Analiza informacji zebranych w trakcie lekcji w ramach projektu BAKCYL 2013/2014. I. Rezultaty projektu - podsumowanie ilościowe

Transkrypt

1 Analiza informacji zebranych w trakcie lekcji w ramach projektu BAKCYL 2013/2014 realizowanego z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej I. Rezultaty projektu - podsumowanie ilościowe Łącznie zostało zrealizowanych 206 lekcji w 31 szkołach, 67 klasach Twoje pieniadze Pożyczaj z głową Finanse na całe życie Mądre inwestowanie 61 W klasach było 1440 uczniów obecnych na lekcjach. Zrealizowano 3984 osobolekcji (tzn. łącznie było 3984 uczestników lekcji). Podstawą zmierzenia liczby uczniów i osobolekcji była liczba oddanych ankiet. Liczba faktycznie obecnych uczniów prawdopodobnie była wyższa, ale z założenia rejestr obecności uczniów nie był prowadzony m.in. z powodu wymogów ustawy o ochronie danych osobowych i skali projektu. Liczba uczestników (czyli osobolekcji) to suma zebranych ankiet w danej klasie. W jednostkowych przypadkach, kiedy wolontariusz nie zebrał ankiet oceny lekcji, liczba uczestników danej lekcji była ustalona z nauczycielem na podstawie dziennika. Lekcje były monitorowane pod względem jakości i efektywności procesu dydaktycznego, jak również przestrzegania przyjętych w projekcie zasad, w tym niestosowania reklamy produktów bankowych. Większość klas nie miała wcześniej lekcji dotyczących finansów. Pojedyncze wskazania nauczycieli dotyczące innych projektów, w których uczestniczyły klasy dotyczyły następujących przedsięwzięć: "Rynek, czyli w poszukiwaniu równowagi. Jak działa człowiek przedsiębiorczy, O racjonalnym gospodarowaniu. projekt giełdowy zorganizowany przez RPP pod patronatem Leszka Balcerowicza fakultety z podstaw przedsiębiorczości "Procenty nie tylko dla Orłów" spotkanie z pracownikiem banku - realizacja zajęć z przedsiębiorczości 1

2 projekt edukacyjny "Budżet domowy", zajęcia z przedsiębiorczości prowadzone przez pracownika banku Młodzi przedsiębiorcy - projekt edukacyjny z CEO w roku 2013/2014 były prowadzone zajęcia we współpracy z Urzędem Skarbowym. Spotkanie z pracownikami banków na tematy oszczędzania oraz wizyta w siedzibie GPW. II. Podsumowanie ocen lekcji Na zakończenie każdej lekcji były zbierane w formie ankiet opinie uczestników lekcji: uczniów (pytania zamknięte) otrzymaliśmy 3888 wypełnionych ankiet wolontariusza (pytania zamknięte i otwarte) 195 ankiet nauczyciela obecnego na lekcji (pytania zamknięte i otwarte) 169 ankiet. Należy dodać, ze nauczyciel obecny na lekcji nie zawsze był koordynatorem projektu w szkole. Często był to dowolny nauczyciel, który akurat miał mieć zajęcia z daną klasą (np. anglista, biolog, etc.) obserwatora WIB (pytania zamknięte i otwarte) 21 ankiet A. Podsumowanie ocen lekcji w zakresie organizacyjnym 1. Ogólna ocena wolontariuszy Każdy z uczestników lekcji wystawiał wolontariuszom ocenę (w skali 1-6). Wolontariusze dokonywali także samooceny. Zestawienie średniej ogólnej oceny wolontariusza Uczestnik lekcji Ocena l. składowych Uczniowie 5, nauczyciele 5, wolontariusze 4, obserwator 5,38 21 Ocena wolontariuszy przez wszystkich uczestników lekcji jest bardzo wysoka. Ważnym jest, że uczniowie bardzo dobrze ocenili wolontariuszy w roli prowadzących lekcje - 84% pojedynczych ocen uczniów to 5 i 6. Poniższy wykres przedstawia szczegółowe zestawienie ilościowe ocen wystawionych przez uczniów na ankietach oceny lekcji Ocena wolontariusza przez uczniów

