PIONKI DAWIDA BRONSTEINA

Transkrypt

1 PIONKI DAWIDA BRONSTEINA 17 grudnia 2006 roku w Mi?sku Bia?oruskim zmar? Dawid Jonowicz Bronstein, wicemistrz?wiata z roku 1950 (po remisowym meczu z Botwinnikiem), w nast?pnych dwóch cyklach rozgrywek o mistrzostwo?wiata - uczestnik turnieju pretendentów. Uczestnik czterech olimpiad szachowych w latach ; na olimpiadzie w Moskwie w 1956 r. uzyska? najlepszy wynik (11p. z 13). Wielokrotny uczestników turniejów fina?owych o Mistrzostwo ZSRR; w latach 1948 i 1949 dzieli? miejsca 1-2. "Bronstein znany jest przede wszystkim jako mistrz ataku. Dysponuje wyj?tkow? szachow? fantazj?, co w po??czeniu z g??bokim opanowaniem strategii oraz dok?adno?ci? oblicze? czyni?o z niego gracza wyj?tkowo gro?nego w pozycjach dynamicznych. Dla Bronsteina charakterystyczne jest odnoszenie si? do szachów jak do dziedziny sztuki, dar psychologicznego przenikni?cia zamiarów przeciwnika, wirtuozeria przy koordynacji dzia?aj?cych figur, podejmowanie intuicyjnych decyzji w momentach typowego dla niego niedoczasu. Bronstein wzbogaci? teori? swymi analizami w dziedzinie gambitu królewskiego, obrony francuskiej, obrony sycylijskiej i obrony holenderskiej. Wiele cennych zwyci?stw przyniós? mu oryginalny sposób rozgrywania obrony królewsko-indyjskiej." "Szachmaty. Enciklopediczeskij s?owar" (Moskwa 1990), str Dawid Bronstein jest autorem lub wspó?autorem kilku ksi??ek, w?ród których najbardziej znane to "Turniej szachowy arcymistrzów" (o turnieju pretendentów Zurich 1953), "200 otwartych partii" oraz "Ucze? czarnoksi??nika". Dawid Bronstein urodzi? si? 19 stycznia 1924 r. w Bia?ej Cerkwi (wtedy - Ukrai?ska SSR) rodzinie?ydowskich inteligentów. Jeszcze przed II wojn??wiatowa wyró?ni? si? w turniejach republika?skich. Wojn? sp?dzi? na ty?ach, gdy? jako krótkowidz nie zosta? zakwalifikowany do armii. Pracowa? jako prosty robotnik - metalowiec, a po godzinach pracy z fanatycznym zapa?em studiowa? podr?czniki debiutowe i analizowa? partie wielkich mistrzów, do grona których sam do??czy? w nied?ugim czasie. W 1944 r. debiutowa? w Mistrzostwach ZSRR, gdzie odznaczy? si? pokonaniem Michai?a Botwinnika. W 1950 r. podzieli? 1-2 miejsce w turnieju pretendentów w Budapeszcie a nast?pnie po dramatycznym meczu wygra? 7,5 : 6,5 dogrywk? ze swym serdecznym przyjacielem Izaakiem Boles?awskim. Wiele napisano o remisowym meczu z Botwinnikiem, który stanowi? kulminacj? szachowych osi?gni?? Bronsteina. Si?y, zw?aszcza te dzia?aj?ce poza szachowym stolikiem, by?y nierówne. Botwinnik cieszy? si? wi?kszym zaufaniem sowieckich w?adz sportowych, które by?y zdolne uczyni? wszystko, by zminimalizowa? ryzyko utraty tytu?u mistrza?wiata na rzecz przedstawicieli Zachodu, a wi?c Reshevsky'ego i Najdorfa (zauwa?my,?e ju? wtedy najwi?ksze ryzyko zagra?a?o Krajowi Rad ze strony osób urodzonych na poro?ni?tych p?acz?cymi wierzbami mazowieckich równinach...). Ojciec Bronsteina by? ci??ko podpadni?ty politycznie i tylko?ut szcz??cia sprawi?,?e omin??y go stalinowskie czystki lat trzydziestych. Nie jest absurdalnym przypuszczenie,?e samo nazwisko Bronstein (Bronsztejn, Bronsztajn) stanowi?o w warunkach tamtych lat swoisty argument obci??aj?cy, bowiem towarzysz Lew Trocki, serdeczny przyjaciel Lenina i?miertelny wróg Stalina (oraz ca?ej Rosji Sowieckiej do roku 1956) te? urodzi? si? jako Bronstein (dodajmy,?e przez pewien czas u?ywa? pseudonimu "Janowski" i?e potrafi? nie?le gra? w szachy). Poniewa? ustrój sowiecki nie produkowa? dokumentów po?wiadczaj?cych w?asn? pod?o??, wi?c dzi? trudno za pomoc? dokumentów wykaza?, czy Bronsteinowi literalnie zabroniono wygra? mecz z Botwinnikiem, czy u?yto w stosunku do niego gró?b i szanta?u, czy te? sama sytuacja podzia?a?a stresuj?co na m?odego pretendenta i w krytycznych momentach nie wykorzysta? on wszystkich szans na ko?cowe zwyci?stwo. Sam Bronstein przez d?ugi czas Strona 1 / 9

