WYCIECZKI NA WĄSKICH TORACH

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYCIECZKI NA WĄSKICH TORACH"

Stefan Dobrowolski
7 lat temu
Przeglądów:

1 WYCIECZKI NA WĄSKICH TORACH Turystyka kolejowa pojawiła się wraz z narodzinami transportu kolejowego początkowo miała charakter zwykłych przejażdżek a pierwotnie na krótszych dystansach, a w późniejszym okresie także wielodniowych podróży. W 2 połowie XX w. zyskała nowe oblicze wraz z odchodzeniem do przeszłości wielu obiektów związanych z wczesnym okresem rozwoju kolei, pojawiła się fascynacja dziedzictwem jej kultury technicznej. Współcześni turyści nie tylko zwiedzają świat pociągiem, lecz także odwiedzają dotąd zaniedbywane w turystyce obiekty, takie jak dworce, muzea i skanseny kolejowe. Po blisko 200 latach nastąpiło ciekawe odwrócenie ról początkowo kolej umożliwiała dotarcie do ciekawych miejscowości turystycznych, przyczyniając się do ich rozwoju, a od pewnego czasu sama w sobie stanowi cel wypraw. W Polsce turystyka kolejowa jest zjawiskiem stosunkowo nowym (liczącym kilkanaście lat), które nie wpisało się jeszcze w katalog produktów turystycznych. Według Polskiej Organizacji Turystycznej wśród 150 najbardziej atrakcyjnych turystycznie obiektów blisko jedna trzecia to zabytki związane z dziedzictwem przemysłowym, wśród których znajduje się kilka obiektów kolejowych. Jednak w rzeczywistości potencjał starych obiektów kolejowych (niestety często zaniedbanych i wymagających remontu) jest znacznie większy. Pierwszą w Polsce koleją przekształconą w atrakcję turystyczną jest Sochaczewska Kolej Dojazdowa przekazana w 1984 r. Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Masowe zamknięcia linii kolejowych w ostatniej dekadzie XX w. objęły w pierwszej kolejności koleje wąskotorowe uważane za przeżytek. Jednak dzięki zaangażowaniu miłośników kolei działających w organizacjach społecznych oraz samorządów lokalnych niektóre z nich udało się przynajmniej częściowo zachować, tworząc muzea, skanseny i trasy turystyczne. Współcześnie w Polsce funkcjonuje kilkanaście kolei wąskotorowych o charakterze turystycznym, a na kilku prowadzony jest rozkładowy ruch towarowy i pasażerski

2 Gryficka Kolej Wąskotorowa Wypoczywając nad polskim morzem warto przejechać się pociągiem turystycznym Gryfickiej Kolei Wąskotorowej, która oferuje podróż jedną z najładniejszych widokowo tras w Polsce. Pierwszy odcinek gryfickiej wąskotorówki łączący Gryfice, Trzęsacz, Rewal i Niechorze o prześwicie 750 mm powstał w lipcu 1896 r. Kolejka prowadziła ruch towarowy i osobowy, łącząc nadmorskie miejscowości z głębią lądu. W 1916 r. została powiększona o odcinki do Pogorzelicy i Trzebiatowa oraz przebudowana (zmiana prześwitu na 1000 mm). W okresie największego rozkwitu liczyła 300 km długości i 98 przystanków, z czego zachowało się 196 km. Po II wojnie światowej kolejkę gryficką oraz inne linie zachodniopomorskie wcielono do PKP, tworząc tzw. Pomorskie Koleje Dojazdowe, które stanowiły najdłuższą sieć na Pomorzu Zachodnim. W 2001 r. PKP podjęły decyzję o zamknięciu kolejki, lecz dzięki zaangażowaniu miejscowych władz przejęła ją gmina Rewal, która w 2002 r. uruchomiła przewozy turystyczne na trasie Gryfice Pogorzelica Gryficka Trzęsacz. Gryficka Kolej Wąskotorowa jest jedną z nielicznych kolei wąskotorowych o prześwicie 1000 mm i jedną z dwóch obecnie czynnych kolei tego typu. Na zdjęciu: pociąg turystyczny Gryfickiej Kolei Wąskotorowej w okolicach Trzęsacza. Pociąg turystyczny Gryfickiej Kolei Wąskotorowej na tle latarni morskiej z 1866 r. w Niechorzu. Ponadto w Niechorzu na uwagę zasługuje zachowany charakterystyczny budynek dworca oraz Muzeum Rybołówstwa