3 2. Prowadzenie lekcji przez wolontariuszy a) Stopień zainteresowania tematem lekcji przez wolontariusza: Na podstawie zebranych odpowiedzi uczniów można wywnioskować, że zdecydowanej większości podobała się lekcja, w której uczestniczyli (88% odpowiedzi zdecydowanie tak lub tak na pytanie Czy podobała Ci się ta lekcja ). Również wszyscy nauczyciele, koordynatorzy projektu w szkołach potwierdzili w rozmowach podsumowujących, że chcą kontynuować współpracę i przeprowadzić więcej lekcji BAKCYLA w ich szkołach. 2,97 1,37 Czy podobała Ci się ta lekcja? 7,59 43,63 44,45 Zdecydowanie tak Raczej tak Nie wiem Raczej nie Zdecydowanie nie Struktura odpowiedzi uczniów na pytanie Czy podobała Ci się ta lekcja? w podziale na poszczególne tematy lekcji: Finanse na całe życie Mądre inwestowanie Pożyczaj z głową Twoje pieniądze wszystkie zdecydowanie tak raczej tak nie wiem raczej nie zdecydowanie nie 0% 20% 40% 60% 80% 100% Na większości lekcji uczniowie byli zachęcani do aktywności możliwością uzyskania dodatkowych stopni lub plusów z przedmiotu wiedza o społeczeństwie. Trzeba mieć jednak na uwadze fakt, że na zainteresowanie uczniów ma wpływ wiele czynników niezależnych ani od prowadzącego, ani od organizatora (np. bliskość testu z innego przedmiotu, pora dnia lekcje o godz były trudniejsze do przeprowadzenia, moment roku szkolnego w czerwcu uczniowie byli rozkojarzeni bliskością wakacji, dodatkowo była niska frekwencja). Pomimo to wyniki ankiet dowodzą, że wolontariusze prowadzili lekcje w 3

4 sposób angażujący, mówili ciekawie i prowokowali do zadawania kolejnych pytań przez uczniów. Odpowiedzi uczniów 4,84 3,81 Czy to, co mówił prowadzący było dla Ciebie ciekawe? 9,96 42,55 38,84 Zdecydowanie tak Raczej tak Nie wiem Raczej nie Zdecydowanie nie Zestawienie odpowiedzi na pytanie: Czy i na ile uczniowie byli zainteresowani tą lekcją? Odpowiedzi Bardzo zainteresowani Raczej zainteresowani Raczej niezainteresowani W ogóle niezainteresowani Nauczyciel Wolontariusz Obserwator Zestawienie odpowiedzi na pytanie: Czy uczniowie zadawali pytania w czasie lekcji? Odpowiedzi Tak, często Tak, ale rzadko Nie, w ogóle Wolontariusz Obserwator Zestawienie odpowiedzi na pytanie: Czy uczniowie dzielili się swoim zdaniem, opiniami lub spostrzeżeniami w czasie lekcji? Tak, często Tak, ale rzadko Nie, w ogóle Wolontariusz Pytania uczniów Uczniowie nie zadawali trudnych pytań merytorycznych, najczęściej dotyczyły przerabianego tematu lub ćwiczeń (szerzej omówione wraz poszczególnymi tematami lekcji). b) Przystępność przekazu lekcji Wolontariusze stosowali właściwe słownictwo adresowane do młodzieży, nie nadużywali języka fachowego (średnia ocena obserwatora WIB w tym zakresie 5,42). Potwierdzili to sami uczniowie poniższy wykresy przedstawia odpowiedzi uczniów: 4