2 milcza? na ten temat (co zrozumia?e, bo za mniejsze przewinienie móg?by zosta? odpowiednio ukarany), b?d? - w pó?niejszym okresie - wyg?asza? opinie tyle? niejasne, co niekiedy ze sob? sprzeczne. Z ostro?no?ci? natomiast nale?y traktowa? opinie tych autorów twierdz?cych, i? Bronstein by? "w oczywisty sposób szykanowany przez w?adze sowieckie, które mia?y wyra?nie antysemickie nastawienie" - w ko?cu Botwinnik i Boles?awski te? nie nale?eli do etnicznych Rosjan z dziada - pradziada. Bardziej prawdopodobna jest hipoteza,?e rozmaite grupy rywalizuj?ce ze sob? wewn?trz sowieckiego establishmentu obstawia?y rozmaite gwiazdy sowieckiego sportu, wspomagaj?c je z jednej strony, a uprzykrzaj?c?ycie pupilom swych rywali - z drugiej. Po drugie - fakt,?e Bronstein mia? przewag? jednego punktu na dwie partie przed ko?cem meczu i jednak nie zdo?a? utrzyma? przewagi, te? nie mo?e oznacza?,?e feraln? 23. parti? meczu przegra? celowo b?d? pod przymusem. Przecie? po 20. partii to obro?ca tytu?u Botwinnik wygrywa? 10,5 : 9,5 i to jego dwie pora?ki pod rz?d (czy?by te? kto? mu kaza??!) stworzy?y niezwykle napi?t? pod wzgl?dem sportowym sytuacj? na zako?czenie tego szachowego spektaklu w 24 ods?onach, w?ród których nie brakowa?o ani arcydzie? strategii ani grubych b??dów. Jest pewne,?e powy?sza argumentacja nie przekona wielu osób, zw?aszcza tych, którzy lubi? stawia? pytania z rodzaju "a jak wyt?umaczy? fakt,?e..." i którym mi?a jest spiskowa teoria dziejów. Dlatego temat meczu Botwinnik - Bronstein jeszcze nie raz zago?ci na?amach gazet i magazynów szachowych. I bardzo dobrze. Twórczo?? zmar?ego arcymistrza jest tak obszerna i ró?norodna,?e wystarczy?aby do zape?nienia wielu ksi??ek. Z tego bogactwa wybieramy kilka zaledwie przyk?adów, w których Bronstein - wytrawny strateg po?wi?ca materia? dla uzyskania mobilnej falangi pionków, która nast?pnie dominuje nad liczniejsz? armi? nieprzyjaciela. D. Bronstein - L. Evans [C78] Moskwa 1955 Mecz ZSRR - USA (r. 2) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf b5 6.Gb3 d6 7.c3 Sa5 8.Gc2 c5 9.d4 Hc7 10.Sbd2 g6 11.b4 cxb4 12.cxb4 Sc6 13.Gb2 Gg7 14.Wc1 Gb7 15.Gb3 He7 Strona 2 / 9