3 Zabytkowy parowóz Px48 Parys prowadzi w sezonie letnim codzienne pociągi turystyczne na trasie Gryfice Pogorzelica Gryficka Gryfice oraz wahadłowo na odcinku Pogorzelica Gryficka Trzęsacz. Dworzec w Rewalu. Oblot parowozu Px48 Parys na stacji końcowej

4 Żuławska Kolej Dojazdowa Żuławska Kolej Dojazdowa łączy znane miejscowości wypoczynkowe: Mikoszewo, Jantar, Stegnę, Sztutowo i Nowy Dwór Gdański. Kolejka oferuje podróż po najniżej położonym terenie w Polsce. Pierwszy odcinek żuławskiej wąskotorówki Nowy Staw Kościeliczki (5 km) powstał w 1891 r. na potrzeby cukrowni Nowy Staw. Kolej miała rozstaw 750 mm, a na pierwszym odcinku używano trakcji konnej. W 1920 r. całkowita długość kolejki liczyła 343 km, z czego 233 km miały charakter całoroczny. Od końca lat 50. XX w. przewozy malały, a linie zaczęto stopniowo zawieszać: w 1974 r. zamknięto całą lewobrzeżną część łącznie ze stacją i parowozownią Gdańsk Wąskotorowy, natomiast na prawym brzegu Wisły na odcinku Nowy Dwór Sztutowo uruchomiono w 1976 r. sezonowe przewozy turystyczne ( Jantar Express ). W 1996 r. zrezygnowano z ruchu pasażerskiego, a wkrótce towarowego i w 1999 r. zlikwidowano Gdańskie Koleje Dojazdowe. Regularne przejazdy pociągiem turystycznym prowadzonym przez lokomotywą spalinową odbywają się od 2003 r. Od połowy 2006 r. operatorem kolejki jest Stowarzyszenie Żuławskiej Kolei Dojazdowej. W 2006 r. kolej woziła turystów w sezonie wakacyjnym na trasach: Nowy Dwór Gdański Stegna (na zdjęciu Jantar Leśn.) oraz Sztutowo Mikoszewo Ujście Wisły

5 Pociągi turystyczne Żuławskiej Kolei Dojazdowej złożone są z lokomotywy spalinowej Lxd2 z lat 70. XX w. i wagonu doczepnego produkcji rumuńskiej

6 Wigierska Kolej Wąskotorowa Wigierska Kolej Wąskotorowa, zwana dawniej Koleją Leśną Płociczno Zelwa, niegdyś służyła do wywozu drewna z Puszczy Augustowskiej i była jedną z najdłużej pracujących kolejek leśnych w Polsce. Od kilku lat wozi turystów podziwiających z jej wagoników Wigierski Park Narodowy i jezioro Wigry. Początki Wigierskiej Kolei Leśnej o rozstawie 600 mm sięgają I wojny światowej, kiedy wojska niemieckie masowo eksploatowały Puszczę Augustowską. Pierwotnie powstał odcinek Płociczno Tartaczysko, który wydłużono do Jeziora Zelwa (w sumie 36 km). Linia ta stanowiła uzupełnienie Kanału Augustowskiego. W latach po wybudowaniu odgałęzień długość linii wynosiła ok. 50 km. Jednak w 1989 r. wraz z utworzeniem Wigierskiego Parku Narodowego ostatecznie zawieszono ruch. Jednak szybko dostrzeżono w niej atrakcję turystyczną i w 2001 r. utworzono linię turystyczną (10 km na odcinku Płociczno Krusznik). Obecnie jest jedną z czterech zachowanych w Polsce wąskotorowych kolejek leśnych. Na zdjęciu: parowóz HF dojeżdża do stacji Gawrych Ruda położonej nad jeziorem Wigry. Pociągi turystyczne prowadzone są także przez lokomotywy spalinowe (WLs40 i WLs50). W skład pociągu wchodzą wagony letniaki przerobione z platform

7 Przejazdy turystyczne Wigierską Koleją Wąskotorową odbywają się z powodzeniem od 2001 r. wzdłuż jeziora Wigry na 10-kilometrowej trasie Płociczno Krusznik (Zielona Karczma). Po drodze pociąg Wigierek zatrzymuje się na czterech widokowych przystankach (Binduga, Powały, Bartny Dół i Zielona Karczma). Lokomotywa spalinowa wykonuje oblot składu

Podobne dokumenty

Kolej wąskotorowa produktem turystycznym Gryfickiego Obszaru Funkcjonalnego

IV Gryfickie Forum Społeczno-Gospodarcze: Marketing terytorialny chwyt czy mit w zarządzaniu regionem? Kolej wąskotorowa produktem turystycznym Gryfickiego Obszaru Funkcjonalnego dr Tadeusz Bocheński Gryficki