5 1,95 1,95 1,14 Czy to, co mówił prowadzący było dla Ciebie zrozumiałe? 40,48 54,48 Zdecydowanie tak Raczej tak Nie wiem Raczej nie Zdecydowanie nie c) Stosowanie przyjętych w projekcie zasad Nie zidentyfikowano ani jednego przypadku naruszenia przyjętych w projekcie zasad: Nie promowano konkretnych banków. Wolontariusze (zgodnie z zasadami) przedstawiali się jako przedstawiciele sektora bankowego, a nie konkretnego banku. Wolontariusze postępowali zgodnie z Kodeksem Wolontariusza. d) Elementy organizacyjne wpływające na sposób prowadzenia lekcji: Większość szkół zapewniła właściwe warunki do prowadzenia lekcji (przykładowe komentarze): Wszystko na najwyższym poziomie! organizacyjnie wszystko było dopięte, zarówno klasa, sprzęt itp. sprzęt bez zarzutu, nauczyciel na 5\6 z plusem kwestie techniczne po stronie szkoły OK, nauczyciel pomagał jak mógł, życzyłbym sobie, aby tak było zawsze brak uwag negatywnych, same plusy (młodzież, szkoła, sprzęt, organizacja) bardzo fajna i mądra klasa, Pani nauczycielka bardzo pomocna Bez zastrzeżeń, szkoła na bardzo wysokim poziomie, świadomie korzystająca i posiadająca duże doświadczenie w korzystaniu z okazji wzbogacania i urozmaicania programu edukacyjnego. Bardzo dobrze zorganizowana szkoła. Nawet był obiad dla wolontariusza :) organizacja wzorowa doskonała organizacja, szkoła przygotowana wszystko super, świetne materiały, dobrze się pracuje z takim przygotowaniem Mogę pochwalić szkołę za przygotowanie - bardzo dobra sala, wyposażona w sprzęt, nauczyciel pilnujący dyscypliny na zajęciach W trakcie lekcji wystąpiły przypadki problemów technicznych. Najczęściej dotyczyło to trudności z uruchomieniem prezentacji (laptop wolontariusza nie współdziałał ze sprzętem szkoły) lub brakiem Internetu. Nie wystąpił problem, aby szkoła miała inne oprogramowanie niż to, w którym są prezentacje BAKCYLA. 5

6 Na niektórych lekcjach nie był obecny nauczyciel, co dla części wolontariuszy skutkowało kłopotami z utrzymaniem dyscypliny uczniów. Utrudnieniem dla wolontariuszy było spóźnianie się uczniów, wcześniejsze wyjścia, etc. Pomimo tego, że były szczegółowe ustalenia z koordynatorami projektu w szkołach, zdarzały się niemiłe niespodzianki jak: zamiany sal, pomieszania klas, konieczności wyjścia uczniów po połowie lekcji z powodu wycieczki, nieplanowane nieobecności koordynatora w szkole, etc. Na takie sytuacje, ani organizator, ani wolontariusz nie mieli wpływu. Przykładowe komentarze: klasa była mieszana - osoby z klasy trzeciej oraz z klasy drugiej 7 min po dzwonku musiałem szukać klasy sam (szkoła zapomniała o lekcji) miałem lekcję w strojach sportowych (tzn. klasa ściągnięta z rozgrzewki na WF) Sala nie była przygotowana do przeprowadzenia lekcji. Trzeba było szybko zorganizować komputer i rzutnik, tło dla projektora plus wszystkie kable. Klasa ok, uczniów było o połowę mniej niż powinno Nie słychać dzwonka w Czytelni. Komputer szkolny nie odtworzył prezentacji (zginęła prezentacja - być może na komputerze jest wirus). Skorzystałam z komputera nauczyciela informatyki. okres przed wakacjami, moment poprawiania ocen, uczniowie żyli poprawkami lekcje BAKCYLA powinny odbywać się w godzinach rannych, tym bardziej, jeśli są to 2 lekcje pod rząd. Uczniowie są już zmęczeni, niecierpliwią się i spieszą do domu. Była grupa uczniów, która spóźniła się ok. 10 min. Wpłynęło to delikatnie negatywnie na wybicie mnie z rytmu prowadzenia lekcji Nauczyciel, z którym byłem umówiony przed lekcją, tego dnia był nieobecny - wyjazd na wycieczkę. Dodatkowo niska frekwencja wśród uczniów, więc zostały połączone dwie klasy - powodowało to pewną dezorganizację, uczniowie spóźniali się, bo nie do końca wiedzieli, gdzie mają lekcję. B. Podsumowanie ocen lekcji w zakresie merytorycznym 1. Zestawienie ogólnych odpowiedzi Na pytanie dotyczące przydatności zdobytej wiedzy 87% uczniów odpowiedziało zdecydowanie tak lub tak. 1,56 1,87 Czy w przyszłości wiedza z tej lekcji będzie dla Ciebie przydatna? 32,02 9,44 55,11 Zdecydowanie tak Raczej tak Nie wiem Raczej nie Zdecydowanie nie 6