3 16.Wxc6! (Mo?liwe dzi?ki s?abemu rozwojowi czarnych; plan 10...g6 nie jest najszcz??liwszy.) 16...Gxc6 17.dxe5 Sh5 18.g4 Sf4 19.exd6 Hd7 20.Se5 Sh3+ 21.Kh1 Gxe5 22.Gxe5 f6 23.Gg3 Kf8 24.Kg2 Sg5 25.h4 Sf7 26.Ha1 Se5 27.g5 We8 28.Hd4 Hg4 29.f3 Hd7 30.gxf6 Sf7 31.e5 g5 32.We1 gxh4 33.e6 Hc8 34.Hxh4 (Apoteoza gry bia?ych. Kiedy? Rubinstein twierdzi?,?e dwa zwi?zane i wolne pionki na szóstej linii warte s? wie?y, ale tutaj Bronstein ma tych pionków a? trzy! Unikalna partia.) Strona 3 / 9

4 34...Wxe6 35.Wxe6 Ge8 36.We7 Hc1 37.Wxe8+ Kxe8 38.He4+ Kd8 39.He7+ Kc8 40.Ge6+ Kb8 41.Hc7+ Hxc7 42.dxc7+ Kb7 43.Gxf7 Wf8 44.Gd B Podczas olimpiady moskiewskiej sensacj? wywo?a?a partia Bronsteina z zawodnikiem norweskim, który po kilku ruchach mia? figur? przewagi za "zaledwie" dwa pionki. Obaj gracze byli w tym momencie bardzo zadowoleni ze swojej pozycji. D. Bronstein - A. Rojahn [C58] Moskwa 1956 (Olimpiada) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.Sg5 d5 5.exd5 Sa5 6.d3 (Ruch Paula Morphy'ego.) 6...h6 7.Sf3 e4 8.dxe4!? (Obiektywnie rzecz oceniaj?c, ta ofiara nie jest stuprocentowo poprawna, co wyjawi?y analizy tej partii. Bia?e mog? tu gra? 8.He2.) 8...Sxc4 9.Hd4 Sb6 10.c4 c5? 11.Hd3 Gg4 12.Sbd2 Ge Se5 Gh5 15.b3 Sfd7 16.Gb2 Sxe5 17.Gxe5 Sd7 18.Gc3 Gf6 19.Wae1 Gxc3 20.Hxc3 Hf6 21.e5 Hf5 22.f4 Gg6 23.Se4 Wab8 24.Hf3 Gh7 25.g4 Hg6 26.f5 Hb6 27.Hg3 Strona 4 / 9

5 27...f6 28.e6 Se5 29.h4 Kh8 30.g5 Wbe8 31.Kh1 Hd8 32.g6 Gxg6 33.fxg6 b5 34.d6 Hb6 35.d7 Sxd7 36.exd7 Wd8 37.Sxf6 Hc6+ 38.Hg2 Hxg2+ 39.Kxg S. Brzózka - D. Bronstein [A88] Miskolc c4 f5 2.Sf3 Sf6 3.g3 g6 4.Gg2 Gg d4 d6 7.Sc3 c6 8.Hc2 Kh8 9.b3 Sa6 10.Gb2 Sc7 11.Wad1 Gd7 12.e3 He8 13.Wfe1 Wd8 14.Wd2 Sh5 15.d5 Hf7 16.dxc6 bxc6 17.Se2 c5 18.Sf4 Sf6 19.Sg5 Hg8 20.Gc3 Wde8 21.Ga5 Se6 22.Sgxe6 Gxe6 23.Sxe6 Hxe6 24.Hd3 Se4 25.Hd5 Hxd5 26.Wxd5 Gc3 27.Gxc3+ Sxc3 28.Wd2 Se4 29.Wb2 a5 30.f3 Sf6 31.Kf2 Wb8 32.Ke2 Wb6 33.Kd3 e5 34.f4 e4+ 35.Kc3 Kg7 36.Gf1 h5 37.h4 Wfb8 38.Ge2 a4 39.Web1 a3 40.Wd2 Kf7 41.Wbd1 Ke7 Strona 5 / 9

6 42.Wd5 (Bia?e zamierzaj? zbudowa? twierdz? i w tym celu oddaj? wie?? za potencjalnie gro?nego skoczka. Ciekawy plan, jednak?e zawodnik polski nie przewidzia? wszystkiego.) 42...Se8 43.W1d2 Sc7 44.Gd1 Sa6 45.Gc2 Sb4 46.Gb1 Wa6 47.Wd1 Sxd5+ 48.Wxd Wxb3+ (Kontr-ofiara, po której czarna wie?a wdziera si? do nieprzyjacielskiego obozu i niszczy pionki.) 49.Kxb3 Wb6+ 50.Kc2 Wb2+ 51.Kc1 We2 52.Wd1 Wxe3 53.Wg1 Wc3+ 54.Kd2 Wxc4 55.Gc2 d5 56.Wb1 d4 Strona 6 / 9

