to, moim zdaniem, w słowach: Siano pachnie snem siano pachniało w dawnych snach ( ) Przecież siano pachnie snem a ukryta w nim melodia kantyczki tuli do mnie dziecięce

5 estetyczną elegijność, główną obsesją śmierć; jest ona stale w tej poezji obecna niekiedy nazywana po imieniu, niekiedy ukryta w aluzjach i symbolach niepokojąco bliska; jednym z piękniejszych o niej wierszy jest ballada z tamtej strony, zamknięta niezwykłym obrazem umarłych rąk Czechowicza; myśl o własnej śmierci jest ściśle związana z przeczuciem śmierci zbiorowej, wojny, wielkiej zagłady Czechowicz był jednym z najsugestywniejszych katastrofistów w poezji dwudziestolecia; stanowił przykład poety dwóch wojen, - filmy edukacyjne on-line Strona 5/8

Czechowicza; myśl o własnej śmierci jest ściśle związana z przeczuciem śmierci zbiorowej, wojny, wielkiej zagłady Czechowicz był jednym z

6 wspomnień nakładających się na przeczucia i przeczuć nakładających się na wspomnienia wojnę znał z doświadczenia żołnierskiego (ochotnik z 1920 roku); jednym z najwyrazistszych katastroficznych wierszy Czechowicza był Żal (z tomu Nuta człowiecza), zawierający sławną formułę zbliżającej się zagłady: Zniża się wieczór świata tego Nozdrza wietrzą czerwony udój I wizję przyszłej wojny: rozmnożony cudownie na wszystkich nas będę strzelał do siebie i marł wielokrotnie ja gdym z pługiem do bruzdy przywarł ja przy foliałach jurysta zakrztuszony wołaniem gaz ja śpiąca pośród jaskrów i dziecko w żywej pochodni i bombą trafiony w stallach na ogół jednak czechowiczowskie wiersze nie były aż tak uszczegółowione i konkretne; reprezentowały poetykę snu, wyrażały - filmy edukacyjne on-line Strona 6/8

rozmnożony cudownie na wszystkich nas będę strzelał do siebie i marł wielokrotnie ja gdym z pługiem do bruzdy przywarł ja przy foliałach jurysta zakrztuszony wołaniem gaz ja śpiąca pośród jaskrów i

7 przeczucie pełne grozy, ale niejasne, posługiwały się; symboliką zagłady, śmierci i zniszczenia; podobnie jak u innych poetów epoki, również i u Czechowicza krytyka wskazuje na wielką rolę motywów ognia i wody, a także na ich ambiwalentne: śmiercionośno-oczyszczające, symboliczne znaczenie; stąd m. in. wysunięta niedawno interpretacja tej poezji jako głosicielki nadziei, wiary w mające nastąpić po kataklizmach odrodzenie i powrót do Arkadii; w innej z nowszych interpretacji w czechowiczowskiej - filmy edukacyjne on-line Strona 7/8

8 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta katastrofie dopatrywano się akcentów mesjanistycznych: miałaby to być, konieczna dla odnowienia świata, zbiorowa ofiara, wzorowana na ofierze Chrystusa - filmy edukacyjne on-line Strona 8/8

Podobne dokumenty

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją

Charakterystyka trzech rodzajów literackich Cechy charakterystyczne epiki wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją chłodny dystans;