7 Podobnie nauczyciele wypowiedzieli się zdecydowanie pozytywnie w tej kwestii szczegóły w poniższym zestawieniu. Zestawienie odpowiedzi nauczycieli na pytanie Czy i na ile przydatna może być dla nich na co dzień wiedza z tej lekcji? Zdecydowanie przydatna Raczej przydatna W ogóle nieprzydatna Na pytanie dotyczące dowiedzenia się nowych rzeczy w trakcie lekcji 84% uczniów odpowiedziało zdecydowanie tak, lub tak. 2,52 Czy dowiedziałeś/aś się z tej lekcji nowych rzeczy? 6,87 36,91 6,61 47,09 Zdecydowanie tak Raczej tak Nie wiem Raczej nie Zdecydowanie nie Podobnie pozytywnie nauczyciele ocenili przydatność lekcji dla uczniów szczegóły w poniższych zestawieniach. Zestawienie odpowiedzi nauczycieli na pytanie Czy Pani/Pana zdaniem ta lekcja przekazywała nową dla nich wiedzę? Zdecydowanie tak, przekazywała wiele nowych informacji Raczej tak, przekazywała trochę nowych informacji Nie, nie przekazywała niczego nowego Zestawienie odpowiedzi nauczycieli na pytanie Czy i na ile przydatna może być dla nich na co dzień wiedza z tej lekcji? Bardzo przydatna Raczej przydatna Raczej nieprzydatna W ogóle nieprzydatna Lekcja Twoje pieniądze podsumowanie Na podstawie zebranych odpowiedzi uczniów można wnioskować, że lekcja była dla nich zrozumiała, a prezentowany materiał nie zawierał zbyt trudnych zagadnień. 7

8 Ocena lekcji przez uczniów Czy w przyszłości wiedza z tej lekcji będzie dla Ciebie przydatna? Czy dowiedziałeś/aś się nowych rzeczy? Ciebie ciekawe? Ciebie zrozumiałe? Czy podobała Ci się ta lekcja? zdecydowanie tak raczej tak nie wiem raczej nie zdecydowanie nie 0% 20% 40% 60% 80% 100% Pytania uczniów/trudne pytania Fundusze bezpieczeństwa, sposoby na pożyczenie pieniędzy Co to jest dywidenda, zagadnienia związane z kosztami Od czego zależy wysokość wydatków? Jak to jest, że ja nie płacę za wodę? Sankcje i kary dla bankowców za źle wykonane czynności, operacje itp. Pytanie o chwilówki i oprocentowanie, o parasol bezpieczeństwa, ile tak naprawdę powinno być co to są świadczenia, czego dotyczą? Chwilówki z Provident - czy rzeczywiście tyle kosztują? Czy podatek to zawsze musi być koszt/wydatek? Należało wytłumaczyć kwestię nadpłaty/niedopłaty podatku. Co to jest dywidenda? Dlaczego tak mało otrzymujemy na emeryturze? Jak można dorobić do kieszonkowego? Jakie są przykłady ubezpieczeń? Jaka jest różnica między kartą kredytową, a debetową? Co to jest deficyt? Dużo pytań do przykładów. co to są świadczenia, czego dotyczą? Chwilówki z Provident - czy rzeczywiście tyle kosztują? Ocena lekcji przez uczniów 3. Lekcja Pożyczaj z głową podsumowanie Czy w przyszłości wiedza z tej lekcji będzie dla Ciebie przydatna? Czy dowiedziałeś/aś się nowych rzeczy? Ciebie ciekawe? Ciebie zrozumiałe? Czy podobała Ci się ta lekcja? zdecydowanie tak raczej tak nie wiem raczej nie zdecydowanie nie 0% 20% 40% 60% 80% 100% 8