7 Rekompensata za figur? jest nader wystarczaj?ca. 57.Gd1 Wc3 58.Wb3 e3+ 59.Ke2 Wc1 60.Wxa3 c4 61.Wa7+ Kd6 62.Ga4 Wh1 63.Wd7+ Kc5 64.Wc7+ Kb4 65.a3+ Kc3 66.Gb5 Wh2+ 67.Kf1 d3 68.Wxc4+ Kb2 69.Kg1 e2 70.Kxh2 e1h 0-1 D. Bronstein - L. Ljubojevic [B03] Petropolis 1973 (turniej mi?dzystrefowy) Bronstein nie zakwalifikowa? si? do turnieju, lecz w ostatniej chwili zosta? do niego dokooptowany z powodu niespodziewanej?mierci (w nocy poprzedzaj?cej wylot z Moskwy!) Leonida Sztejna. Tym niemniej Dawid przez ca?y turniej szed? w czo?owej grupie i przez d?ugi czas zachowywa? szanse na awans do meczów pretendentów. Jego partia z utalentowanym, lecz chimerycznym arcymistrzem jugos?owia?skim wzbudzi?a zachwyt ca?ego?wiata. 1.e4 Sf6 2.e5 Sd5 3.d4 d6 4.c4 Sb6 5.f4 dxe5 6.fxe5 c5 7.d5 e6 8.Sc3 exd5 9.cxd5 c4 10.Sf3 Gg4 11.Hd4 Gxf3 12.gxf3 Gb4 13.Gxc Wg1!! Strona 7 / 9

8 (Na pozór nieostro?ny ruch, bowiem pojawi? si? motyw geometryczny zwi?zany z po?o?eniem wie?y i hetmana na jednej przek?tnej. Lubojevic niezw?ocznie wykorzystuje taktyczn? mo?liwo?? nie zdaj?c sobie sprawy,?e przeciwnik zaplanowa? pozycyjne po?wi?cenie wie?y. Kolosalny zamys?! Czy kiedykolwiek program komputerowy zdo?a skonstruowa? taki plan gry?) 14...g6 15.Gg5 Hc7 16.Gb3 Gc5 17.Hf4 Gxg1 18.d6 Hc8 19.Ke2 (Niewykluczone,?e czarne w dalszym ci?gu partii tu lub ówdzie mog?y zagra? lepiej. Tym Strona 8 / 9

9 Powered by TCPDF ( B niemniej okaza?o si?,?e os?abiona - przez ruch g7-g6 - pozycja czarnego króla, niedorozwój czarnych i silne piony w centrum przewa?y?y szal? na stron? Bronsteina.) 19...Gc5 20.Se4 S8d7 21.Wc1 Hc6 22.Wxc5 Sxc5 23.Sf6+ Kh8 24.Hh4 Hb5+ 25.Ke3 h5 26.Sxh5 Hxb3+ 27.axb3 Sd5+ 28.Kd4 Se6+ 29.Kxd5 Sxg5 30.Sf6+ Kg7 31.Hxg5 Wfd8 32.e6 fxe6+ 33.Kxe6 (Król osobi?cie rozstrzyga losy walki.) 33...Wf8 34.d7 a5 35.Sg4 Wa6+ 36.Ke5 Wf5+ 37.Hxf5 gxf5 38.d8H fxg4 39.Hd7+ Kh8 40.Hxb7 Wg6 41.f D. Bronstein - L. Lengyel [C57] Sarajevo e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Sf6 4.Sg5 d5 5.exd5 Sd4 6.c3 b5 7.Gf1 Sxd5 8.cxd4 Hxg5 9.Gxb5+ Kd exd4 11.Hf3 Gb7 12.Hxf7?? (Dobre by?o 12.d3 albo 12.We1 Gb4 13.d3 Hg6 14.We4.) 12...Sf6! Bia?e podda?y si? (0-1). Po 13.f3 albo 13.g3 czarne nie bij? go?ca, lecz ruchem 13...Gd5 zdobywaj? hetmana. Nawet najwi?ksi mistrzowie maj? momenty s?abo?ci. Unikalny ID rozwi?zania: #1432 Autor: : polbase Data ostatniej aktualizacji: :44 Strona 9 / 9