9 Pytania uczniów/trudne pytania Jak działa karta kredytowa? wskaźnik RRSO, czy bank zarabia na lokatach, karta kredytowa kontra karta debetowa, czy banki są ubezpieczone? pytanie nauczyciela o kredyt hipoteczny skojarzenie oprocentowania z kredytem we frankach szwajcarskich Jak odzyskać pieniądze, które rodzice pożyczyli znajomym? Zabezpieczenia bankomatów, oprocentowanie kredytów Rodzaje kredytów, jak wyliczyć ratę, odsetki? wyliczanie kosztu chwilówek warunki pożyczek, jak uchronić się przed stratą w przyp. utraty karty Czy jak bank upadnie muszę nadal spłacać kredyt? czy żyranci tak samo muszą spłacać kredyt? Czy można odmówić poręczenia kredytu? czy biorąc kredyt na zakup samochodu mogę z uzyskanych pieniędzy kupić motocykl? co to jest leasing? Czy to też jest kredyt? co to jest wartość pieniądza w czasie? jakie są sposoby złodziei na kradzież karty kredytowej? Jakie są sposoby skanowania kont kredytowych? Czy złodzieje instalują kamery w bankomatach? karty paypass - debety, RRSO-jak się wylicza, oprocentowanie bankowe czy są ograniczenia? 4. Lekcja Mądre inwestowanie podsumowanie Temat był realizowany w ciągu 90 minut, lub w skróconej 45 minutowej wersji (dla niektórych szkół wersja 90 minutowa była poważnym utrudnieniem logistycznym). Ocena lekcji przez uczniów Czy w przyszłości wiedza z tej lekcji będzie dla Ciebie przydatna? Czy dowiedziałeś/aś się nowych rzeczy? Ciebie ciekawe? Ciebie zrozumiałe? Czy podobała Ci się ta lekcja? zdecydowanie tak raczej tak nie wiem raczej nie zdecydowanie nie 0% 20% 40% 60% 80% 100% Pytania uczniów/trudne pytania Co się dzieje, gdy firma mająca kredyt bankowy bankrutuje, jak bank dochodzi swoich praw - prawo upadłościowe/kolejność zaspokajania wierzycieli Oszustwa finansowe pytanie typu: a w co pan zainwestował? Jaki jest pana profil ryzyka?, czy lepiej kupować akcje polskich firm czy zagranicznych? Rynek giełdowy, wypłaty dywidendy i wpływu poziomu dywidendy na kształtowanie się ceny akcji - uczeń mocno zaawansowany w problematykę i aktywny. Sprawdzał na przerwie na stronach giełdy ten temat. 9

10 giełda, afera Ambergold ryzyko związane z inwestowaniem w obligacje kiedy można zacząć inwestować? W jakim wieku? Jak zarobić na inwestycjach? Ocena lekcji przez uczniów 5. Lekcja Finanse na całe życie podsumowanie Czy w przyszłości wiedza z tej lekcji będzie dla Ciebie przydatna? Czy dowiedziałeś/aś się nowych rzeczy? Ciebie ciekawe? Ciebie zrozumiałe? Czy podobała Ci się ta lekcja? zdecydowanie tak raczej tak nie wiem raczej nie zdecydowanie nie 0% 20% 40% 60% 80% 100% Pytania uczniów/trudne pytania O procent składany, o oszczędności jak upada bank Czy na emeryturze można pracować? produktów finansowych, co to jest karta debetowa, czym się różni od kredytowej, co to znaczy PIT? warunków kredytowych, karta kredytowa a inne karty, czym jest bank - jak jest zabezpieczony, Bankowy Fundusz Gwarancyjny Najbardziej ich interesował procent składany. Co to są fundusze inwestycyjne? pytania do prezentowanych przykładów, natomiast bardzo aktywna była nauczycielka,, która komentowała niezbyt pochlebnie oprocentowanie w bankach, zwracając uwagę na podatek, inflację itd. Co to jest PIT? czy od odsetek naliczany jest podatek (lokaty) parasol bezpieczeństwa, czy wydatki, czy przychody i ich wielokrotność Jakie studia wybrać, aby zostać przedsiębiorcą? C. Podsumowanie wyników quizów sprawdzających wiedzę uczniów Na zakończenie każdej lekcji uczniowie wypełniali quiz (test sprawdzający), poprzez który sprawdzana była wiedza, jaką uczniowie zdobyli na lekcji. Quiz do każdej lekcji składał się z 5 pytań, do których były zaproponowane 3 odpowiedzi. Tylko jedna odpowiedź była prawidłowa. 10

11 1. Zestawienie wyników quizu w formie testu sprawdzającego przeprowadzonego wśród uczniów, którzy odbyli lekcje BAKCYLA. Zaliczyło test (czyli udzieliło poprawnych odpowiedzi na 3 pytania) 92,7% uczniów. Ponad połowa uczniów (54,1%) udzieliła 100% poprawnych odpowiedzi. Poniższe wykresy przedstawiają zestawienie wyników quizów w ujęciu całościowym i w podziale na poszczególne tematy lekcji. 2,55 0,71 4,07% 10,72 % uczniów 27,83 % uczniów 54,11% uczniów 100% poprawnych odpowiedzi 80% poprawnych odpowiedzi 60% poprawnych odpowiedzi 40% poprawnych odpowiedzi 20% poprawnych odpowiedzi 0% poprawnych odpowiedzi Zestawienie wyników quizów dla poszczególnych tematów lekcji: Finanse na całe życie Mądre inwestowanie Pożyczaj z głową Twoje pieniądze 100% poprawnych odpowiedzi 80% poprawnych odpowiedzi 60% poprawnych odpowiedzi 40% poprawnych odpowiedzi 20% poprawnych odpowiedzi 0% poprawnych odpowiedzi 0% 20% 40% 60% 80% 100% 11

12 III. Zestawienie oceny szkolenia przygotowującego do roli wolontariusza w projekcie BAKCYL dokonanej przez uczestników szkolenia. Wolontariusze bardzo wysoko ocenili szkolenie przygotowujące ich do prowadzenia lekcji w szkołach. Ogólna średnia ocena szkolenia przygotowującego do roli wolontariusza w projekcie BAKCYL wyniosła 4,9 (w skali 1-5). Na tę ocenę składało się 41 odpowiedzi na ankietach, które uczestnicy wypełniali na zakończenie szkolenia. Jednocześnie wolontariusze, którzy zostali przeszkoleni w edycji 2013/2014 projektu i prowadzili lekcje (grupa 26 osób) byli proszeni o odpowiedź na dodatkowe pytanie na ankiecie oceny każdej z prowadzonej przez nich lekcji: Biorąc pod uwagę swoje doświadczenie z przeprowadzonej lekcji oceń szkolenie przygotowujące do roli wolontariusza w projekcie BAKCYL, w którym wcześniej uczestniczyłeś/łaś? W jakim stopniu przygotowało Cię ono do pracy z uczniami w klasie? Na to pytanie uzyskaliśmy 62 odpowiedzi (na 71 możliwych). Średnia ocena wyniosła 4,7 (w skali 1-5). Porównanie ocen szkolenia przygotowującego do roli wolontariusza w projekcie BAKCYL 5 4,9 4, Ocena bezpośrednio po szkoleniu Ocena szkolenia z perspektywy przeprowadzonej lekcji 19 grudnia 2014 r. Warszawski Instytut Bankowości 12